장음표시 사용
131쪽
quorum hostes subiugati saepe in illorum potellarem conis cedunt, qui auxilium tulere quomodo Cicero ait,Populum Rom.sociis defendendis terrarum omniumpotitum rara: VIII, Perse presionem Vserumsciorum,de foedera illaec imita, quae,ut etiam supra monuimus,plerumque hic effectus sequitur , ut infirmiores socii tandem in potestatem s. XXIII. potentiorum concedant , quod olim Romanorum sociis, in Italia, aliisque pluribus euenit. IX, knovorum ruinabsee ruinis Babylonicae Monarchiae Peruca, e ei si caerulis nis Graeca, e Graecae Romana, denique ex huius imminuistioneTurcica creuerunt.
g. III. Potentiis opibus crescunt Imperia per eoncessionenti
libertatis mimmunitatum i per admissionem peregrmorum adhonores re Magistratus per varietatem suHorum Sariarium in ciuibus;perfudium armorum sper commerciac nauigariono in regiones externas ster concordam ciuium intersemum Nicinis spersedera cumprincipibuspo stasque ahis. De quibus aliisque modis aug ndi potentiam Imperiorum commodius dicetur inferius, cum e3ponemus, in quo illa consistat, quibusque partibus ab Iuatur. De incrementis Imperiorum,qui plura cognoscer desiderat, ei praeter Scriptores Systematum Politicorum, legendi sunt peculiares hac de re auctores,quales sunt Re natus a Lusinga, in libris III de incremento, conseruationeis
inoccas Imperiorum, Gallice ab eo conscriptis sed ab
Hieronym. Nasello in Italicam, Iac.Geudero in Linguam Latinam,denique a Ioan. Frederico Furten bachio inierisnaanicam, dissimulato auctoris nomine, translatis ac sub titulo metamorphosis Regnorum aerumpulticarunt
Fiancos ti ' lac LVI, impressis litem Duretus in eius. dem
132쪽
Rxxv Mpv3LICARUM A pu XII. rosdem argumenti opere Gallico Ioan Boterus in libri III delle cause della grandeZZ delle citia, siue,de caussis magnitudinis ciuitatum s libris eius delia Ragion sat siuta de rationesatus subiunctis , Hippolytus a Collibus, inli.
bro de incrementis ciuitatum, paucis abhinc annis a Chri Heroldo Germanice edito& alicubi auctori Christophorus Besoldus,in Tractatu de Incrementis Imperiorum θ' e rum amplitudineprocuranda.
Decrementa Imperiorum, quoad ditiones repotentia re imminutionem incolarum opum,ethbium inpropugnaculorum4 armorum N ederum. Caussa decrementorumpraecipuata Scriptores de iis prater Sustematis particulares. An astrorum in xu decrescant aut euertantur Imperia pnassendus lauda-
DEcremevia mperiorum appello,cum vel ditiones aliis
quas partemque territorii sui amittunt vel potentia,opibus4 splendore decrescunt. Habent enim hoc pleraeque omnes Respublicae, ut postquam ad aliquod fastigium potentiae Mamplittidinis evectae sunt, varias ob caussas, plerumque paullatim, Diste insensibiliter, interdum&iubito, imminuantur, tandemque plane
s. II. Ditiones Imperiorum partim iisdem modis, quibus
133쪽
eas augeri diximus, partim&aliis amittuntur. Nempe IR Alo, cum aliqua pars Imperii vi ab hostibus occupata eadem vi retinetur, ab eoque Imperio, cuius antea pars fuerat, siue in perpetuum, siue per longum aliquod tempus auel Iitur; qua ratione frequentissime Imperia imminuuntur:
II. .rvb .rctione inter eos, qui hostes fuerunt, aut etiam .
inter alios inita quomodo nuper Alsatia ab Imperio Germ. pars Belgi Hispanici, cum comitatu Rus sitionensi, ab Hispanico auulsa Regi Galliat 'russia Ducalis, Elaetori Brandenburgico cessit III, Rebellioneautseditione quorundam subiectorum, siue alteri Principi Reique publicae sponte se dedentium, aut plane in libertatem se vir dicantium: IV, Per matrimonia filii arum regiarum principalium cum aliis Regibus Principibusve contracta, quibus interdum dotis loco ita conceditur pars ditionum, ut a is concedentis Imperio, aut absolutes, aut sub certis conditionibus separetur. Exempla passim in historia Gallica ta&Hispanica exstant V, Te mento, cum ditiones aliqua: alteri Principi populove legantur, quo pacto populus Romanus aliquot regnis Asiae potitus est: VI,Diuisione in plures heredes, ita facta, ut singuli supremum Imperium obtineant: VII, Venditione scum accepta pecuniae summa aliqua pars Imperii aut venditur alteri Principi vel Reipub. aut libertati suae permittitur. Sic Florentia ooo. Ducatorum, Luca zooo sub Rudolph III Imperatore, Sena sub Henrico V Imperatore se exemisi dicuntur. Eadem ratione regnum Arelatense ad Reges Galliae transiit: VIII, Oppignoratione unius aut plurium proum clarum , necessi talis, luxus, aliave caussa facta. Nisi quod hoc casu dominium, si ius spectemus, penes oppignorantes remanet:
ta,Exemtione gratioso quomodo nonnulli Venetos per
134쪽
RΕRvMpvBLICARUM CAPUT XIII. peculiare priuilegium Imperio Romano exemtos iactant: Donatione, quo titulo plurimas Italiae prouincias Papae Romani tenent: XI, Auctorita e Paparum s eorum sanno, siue excommunicatione Ecclesiastici qua factum est, ut plures prouinciae ab Imperio Romano decerperentur cinis primis Italia fere tota , quam cum viderent Imperatores Germanici, se aduersus Pontifices tueri non posse, tandem illis relinquere coacti sunt. Eadem ratione maxima pars regni Nauarrae ad Castellae Reges translata XII, Liberation prouinciarum ab sostibus inuasarum,sc alios, quam legitimos Dominos facta quo titulo Hispaniae Reges varia Hispaniae Regna possident, a Saracenis&Mauiis sine ulla
Imperatorum Germanicorum ope recuperata.
i II. Potentia Lopes, quique ab his pendet splendoram.
perii, tum maxime decrescunt, cum multitudo incolarum, reditus Hi hesauri publici, facultates priuatorum, num eis rus Mamplitudo urbium, ac propug cula apparatus arismorum ac foedera cum aliis Principibus populisque imminuuntur.
Incolarum numerus imminuitur, cum eorum magna pars, aut omnino deletur, quod fieri solet inundatione , terrae motu , ferro hostili, fame, peste, aliisque morbis apodemicis, incursione bestiarum, saeuitia Imperantium, aut ministrorum, aut ob metum belli, pestem,lamem, nimias exactiones, tyrannidem Principum, vim religioni
illatam,similesque caussas, solum vertit,atque alibi sedem figit. Publicae priuataeque opes imminuuntur sumtibus bellicis maioribus, quam res serunt prodigalitate Impe-
135쪽
io INTRODUCTIONI IN NOTITIAM rantium largitionibus non necessariis , nimio aedificandi studio, abitu ciuium multorum, faculiates stias alio trans. ferentium, sterilitate agrorum, inundationibus, incet diis, terrae motibus, crebra importatione rerum ad luxum facientium, neglectu commerciorum cum exteris , aut eorundem decremento animia multiplicatione vectiga. lium, superbi ad inhumanitate incolarum,mutationibus portuum, aliisque caussis profecto. v I. Urbium& propugnaculorum multitudinem, robur splendorem,&celebritatem ferme eaedem caussiae imminuisunt incendia, inundationes, terrae motus , saeuitia hostium, negligentia Magistratuum , imminuta frequentia incolarum, aut paucitas peregrinorum commeantiuatis,mitatio alueorum4 portu uta.
Armorum apparam potissimum ossiciunt negligentia&socordia impuantium aut praefectorum, ignauia MIuxus subditorum, inopia publica, c. g. VIII. Foedera denique tolli atque imminui solent perfidia superbia, vicinorum odiis,hostium multitudineri potem, tia, &c.
Caussae decrementorum tam variae ac prope infinita sunt, ut frustra futurus sit, qui cunetas se dicensere bre- erexistimet. Inter praecipuas hae sunt a Communis conditio rerum humanarum, ceterarumq; sublunari uri I, variis mutationibus obnoxiarum, cum ad summum fastigium pes uenerunt, recedentium II, Abstrusa quaedam ratio prouidentiae diuinae, ad cuius arbitrium maxima quandoque Imperia vix quoquam suspicante, insigni-
136쪽
RERUM PUBLICA RVM CAPUT XIII. io ter decrescunt non quidem ex absoluta Dei voluntate, sed ob merita hominum aut aliquod Ecclesiae bonum no . bi, incognitum II I,Religionis immutatio aut contem ita a, tus,quem etiam Ethnicorum potentiae nocuisse, docetMa dis ni chiauellus. De plerisqi autem magnis Imperiis idem prolixe ostendit Tho Boetius in libris VIII deruinu genti re regnorum. Idem interdum efficit nimius ardor& violentia in propaganda religiones: IV, Dissensus internus partium Rei p. a quo seditiones, factiones, bella ciuilia, proditiones oriuntur Nimia Imperiorum amplitudo quaticum Imperantium ambitio terminos respuat latius. que quotidie fines Imperii proserre conetur , tandem paullatim imminuitur. Principes enim&populi, qui ad quaevis continentia occupanda animum appellunt, nihil immotum aeternum Imperio suo pollideri possunt: ULNimia felicitas pLblica,&omnium rerum bonarum abundantia quam plerumque, dum homines fortunae magnitudine abutuntur, comitantur corrupti ciuium mores, sequitur fortuna inclementior: VII, Imperantium, magistratuum,aut ministrorum iniustitia, tyrannis, oppressio pauperum, luxuria, libidines, arrogantia, crudelitas, perfidia, mollities&pusillanimitas VIII, Insolentia audacia procerum, qui cum se vident phae aliis coli a subditis, aestimari, facile aduersus Rempub aut Principem conspirant : IX, Nimia subditorum licentia, legumque& magistratuum reuerentia grauissimorum scelerur impunitas X , Negligentia magistratuum imperantium non attendentium ad ea, quae ad tuendam augendamque potentiam & splenc rem imperii faciunt XI, Nimia tributorum exactio, quae animos nunquam orta exacerbat, subinde subditos expellit XII, Neglectus disciplinae militaris ac togatae, unde tumultus deditio a nes
137쪽
io INTRODvCTIONI II NOTITIAM nes nascuntur XIII, Honorum ac praemiorum distribu tio neglecta, Minique aut imprudenter exercita: XIV,Nimia securitas ac fiducia virium suarum, qua hostibus ianua aperitur occasionesque cauendi negliguntur LXV, Neglecta defensio subditorum aduersus iram externam
aut iniurias procerum, ac ministrorum XVI, Exterorum temera irritatio, aut in auxilium aduocatio. Hi enim
plerumque partem prouinciarum auferunt :XVII, Odium iubditorum aduersus Principes Magistratus aut primarios Ministros IlIc, Contemtus Principis ob eiusder
vitia, senectule mi orbitate si XIX, Immatura Principum aetas , qua plerumque vicini aut proceres ad iniurias inferendas abuti solent L XX, Diuturnior absentia principis ab Imperio aut sede Imperii, commodissima invasuris, aut noua molientibus occasio : XXI. Interregnum quo nihil aptius ad tumultus exterorum iniurias X X LI, Vicinorum ambitio&cupido fines Imperii sui proserendi qua instructi, vicinorum prouinciis ad quascunque occaliones vi vel fraude imminent XXIII Lites. heredum in Imperio succedentium super successione&prouinciarum diuisione,aut modo eas tenendi XXII, Vicinorum Principum aut populorum inhumanior tractatio&contem tu S.
De his aliisque decrementorum caussis plura passim, tum prolixiores Systematum politicorum scriptores, Pet. Greg. Tolosianus inΘnragm. Piait hi. XXIa XXII, Ioan . Chol tertib. I Theseim Aphor morum Politicorum, scitum qui discursus, obseruationes, digressionesque&quaestiones Politico-Historicas scripserunt ue in his Ge Rich-terus m Axiomati s Politico Ioan Loccentus in Tracta
138쪽
RERvMpVBLICAstv M CAP. XIII. reo tu deperioris Imperiorum Renatus de Lusinga in Tracta. tu supra laudato, a caucremen romperiorum, oec. tradunt. g. XI. Addunt nonnulli influxum Astrorum, quo, praesertim
per coniunctiones magnas Planetarum, pei Solis apogeum, aut varias configurationes cum Marte, Iouein Saturno, Imperiis, maxime naaioribus,damnum Cimminutionem
afferri volunt Sed cum adhuc omnis ista vis astrorum incerta ac hodie summis etiam Astronomi suspecta sit, ideo incertum est, Imperia per eorum varios adspectus ac positus imminui, mutari aut euerti ut etiam iure dubite . tu , an saltem iis praesignificentur huiusmodi euentus. Uidenda inprimis,quae de totius Astrologiae incertitudine, post Ioan Picum Mirandulanum, in libris XII aduersis Aprologos, Ben Pererium libro II Commentar in Genesin, Paullum Merulam lib. II Cosmographi eneralis cap. XVI, Ger Ioan Vossium nrogogia Gemuisita. II c. XLIIT, Ioan Barciatum n utar indis, aliosque plures, nuper solid &prolixe disputauit Petrus Gassendus, summus aetatis nostrae philosophus, Astronomus excellentissimus, lauri sui siue Systematu Hilosephjae Epi r ae,sse denuo distinctius&accuratius ii VIPitys.sec'. Cuius aliorumque solidissimas rationes minime, nostro quidem iudicio, euertunt, quae pro Astrologiae veritate ac certitudine nuperrime attulit Io Bapt. Morinus, in vasto opere Asbologiae surae, propriis Principiis rationiblos ibintae, quae Hagae Comio C. .ii
tum prodiit. 'dem existimati dum de Eclipsibus mo- 'U' 'metis. quibus .ipsis decrementa Imperiorum nonnulli magnani partem tribuunt, nisi quod de Cometis negari neqiair, eo Saliquando magnam mutationem agris 4rboribus coq)otibusque humanis inferre.
139쪽
Enes Imperiorum tribuspotissimum modis contingit. Caussaesunt eaedem , qua decrementoram. Mutationis vox latioris significatus quidheic notete quo do differat ab euersio. ne Imperiorum 'de ascriptores.
g. I. Uersionem siue interitum regnorum , Imperiorum, ciuitatum , statuum aer inopub voco, cum pere unt,&talia esse desinunt. S. V. Intereunt autem tribus modis,uel enim ipsum corpus plane exstinguitur, vel sit alterius pars, vel denique iri va- ria imperia diuiditur. Corpus ipsum plane tollitui I, Cum
i is p. populus aliquis eparatum Imperium con Itituens cxit mise. IX s.W guitur, V. g. cum mari abripitur, terraerno tu aut chasmate hauritur, aut sponte se internecioni data aut cum plane interficitur,ut Bizantino populo factum a Seuero. II,
Cum populus aliquis abducitur in seruitutem. v factum Israelitis cludaeis per Asbyrios labylonios, Iudaeo D L, rum reliquiis per Vespasianum III, Cum Imperium ali- I. quod in Anarchiam degenerat, sublato discrimine imperantium .parentium, ut Syracusis factiim post mortem Dionis QU, Cum imperium aliquod dissoluitur , eius. que ciues invarias oras spargim tur,ut pcst excidiumTroiae factum a Troianis, qui pallim alii, Imperiis, ut partes acincesserunt, partim noua Imperia fundarunt.
140쪽
RERvMpVBLICARUM CAP. XIV. 11 f. III. Pars alterius Imperii sit ciuitas I, cum in aliam civ 4 ihi. ., ἡ tatem adscita particeps redditur iurium & priuilegioru tria qM' O . illius ciuitatis quomodo Sabini Albani Romano Im πρ'imperio iuncti sunt l, Cum populus liber adsciscituri aliam ciuitatem,pluribus ordinibus constantem, ita, ut sit pari cum illis iure III, Cum in mixto statu ciuitas libera venit in partem mixtionis,&quaedam iura Maiestatis possidet IV, Cuin Imperium aliquod informam prouinciae redigatur, aliisque legibus Vivere cogitur.
In plura diuiditur aliquod Imperium o, si diuida tur inter plures heredes , quorum singuli summa potestate gaudentri II, Si ob discordias mutuas,vel vi bellica in plures partes , quarum singulae sui penitus iuris sint, dissiliat III, Si mutuo consenitu a te inuicem discedant,qubantea unum corpus constituebant f. V.
Non autem interire exista manda sunt Imperia Isubla ις ra Imperii sede. Sic Carthaginiensium Imperium man bat, etsi urbs incensari II, Si transferatur populu ', a FEL .f.
alium locum III, Sivniantur plures ciuitates tantumni odo pernaodum arctioris foederis , non autem per veram unionem I ,Si Respub.e recto statu incorruptum transeat in aec enim mutatio tan cum non interitus Rei p. est: V, Si mutet formam regiminis. Mam eo casu,vt supra dixi muS, non Oritur noua Res p. VI Si Respub aliqua fiat alteri tributaria& vectigalis : VII, Si alteri iungatur foedere inaequali, aut in eius clientelam concedat : VII l, Si ab altera ciuitate, aut Principe praesidium in ea constituatur: