Tacuini sanitatis Elluchasem Elimithar Medici de Baldath, de sex rebus non naturalibus, earum naturis, operationibus, & rectificationibus, publico omnium usui, conseruandae sanitatis, recens exarati. Albengnefit De uirtutibus medicinarum, & ciborum.

발행: 1531년

분량: 163페이지

출처: archive.org

분류: 약학

81쪽

piniones Pluto iophorum.

motus ex Iaccharo cit Calaxaec: es laudata litis S stiditis ius ex eo quod it Le

ne eo latum. Est tamen Σaccharii temperatae complexionis, sed itulinat ad hunuditatem salias, caliditatem) quod est in omnibus suis modis simile melli: 1 ed si tun ualde non est cit sicut mel, attamen nutrimentum eius e si maius nutrimento mellis. Sed si coquatur & despumetur, sedat silm: & tussim, & aegritudinem stomachi, & remum, S uescae, & caliditatem extinguit . manna calida est in primo gradu, utilis pectora, ct pulmoni . verum illa quae cadit supera bores etlandisi in sicca: sed illa quae cadit supra arborem landri est calida 5 sicca. H. V ranam prouocat, , uomitum commoti et . Et quando cum aqua decoquitur, A de spumatur, perditur acuitas eius, ct' minuitur dulcedo &inctaminatio eius sincilio, inflatici S nutrimentum eius augetur, ct urinae prouocatio, S ueniris saxatio. Et melitis ex eo in a- turn, purae dulcedinis spissum, A uernale Heclinans ad rubedinem. Et Deps, id est, mel dactylorum calidum est A li timidum complexionis temperatae. Quod uero ex eo in sole d coquitur, est minoris humiditatis, & muliae dulcedinis 5 caliditatis. Rob uero cali - est: siccum anx ainem comburens. Mi sum uero ex eo,est minoris caliditatis. Audii h hil multi nutrimenti, &dissicilis digestionis. Leti si nichi subtilius est Catays, Rea minoris nutrimenti.&disse ilioris digestionis. Fingi uero sunt leuiores praedictis ad digerindum . Omnibus uero dictis obis, quiescentes uti non debent: eo quod sunt magis conuenientes exercitantibus.. Remouetur autem nocumentum ipsorum cum optimo uitio assumpto, post quatuor horas finita comestione praedictorum. Praedictos uero cibos comedere non debent habentes hepatis seu splenis opi- lationem . Sunt tamen hii tui alitii pectoris. Aia cum ni cibus. Detestantur iis is qui timent generationem lapidis fieri in uesicis e rum &praecipue habentibus renes calidos, Sopilationem patientibus in hepate: propter Disco statem ipso mini: A sunt conserentes patientibus apost a pectoris, seu pulmonis. Et quando pseparantur cum zaccharo, amigdalis, & nucibus, habentibus stomachum temporatum. ut dicitur Quadratum pro eo, quod quarta pars est mica panis alia ex rebus, quibus sarci Talia ex passa circiistante: Se reliqua ex aceto Res uero replentes ex quibus sarritur, sicut sunt Leusinacheri cuius tertia pars sunt amigdalae, & duae tertiae su nt zari hartim spe cies debent esse ea proportione. qua recipiantur delectabiliter a vi, siti. ahi, Hippocrates dicit, quod in illa quae fiunt ex farina frumenii, melle Oleo olivarum, uel atris oleis, sunt uelocis descensionis, S corrumpuntur uelociter in stomachor eo quod farina, & oleum sunt uelocis descensionis: & mellis etiam descens Onis uelocitas sedatur, cum igne decoquitur: de uelocitas corruptionis ipsius est, quia cum bene decoquitur cibus ipse, acuitur - mel &oleum et cum non decoquitur, remanet farina cruda. ehes eoim nucibus. Itines modi S naturae seu cubaiae qui sunt cum nucibus Κ melle, sunt tenerativi cholerae:& qui fiunt cum a migdalis. sunt conserentes tiissi quae fit ex si miditate. Et qui ex eis praeparantur cum festici & melle, sunt conserentes habentibus in peδ te de Pulmone opilatione, A humorem segmaticum. Et qui praeparantur cum papaueribus S et a charo, sunt conserentes suxui reumatis, A tussi quaest ex caliditate. Et praeparati cum Sis mino, lassidiunt, licet sint multi nutrimenti. Verumtamen permutatur complex Io io, libet Chaloe ex rebus quae miscemur cum m Hle.

Cocli ab Mai. Nutriunt mani quam aliqui moai csaloe, quando digeruntur: eo quod in se partem panis continent: & in dissolis deseensionis, eo qifod oleum ressit cocturae panis ipsius. Et frixum ex eis est diimellioris digessionis quam aliter coctum: p pter nimiam unctuositatem ipsus . Ei hia sunt ex cibis Gercitantium. Et ex Chaloesie diuiscosa indissicilis digestionis eo quod ignis

propter admixtionem otiorum, praestat eis Disco statem:

supra sol. II.

82쪽

doratia it .

cli l

ta Recens, ma

cat. ex fragidi iniererenta. Cerebro obdo. Cum tem ratur cu oleo refrigerativo.

Quod asilinilai in colore, di ci irinitate oleo saluanii. Mundificat solde Exealiditateiada Mixtu cum oleo in Iaia

rum c

Edueit Duili, ct dentes asotibus mudincat. Cumiri ob .s, Δ dentes adurat. Cti medullis seminis melonum, & oleo uiolaceo.

- . .

Hortulanum ilhum.

tias strangit. Gutturi,&Missi. Cum misce tur Tuccam, uel sandalii.

-- Σ

R E ipsa

quamqus . .

as .ia a. att

83쪽

Π intone' inlotortiorOm. Tones. pro ri tates. Alb. II aratoria Liantium, ii auria' a monem. Eligitur ex eo recens, ponderosum, cuius natura est calida S sicca: uerum liccitas est sortior caliditate. Haec enim sua stiplicitate consonant gingiuas,& dentes : &sua caliditate inflationes ipsorum soluuntur. Quod quia uentositatem generat, addit in coitu.& appetitu eombinationis: A maxime quando miscetur in medicinis eorum se compositum smile. b. Ex laudabilioribus lauacris, accipitur tantum ex uirgis S ramis melioris Odoris: & quod ex ligno eius melius est,album, plenum,saporitiam, margaritaceum , ct delatum de partibus Alsatangen & Velieinit. Et dicitur, quod sit temperatum in caliditate, auferens sua mundigeatione Odores hombiles qui fiunt ex earnibus pinguibus .Dissolutione etiam,&aromaticitate casias attractione) frangit lapidem, & mollificat duros tumores. Absteriagit lentiones, aperiens opilationem, necans lumbricos: & aufert reumata, quae sunt in nectore,& pulmone. riuua Camphorae. Dixerunt ueteres coiectionarii, quod sit aqua destillans ex cortice arboris Camphorae Carastice: unde ab ipsa egreditur. Et dixeriit,quilaoc uideriit quod ex Cam phora quoddam est,quod reperitur in corticibus arborum suaria, clarum: S aliud est de Caniphora. Et quoddam est, quod reperitur inter cortices arborum, & lippos ipsorum: quod de coquitur colatur post cuius Octuram salias, latura separatur aquositas ipsius. Et eius. Proprietas est, quando ponitur in cibis, muscae elongabunt se ab eis. Item Oritanum pulue-rietarum,&sparsum per pisces uel carnes, uel alia cibaria rarat muscas ab eis. Viae τὲ itio. it dicti . Dai, etiam . Uersim locus regionis Castrie. ubi eligitur habetis granagrossa S alba: quae debent poni in aqua rosacea,&siccari in umbrat deinde redigant inpuliauerem,& in uasellis reponantur vitreis: posmodum ducatur super plano lapide et reseruetur: quo utimur ad sustumigandum contra toxica. Gal. dixi quod lauant intestina, prosunthia sentenis ipsorum nocent uesicae. Aufertur tamen eius nocumentum cum melle. Et ut sus fuit quidam, qui utebatur comessione ipsius, & incurrit hυdropi sim. Et sapor eius est multae mundificationis,nocens oculis,oe ri.

C mi Eliguntur de partibus Culli parui quorum herba breuis, S unctuosa grana ipsius de quae colliguntur ex pratis,& locis modicarum aquarum. Et post ipsos elisuntur qui sunt de partibii, Bausam. Et post istos de partibus Rassi. Rassis ciuitas. Et omnes ira modi conserunt apostematibus oris, habentes in se uirtutem incisivam, qua frangunt lapidem, Aurinam, & menstrua prouocant: & consortant stomachum , qui est debilis digestionis: & calefaciunt & desiccant

ne mordicatione.

ganualus athus. Eli itur aῖ consortandum dentes , Κ gingiuas : A aromatizant oris odorem , eonserentes sodae accidenti ex caliditate. Consecti tamen cum medicinis hepatis &sso machi, conlatrabunt eos. Et liniri super insationes calidas, in prineipio prodin,&maxime inflammationibus hepatis & stomachi. Rubet tamen ex eis M idiores sunt albis quorum iuvamentit m aequale est iuvamen to alborum. Sandali uero cum confricantur, ex frica tione eauditate acquirunt, sciat acquirit farina ex molitura,&ferculi ab lane. Irosae. Sunt diuersarum partium. Nam in quibusdam ex eis uincit amaritudo: Asunt par

tes calidae, subtiles. Et in quibusdam stiplicitas: quae sunt frigidae, Sc grossae. Ei in Apta hucmis

quibusdam aquositas: quae sunt saporis Insipidi. In quibusdam totalia iupra lol. 14 ter uincit frigiditas: quae sunt mediocres inter grossiciem ct Can &subtilitatem, & sunt consortantes ne a . . cerebrum calidum . M ,

Piritis

. l.

Praeparamria mali lin. Aqua Caim usuem. Ciperi. Sandaliis albus, Dentium. phorae. & rubeus.

84쪽

De Auitis oluuialibus, ciboria uin

yra in

ea ita

M. Raucitati, si

e rei pralucrit.

ci erasente.

Digestionem

Pro seruat ab initatione itu ea

mundigeat

Non amara, de nitens. Soluit co Pu . Pruritum et-lieit. Cu misceturcii bono lu- Ο.ezitUr post elux potia ad balneum

Q in potest

xur uentris.

Desctat in Pus. Cum rebus humidis, Ecdulci uisio.

MEL V S EX

R E ipse

eius.

eius.

85쪽

Hip. Aqua fontium. Vidiunt tirAquae fontium quae multae sunt trigida talis: & aquae locorum O. arenosorum, quando a ieiunis bibuntur: quia obsunt stomacho, dentibus . instationi, neruis, ossibus, ct cerebro: eo quod sunt frigidae complexionis. Sunt etiam malae quae dantur in balneis , ct post coitum, & in exercitio sorti , ct siti quae de nocte accidit in somno . eo quod calorem n turalem extinguit. Nisi sitis stierit occasione febris, ci-

hi salita, aut rerum calidarum &secariam.

Hip. qua pluuialis Hipp. dicit, quoa Aqua pluuialis est melior inter aquas, leuior, A aulei

G. or: eo quodsubtilius est quod sol ex aquis extraxit: quae sicet corrumpitur, sua subtilitate,&Ori. non malicia corrumpitur. Nana Omne leuiter corruptibile est subtile. Et cum corrumpitur aqua raucitatem facit, alias, siccitatem) ct libres: & cum non corrumpitur, est bona. Melior tamen ex aquis est, quae pluit suaviter, & paulatim, S cum tonitruis: prima caussa, propter ipsus subtilitatem quae in ea existit: A secunda propter motii nubium ipsam subtiliantem. G. Dre laei. Nix quaedam est glacies, Aquaeda gelu. Et de Glacie melius est,&prius se mas. cudum maneriem loci in quo reperatur. Et de glaciebus melius est quod ceciderit super saxis, a. terris duris,et bonis arenis.Et cum accideriuron nisi mala aquam habere, empera eam eum hac nive. Et de nivibus peius est, quod super mineras ceciderit. Et Nix licet si frigida, ct sicca in substantia, iudicat tamen medicus in ea secundum opinionem in alio, operationem) secun- . dum quam est humida. Mat. A qua Nitii mixta . Qui usus fuerit potu aquarum inuentium de sontibus & in frigida tam nilo inacte, &conseruatarum in arena, in domibus, non indiget nive: quia si niuis nocumen- i. tum non appareat tui enibus incontinenti, tamen accrescens antea modacum appare bit decrepitis, repraecipue illis, qui consueti sunt pati podagram, seu aegritu dines neruorum. Et Q aqua non nutriat, tanum est, quod non in spissatur dum coquitur, & famelicum non satiat, nec dige

stadicitur nec prouocat appetitum . . .

Aqua eat da. Lligitur ieiunis : quia stomachum lauat a ciborum superfluitate. pi Di sigilli . est, quod uentrem laxet maxime cum Zaccham mixta,& melle: euius usus de iit digestio D i. nem,laxat stomachum-corpus, &prouocat fluxum sanguinis denaribus. Sed illa quae nee in frigida, nec tepida,eorpus inflat, re appetitum debilitat & uisum: ct sitim no sedat. Scias, quod eam subtiliat ignis, quando caussa stros,iciei ipsius fuerit stigia ditas : Sin roseat, quando caussa grossiciei fuerit talia ditas. sicut in Nilo, in terra Aegypti. Aqua scii se . primo lavit eo us, deinde stringit Saesiccat. Sulphurea uero de picea,S DNaphitia prosunt scabiei, apostematibus ueteribus, ct hydropicis.Aqua uero aeris, urinam constipat: de aqua quae egreditur ex mineris argenteis insit dat, de desiccat temper te. Aqua siquidem terrea, prodest stomacho, & inflationi splenis, ct cales est &desccat. Aqua tamen salsa, cum miscetur cum Saniel, in uam nouis creteis: deinde perforatur fundus usis subtili foramine

aqua desiillans exinde potata super pinques cibos aufert nocumentum R. . - nqua Aiomino T. Aquae Oes hi uoi sunt couenientes ad curandum ab exterius corpus,nonaci potaddit rasi potare aliquis indigeat misceat eu eis de luto suae regionis ruel bulliat prius, ct miseeat esseis uinii Spticu,s assutiaries fuerint mg. coplexionis. Si uero fuerint cal.dent ce pipparatae G aceto in comestione et in potu sympus acetosus. Et in a as ei sunt mals ilitatis. Apta hue ut coquai cicera et colatae dent ad hibendu post qs etia couenient dant cepae I paratae cu aceto: et supra sol. o. ι comedat depastinacis sylves ih. piscib. salitis, uel cucurbitis .Etia aqua turbida clara eiu Catione. o. οε qnponunt in ea alume,ues medulla nucleoaech semeso .nsi tu,seu carbo accensi. H n

tium. uiatis. Era. mixta.

86쪽

D e titis iraia iuui iuuat uio,, de laute a ad Lbrietatem es Anxietatibus. iuvamenta lationa lia.

. Clirinum, doriferiam. Famem sodat. Bibitum ira moderate. Cu rebus se cundae metae, ct eum aqua

π' α

odorater utra. Curatophthalmiam.

sensibus, de

memoriae puerorum.

Cum pomis

a Ta

Annaloe et luculum. Aufert nocu

Sedat coitus appetitum.

Quod si de

iunditur.

Cholericli. Neruis, S

lmpinuat corpus, oe I M. Opilata Cum grana -ti dulcibus.

o-d a

ces,& unctis- os . Comest ante otii pici Dat ab ebrietate, A cinxietati absiei sui seni gines. Intestinis. Cum seruturcu amrgdalis dulcititas,ua Paucriti seu ccharo

quam Myra.

eius.

eius

iuri

87쪽

Hiri vi miri Diuersificatur in colore, odore,& sapore, ordine, potu, & tempore. Vinum G hum est modicae caliditatis, & modici nutrimenti, uelox ad digerendum: nigrum uero GonD uerso . Odoriferum uero bonum sanguinem facit. Horribilis uero odoris, econtrario. Dulce est uelocis digestionis, stuere facit uentrem minus quam urinam : stipticum uero econtrario, Grossum est multi nutrimenti, & difficilis descensionis: subtile uero econtrario. Vinum nouum est instativum: uetus uero allevians G Vinum uetus odoraterum . in utramitate est calidum in temo gradu. Nouum uero in Primo. atri' medium inter haec est ealictu in secundo. Habentibus uero complexiones calidas, nocet uinum. citrinu &mbeum,splendidum, uetus, amarii,& purum: eo quod inducit Sodam, anxietates,& uitilias, maxime habentibus hepar 6 cerebra calidum. nam somnus &uigiliae sunt iuxta caliditatem & frigiditatem cerebri &uini. Habentibus uero cxmplexiones contemperatas, Pro-

A sistrarim rosa ceum non anti Quum moderatum in quan Iitate & lymPl allone. v. m. rii Heiami rossum vinum gros Sum,nouum Saulce, est plura mi nutrimenti, & maR cime nocivum stomacho: deterius uero est eo, nigrum, grossum, S dulce: hoe uero deterius tali est, nigrum, grossum & silipticum: eo quod est dissicilis descensionis. Album uero inter omnia uina est minoris caliditatis: cuius nutrimentu est magis iuuatiuum calefactis, d ad pro uocandii urinam: & praecipue subtile ex eo: eo quod omne uinu album est stiplicii, grossum, uel aduaticum subtile dulce uero nunquam. Omne uero Minum nistrum dulce et t.' - Quare uinuci trinum acuta, noceat coualescenti Rivita hi rimasti mi iri ac uim Quare timu citrinum acum, noceat coualescenulas S dcbilia iuvistis mora, est, si ter ita te&acuitate ipsius. Et quare etia sedat πιι, est uacaliditas qua co olet bina uo & digestio spermatis,extrahit ad sunficie corporis ex gaudio, et uini subtilitate. Et caussa quare lintes cal. coplexiones inebrian ε citius potado ex scyathis parius, 4m magnis, esit: Qa modica uinu paruo scyatho c5tentia, uelocius digerit, cerebrii ascendes, cuius uaporea uelocius in cerebrii ascendiit, unde citius inebriat, S uelocius multo. Et quare accidat occalloenotatois uini tremor,& nutabilitas, cpuis ipm sit calidii,est: sa tremor accidit occalloenegmatii generat in re mala digestione:&frigiditas odit Raacringredit Oros, sui nuae eri r a te tosum LSi col7i uinuἴ id aceae it a clomo tua, uelisce, ec uni utado miscet diis sce alo terius a viis, an iri liat acetositas eius.Cinis uitis alba uel uuarii, et passulae dissolutae, emcera I trita &mymis, id libet ipsoru in uino qdacescere csperit impositu ,abscindit aceto sitati . Et la Minderniant uuae, quae ceperiit aliquantulit desiccari in umbra Luna existe te diminuta lumine, tot ad exprimit S decoquii usi ad consumptione aquositatis ipsaru et reponunt in uasis,orificia famin inio ue sunt cooperta lamina ferrea, applicetur tempore coruscationu,&tonitruonr, auseratur inrico Horeali assecuratur hoc uinum quod ab aceto sitate praeseruabitu res D a i Eslaunt ad potandu in quolibet uino cocto nuces uitae, ad auserendum: f sumsi, i quis rim remanserit. Et ad saciendis ipsum claru& mundii sal adponenda est. Vima, num irem de dactylis grossius est inter alia uina,& minoris caliditatis. Et uin si quod sit ex elale dae Mom oro stius esitat is uuiis, & debilioris caliditatis, tardioris descensionis,& plurisi uentositatii, inter alia uina praedicta. Opilatione faciunt, maxime postqua ueteras t. Vinii tamen mellissi fortioris est caliditatis inter alia uina, et magis operatur stupor ei Et uinum passulatu est dehilioris operationis, qua is num grossum, nigrii. Viniana uero tempera id dicitur eme denu- mero Hec'mo. Et ulnii in v poni ἔ teda est mi et stiplicii et dicit a qbusda, id est calidii Sici Si ex suem soliosv uitis uuanr albaru accipiant 1. i.& eX inrti acet

ae, imminis usis, . . et misceant: ex ipso in inter rationes quai

tates aliqu ibant: pseritat ab ebrietate,& ebrietat s stupore. Et si adsumant ex semie caulis t.' α & miscent ea rob agrest e an uini potati oes, ab ebrietate pseruat. Et si uoluerit alius bibere at

undater eiba minuat. Et si assuma ε dehrodio caulis pingui, & comedat de seludi chi Taccharino, uel bibal de uino dulci qualibet uice ter, & odoret camphora & nenusar, et no naultiplicetur motus, uel loquela, pseruat ab ebrietate. Processus uero & principili potationis inanira debet eme a modi eo ad multu. Si damr in potu diligenti ulnii aqua fruticu uitis, mixta uino inicio potare, uinu horrebit. Similiter si detur antepotii murtus, nil ruta ad potandis, horrenit. si te in signis aquaticis: preter scorpione. Deinde adrea Luna coniuncta eum venere,& Ioue.

te ascendente

in quinta domo illius, pro quo eligitur, et Luna exisse te in eo: S r

pudiatur si suerit in octaua.

Repudiat sa

turno existe te

in ascendente. propter impedimeta ipsis:& Marte, propter excelsus. quos facit in potatioibus r

ei cauda me te

diosi superueniant.

s. ri tantur.

vinum vinu uetus. Vinii rubeum vinuci tri- Vinsi ace- Vinum deda grossum. num. tofum. Eulis. vinum Amiagdalinum.

89쪽

cali.&humi. in alio, subtilitatis. Et Sanibucus est sortiβ calori ,S ..credo,prodest habentibus torturam oris,& paralysim sola ex frigiditate.Rotagariolita

minatae arabice ut sirim,propinquae sunt Sambuco in uiri te: uerumtame debiliores rimi eis, Ad lectabiliores. Narcissus temperatus in eali.&sice. subtiliativus,&dii soli itiuus humidia tim. Sylvestris tamen sortior est,&calidior hortulano. Et rampestris Narcissi sic sacGp arii & aliouantulit scindatur in erucem, plantetur postmodu in uiridario duplicabit flos eius

mi oiae suiu diuellorum modorum. Ramex eis iunt quaedam hex, iPlenai ae. μκdam albae. Et quaeda citrinae. Et quaedam in exteriori superficie citrinae, S in . tinae. Et earum naturae sunt diuersarum uirtututri: uerumtamen omnes adnam: unde cerebrum infrigidant, de desiccant,& sedant oliditatem ipsius ainen habentibus frigidum cerebrum, catarrum faciunt. Et moschire, Cheri curinum habet alia quid caliditatis. Nigrum tamen est temperatum. Ior. tamen dicit riuod sit calidum&siccum in secundo. mim malum. Haserante eatissitatem sua dissoluit supertiuitatem cerebri mode rate ouod si si matur aqua, seu insundatur, infrigidat , S humecitat magis. Ment assim olidum S siccum est in tertio radu dissoluiiuum uehementer humiditatum cerebri . Cuius Me Eliguntur Anci a cerebrum calidum propter suam trigiditatem contra uigilias,qua orate iaciunt uelociter dormire. Et ii ponatur exterius 2pra putrecentes,laciunt urinainhus cerebri. Fructus Hederae sunt eiusdem uirtutis. Ualchiaetiimi, est stetit Dimas fritiltias Hederae. - - ---

est contrariu mortalibu Q ΟΤ ' - . . si, ,euitate 5 aromaticitate confortat si '

est inter corticem, & acetosum ipsus. Dach 'sehon :xu in libro quem iam in maymonem, & filius Embrahi dixit, quod si comedaturde nocte. strombosilitatem iacit sina ,stri Miratein. pruilias Mandragorae. Hi infrigidam cerebrum . & liumectant S illud insensibile re dunt. Arangi dissoluunt uentosirates frigidas, & sunt Citras subtiliores Limon- celli similes sunt eis in odore, &operatione ad cerebrum. Citoniorum uero odor est infrigidans, S consortans cerebrum, α animam: tamen odor Citoniorum abscindit abominationes, & uomitus. Apra hiat qua

supra sol. His CanoM. t. myrtus,

Rosa. Ocimii origa tu. Violis. Citia. Frins Hadragorae.

SEARCH

MENU NAVIGATION