장음표시 사용
111쪽
gi INTRO Duc TIORI IN NOTITIAM rem, immo, ut ita loquar, singularissimam, ad singula temporum momenta commutabilem, quae potissimum ex historiavi experientia hauriri debeta
'udentia, D' hisoriammis esiectus, raecipuus huius Notitiae fructus. Sine hoc ulta Respublica benegeritur, maxime cum tacinorem statu ignoratur; nec deliberationes ta nego tiapublica rite I actanturo contra Notitia haec robepercepta magnam personispullicis
auctoritatem conciliat, ac Toluptatem, qua
totius orbis Imperia domipraebet inficienda . Nec stas eius in propria Republica fra exte
g. I. Ognitis Notitiae nostrae fontibus,obieeto, siforma, superest,ut de Ductibus illius breuiter dicamus. Quorum primus ac praecipuus est, quod ad acquirendam ciuilem prudentiam quae magnam partem ex singularibus hauritur, non solum utilis, sed plane ne-ολπα cessaria est. Qua de re iam diximus. Addi potest Ke-kermannus in praefarionem*utat.Politic. ecialium,quae exstat tomo secundo Susematis Systematum pag. f. pu 9sqq. D. Conringius in supra Iaudato cap. XII de prurintia
g. ILDeinde nee historia, quae merito inter praecipua ciuilis prudentiae praesidia censetur, recte intelligi, adeoqΣa
112쪽
Imperiorum, quorum illa res gestas exponit, probe cognouerit. Quomodo enim consilia , occasiones, caussas, praetextus, aliasque circumstantias recte diiudicabit, qui
ignorat, qualis Ila Respublica,&quis eius status , quod regimen hoc illo vestempore fuerit Z g. III. Sed neque III quisquam ullam Rempublicam bene
geret, aut administrabit, qui suae ciuitatis, in qua versiatur, notitia destitutus sit. Qui enim regat ciuitatem,cui illa non satis perspecta sit non magis certe , quam me. dicus curabit corpus, cuius sibi constitutio ignota est. Ad ciuitatis autem cuiusque plenam notitiam, non tam requirit ur, ut quis noscat, quamlli interna& veluti domestica sunt, sed etiam ne ignoret, quae foris Lin aliis ciuitatibus obtinent,aut geruntur. Qua de re Conringius:Etiam in
externa ista, inquit pernossenda esse , ad id a tura Reipublicae omnia plene scias auu N integrae civitatis ahcuius plenam habeasprudentiam uicularem, argumento est, quia sine isiorum cognitione, nemo aptus esse potest, omni sane ex parte,recte Reipubsecae alicui consulere Caussa vero huius est, quia ciuitas σε publica quaeque, vel indiget utritiore, aut auxilii intionis nonnustis alterius Reipublicae, elhabet, quod ab istasibi metuat; eideniquepotes aliquod rerum suarum
emolumentum inde exsectare. Nihil horum vero cedere
in usum Reipublica illius, cuius notitiamprimariosectas,po es, ni robe cognitis iis omnibus, etiam alterius Reipublicae, quae phuc ciunt Non sane expleueris ex alieno indigentiam Reipublicae tuae, ni clas, qua nam alui reperiri queant,cν quemadmodumsint acquirenda. Pari modo cauer non spoterit siquidaliunde ex Diniaforte imminet maligni, nisi omm em ciuitatis teneas, qua cauendafortassisiunt, Non
113쪽
M INTRODUCTIONIS IN NOTITIAM deniqueforis emolumentum pararipotes, nisisicias, sibi γquomodosossit ob ineri. f. IV.
Itaque si quis suae Reipublicae plenam persectimque
Notitiam comparare cupit,ei necessarium cst, ut simul vicinarum, aliarumque res ac statum cognoscat. Sic v. g. homini Germano non solum necessaria est cognitio Imperii Germanici, sed etiam regnorum Galliae, Dan at, Suediae Poloniae, Hungariae, ac Rerum pub Helvetiarum,&Belgicarum; propter Poloniam Regni Moscouitici, propter Hungariam Turcici, propter hoc Persici,&c. Neque poterit quis I in deliberationibus& negotiis Reipublicae suae munere recte fungi, nisi variarum Rerumpublicarum cia veterum, tum praecipue recentiorum,
Notitia instructus Quoi do enim v. g. persuadere O- tuerit, qui non est instructus varimum Rerumpublicarum exemplis , quibus doceat, haec aut illa consilia alutariarib. I xι, aut noxia fuisse, aut esse unde vi Aristoteles ab eo, qui persuadere velit, requirit, vi mores crinsituta gentium a
g. I. Quinto,quemadmodum peregrinatio, ita variorum Imperiorum Notitia, plurimum conciliat auctoritatis,&existimationis, iis, qui in actu rerum versantur. Est enim veluti domestica quaedam peregrinatio. Auctoritatis autem quantus in omni vita, ciuili praesertim,sit usus, nemini potest esse ignotu nT.
g. VII. Postremo, quanta sit voluptas sidelectati, domi &in museo per uniuersum orbem veluti peregrinari,& cuncta illius Imperia uno quasi intuitu&accuratius multo
114쪽
RERvMpvBLICA Ru CAP. X. securius, litius, quam si ipse orbem circumeas, insipicere considerare, nemo facile verbis digne expresse.
f. VIII. Non dissitemur tamen magis necessariam esse Notitiam propriae Reipublicae, quam exterarum atque hanc posteriorem non nisi secundario, siquasi ex accidenti,requiri. II Exterarum non requiri plenam Notitiam, sed, t. virecte monet Conringius, satis esse, si illa earum haud ignorentur, quae tuae ciuitati vel obesse vel prodesse poterunt eoque,prout externae Respublicae magis minusve ad id faciunt, ita illarum Notitiam magis minusve utilam vel necessariam esse. III Rectoribus quidem ciuitatis nihil ignorandum esse eorum, quae prata ipua sunt in ciuitate sui; nisi Rempub perdere, & se prudenti bus deridendos propinare velint non autem id requiri in quolibet curatore Reipub negotiorum , sed satis esse, ut illius ciuitatis suae partis plenam Notitiam habeat, quam ipsis
Tractationis nexus. Vtilitas Notitia huius pariter m necessitas repetita Origo Imperio-
rum alia immediat, alia mediata. De immediata quaerenti non reficiendasti ratio Nnatura cui consentanea esse Imperia non negatur quemadmodum nec illud antiquiora maxime congrua idem fuisse. Deus impeperiorum auctor es ab eo fundamenta oeco
115쪽
ss asTRonvcTIONIS IN NOTITIAM; electio regum; Imperia antediluuiana; quana
hac intersios iuxtim impios fuerint Imperia prima positaviana, qualia Z aria Imperiorum causse secundaria Macephalaops dictorum de prima Imperiorum origine.
QVρ in singulis Imperiis praecipue consideranda ego
se diximus, intelligi satis&perspici nequeunt,nisi de unoquoque eorum explicatio terminorum,de finitiones, differentiar,& generales obseruationes praemissae fuerint. Id vero cum in speciali Imperiorum tractatione fieri nequeat, videmur operae pretium facturi, si in hac Min reliquis introductionis partibus ea omnia breuiter tradamus. g. II. Primam classem eorum fecimus, quae ex Historiaci
sumi debent eoque retulimus Imperiorum ortum , incrementa, decrementa, mutationes, euersiones cum Catalogis Ee Genealogiis Imperantium. Horum enim exactior in limgulis Imperiis cognitio ad controuersias Principum populorum caussas praetextus praetensionum, origines fundamenta foederum aut inimicitiarum , arcana 4 tionem status,ac eiusmodi alia recte intelligenda sidiscemnenda non solum valde utilis, sed plane necessaria est. Nam in his omnibus saepissime rationesa fundamenta negotiorum ac controuersiarum a superiorum temporum rebus gestis aut pendent aut arcessuntur. Quare nisi quis cuiusque Imperii saltem summariam historiam animo te-
at, plane penitusque cognosci non possunt.
116쪽
Deinde ad deliberationes quoque de praecipuis & grauioribus Reipub negotiis earum rerum cognitio requiritur. Nam etsi,quae iam praeterierunt,nun silent trahi in deliberationem, facit tamen haud parum ad deliberatione sthaec nouisse; quandoquidem perfrequenter in futurum probe consulere haud possis, nisi noueris qua ratione vel constituta vel corrupta vel correcta antehac aeu, jό. fuerint illa,de quibus forte nunc deliberatur. f. IV. Denique quantum ad ciuilem prudentiam tum generalem,tum specialem ciuitatis alicuius comparanda adiumenti adferat, quam item iucundum& viro politico dignum sit, si quis norit,qua origine singula in ciuitate aliqua coeperint, quas mutationes passa sint, unde firmitudinem acceperint, quodnam denique noxae aut commodi ciuitati attulerint, facile quis ex se intelliget. g. V origo Imperiorum alla immediata est, alia mediata . Illam voco, cum multitudo aliqua hominum primum in unum corpus certasque leges, formam regiminis coit.
Hanc, cum . uno pluribusque imperiis iam ante constitutis ac fundatis, noua Respublica nouumque Imperium oritur Quaenam prima siue immediata periorumRNnorum
--gosuerit, vetus& peruulgata quaestio est sed a plerisque philosophice potius quam historice tractata, duir , non tam in id inquisitum est , quod reuera factum esset, quam quod naturae lationi maxime consentanteum videretur, modo disputandi e schola Platonis orto& passim
ab aliis veterum usurpato , quod praesertim de Ethnworum
117쪽
n INTRODUCTIONIS IN NOTITIAM eum super hac quaestione Philosophia dicendum, quae meis ris coniecturis nititur, iisque tam variis, ut nonnunquam contraria affirmarint. Mi anquam Christianorum nonnulli parem culpam incurrerunt, dum neglectis sacris litteris e sola ratione fabulis Ethnicorum ortum regno.
f. VII. Neque tamen nihil veritatis eorum placuis subest, maxime in iis, quae de regibus aureae aetatis, de regnis Heroicis, de imperiis iustitiae fruendae defensionisque caussa constitutis, deque naturali hominum propensione ad ciuilem societatem philosophantur. Verissimum enim est, imperandi parendique ord mem esse iuris diuini naturalis, eumque finem spectare, qui sociali hominum naturae maxime accommodatus est puta iuris societatem atque communionem, cuius obtinendae caussa deligi debuerit optima ratio Imperii,tum constituendi,tum administra di Neque minus verum est, mitioribus tantiquioribus saeculis plurimas gentes vias fuisse eiusmodi forma Imperii,quae cum rationeri natura hominis,quoad humana infirmitas patitur,praecipue conueniret. Sed haec Mmen profunditatem huius quaestionis nondum exhauriunt nec ad primam Imperiorum originem penetrant,
quae longe altius repetenda est. f. VIII. Sic ergo ea de re plerique saniores politici pariterae Theologi existimant primam Imperiorumpotesatisque oririnem a iussu ae ordinatione diuina Iegeque naturali arcessendam esse: Qui enim societatem praecepit, is Mordinem societatis praecepit, hoc est, ordinem imperandi&parendi, in minus persecta quidem societate Imperio ma-
118쪽
ritali&paterno in persecti Oro, H li est ciuita, elui
constituto. Qtio pertinet quar ut 'Deς-ὶQgi praeceptum heuiu, dictamine recte Christiani Doctore Omne ministe. randi parendiq; ordinem arces Ut cum non solum erae Iitterae passim, sed ipsa quoque natura , quod etiam Ethniaci cognouerunt, pro parentibus la aberi colique iubeat, quicunque aliis prouisu imperioque praesunt. Videatur, praeter Theologos, Boeclerus ad Grotii l. I cap. III, p. 9,. seqq g. IX. Ab eodem diuino Numine fundamenta, ut Oecono mica in Ecclesiasticae, ita Politicae Hierarchiae, sub ipsa mundi incunabula in Paradiso iacta sunt in quo etiamsi non peccassent primi homines,ordo tamen aliquis quae indam in ossicio consulendi, eligendique relatio quanquam longe alia, quam quae nunc obtinet, tam imperantibus quam parentibus dura ac molesta futura erat , idque haud dubie sub monarcha Adamo quis enim dignior Imperio, '
Ab eadem denique prouidentia turna, Vt humanis . III. generis ex unica Languinis gutta in immensum propagatio, sica instinctus ille fuit, quo ad socialem vitam suique Conseruationem primi mortales, excitati ab ipsa necessitate Megestate, sibi praefecerunt,quos prudentiae&iustitiae
laucla praestare animaduerterentag. XI.
Hunc ergo Dei naturaeque iussum, hanc diuinam in .stitutionem, hunc naturae instinctum secuti primi morta-Ies, postquam in aliquam multitudinem excreuerant incertas ciuitates distingui coepere , quanquam alia ratio.
ne pii dc fideles, alia impii Cainitae. Ac inter fideles qui dem
119쪽
dem verisimile est, postquam multiplicato genere humano familiae dispersae sunt nam antea hauddubie Adamus sicuti liberorum suorum Pater, lauditorum Pastor, ita familiarum Princeps fuit singulas familias fuisse pro singulis Rebus pub neque ample di iussam exstitisse formam imperandi sed pleraque auctoritate principum familia: siue Patriarchiarum tractata. Id quod facile fieri potuit, in tanta primorum hominum longae uitate qui cum praeterea & concubinis uterentur,aut saltem plures uxores ducerent, posteri eorum in tantam multitudinem etiam viventibus ipsis excrescebant, ut speciem Rei p. constituerent. Itaque tum, saltem inter pios, moderatissimi siveluti patrii Imperii forma videtur obtinuisse, cuius iura Scsumma potestas penes DEUM esset, sola administratione illius Patriarchis relicta, ad modum illius regiminis, quod
Politicorum nonnulli Theocraticum vocant. Nam curria
id postea in populo Israelitico diu duraverit, ut scilicet iura Maiestatis, proprie loquendo, penes solum DEUMTemanerent, cuius oracula in cunctis negotiis civilibus, quae quidem alicuius momenti essent, require an turi non est , cur aliter obtinuisse existimemus antiquioribus temporibus, quibus pariter diuinae reueIationes&Patriarcharum familiarior cum D EO conuersatio vige
f. ILAt in impiis Cainitis videtur violentius Imperium coepisse cum ipso Caino, peruersae gentis stirpe Quem credibile est condit Vrbes, quam ab Henochi filii nomin
appellauit dominat mimo ad litac Patre undasses, moris
120쪽
RgχvMpvpQ Α v CAP. X. si virtutem, terrenae ciuitati utilem, vel sors aliqua reperiret, vel ille potissimum hereditario quodam iure regnandi, quem prae ceteris filiis dilexisset. Ab his pleraque ab arbitrio .libidine imperantiti, praesertim proximis diluuio saeculis peracta fuisse , credere nisi ubet immanitas scelerum istius temporis, quae DEUM mouit, ut toturia genus humanum,paucissimis exceptis, uniuersali inundalion Odeleret. Nam inter eari tyrannidem fuisse vix dubitare
g. XIII. Post diluuium sub Noacho, velut altero humani generis conditore,nouum Imperium surrexit,caelitus arma Tum gladio, legibusque, tum iis, quae Genes. IV. recensen tur,tum, si vera sunt, quae Doctores Iudaici tradunt, septem Noachidarum praeceptis. De quibus videndi Pet. Cunaeus et aliique plures, sed inprimis Ioan . Set denus b)MO-. V
pere, De Iure N. R G sec disc. Ebraeor quo uniuersam r. e.xu 'tionem primae ut Noachidarum Iuris exposuit. Huius imperii formam, credi par est, eandem fuisse , quae inter pios ante diluuium obtinuerat, atque in emi posteris diu obtinuisse. Sed dispersis postea Noachi posteris , totumque orbem inter se partientibus, paullatim varia regna , Principatus, mynastiae surrexerunt, angustis pleraequo limitibus contentae, ita ut singulae sere urbes singulos Reges haberent, donec nonnulli siue dominandi cupidin G, siue iniuriis lacessiti,vicina imperia inuadere, ac vi atque armis subigere coeperunt. E quibus praecipuus fuisse dicitur Ni mrodus, Chamita, qui vastum Imperium animo agitans, omnium nationum capita suo unius sceptro subiicere conatus, ingentem turrim aedificare coepit, specieis quidem,ut operis gloria aedificantes maneret , sed reuera