Tacuini sanitatis Elluchasem Elimithar Medici de Baldath, de sex rebus non naturalibus, earum naturis, operationibus, & rectificationibus, publico omnium usui, conseruandae sanitatis, recens exarati. Albengnefit De uirtutibus medicinarum, & ciborum.

발행: 1531년

분량: 163페이지

출처: archive.org

분류: 약학

61쪽

Ior. carnes aetelorum. Carnes sylvestres omnes malae sunt. generant enim sanguinem gros sum,& melancholicum. Gazelorum tamen minoris sunt maliciae inter alias . Post Leporinae sunt iuuatiuae decrepitis, & habentibus complexiones frigida , ita maxi- . me senes me eis. Iuvenibus tamen non sunt conuenietues: qui si comedere appetant ex eia , reponant ipsas una nocte in succo Granatorum, α aceto. Lactentes uero, & exeuntes a lacte, dum dicimus, in telliguntur adolescentuli Gazelorum. comedit N. da .. reportitie. Eligitur cerebrum ipsorum assum, contra tremorem, cum G cum pipere: quod conseri indigentibus eura deserativa, nee est bonum indigeniatibus Ora subtilia tua. Ipsum etiam stringit naturam, urinam prouocat: & quia pascua sua in campis assumst factum est siccae naturae . Nam omnia, quae pascuntur in campis, iusicciora paseentibus in domo. Et carnes Cemoriam & Arietum montanorum sunt omnes malae-n riuae. Oii

H C. . Iulinuntur ita, ut assumatur post comes ionem ipsarum chalce mellitum, S uinum bibatur eroceum,cimhum & res quae procurent exitum ipsarum ues citer: eo quod sunt neruosae & orosiae pinguedinis, Spropterea remedi debent post intersectionem ipsarum, cum dimittuntur uno die uel duobus, ct ligatis lapidibus in pedibus suspendaturi ut tene rue fiant tarnes ipsarum: S decoquantur bene in earum decoctione, ut facilius digeranttir eum comeduntur. Et taliter fit omnia

iis . quae sunt de huius nam ra-

riszai T Prohibentur, quia grossae lunt carnes, S durae aci digerendum: oc meliores sunt ad comedendum, postquam interfectae steterunt uno die. Infigantur pectoribus S coxis ipsarum alliorum frusta multa, cum pipere, & etiam cum spe ciebus. Et quando digeruntur, nutriunt multum, & quae reperiuntur in nidis, ladabiliores sunt senibus. Verumtamen accipianar post eas chalce mellitum,&irinum bonum uetus cum Tinzi reconditum. Tuonum ea nes. Odiuntur. quia iunt ma s lactolae carnibus aliarum auium, α ma ins dissiciles ad digerendum,& magis similes corticibus cephalionum. Ushent autem ipti Pavones post intersectionem morando per unam noctem, luspensi cum pondere bene decoqui. Prohibetur autem comestio illorum hiis, qui utuntur quiete & statu: eo quod sunt de cibis exercitantium, remotu utentium. Vinum tamen uetus - . num, facit eos digererie.

Tnates, S Anseret. Eliguntur cumrilsantur,& inunguntur cum oleo ad auserenuum homribilem odorem ipsarum. Et in praeparatione ipsarum, ponantur multae species calidae, ad remouendum ipsarum grossiciem, S odorem praedictum: eo quod carnes ipsarum malae sunt, durae, & non conuenientes stomacho, propter dissicultatem digestionis ipsarum. H. Humι-diores inter carnes avium domesticariam, sunt earnes Anserum rct humidiores inter ramo avium laeualium, sunt eames Anatum: quae quia superfluitates multiplicane, sebres gene I et ice paruae siti fruniae. Sturni, psallanis tum in natura propinqui. Et secundum ordinem seliabent intemperantia S subtilitate. Nam Sturni principaliter . conte quenter Phasiani: ultimo Perdices propter desiccationem ipsorum. Leui non sunt cibi quibus uti debet sanus, ' maxime motu uten istes. Et meliores inter carnes Phasanorum, Cotu nicum, S Turturum sunt, cum come

62쪽

lium di.

bero campo. Arretice. 8ccrigidis. Addunt insperanate, ct eoiIM. Addunt in e

Addunt in certaro, S sper

ina c.

ceto.

Cum hi odii, hum dis. Cum bono

Quae suntω- per an uocas. Patientibus eolicam. Stoma clus. Cum sat g tione ante intersectio. .

quirentes iam sibi inhubissarii.

Paralys ex

Cerebro, ad uigiliis.

Cum aceto, δἰ coriandro

Velocis dige

Cum suem fructuum.

R E ipsa

quainquiris.

eius

eius.

REM Ootio Nocus menti

63쪽

s. Eiectiones re Proprietates. Odiuntur aisatae: quia siccae iunt, de maxime nutritae clim elleboro. Et i ii

coturnice, . -

tures ealidae sunt, & siccae.Verumtamen earum siccitas est sortis: propter quod non come dantur eis nisi pulli ipsarum, ulcimo remanentes in nidis. Et Sturni, Sc Al chata habent in se superfluitates, & sunt malae digestionis, & mali nu trimenti: & sanguis ex eis generatus, calidus est, & siccus. Et Alchata est siccior, & iunctuosa ualde, obtem-

perans eas. .

Aviculae . de Cum f. i. Prohibentur: quia dum modicum ex Ossibus eorum commiscetur comedendo ipsos, accidit hysophago, & in intestinis excoriatio . Et quando fit ex pullis eorum liosa cum ouis, & cepis, addunt in coitu. Et ipsorum Brodia linant, re carnes stringunt, maxime quando macri sunt. Et peiores ex eis sunt, qui impinguantur in domibus. Et Cuzardi sistunt uene trem Sipsorumhrodium confert Colicae. . Nigreci, Lite Merulae. Odiuntur: quia comedunt vermes, de iocustas: propter quod ii bent carnium acuitatem, & odores horribiles, & non honos colores, S sunt peiores carnibus Cuzardorum. Rusus ponit in auibus tres ordines dicens. Quod meliores in auibus sylvestribus sunt Calandrellae,&Sachar in alio, Sathur pingues. Deinde stumi, phasiani, perdices, turtures, pulli columbini, palumbae syl- uestres, & filacotonae. Et post has coturnices, & Cuzardi: licet Curandi maius attribuitur medicinae. Quam cibo. . . Gallinae. Sunt cibus temperatus: quia nec iunt calidae, conuertibiles ad choleram: nec imgidae, g era lux stematis. Et ignoramus qualiter uulsus,& quidam medici dixerunt, ricis, inducento podagram .Et dicentes hoc, non credimus

Defirium a quod sint malae podagricis, habere aliquam aliam probationem, nisi proprietatem tantum: nec hoc inuenitur notatum in libris. Verum ipsae pulchrum essiciunt colorem. Et ipsarum cerebella addunt in cerebro, dc sensibus. Et sunt de cibis conualescentium,S Quiescentium,&maxime priusquam ouerint. Gaio. Ex Gallis ueteribus resultat uirtus borachia incoctura, qua laxatur uenter: Smila' seri Arteticis, tremori, & libri diuturnae , peryodali: & maxime quando praepara tur cum aqua, sale,3 caulibus, ct medulla cartanai, & polypodio. Et Gallic Sorum nutrimentum, conueniens est cum uociferare incipiunt, cunctis hominibus: & gallinarum, prius quam Ouent: quibus uti debetur ad comedendum quotidie, uel in maiori parte. Pulii Corumbini, ruina res ac Pilaeotonae. Sunt propinquae in naturis suis: Verum pulli columbini sit ni nocituri cerebro, & oeulis, & ma time, quando fuerint assau. Et sunt multarum stipe uitatum. Et sanguis ipsorum est uelocis corruptionis, generans mgritudines sanguineas:&eibi facti cum distillatione humidatum horum pullorum assatorum. In quibus etiam si apponeretur pinguedo inuenta in eis, adderent in coitu,& renibus prodessent. Iurtures uero comedi debent residentes post interfectione ipsam uno die. Verii tamen postqua annii transierint, non debent e medi. . Castrata Animalia. Cum pinguia tuerint, sunt boni saporis, Sc humida naturam laxantia &tarde descindentia. Macra uero,econtrario sunt: quia sunt uelocis descensionis. Et meliores ex earum carnibus sunt illae,quae sunt mediocres inter maciem S pinguedinem, conue nientes iuuenibus exercitantibus. Et meliores etiam ex earum carnibus sunt Arietinae ultimae iuuentutis: & vaccinae non peruenientes ad ultimum iuuentutis: δc castrata Capuli. Et illis qui modico motu utuntur, carnes Vitulinae,

Coturnix. Aviculae,&Cuzardi. Nigris,&Herulae, Gallina. Gallus. Pulli colubini,&Turtures. Capo.

64쪽

iuuaritenta intionabula.

petrosi,sul tilis corporis, de parui. Quorum magnitudo est a brachio uso d palmum. Sallti ex longinquo.

Ingressarucorpora. Hepati choieri . Liquefaciunt segma. Faciunt ta

visui.

Cum plis diutiu

gues. Excitant ay petitum. Minucat. Cum di ad-

m di

noni odoris. malo odori

oris, Prou mente a stomacho. Sitim inda-cunt. Cum me ullis lactuca

rum.

Addunt in

eoitu. Dormitioni.

Cum Iro a de oleo amigdalino

R E ipsa

eius.

eius

eius.

65쪽

PT es. Ipecies Piscium multae sunt. Oduuntur tamen ex omnibus magni, & lacu ales, S qui nutriuntur ex limo: quia sunt noctui stomacho, &laxantes uentrem. iit Disces fluuiales sunt multa in spinaram subtilium, & multarum humiditatum: de marini econuerso. Et Anguilla ita sunt multi nutrimenti, lubricantes uentrem, de mundificantes cannam pulmonis: ct uoeem clarificant, de addunt in spermate: ct fastidiuntur. illae tamen quα sunt magni corporis, de multi nutrimenti: &

ic:ti . : nolim unitis palmi Liri: aa T. a. litiam, qui citi iacitur El. Re i alias π: et si Damentum in Ictericiae, & sebclum citoler Icarum. brodium piscium in quo apponitur uinum, laxat uentrem. Et Alripicium ex piscibus est melius frixis, & maxime cum sarina Inuo tutis. Et praeparati in aceto, sunt meliores ipsis: prius tamen bullienda est aqua, deinde sunt decoquendi pisces in ea, ut remaneat sapor eorum, & delectabilis fiant Iaporositatis:& taliter non deuasti buntur in coquendo. Sunt autem decoquendi ali quanto spario post piscationem, quo UmPi non Possint. . . NT ἰ. ' Eliguntur ad saliendu implices, ilii qui sunt duriorum carnium, S iuniores: S illi qui sunt tenerarum carnium maiores, etiam in aetate prouecti. Caueri autem debet, ne sintde quis quibus Mus est mixtus, uel limus postus ad calidum, uel de illis quibus miscentiar aquae balneor i loquinarii, uel alueorum qui discurrunt a ciuitatibus magnis ad flumina modicii fluentia. Quod si oportet ipsis uti, piscentur eos in superiori loco fluminis, an equa ad ciuitate perueniant:deinde saltant et comedant postqua in sale desiccens, cd multo oleo .Et cum hoc toto pisces illi sunt conserctes et consentientes actionibus, quas lonnii esset enarrare. riκi co T. fi in aceto cepotiss. dunt 1 tun minus inducentes, quam saliti in recentes cum oleo frixi: propter alterationem, quam recipiunt ex frigiditate aceti. Et sunt uelocioris digestionis & subtiliationis, propter admixtionem rerum & specimim in ipsis. Et sunt mali patientibus melancholiam: quia sanguinem melancholicum generant. Et est sciendum, quod cauda piscium, propter motum ipsius. est molior dorso eius, & dorsum melius uentre ipsius. Et oua Pisci m sunt dissiciliora ad digerendum ipsorum carnibus. - - l naret. Eligitur modicum exeo: quia est medicina subtiliatiua melancholix, , te squa

ianae. G. Narrauit in Epistola ad Glauconem. Non tamen est bibendum post alsumptionem ipsius uinum, nec aliae res calidae assumendae: Sc similiter in pilaibus salitis: eo quod adderent cum eis eoi pori caliditatem & siceitatem. Et sunt mali stomacho: uerum sunt si ibi illativi. & corpus laxantes calide. Et Curchach similis est et in omnibus modis suis. --iar, a Tne igitur pro itio, cui accidit malus odor ex inegmate corrupto in stomaclio: Gaustomachum sastiditum ex humiditatibus : eo quod in ipsa est incisio, subtiliatio, ocmundificatio. & hoc propter salem qui remitur in ea: propter quod tatim inducit, & Deit dam : S corpus desiccat. Et eonia secta ex propinquo. R liquida praeprata cum . piscibus pinguibus, est mino-U Trustil7. t ancii rata . Suni δissicilis digestionis , Lentiem laxantes. Et omnes qui sunt paulae salsedinis, sunt dissicilioris digestionis. Matini, scii, saliti in sale con seruati, εἰ carnes Cancrorum fluuialium in brodio praeparatorum, conserunt Eihi cae : de sputo sanguinis. Et quando comburuntur in bali terreo έ luinae luto sapientiae, in fornace continente lentum ignem , de hibitur cinis ipsorum cum si rupo facto de papaueribus conseri sputo sanguis. Gambari calidiores sunt Vinum

Aptat, ut qua

supra l. r. Cacione.

Pisces. Asripicium. Pisces sabis. Frix , cocti in aceto. Tharet. Sachne. Vrbien.

67쪽

sectione . moriet res. H. Capita. Carnes Capitum multi sunt nutrimenti, addentes in is erinate, rio. tardantes. Nocent stomaeho: eo quod laborat in digerendis iptis: cum sint naturarum di

Mersarum, S mali transitus: unde ructuat recipiens de sapore ipsorum longo tempore post comestionem . Quae ructuatio sedatur, si prius eis comedatur Cortana . Et sunt de cibis exercitantium. Quorum proprietas eii, inducere septorem in urina: quae rem uetur ex massieatione Masticis, S ex mistione in brodio ipsorum. Cuius masticis pro risi est sacere redolere urina sicut redolet Oleum rosaceum. C rebra . tali uilibet Cerebri nutrimentum est flegmaticum, tardae descensionis, S dis- scilis digessionis, habens in se caussam samdq, ct uiscositatis, quibus etiam sesinat corruptio. Et est stomachi nocitiuum, procurans fastidium, S uomitum : maxime quando comeduntur post cibum cum multo oleo: & magis nocitiuum, non potenti bus ipsum digerere, & habentibus desectum appetitus in cibis. Propter quod praeparandum est cum sale, aceto, rigan luteio montano,& cum aliis speciebus calefactivis & subtiliatiuis. Eliguntur oculi, quia sunt naturae S substantiae diuersarum. Debent tamen co-oei v. medi ex eis , musculi, A pinguedo : mustuli tamen sunt uelocioris descensionis inter omnia quae comeduntur exanimalibus, & pinguedo natat in orificio stomachi: & ex mem is animalium musculi sunt laudabiliores . Ex ris tamen melius est psius medium : eo

quod extremitates ipsorum musculorum sunt neruosae. Et linguarum carnes sunt temperatae, quarum nutrimentum mediocre in quantitate. Aures uero sunt cartilarinosae: quarum extremitates sunt medendae.

N. D des eum Tibris. psiguntur ex tibiis anteriores: eo quod, ei sitiores sunt posterioribus. Filius. Et ex eis partes domesticae sunt digestibiliores partibus extrinseris: quia motus in ipsis tibiis i d. est a parte domestica, seu intrinseca magis: quae sunt pauci nutrimenti, propter earum mari em: S sunt uelocioris descensionis, propter uis fitatem eorum. Sanguis uero qui generatur ex eis, es laudabilis qualitatis. Colla tamen parum ab his deficiunt in bonitate, propter cer suptiquitatem,&destillationem tmiarum Et carnes praediinae meliores sun rostris, siue maxillis animalium. Rosra uero seu labia meliora sunt auribus. D. Coia, . Sunt ualde Timolis digestionis. Et illa quae iant temperati animatas, remeaun D. tur cum muri, pipere S cimino: post recipiatur zineti r conditum: quae cum dige- Duc sta suerint, nutriunt nutrimento multo. Pulmones calidi sunt S sicci . Qui sunt iuuatiui lente febricitantibus, ct adulescentibus: quia sunt leuis, S facilis digestionis. Et sunt nocitivi exercitantibus: quoniam ipsorum nutrimentum est modicum, stematicum, constipans uentrem. D. m. a . Tarnes horum membrorum, sitrailes sunt carnisus glandulosis, quarum sapor xij. est dulcis, & sapidus: S complexio ipsarum humida est, declinans ad frigiditatem: & hoe est propter similitudinem ipsarum cum substantia spe atis. Et sanguis generatus ex eis, in bonus : & eum digeruntur, nutriunt, nutrimento multo. Et cum sunt ex animalibus iunioribus sunt mestores, quam quae sunt ex senibus : quarum bonitas, S malicia est secundum bonitatem, & maliciam animalis cuius sunt. Et dicunt quidam, quod bene de eo me de comestae, conserunt ad renerandum inerma. Substantiae complexiones , miles sunt substantris , S complexioni

bus Mammillarum : sed declinant magis mammillis ad caliditatem e quia sper a generant . Et sanguis generatus ex eis, est minoris bonitatis, quam sanguis generatus ex mammissis : & sunt inspidi. Et qui sunt ex animalibus decrepitis, sunt tardae digessionis. Et Testiculi inter cibaria uniuersa sunt, quorum quantitas modica, multum nutrit. Debent autem comedi eum sale ori no & salsamentis di estiuis.

Apri in supra sol

Capita.

Cerebra.

Oculi. Pedes cum Tib M Corda.

Vbera. Testiculi.

68쪽

A ta Anseriam pinguium.

r. i

bus animalibus Animalium Ameriam.

Non uti eritibus de nocte:& praecipue hepar Capra Ad introiiandum compleSt machum fatigant. Patientibus

melancho liam

Quibus cm. initiescit ali. stimescita ini inacho. De antali temperatos alias, pellecto. De optimi

e Ilinis. Hum atris hiamidae, seu iactanias ani . malis . .

quam qu ia. Vaticibu . Coi tu . Conualescen

Quibuου cholam fiuit ad

stomacla uiri. Eκercitantibus Vertunturin Dinu, sanant S laxant a ominatione.

Cum oleo,&iale. Cum pinguedine,ctoi inulto. Cu Asripitis τοῦ praeparatorii galanga SP Pere. Corporibus sortibus. Generat opi lationem, dc

itionis. Cum v en, aceto, & Σin zibere. Bene mctae cum oleo.

Cum aceto, mct speciebas, ct bona cOctura

cius,

Si bene eo quamur cum sale

menta

69쪽

Hepara. Splenes. Vistera, ct Ituestina. Adeps, et Pinguedo. Ala Colla. Coria,&Cutis. Ventres.

scitis digessionis, generans prosium sanguinem . Hepar Asininum, quando assatum comeditur ieiuno stomacho, conseri patientibus Epilentiam. Et si hepar Caprinum assatum c mederit patiens Epilentiam, capietur ab ea: δc maxime hepar Hyrcinum. Sapidius inter hepata est hepar Anserum pinguium impinguatorum cum passa, ct lacte. Et heparpinguium Gallinarum. Deinde hepar Porcorum impinguatoriam cum fictibus. splenes. Splen non est sapidus: eo quod continet quantitatem aliquam stiplicitatis. Et Languis qui generatur ex eo, in uehementis maliciae: quia decliuis est ad melancholiam. Sed qui

pecorum4animalium humidorum ,recentium tenerorii, econtra. Renes uero sunt

calidi, S dissicilis digestionis, S mali nutrimenti: eo quod aliquid de qualitate urinae patet in eis: stringentes naturam. Et praeparari debent cum muri de aceto: ut sint lacilis digessionis, & uelocis descensionis. vi et n. A Inteicina. UTuntur, quia neruosa sti ni A aliscitis digestionis: de lichi benec classierint sanguis tamen generatus ex eis. est modicus ualde. Et etiam uasa sunt super fluitatum, quas natura expellit, & sunt remota a corde, & non sunt in motu continuo, nec aliquid ex eis resoluit r. Et si quis ea comedere volu erit, faciat ipsa elixari prius: deinde praeparari & decoquicum aceto, & speciebus, ad hoc ut sint dicessionis facilioris. Adeo . et Tn eao. Adeps eu minoris caliditatis es histrisclitatis pinguedine: EZpropter ea post lique actionem ipsorum ciborum coagulatur adeps: &hoc hebetat stomachum. Pinguedo uero uertitur in elioleram. Et diuersatur secundum diuerstatem animalium quorum ea. Adepa igitur Vaccarum est siector. Et secundum aetates etiam . quia iuuenum est humi dior adeps.Secundum recentiam,&uetustatem: S sexum masculi,seu sceminae. Sunt tamen hare utilia ad praeparationem carnium. Quando uero solae comeduntur: generant segma, ct opilationes. R eorrumpunt cibum: ct maxime dulcem.

A Coilum. Eliguntur Alae conualelcentibus, propter debilitatem ealiaitatis ipsarum: a quia sunt uelocioris digestionis inter membra auium, paucarum supcrfluitatum, S nutrimenti pauci, propter motum ipsarum. Et laudabiliores ex eis sunt Alae paruarum auium impinguatarum. Et similiter se habent Colla. Et quae sunt ex auibus procedentibus in xtate, tam Colla, quam Alae ipsarum sunt tardae digesionis, S malae, nee aliquid boni exisiit in eis. Cocla.&Cutes. Aulum sunt laudabiliores cibi inter Omnia Coria aliorum animalium, &Tunt subtiliora ,-uelocioris digestionis in proportione aliorum animalium. Et in compara tione auium, membra ipsarum sunt meliora & deteriora secundum modos auium quarum sunt membra :& secundum genus ipsarum, grossiciem, aetatem, pascua, loca, tempora, de secundum alios modos, quos deauibus diximus. Et scias, quod natura non statuit Coria Gnimalibus, ut digerantur seu non digerantur, sed statuit ea ad expellendum superfluitates,&, ad defensionem corporis, ct ad sentiendum. Giseri seu V ntiri. sunt rossi. Et meliores ex eis sunt Ciserii Anserum pinguium : dein de Gallinarum pinguium. Et hepata auium calida sunt & humida sapor sa. Et sanguis generatus ex eis laudabilis. Et saporosiora inter hepata auium. sunthepata Anserum pinguium: deinde hepata Gallinarum iuuenum pinguium: maxime quando

. nutriuntur ex fructibus ma-

SEARCH

MENU NAVIGATION