Tacuini sanitatis Elluchasem Elimithar Medici de Baldath, de sex rebus non naturalibus, earum naturis, operationibus, & rectificationibus, publico omnium usui, conseruandae sanitatis, recens exarati. Albengnefit De uirtutibus medicinarum, & ciborum.

발행: 1531년

분량: 163페이지

출처: archive.org

분류: 약학

71쪽

ilius

Assi nius. Mes se , is, Autores librorum coquinarum dixerunt, quod melius inter modos sit 1 tibes: eo quod istud est temperam complexione componentiu R quod sit ex si btilioribus carnibus: de quod fit de bonis speciebus & bonis seminibus et coclii igne supposito et superposio. Cum enim taliter praeparatur prodest cholericis, ct sanguineis consortat appetitum,&fringit Hen trem, propter qualitatem,qita recipiunt carnes ex frigiditate&siccitate. Nisi sit multae dulcedinis et pinguedinis et ii camibus uaccinis piaeparatu.et est magis iuuantiti illis quibus descendiit ad si rachiimimores inulti et cholera optim amplitudine meatusi, uni inter apin & kl bali aura. et, tintabeis Eliguntur haec duo Fercula pro illis, quorum complexiones declinant ad frigiditatem, declinatione modica salias. moderatione colica eo quod subtiliant, expellentes ipsam a stomacho. Et conserunt liabentibus uentositates grossas, Spatientibus de consuetudine colicam. Et praecipue quando ponitur in huius- lmodi seretilis polypodii im. A quando etiam ponitur in huius modihrodiis uinum uetus A purum,S bonum,

Peratur operationem consimilem. l

Madua. id est. carnes c ictae cum laete acetolo. motia , id est . carnes praeparat, cum sero. l l adua nutrit nutrimento ni illo frigidae complexionis, generans segma, & conserens h hentibus ealidam complexionem:.noeethabentibiis frigidam: propter quod praeparanda est eum bonis seminibus, & speciebus ealidis . sciat piper, talanga, darsim: de dulcoratum Epostmodum eum chaloe mellito. Et bibatur timum curinum. Et in secundat mensa sumantur penidiae 5 dactyli melliti. Secunda mensa.i.

rod im Cicerum. Qualitas uincens in hoc ioculo est complexio Cicerum: quod est diu. 3 cum urinae,& protioratio mensi oram,&lactis:& extrahit fretum pulchrum reddit colorem: A noeet ibus & uesicae, habentibus corruptionem: quorum inflatio debiliorest insatione labarum. Sunt amen nutribiliores ipsis. Et quando miscentur in eis ouaprilli Scepae, multiplicant spe arct im-

in ant comus,et humectant siccitates. --- - - .

stima eria.& Rumania. Eliguntur duo fer usa, quia stomacius sunt conuenientia: de uentrem solubilem eonstipant: S sunt iuuatitia fluxui sanguinis, & complexionibus sania incis , propter proprietatem quae est in eis . Et qui uolunt constringere naturam ipsorum, miscent in praeparatione Spinachiam, & Bletam: ct qui constringere uolunt ipsam, miscent in praeparatione ipsarum herbam acetosam, stipites portulacae .verum Rumania est minor ista in operatione, qnando non est pe

mixtione aliqua dulcorata. -

Haba illa et sirititia. Haec duo iercula iunt nutribiliora inter alia fercula humanis corpori lhus quia sunt eoru qualitatibus couenientia. verutamen requirunt stomachia bonum,ipsa benedigerentem:quae postqua bene digesta fuerint,&ineesserint pertitas cordis in alio, per uenas condis ) bene nutriunt, S impinguat A roborant uimites eisicientes bona colorem. Sunt tamen tardae digestionis. pilationJ generantia,& lapide,propter multa superfluitatem ipso rur& praecipue quado praeparant cum lacte. Et sunt cibi exercitantiit. Et praeparatacti specieb.calidissunt minoris nutrimeti & stahilioris digestionis i in alio facilioris. Et haec ser la in sulcia phasiolis & sentit, natura retinet Vran R ipsoru et a filii ex frumeto uiridi sunt huidiora. . Tirib ,. Eliguntur sabentibus complexiones temperatas : eo quod eius nutrimentum est temperatiam, nec nocet habentibus alias complexiones : praecipue quando est tempe- Apta huc srate composita, & praeparata. Et ventrem redii ficat, repugnans acuitati hu- supra sol. is morum, S depurans naturam, addens in uirtutibus. Caraone. xl. Cor laetificat, conserens aegris,quanto magis sanis sielieis.

72쪽

-XXI.

Ex camibus uitulinui . impingia

lEκ speciebuacati . ct diae iuuis. Ructuatione S appetitiam Piouocata sente

Quis si

Addit in

centa.

Vincit cho Liam. Pectoribus cibilibus Cu amiada lis iri et nu

mus eum

73쪽

O uniones inolo Ophorum.

rei . Hom dia fit de aerio. Eligitur in ebriis, de habentibus calidas complexiones , 5c con- Iun. suetis pati mechite, & habentibus scire: de detestatur habentibus complexiones frigidas , de decrepitis. Nee eomedant post hune cibum dactylos mellitos, sed bibam bonum uinum purum. Cibus tamen hic exasperat guttur, se obest pulmo- ni, tussi, & pectori: Sc obtemperat humores P auos,

amaria. laca, mes pr paratae cum sumen, A sunt dipe biliores, quam coci lupo Eli untur,quia addunt in coitu, At corpus impinguant: generantia guinem, oc u

m ,&uentrem obtemperant, expellentes uentositates, o dolores

corporis ex frigiditate. Et detestatur stomaehis debilibus, ct . consuetis pati nauseam , uel abominationem, de illis quorum cibi conuertun - tur in choleram . - . t Dei retia Iclea. rames ora petra cum uerberis. Eliguntur hasentibus complexiones calidas, & habentibus hepar inflammatum,qeonsuetis pati fluxum cholericum. Et hie cibus est saporosior inter omnia cibaria stiptica, Se plurium iuvament rum: Se quod in hoc cibo continetur sapor bonus, Se medicinale iuvamentum : & maxime, quando suerit recens, Se prirparantur cum eo carnes Phasiano min, Perdicum, Sc Puj-llarum coli 'binorum alias pullo in latinim &cum fuerint benepraeparatae. i A. Corumbria. id est . mes praeparatae cum uerberis caulibu . Eligitur brodium caulium ad laxandum uentrem: eo quod mundificat: Se eligitur substantia ipsorum ad stringendum, eo quod desiccat, de est iuuatiua ebriis. Verumtamen debilitat ipsum, stetit lentes: At praeci pue oculos siccae complexionis. Sed conserunt oculis humidis, de specialiter cauiales aestiui. Sunt tamen mali stomacho, re boni tremori, & uisceribus: 5e maxime spleni. Et soluunt maliciam uenarum, 5e menstrua Drouocant. mi iniuria . Id ea carnes imo S praeparatae cum aceto ioeriebus urodia huius se culi habent uirtutem subtiliatiuam humorum, δe incisiuam stematis: & hoe propter admixtionem acetositatis de salsedinis ipsorum . Habet tamen serculum hoc, quantitatem aliquam difficilis digestionis: propter uarias caussas de species, quae miscentur in eis . Et non est nocivum habentibus complexiones frigidas & calidas: uerum

tamen nocivum neruis,&melancholix.

Pilia . roga. Id est. e mes coctae cum ouis: ct Cerana, id est, carnes codi, eum lacte tetiola. Ces. Detestabilia est illis qui consueuerunt pati nauseam, & habentibus stomachum calidum& insammatum: propter sitim quam eisciunt, & propter multam aquam quae bibitur postea ut auxilietur exitum ipsius serculi. Et est cibus uernalis ieonserens robustis, & exercitantibus: & eum huiusmodi ser tum digeritur, nutrit multum . Fereulum uero di l istum Cerasia, debilius est in operatione 31ll. Elios Alb. Retrestia, u/l osoris a. id est, Ornes praepariatae cum agrestia. Ei igitur huiusmodi Greu ium, cum praeparatur cum bono succo agrestiae, quam decoxerit aestas quantitate aliqua de codilonis. Et quando pia paratur olim sucto recenti agrestiae est Drtio in infrigidando,d magis conserens cholericis di sanguineis . Generat tamen Dentositatem in stomacho, & in intestinis: eo quod est succus immaturus & indigestias,nec tempus habuit, seu spacium ad coquendum ipsum . Cum stiplicitate strio it uentrem.

Apta hue va

Torolia, Cetasa. Agressi

75쪽

Tioniones T Emptaera es. Filius. Π echeletii ia. Ll cit. 7erctilia m. iis ci tit ere carnibus ueto, Tia , ct i citatis calidis. Est em H. hus temperatus, bonus temperatis complexionibus. Temperantia uero sua est in eo, quod caliditas conuertitur ex frigiditate rizon. & obtemperatur siccitas rizon, aequata lactis humiditati. Et est de cibis quiescentium, Se exercitantium moderate, 5e maxime temporibus temperatis. Qui cibus nec constri lituus, nee laxatiuus existens, purificat intellectum . de desectabilia somnia es icit . . E. iii sumn i. T Ribella. Eliguntur hodie duo fercula habentibus complexiones cholericaa, Alci. do habentibus somachum debilem, 5e habentibus hepar calidum , uel inflammatum, & habentibus diuturnum suxum cholericum: ct communicantur patientibus asperitatem pectoris de pulmonis: Ec eo-licis, habentibus complexiones frigidas. Et sunt

noctua neruis. Sunt etiam offendentes speriama S eoitum minuentes appetatum

Rapata. 5e Cumahitia. Eliguntur huiui mossi fercula caulium, habentibus complexio nes frigidas . Gumebet est maneries caulis, mitus sos magnus 5e grossus, sicut unum ua/magnum. Et odiuntur, quia se a generant, faciunt uentositates , de dolores sortes. Et bona sunt ad prouocandam urinam, de maxime quando praeparantur ova caulium ipsorum tantum: de quando elixantur cum aqua A sale huiusmodi catiles sunt nocui uomacho. Rapata uero calida est de si umida addens in coitu, quia uentostatum est generativa: quae cum bene di eritur nutrit nutrimento multo δύ bono. Filius. f. secta. Est Tretitum acetolum . iactum de carnibus. S iucco aerioso A murῖ. Eligunturma. Di iscera habentibus humidum stomachum,& plenum Regmate. verumtamen est nociuiam melanch liae,*hahentibus complexiones frigidas δύ sceas. δύ macilentis. Et hie cibus conficit ex Astipitio muri seu uini degeneraliter uini in consectio facta ex sarina grossa squae nominatur polina sale,origano, 5 aqua: quae conseruatur ad usum. Hic cibus habet multas diuersas operationes: eo quod in eo sunt plures de diuersi sapores, uidelicet dulcedo, acetostas et salsedo et secundu hanc ratione complexio eius dieit a complexione uincetis. Pa. Riron et nitium piaeparatum eum lacte. Eligitur hic cibus factus ex uiron, uel ex milio cum lacte, eo quod lac humectat siceitatem ipsorum: 5e fit propterea eibus temperatus in humiditate&sceitate, inclinans ad frigiditatem: quae nutrit corpus multum: δd quando eo

meditur cum mecaro, uel melle, uelocius digerituri verumtamen est cibus ineonueniens habentibu pilationem renum & hepatis, S illis in quorum renibus generatur lapis . Verum milium,& Panicium , Ac Riron sunt frigidiora, licet fiat aequalia in siccitate. Quidam tamen dixerunt. quod Rieton calefacit calefactos. rudoe- Mammimae. Sunt carnes praeparatae cum ac reo in uase fictili. cuius orificium sit obturatus . tum eum caera seu pasta. De proprietate huius sereuli, est incidere se ma eum salsedine. & acetostate, quae sunt in eo: S est humorum subtiliatiuum, εc nutrit abundanter quando digeritur. Verum replet rapui acutis uaporibus, Sobest eerebin de neritis. Est malum habentibus somachos debiles. Et pos hune cibum diliguntura quibusdam Melones conrech: quod est de rebus ma his ossendentibus diressionem ipsius. D. Maii tibe. id est . earnes alsae in ioco quem ignis inpaminauit. Adversantur conuale scentibus & utentibus quiete, A satu, & stomachum habentibus debilem xime quando e meditur eum subtilibus cibis, uel post comessionem ipsius, assumatut cibus stipticiis : eo quod sumescit cibus iste in stomacho ipsorum εἰ corrumpi tur . Attamen bonus est exercitantibus soriiter. & illis quorum corpus est ealidum. 5e pori aperis.

Apra huc qua

77쪽

Thaheget. Suffrixa. Suili ira salia. Assum sua carb. Assum inuem

. plectiones ci Proprietates Dum agnaro , Semi ilicii. Dii magnaia, id ess, casus Actus cuin aqua ros . de succis acetomu l sa.Eligitur utentibus motu laborioso,hene digerentibus, & stomachii calidum habetibus: eo quod est compositum substantiis diuersa. Et licet diuersae subsantiae fatigent, tamen stom quo claus reducet eas in natura consimilem. Et hie cibus nutrit nutrimento inlato, sorti, & bono, cum digeritur. Et Senibusuci, id est Caliron panis quorum pasta non digeritur,quando non ne decoquuntur eum fiunt. Et Sembussicli est cibus qui dieitur Ramoti, saetias de carnibusMali. Filiu

Filius.

minutim inciss Aouis. 5 herbis:& impedit diaestione eorunde unctuosum eoiv. nuda lator pliguntur carnes concitae, seu minutim incisae, pro illis quibus saxatio muctiplicatur caussa coitus : uel pro exercitantibus exercitio sorti : uel quibus superueniaunt accidentia animae retardantia digestionem, quae faciunt languorem & timoriens. pars substantiae carnium in brodium conuertatur: unde digestiua potest leuiter conuertere ipsas in sanguinem, & corpus ex hoe recipia et iuvamentiam. Mundaratatae, es cibus qui fit de cami- hus minutim incisis cum speciebus. 7 abe ei. Est cibus eum carnibus frixis, postmodum praeparatis cum acetolis. Elimnatur Thabeget acetosa pro illis , in quorum stomacho generatur Flema cum Cholera: eo quod ipsa sua fieritate desiccant pegma , & acetositate

choleram. Et liti cibi nutriunt corpus nutrimento multo, inclinante ad siccitatem Et ex eis quae preparata fuerint cum Sumach, consortant stomachum,&- retinent natura. Et praeparata cii succo Lim ocello R, prouocant appetitu

. Eliguntur Suii ixa sine brodio, pro illis, in quorum stomacsis flegma multi a plicatur: eo quod ipsum incidunt: maxime, cum praeparantur cum calidis sporistus. Species enim retardant digestionem ipsorum. Et hic cibus se nerat nutrimentum siccum: propter quod in de cibis illorum, qui utuntur exercitio sorti, &maxime cum suerint ex carnibus inclinantibus ad strossi iem. 1 u orea latia . Est nitie pro sabentibus stomachum humidum , S quihus accidit ob aliuio, & habentibus aegritudines ile maticas. S utentibus exercitio, & motu: eo quod carnes, quae recipiuntur sic praeparatae non cito dissoluuntur, propter siccitatem, S ipsorum tessentiam. Verum tamen hie cibus debiles stomachos saligat, postquam accidit abominatio scis, &dolor

debilis leuis in eo ore. Alisum supra carbones. Eliguntur carnes assatae supra carbones, eo quod multum nutatriunt: & odiuntur propter tat ditatem descensionis ipsarii m. Et assanirae huius modi carnium agnorum paruorum essiciunt conuenientius & melius nutrimentum: maxime illis, qui per minutionem euacuati fuerint: eo quod humominas ipsariam eonvertitur in sanguinem uelociter,& eon fortat uirtutem uitalem. Tum in ite . Eliguntur carnes assatae in veru illae , quae sunt iuuenum Gallinarum ιPerdicum, & Phasianorum, quarum assationi carbones stippositi, non fuerint malae qualitatis: & infundatur saepe ipsi assaturae oleum migdali num: propter quod assata aeeipient humiditatem alteram ab Aptani est humiditate sua. Et istae assaturae sunt de cibi, haben supra sol. tium stomachii calidum, & habentium poros Canone.

largos de exercitantium exercitio multo. notantur.

78쪽

ta ia

Asium supra aquam Carnes ess- ct cartilaginosa . Stomachumoi cndit. Cum exercutio sorti.

u ta

Cum pane

macilenus, ct gracilibu . .

Visceri aliunudia. Cum si pt cis pos ipsas commetiis.

vigilii, , dirus M. visceribuadebilibus. Cum sit pil-

ia di

Tuccaria temPeraiae dulcedinis. Prouocanti perma, Surinam.

Comampsstiangulium Cum cibis aceto sis.

mCum dactyl.

Coitus. Sanguinem caltuum es-

ficis

Cum grana tisinuetis.

Hortulanti,

recens

Extinguit calorem sanguinis

Cordiis in sympo acetoso de cydonris, seu gallis.

et ta

ciia

R E ipsa

quam visita.

REM Ostio Nocus menti

-s ira

79쪽

Asium. Iudei' de pane. Iudep de

Chalara

Electiones. Δ pro rietate .

. - . . . Anx qVi iraςuicorum coniyderauerunt cO G xsiata, & Frixa in comparatione Ioris humani : dicentes , quod in Assis & Dixis nutrimentum quod recipi corvus

... Asivm ηQR h bςx in se ii umiditatis quantitatem qua possit hume ctare corpus, licet diu moretur in stomaeho . Et Frixum eodem modo ' Et rames V

eliacae in aqua, se habent econtrario: eo quod recipiunt humiditatem ab aqua: & aqua humidissimum est Elemento --- rum, sicut medici dicunt. Dd p γ-: . Id . hi igitur pro maciteritis, S uolentibus corpus impinguare: eo quod multum nutrit,& uelociter descendit: cuius nutrimentum eii laudabile. Sanguis generatus ex ipsa est fortis,& bonus: ct maxime, quando conlici ureum pane sermentato cocto: quae laxatiua est uen- tris, conserens habentibus tussim, S asperitatem . cannae pulmonis. Et est generathia la- . . pidum , dc Opilationi a. . Iudeo G1Mav. id est . otio Hic citius est multi nutrimenti, S tardae digestionis: ct cum num us, uel oleo ipsarum , est sortis caliditatis : & cum ami Mis S oleo ipsarum, seu Sesamino, uel pinguedine Gallinarum est temperatae caliditatis. Et Iude' de musis, est difficilioris de 'scensionis a stomacho. Et quando praeparatur cum. Vaccharo, addit in spem ate, & urinam pro-

. tocat, S loas uentrem,asPeritati nectoris conserens. Dum de papauere Eligitur cum zaccharo , praeparatum ad infrigidandum corpus &

nomacho. dc confert nasii & asperitati pectoris, I pulmonis , & quibus reumatizat caput. Descendens ab eo humor, subtilis, calidus . Et est tardi di essionis: maxime quando est cum multo oleo. Et quando praeparatur hic cibus cum papaueribus recentibus est sortioris i

rudeo de Melonibua . V mea uilis Amigdaiarum . Immar: eo quou sit cle meloni bus multae dulcedinis : dc quia sunt uelociter conuertibiles, corrumpunt humores existentes in uenis: propter quod libris accidit iuxta uelocem humorum corruptionem, seu tar- Otio ues nocumenti ipsorum fit, cum comeduntur prius ipsis a cetosa, ct post Ductus pontici sicut Citonia. Cibus uero qui fit de medullis amigdalarum &nobulis, esi similis cibo qui sit eum zaccham ct suis maneriebus, & opera .. . - itonidus: tamen omnes huiusmodi cibi sunt tardae dicessionis Iud p de dantis . Cissus qui tu ex Dactylis , est Rutal, eit multi nutriment , 5 uelocis descentionis, α digessionis. Laxat uentrem, opilationem generat, S nocet de grati dinibus splenis 5 hepatis: corpus impinguat, conserens uentos tacitius grossis, S aegritudinibus frigidis, S maxime quando in praeparatione admiscetur satius mellis, & crocus.

masticano Coriandri uiridis, uel sicci, rutae, pulegri, corticis citri, ct solio rum ipsorum, Sc lauatio oris eum uino odorifero S honoseu masticatio sit pucorum aromaticorum. Leut Citota 'nia, & Poma dc his similia:& etiam masticatioci peri. Rariotili, lieni alces & mentastrum. Iudep de pa

pauere.

80쪽

oibus.

Sitim effla

Cum pomisimus .

i num.

Pectori , S

triata

Cum micis Parus benecocti . Miliores se- iudichi ce

rebria.

Quod in purae albeduus. Stomaehci ge

Cum lactu

G et

R E ipsa

esus.

R E in ostio Nocus menti

SEARCH

MENU NAVIGATION