Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

411쪽

IL IX. BELLUM HANNIBALICUΜ. ταγμα των ἱππέων αἴτιον ἐν και του νικῶν τους

Καρχηδονίους καὶ του λείπεσθαι τους Ῥωμαίους. διόπερ αῖ τε των ἡττωμένων στρατοπέδων ἀντιπαραγωγαὶ μετὰ τὰς μάχας ευθέως κατὰ λόγον ἐγίγνοντο διὰ γὰρ τόπων τοιουτων ἀντιπαρῆγον ἐν οις ουδεν 5 ἔμελλε βλάψειν αυτους το των υπεναντίων ἱππικόν τά τε περὶ την Καπυην τότε συμβαίνοντα εἰκότως ἐκατέροις ἀπήντα.

μὲν προς μάχην ουκ ἐθάρρει τω δεδιέναι τους των id

2 πολεμίων ἱππεῖς, ἔμενε δ' εν τῆ παρεμβολὴ τετολμηκότως, σαφῶς εἰδος ἀβλαβῆ την Ἀπον αυτοῖς ἐσο-3 μένην, υφ' ἐς ἐν ταῖς μάχαις ἡττῆτο. οι τε Καρχηδόνιοι πάλιν ευλόγως -τε στρατοπεδευσαντες μετὰ τῆς Ἀπου μένειν ἐδυναντο πλείω χρόνον, διὰ το τὰ i5μεν ἐν τῆ παρακειμένη χώρα χορτάσματα πάντα κατεφθαρκέναι τους Ῥωμαίους αυτου τουτου χάριν, τοῖς δὲ νώτοις Ουκ εφικτὸν εἶναι τοσαυτη μεν ἶππω, το σουτοις δ ' υποζυγίοις κατανυσαι χόρτον ἡ κριθὰς κο- 4 μίζοντας εκ μακρου διαστήματος ουτε μην ἄνευ των 20 ἱππέων παραστρατοπεδευσαντες εθάρρουν πολιορκεῖν χάρακα καὶ τάφρον προβεβλημένους τους υπεναντίους, προς ους και τον ἐξ ἰσου κίνδυνον αυτοῖς 5 ἀμφίδοξον εἶναι συνέβαινε χωρὶς των ἱππέων. ἔτι δε προς τουτοις ήγωνίων και τους ἐπικαθεσταμένους 25υπατους μη παραγενηθέντες ἐπιστρατοπεδευσαιεν καὶ πολλὴν απορίαν σφίσι παραστήσαιεν, ἀφελόμενοιο την των χορηγιῶν ἐπάρκειαν. ἐξ ύν συλλογιζόμενος Αννίβας αδυνατον υπάρχον τὸ διὰ τῆς ἐκ χειρὸς βίας

λυσαι την πολιορκίαν, ἐπ' ἄλλης ἐγένετο γνώμης. M υπέλαβε γαρ, εἰ λαθραίαν ποιησάμενος την πορείαν αἰφνιδίως ἐπιφανείη τοῖς κατὰ την Ρώμην τόποις,

412쪽

L. IX. BELLUM HANNIBALICUM.

ἴσως μεν αν καὶ περὶ την πόλιν ἀνυσασθαί τι των χρησίμων, ἐκπληξας τῶ παραδόξω τοὐς ἐνοικουντας εἰ μη τοὐτο, τους γε περὶ τον υππιον ἀναγκάσειν η 8λυειν την πολιορκίαν, σπευδοντας τy πατρίδι βοηθεῖν, 5 η διαιροῶντας την δύναμιν εὐκαταγωνίστους υπάρξειν και τους βοηθοῶντας καὶ τοὐς απολειπομενους αυτῶν. Λ διανοηθεὶς ἐξέπεμψε γραμματοφόρον εἰς την οKαπυην, πείσας τινὰ των Λιβύων αυτομολῆσαι προς τοὐς ' μαίους, κἀκεῖθεν εἰς την πόλιν, προ- 10 νοηθεὶς της των γραμμάτων ασφαλείας ' πάνυ γὰρ χηγωνία μη θεωρησαντες αυτὸν ἀπαλλαττόμενον οἱ Καπυηνοί, κἄπειτα διατραπέντες ως ἀπηλπισμένοι, παραδῶσι τοῖς ' μαίοις εαυτούς. διὸ γράψας υπερ 3της ἐπιβολης ἀπέστειλε τον Λίβυν τη κατὰ την ἀνα- 15 ζυγην, ἶνα συνέντες την πρόθεσιν αυτοὐ καὶ τον χωρισμον εὐθαρσῶς υπομένοιεν την πολιορκίαν. τοῖς δ ἐν τy Ρώμη προσπεπτωκότων των περι την 4 Καπύην, διότι παρεστρατοπεδευκὼςυννίβας πολιορκεῖ τὰς δυνάμεις αυτῶν, ὀρθοὶ ταῖς διανοίαις καιρο περίφοβοι πάντες ησαν, ῶς καὶ προς τὰ ὁλα διατεινούσης της ἐνεστηκυίας κρίσεως διὸ καὶ ταῖς εξα- 5ποστολαῖς καὶ ταῖς παρασκευαῖς προς τοὐτο το μέρος ὁλοι καὶ πάντες ἐνενευκεσαν. οἱ δὲ Καπυηνοι 6 κομισάμενοι τὰ παρὰ του Λίβυος γράμματα, καὶ 25 γνόντες την ἐπίνοιαν τῶν Καρχηδονίων, ἔμενον ἐπὶ τῶν υποκειμένων, κρίνοντες ἔτι ταύτην εξελέγξαιτην ἐλπίδα. 'Aννίβας δε μετὰ πέμπτην ημέραν της τπαρουσίας, δειπνοποιησάμενος καὶ καταλιπὼν τὰ πυρὰ καόμενα, τοιαύτην ἐποίησε την ἀναζυγηνω ἄστε μηδένα συνεῖναι τῶν πολεμίων τό συμβαῖνον.

χρησάμενος δὲ ταῖς πορείαις διὰ της Σαυνίτιδος ηἐνεργοῖς καὶ συνεχέσι, καὶ τοὐς περὶ την οδὸν τό- 24ο

413쪽

πους αεὶ ταῖς προπορείαις ἐξερευνώμενος καὶ προ-0 καταλαμβάνων, ἔτι των ἐν τῆ μη ταῖς διανοίαις περὶ την Καπυην καὶ τὰς εκεῖ πράξεις ἔντων ἔλαθε

διαβὰς τον 'Aνίωνα ποταμόν, καὶ συνεγγίσας, ωστεμη πλειον τετταράκοντα σταδίων ἀποσχὼν της - 3μης ποιησασθαι την παρεμβολην. 6 Ου γενομένου καὶ προσπεσόντος εἰς την μην

εἰς ολοσχερῆ συνέβη ταραχην καὶ φόβον ἐμπεσεῖν

2 τους κατὰ την πόλιν, ἄτε του πράγματος αἰφνι- διου μεν ἔντος καὶ τελέως ανελπίστου διὰ τὸ μη- 1hδέποτε τον υννίβαν επὶ τοσουτον ἀπηρκέναι της πόλεως, υποτρεχούσης δε τινος ἄμα καὶ τοιαυτης ἐννοίας ώς Ουχ οἱόν τε τους ἐναντίους ἐπὶ τοσουτον ἐγγίσαι καὶ καταθαρρῆσαι μη ου των περὶ Καπυην3 στρατοπέδων απολωλότων. διόπερ οἱ μεν ἄνδρες ibτα τείχη προκατελάμβανον καὶ τους προ τῆς πόλεως ευκαίρους τόπους, αἱ δε γυναῖκες περιπορευόμεναι τους ναους ἱκέτευον τους θεους, πλυνουσαι ταῖς κό- 4 μαις τα των ἱερων ἐδάφη τουτο γὰρ αυταῖς ἔθος ἐστὶ ποιεῖν, Παν τις ολοσχερὴς την πατρίδα κατα- 205 λαμβανη κίνδυνος. ἄρτι δε των περὶ τον 'Aννίβαν κατεστρατοπεδευκότων καὶ διανοουμένων τῆ μετὰ ταυθ' ἡμερα καταπειράζειν αυτῆς τῆς πόλεως, γίγνεται παραδοξόν τι καὶ τυχικὸν συμπτωμα προς σωθ6 τηρίαν τοῖς μαίοις. οἱ γὰρ περὶ τον Γνάιον καὶ 25

Ποπλιον, του μεν ενὸς στρατοπέδου πρότερον πεποιημένοι την καταγραφὴν ἐνορκους εἰχον τους στρα

τιωτας εἰς ἐκείνην την ημέραν ῆξειν ἐν τοῖς ὁπλοις εις την μην, του δ ετέρου τότε τὰς καταγραφὰς γ ἐποιουντο καὶ δοκιμασίας. ἐξ ου συνέβη πλῆθος ω ἀνδρῶν αυτομάτως ἀθροισθῆναι προς τον δέοντα καιρον εἰς την μην' ους ἐξαγαγόντες ευθαρσῶς

414쪽

οι στρατηγοὶ καὶ παρεμβαλόντες προ τῆς πόλεως ἐπέσχον την ορμὴν των περὶ τον Ἀννίβαν. οι γὰρ 8 Καρχηδόνιοι το μεν πρῶτον ἄρμησαν, ουχ ὁλως ἀπελπίζοντες αιρήσειν κατὰ κράτος αυτὴν την μην 5 συνθεασαμενοι δε τους ἡπεναντίους παρατεταγμένους, καὶ ταχέως διά τινος αἰχμαλώτου πυθόμενοι

τὸ γεγονός, τῆς μεν ἐπὶ τὴν πόλιν ἐπιβολῆς ἀπέστησαν, τὴν δε χώραν ἐδήουν ἐπιπορευόμενοι και τὰς οἰκίας ἐνεπίμπρασαν. τὰς μεν ουν ἀρχὰς ἀνα- s10 ρίθμητον περιελασάμενοι λείας πλῆθος ἡθροισαν εἰς τὴν παρεμβολήν, ως αν εἰς ἄγραν ῆκοντες τοιαυτην εἰς ἐν Ουδεὶς ουδέποτε πολέμιον ῆξειν ξλπιζε μετὰ δὲ ταὐτα των υπάτων τολμησάντων εν Τδέκα σταδίοις ἀντιστρατοπεδευσαι σφίσι παραβόλως,

15 Mννίβας ἄμα μεν λείας πλῆθος ἡθροικώς, ἄμα δετῆς κατὰ τὴν πόλιν ἐλπίδος ἀποπεπτωκώς, τὸ δὲ 2μέγιστον, συλλογιζόμενος τὰς ημέρας, ἐν αις ήλπιζε

κατὰ τὴν ἐξ αρχῆς επίνοιαν πυθομένους τους περὶ τον 'Aππιον τον περὶ τὴν πόλιν κίνδυνον ῆτοι λυ- 20 σαντας τὴν πολιορκίαν ὁλοσχερῶς παραβοηθήσειν

τοῖς ἐπὶ τῆ Ρώμη πράγμασιν ἡ μέρος τι καταλιπόντας τω πλείονι βοηθήσειν κατὰ σπουδήν ων οπό- 3τερον αν συμβῆ, δεόντως ἔξειν υπειληφὼς ἐκίνει τὴν δύναμιν ἐκ τῆς παρεμβολῆς υπὸ τὴν εωθινην. 25 οἱ περὶ τον Πόπλιον, διασπάσαντες τὰς επὶ του Φπροειρημένου ποταμου γεφυρας, καὶ συναναγκάσαντες αυτὸν διὰ τοs ῆευματος περαιοῶν τὴν δύναμιν, προσέκειντο τοῖς Εαρχηδονίοις περὶ τὴν διάβασιν και πολλην παρεῖχον δυσχρηστίαν. ὁλοσχερὲς μεν οrd ουν Ουδεν ἐδύναντο πρῆξαι διὰ τὸ πλῆθος των ιπ-πέων καὶ τὴν προς πάντα τόπον ευχρηστίαν των

Νομάδων τῆς δὲ λείας ἱκανόν τι μέρος ἀφελόμενοι

415쪽

καὶ περὶ τριακοσίους καταβαλόντες των πολεμίων 6 τότε μεν ἀνεχώρησαν προς την παρεμβολην, μετὰ δε ταυτα νομίσαντες τους Καρχηδονίους διὰ φόβου σπουδῆ ποιεῖσθαι την υποχώρησιν, εἶποντο κατόπινγ ταῖς παρωρείαις. υννίβας το μεν πρῶτον ἡπεμ εγετο, σπευδων ἐπὶ το προκείμενον ' μετὰ δε πεμπτην ημέραν προσαγγελθέντος αυτω μένειν ἐπὶ τῆς πολιορκίας τους περι τον υππιον, ουτως υποστὰς καὶ προσδεξάμενος τους επομένους επιτίθεται νυ - 8 κτὸς ἔτι τῆ στρατοπεδεία, καὶ πολλους μεν αυτῶν id ἀπέκτεινε, τους δε λοιπους εκ τῆς παρεμβολῆς

ο ἐξέβαλε. τῆς δ' ημέρας ἐπιγενομένης συνθεωρήσας τους Ῥωμαίους πρός τινα λόφον ἐρυμνὸν

ἀποκεχωρηκότας, το μεν ἔτι προσκαρτερεῖν τουτοις

10 ἀπέγνω, ποιησάμενος δε την πορείαν διὰ τῆς Θαυ- 15νίας καὶ τῆς Βρεττίας επέστη τοῖς κατὰ τὸ 'Pήγιον τόποις ἀνυπόπτως, ἄστε παρ' ολίγον μεν καὶ τῆς

πόλεως κυριευσαι, πάντας δε τους ἐπὶ την χώραν ἐκπεπορευμένους ἀποτέμνεσθαι καὶ πλείστων γενέσθαι 'γίνων κυριος ἐν εκείνd τη παρουσία. 208 Aοκεῖ δέ μοι δικαίως αν τις ἐπισημήνασθαι κατὰ τουτον τον καιρὸν τάς τε Καρχηδονίων καὶ Ρωμαίων 2 ἀρετὰς καὶ φιλοτιμίας ἐν τω πολεμεῖν. καθάπερ γὰρ Ἐπαμεινώνδαν τον Θηβαῖον θαυμάζουσι πάντες, διότι παραγενόμενος εἰς Τεγέαν μετὰ των συμμά- 25χων, καὶ θεωρήσας τους Λακεδαιμονίους αυτους τε πανδημεὶ παραγεγονότας εἰς Μαντίνειαν και τους συμμάχους εἰς ταυτην ἡθροικότας την πόλιν, ως παροδ ραταξομένους τοῖς Θηβαίοις, δειπνοποιήσασθαι τοῖς αυτοὐ καθ' ἄραν παραγγείλας ἐξῆγε την δυναμιν κἄρτι τῆς νυκτὸς ἐπιγιγνομένης, ως τῆς παρατάξεως χάριν σπευδων ευκαίρους τινὰς προκαταλαβέσθαι

416쪽

τόπους, τοιαυτην δε τοῖς πολλοῖς δόξαν ἐνεργασά- 4μενος προῆγε, ποιουμενος την πορείαν επ' αυτηντην Λακεδαίμονα, προσμίξας δε περὶ τρίτην ωραν θτy πόλει παραδόξως, και καταλαβὼν την Σπάρτηνο ερημον των βοηθησόντων, μεχρι μεν αγορῆς ἐβιάσατο και κατέσχε τῆς πόλεως τους επὶ τον ποταμὸν ἐδτραμμένους τόπους. γενομένης περιπετείας, καί τι- ο νος αυτομόλου την νύκτα διαπεσόντος εἰς την Μαντίνειαν, καὶ διασαφήσαντος 'Aγησιλάω τω βασιλεῖ τὸ 10 συμβαῖνον, και των βοηθούντων παραγενομένων εἰς τον τῆς καταλήψεως καιρόν, ταυτης μὲν τῆς ἐλπίδος τἀπεσφάλη, μετὰ δε ταυτα περὶ τον ρώταν ἀριστοποιησάμενος και προσαναλαβὼν την δύναμιν ἐκ τῆς κακοπαθείας, ωρμα πάλιν ἐξ ὁποστροφῆς τηνιο αυτὴν οδόν, συλλογιζόμενος ἔτι συμβησεται των Λα- 8κεδαιμονίων καὶ των συμμάχων παραβεβοηθηκότων εἰς την Σπάρτην ἔρημον πάλιν καταλείπεσθαι την Μαντίνειαν ' ο καὶ συνέβη γενέσθαι. διὸ παρακα- 9λέσας τοὐς Θηβαίους, καὶ χρησάμενος ἐνεργω τῆ20 νυκτοπορεία παρῆν και προσέμισγε τῆ Μαντινεία

περὶ μέσον ημέρας, ἐρήμω τελέως ἡπαρχούσst των

βοηθησόντων. οἱ δ' 'Aθηναῖοι κατὰ τον καιρὸν τοὐ- 10τον σπουδάζοντες μετασχεῖν τοὐ προς τους Θηβαίους ἀγῶνος τοῖς Λακεδαιμονίοις κατὰ την συμμαχίαν πα- ο ρῆσαν. ἡδη δε τῆς Θηβαίων πρωτοπορείας συναπτού- 1 I. σης προς τὸ τοὐ Ποσειδῶνος ιερόν, ο κεῖται προ τῆς πόλεως ἐν επτὰ σταδίοις, ωσπερ επίτηδες συνεκυ- ρησεν ἄμα καὶ τοὐς 'Aθηναίους ἐπιφαίνεσθαι κατὰ τον τῆς Μαντινείας ἡπερκείμενον λόφον ' εἰς ούς 12 3ο ἐμβλέψαντες οἱ καταλελειμμένοι των Μαντινέων μο λις ἐθάρρησαν ἐπιβῆναι τοὐ τείχους καὶ κωλυσαι τὴντων Θηβαίων ἔφοδον. διόπερ εἰκότως οἱ συγγραφεῖς 13

417쪽

LIB. IX. BELIRIM HANNIBALICUM.

ἐπιμέμφονται τοῖς προειρημένοις εργοις, φάσκοντες τω μεν ἡγεμόνι πεπρῆχθαι παν οσον αγαθω στρατηγω, καὶ των μεν υπεναντίων κρείττω , της δε τυχης ῆττω γεγονέναι τον Ἐπαμεινώνδαν. 9 G δὲ παραπλήσιον αν τις εἴποι καὶ περὶ των 52 κατ' Αννίβαν. καὶ γὰρ το προσβάλλοντα τοῖς πολεμίοις πειραθῆναι διὰ τῶν εκ μέρους αγώνων λυειν 3 την πολιορκίαν καὶ το ταυτης ἀποπεσόντα τῆς ἐπιβολῆς ἐπ' αυτὴν ὁρμῆσαι την Ῥώμην, κἄπειτα μὴ

καθικόμενον τῆς προθέσεως διὰ τὰς ἐκ ταυτομάτου 10 περιπετείας αυθις ἐξ υποστροφῆς συμπέμψαι μεντους επομένους, εφεδρευσαι δὲ τω κατὰ λόγον, εἰ συνέβη γενέσθαι κίνημα περὶ τους την Καπυην πο- 4 λιορκοὐντας, το δε τελευταῖον μὴ λήξαντα τῆς προθέσεως εἰς τὴν τῶν ἐχθρῶν βλάβην ἀποσκῆψαι, μό- 155 νον Ου δ' ἀναστάτους ποιῆσαι Ῥηγίνους, τίς ουκ ἀr ἐπισημήναιτο και θαυμάσαι τον προειρημένον επὶ6 τουτοις ηγεμόνα; και μὴν Ῥωμαίους Λακεδαιμονίων ἀμείνους ἄν τις ἐν τουτω τω καιρω κρίνειε. Λακεδαιμόνιοι μεν γὰρ τῆ πρώτη εἰσαγγελία συνεκχυθέν- 20τες τὴν μεν Σπάρτην ἔσωσαν, τὴν δε Μαντίνειαν 8 το καθ' αυτους μέρος ἀπέβαλον Ῥωμαῖοι δὲ καὶ τὴν πατρίδα διεφύλαξαν και τὴν πολιορκίαν οὐκ ἔλυσαν, ἀλλ' ἔμειναν ἀσαλευτως καὶ βεβαίως ἐπὶ τῶν υποκειμένων καὶ το λοιπὸν ξδη τεθαρρηκότως προσ- 25s έκειντο τοῖς καπυανοῖς. ταυτα μεν ουν Ουχ ουτωτου Ῥωμαίων ἡ Καρχηδονίων ἐγκωμίου χάριν είρηταί μοι τουτους μεν γὰρ ξδη πολλάκις ἐπεσημηνάμην τὁ δὲ πλεῖον τῶν ηγουμένων παρ' ἀμφοτέροις καὶ τῶν μετὰ ταυτα μελλόντων χειρίζειν παρ' ἐκά- so10 στοις τὰς κοινὰς πράξεις, εια τῶν μεν ἀναμιμνησκόμενοι, τὰ δ' υπὸ τὴν ἴψιν λαμβάνοντες ζηλωται γλ

418쪽

γνωνται ' παράβολον ἔχειν τι και κινδυνῶδες, του- ναντίον ἀσφαλῆ μεν την τόλμαν, θαυμασίαν δετην ἐπίνοιαν, ἀείμνηστον δε και καλην ἔχει τζυπροαίρεσιν, καὶ κατορθωθέντα καὶ διαψευσθεντα,5 παραπλησίως, μόνον συν νω γένηται τα πραττόμενα. Exc. ant. p. 207-209.JTων ' μαίων πολιορκουντων Ιαραντα, Βομίλ- IIκας ὁ των Καρχηδονίων ναυαρχος εις το συμμαχή σειν μετὰ δυνάμεως πλείστης, καὶ μηδε δυνηθεις 10 επικουρῆσαι τοῖς ἔνδον διὰ το τους Ῥωμαίους ἀσφα- θέσθαι τα περὶ την στρατοπεδείαν, ελαθεν ἀναλώσας την χρείαν. και μετὰ παρακλησεως πρότερον ἀφικέσθαι ἐκβιασθεὶς και υποσχέσεων μεγάλων, υστε ρον μεθ' ἱκετηρίας των ενδον ἀποπλευσαι ἡναγκάσθη. 15 mero Poliorc. p. 321.JOυκ εκ των ἔξω κοσμεῖται πόλις, ἀλλ' ἔκ της 10των οἰκουντων αρετῆς. Ilai go codicis thisinatis. JἘκρίθη μεν ουν διὰ τουτο τοῖς Γωμαίοις τα προ- 2ειρημένα μετακομίζειν εις την εαυτῶν πατρίδα καιοο μηδὲν ἀπολιπεῖν ' πότερα δ' ὀρθιος τουτο και συμ- 3φερόντως αυτοῖς επραξαν η τἀναντία πολυς αν εἴη

λόγος, πλείων γε μην εἰς τὸ μὴ δεόντως σφίσι πεπρῆχθαι μηδ' ακμὴν νυν πράττεσθαι τοὐτο τουργον. εἰ μεν γὰρ εκ τοιουτων ὁρμηθεντες προεβίβασαν την εα πατρίδα, δῆλον ως εἰκότως ταυτα μετεφερον εἰς την οἰκείαν, δι ών ηυξήθησαν. εἰ δ' ἀπλουστάτοις χρώ- bμενοι βίοις καὶ πορρωτάτω τῆς ἐν τουτοις περιττότητος και πολυτελείας ἀφεστῶτες ὀμως ἐπεκράτουν

10, 2. ἐκρίθη - μετακομίζεινJ δτι ἐκρίθη τοῖς Ῥωμαίοις

τὰ τῶν Συρακουσῶν πολυτελέστατα κατασκευάσμαzα πανΤα

419쪽

L. IX. RES SYRACUSANAE. τουτων αεὶ παρ οk υπηρχε πλεῖστα και κάλλιστα τὰ τοιαυτα, πῶς ου νομιστέον εἶναι το γιγνόμενον

6 υπ αυτῶν αμάρτημα , το γὰρ ἀπολιπόντας τὰ των νικώντων ἔθη τον των ἡττωμένων ζῆλον ἀναλαμβάνειν, προσεπιδραττομένους ἄμα καὶ τον ἐξακολου- εθοῶντα τοῖς τοιουτοις φθόνον, ο πάντων ἐστὶ φοβερώτατον ταῖς υπεροχαῖς, ὁμολογουμενον ἰν εἴποι τις γ εἶναι των πραττόντων παράπτωμα. ου γὰρ ουτως ὁ θεώμενος Ουδέποτε μακαρίζει τους τἀλλότρια κεκτημένους ώς φθονεῖ ἄμα καί τις ἔλεος αυτον υποτρέ- 108 χει τῶν ἐξ ἀρχῆς ἀποβαλόντων. ἐπὰν δε καὶ προ- βαωρ τὰ τῆς ευκαιρίας καὶ πάντα συνάγη προς αυτον τὰ τῶν ἄλλων, και ταὐτα συγκαλῆ τρόπον τινὰ τους ἐστερημένους ἐπὶ θέαν, διπλάσιον γίγνεθυ ται το κακόν. ου γὰρ ἔτι τους πέλας ἐλεεῖν συμβαί- Ἀνει τους θεωμένους, αλλὰ σφῆς αυτούς, ἀναμιμνη I0 σκομένους τῶν οἰκείων συμπτωμάτων. ἐξ ων ου

μόνον φθόνος, ἀλλ' οἷον ὀργή τις ἐκκάεται προς τους ευτυχουντας ἡ γὰρ τῶν ἰδίων περιπετειῶν ἀνάμνησις ώς ἄν εἰ προτροπή τις ἐστι προς τὸ κατὰ

II τῶν πραξάντων μῖσος. τὀ μεν ουν τον χρυσὸν καὶ τον ἄργυρον ἀθροίζειν προς αυτους ἴσως ἔχει τινὰ λόγον οὐ γὰρ οἷόν τε τῶν καθόλου πραγμάτων ἀπιτιποιήσασθαι μὴ ου τοῖς μεν ἄλλοις αδυναμίαν ἐνερρογασαμένους, σφίσι δὲ την τοιαυτην δυναμιν ετοιμα-n12 σαντας. τὰ δ' ἐκτος υπάρχοντα τῆς προειρημένης δυνάμεως ην ἐν τοῖς εξ ἀρχῆς τόποις ἄμα τῶ φθόνωκαταλιπόντας ἐνδοξοτέραν ποιεῖν την σφετέραν πατρίδα, μὴ γραφαῖς καὶ τυποις, αλλὰ σεμνότητι καὶ Ιδ μεγαλοψυχία κοσμουντας αυτήν. ου μην αλλὰ ταὐτα κμὲν εἰρήσθω μοι χάριν τῶν μεταλαμβανόντων αεὶ τὰς δυναστείας, ἶνα μὴ σκυλεύοντες τὰς πόλεις κόρο

420쪽

Li. IX. RES HISPANIENSES.

νον ὐπολαμβάνωσιν εἶναι ταῖς εαυτῶν πατρίσι τὰς ἀλλοτρίας συμφοράς' ' μαῖοι δὲ μετακομίσαντες ταπροειρημενα ταῖς μεν ἰδιωτικαῖς κατασκευαῖς τους

αυτῶν ἐκόσμησαν βίους, ταῖς δε δημοσίαις τα κοινὰ 5 της πόλεως. Εxc. Vat. p. 375 M. 28-29 H. et usque ad 13. συμφοράς Εxc. ant. p. 209.JΟτι οἱ των Καρχηδονίων ηγεμόνες, κρατησαντες 1 Iτῶν υπεναντίων, σφῶν αυτῶν οὐκ ἡδύναντο κρατεῖν, καὶ δόξαντες τον προς Ῥωμαίους πόλεμον ἀνη- 210 ρηκέναι προς αυτοὐς ἐστασίαζον, παρατριβόμενοι διὰ την ἔμφυτον Φοίνιξι πλεονεξίαν καὶ φιλαργυρίαν. ων δυπάρχων υσδρουβας ὁ Γέσκωνος εἰς τουτο κακο πραγμοσυνης προήχθη διὰ την ἐξουσίαν, τον πιστότατον τῶν κατ' 'Ιβηρίαν φίλον υνδοβάλην, πά- i5 λαι μεν ἀποβαλόντα την αρχην διὰ Καρχηδονίους, ἄρτι δε πάλιν ἀπειληφότα διὰ την προς εκείνους ευ νοιαν, ἐπεβάλετο χρημάτων πληθος αἰτεῖν. τοs δε 4 παρακουσαντος διὰ το θαρρεῖν ἐπὶ τη προγεγενη-μενύ πίστει προς τους Καρχηδονίους, ψευδῆ διαβο-

20 λὴν ἐπενέγκας 4νάγκασε τον υνδοβάλην μῶναι τὰς εαυτού θυγατέρας εἰς ὁμηρείαν. Exc. Ρeir. p. 29. Πολλὴν μεν ἐπισκέψεως χρείαν ἔχει τὰ συμβαί- 12

νοντα περι τὰς πολεμικὰς ἐπιβολάς' ἔστι δε δυνατὸν ἐν ἐκάστοις αυτῶν εὐστοχεῖν, ἐὰν συν νω τις πράττu2b το προτεθέν. ὁτι μὲν ουν ἐστι τῶν κατὰ πόλεμον 2

ἔργων ἐλάττω τὰ προδήλως καὶ μετὰ βίας ἐπιτελούμενα τῶν μετὰ δόλου καὶ σὴν καιρῶ πραττομένων εὐχερες τῶ βουλομένω καταμαθεῖν εκ τῶν ἐδη γεγονότων ' ὁτι γε μην αυτῶν τῶν ἐν καιρῶ πάλιν 3 30 ἐνεργουμένων πλείω γίγνεται τὰ διαμαρτανόμενα τῶν κατορθουμένων, ουδε τούτο γνῶναι χαλεπὸν ἐκ τῶν συμβαινόντων. και μην διότι παρὰ τὰς τῶν Φ