장음표시 사용
191쪽
INTRODUCTIONI IN NOTITIAM tem Oceano Sinenti versus Austrum Oceano Indico, Australi, AEthiopico, versus Occidentem denique Mari At- Iantico, vulgo dei Nort dicto cingitur Diuiditur autem
a Mari, editerraneo&Sinu Arabico in duas partes, Isthmo, non amplius xxx milliaria lato, in confiniis AEgypti Palaestinat iunctas quarum una est Africa , alteram Euroo pa& Afia constituunt. Minimo interuallo abis merica distat, si vere rem putamus, circa eam partem Tartariae Asiaticae, Oceanique Tartarici, ubi fretum Anian collocari solet. Sed quoniam inter Caput Mendocinum, quod iacet in longitudinis gradu CC x xx I, regionem Iesso ac Orientalissimas partes Tartariae, quae inter gradum C x x Ccollocantur, incertum est an quae terrae inter iaceant νpotius est, ut proximam distantiam ponamus inter Guineam& Brasiliam, quippe quae vix maior est x x x gladibus. Polarem Arcticam proxime attingere duitur circa Fretum alga a siue Nas uiua titer Samoiedama Nouam Zem-hlam situm Magellantiam prope nouam uineam, cuIMalacca opponitur. Verum cum Noua Zem bla&Noua uinea si Ricciolo credimus Insulae sint fieri potest, ut alibi propius orbem nostrum Terra Arctica laustralis contingant Arctica fortassis ad Tartariam vel Regionem Ierro, vel Grinniandiam, Australis autem ad Nouam Hob. Iandiam.
Nouus o bis, siue America, ad ortum Mari AtIantico, ad meridiem Freto Magellanteo vel Mari Brovveri ad occasum Mari Pacifico ambitur. Septentrionales parte Snondum latis exploratae sunt misi ex aduerso Gioentandiae, v Fretum Dauis repertum cuius tamen exitus nondum cognitus, adeoque incertum est, Fretum an sinus sit e distinguitura duobus Sinubus, altero Pacitiai, altero Atlan
192쪽
tici, aris, pariter in duas partes,exiguo terrae tractu,inter urbes Pana mam4 Nomen DEI porrecto, connexas 3 quarum altera Septentrionalis& t exicanas alterat Ieridi natu de Peruviana dicitur. Proxime abest, quantum constat, ab orbe veteri, ut iam diximus, ex aduerso Guineae 4b Arinctica circa Fretum Dauis a Terra Australi, si Terram, Ignium ad lianc referas,circa Fretum Magellanicum sim, fortassis ad Nouam ZeIandiam. g. XII. Terra Arritici, qua parte perlustrata est, cingitur Oceano Septentrionali&Glaciali. Circa fretum Dauis ab America circa Nas uium, ab orbe veteri proxime. a Magellanica vero ubiqne longissime distat. Huius oris his praetcr littora quaedam, Europae opposita, quae tamen nonnulli Insularum esse volunt nil amplius Europaeis innotuit, quam pars Grinniandiae quae tamen, adhuc incertum est, Insula ne an pars Continentis sitag. XIII.
Denique Terra in His incognita circumdatur Mari Indico, Pacifico, Ethiopico, Brovveri, MFreto Magellanico Maxime propinqua traditur orbi veteri prope Proin montorium Bonae Spei, vel ad Nouam Guineam i Americae circa Fretum Magellanicum. Sed utrumqe incerta fido. Itaque potius dixerim , proxime abesse ad Nouam Holis Iandiam, qua Malaccae Iauae, aliisque Insulis Indiae obisiicitura g. XIV. Insula sunt modicae partes superficiei terrenae,siueariis dat e mari exstantes, ac undique eo circumfusae. Harum infinitus numerus diuersaque magnitudo est. Maiores habentur istae prope Europam in Oceano Septentrionali, Biandu& Noua Zembla, ac iuxta quosdam etiam Groianis
193쪽
INTRODv TION Is I NOTITIAM diade Spitaberga in Atlantico Britannia, olim omni ur Insularum maxima, sed falso, creditat eaque multo minor Hibernia in mari vero Mediterraneo Candia, Sicilia aris
Enia; prope Asiam in Oceano Sinensi Iamnia, siduae e Philippinis Insulis Lucoma accidi danao. Quibus addidebent Iezo siue Esso supra Iaponiam, cli Core inter eandem Iaponiam achinam sita, si verum est, quod Riccio
Praef. Geu lus ait. Tandem compertum , utramque esse Insulam , ε f,7 σι&Ierio quidem hinc Tartaria, permodico freto, leuca rum I Vi inde autem Qui utrae&Aniani Regnis freto Aniano leucarum CXXXIII, ac, te relatu incolarum clapo nensium scripsere Iesu itae, qui in ea fuerunt, ab urbe eius primaria Mat Zumaiusque ad Occidentale caput Nixi dieruna Lx ad caput autem Orientale Figarium dierum x Citer continere in mari Indico Ceilanum, Sumatra Bor-xes, Celebes, La maior, .si Hispanarum relationibus fides habenda,Λ oua uineis prope Uricam in eodem Oceano Indico Insul, adagascar, siue S. Laurentii i prope Americam Septentrionalem Maduersus Europam Te vis Noua, in Oceano Septentrionali, Min sinu exica nocula de Ili-Pamola in Mari autem Pacifico, iuxta Ricciolum aliosque Calfornia . Denique prope ita Leridionalem ad fretum Magellanicum Terra Ignium, nili tamen e diuersis Insulis Minoribus constat.
Aliquanto vinores,nondum tamen minima magnitudine sunt, iuxta Europam in Mari Mediterraneo lorica Corsica, strus, EA Arahodie Negroponti; in Oceano Septentrionali, sub ingressus Maras Baltici Selandavi Donii; iuxta Asiam in Oceano Indico Gilolo de Amboinas iuxta Americam in Sinu exicano Iamicis ad freturria
194쪽
RΕ vripvs LICARUM CAP. XXIII. 36s festa, una ex insulis Salomonis; iuxta Terras Australes deis nique in Mari Anchidolio Oiram . mircum quibus . dam aliis obscurioribus: in Oceano Chinenniarumn
EA Umis, quarum innumerabilis copia est, praecipue celebrantur in Mari Mediterrane ora uius, ta salta , Chius, Cephalonii, Mica,Minoricis in Oceano Atlantico, inter Africam& Americam Meridionalem, Insulae S. Hel prae, Assensionis, D. ac in eodem Oceano e regione
littoris Barbarici Mader, in Ma i Indices colora,ad fau. cessinus Arabici, in Mari Lastico Gotlandia,Ostia Eliquaedam ad regnum Daniae pertinentes,&c. g. XVII. His adde agmina lassiarum,uno nomine comprehensarum, quales lunt ad Europam Insuti Maris alei siue Archipelagi & in Oceano Septentrionali Orcos , Hebriades, DanIcae, Norv Nicae, Insulae Ferri; ad Asia littora tria
Oceano indico Mastu ad undecies mille Molluc Gandanae in Mari Pacifico Philippinae, quarum ingens numerus , inter Africam& Americam in Oceano Atlantico cla-κariae circiter decem : Assores siue Flandricae sosperides siue Capitis Viridis duodecim ad Americam in Sinu Mexicano, Vel circa eum, Lucares ad quadringentas , primae omnium ex Americanis detectae, itemque Ilisulae Principis Camercanae G. Denique ad Fretum Magellanicem Uuli Salomonis,&. quae ad Terram ignium suae. g. XVIII. Memorantur maliae quaedam Insulae a Geographis, sed quas, cum, etsi diligentissime inti itigatae, iis c saeculo reperiri non potuerint, fabulosas coni cita putant.
Huiusmodi iunt, Fris dia, quam Hibernia nuiorem,
195쪽
i66 Iur Ronvc TIGNI IN NOTIT 1 AM faciunt, Estotilandia, Gristandia,& aliae quaedam a Marco Antonio Nicolao Zenis, Venetis, ut creditur, excogitatae itemque Insula Paradon, quam Lusitani C milliaribus a Canaitis in occasum, plerisque inconspicuam, a Christianis habitari aiunt , sed Hispani nunquam inueni.
g. XIX. Notandum etiam, quasdam Insulas quondam partes Continentis fuisse, sed post violentia maris auulsas dici, Virol. vi Siciliam ab Italia, Ceilanum, Sum atram mal diuas V δ' ab India,&fortasse plures ab aliis regionibus sicuti vi-γγυ. .. cissim alibi Insulae, fretis in Isthmos ni utatis, Continenti
g. XX. Ceterum utrasque tam Continentes,quam Insulas saltem maiores, natura in varias partes distinxit, quarum
aliae sunt Mediterranea, quae nulli bi mari alluntur oliae II. tr trire, quae mari adiacenti atque hae vel leuiter tan- Ium,&exigua sui parte, mare attingunt, atque generali nomine regionum marinnetarum appellantur , vel maxima sui parte, nec uno latere a mari velut includum ur,ut sunt: Terrae Procurrentes, Pentnsiuia, L mi, Promontoria, Terra
interamnes. suis uiatiles. g. XXI. Terra procurrentes suria in Europa His avia, Italia, Graecia, Masino MMa, a,Norvvegiam, Suediam Lappiam complectens.In Asia ArabiaFelix niua extra Gangem Scambolam. iuxta Martinium Corea. In Terra Australi Noua Hodiandia Noua Zelan a Noua inea, nisi Insu-he sunt. In Polari Aristica Groentandia, si, ut hodie plerique censent, Americae connectitur. In Amorica deni vae Nou4Britannia, una cum Nouo Belgio,d iuxta plerosque
196쪽
RERvMpvs LIC ARVM C Ap. XXIII. 6 que Calfornia In Insulis quoque passim haud exiguae reis periuntur ut in Meridionali parte Angliae avonio in Septentrionali Madagascar in Occidentali Istandiae, Cealebes, uindanao de Cubae; in Orientali Terra Noua, mis
Penisti potiores, praeter illas quattuor maximas, in qua vetus&nouus orbis dimnguitur, sunt in Contine noti Europae Chersonesus Cimbrica,hodie Iuliandia i raraeia ad Hellespontum massendriae ad Sinum Thessalonicem lem Taurica, hodie Tartaria Precopen sic Peloponnesu, hodie Morea; in Asia Chωμnelys Aurea veterum, hodieMalacca Cambala in mari Arabico in America Noua Franciaὴ in Orientali latere Americae Septentrionalis ivi Iucatan in sinu exicano. g. XXIII. I mus tribuitur καὶ Ἀξ χῆν Corinthiaco, omnium celebratissimo, qui Graeciae reliquae Peloponnesum anne ctit. Praeter hunc insigniores alii quinque numerantur. Primur,mari Asiae Africam; alter Magaccensis, qui Malaccam Indiae reliquae 3 tertius Tauricus, qui Chersonesum Tauricam Tartariae Europeae , quartus Thracicus, qui Cher sonesum Thracicam reliquae Thraciaeci quintus denique Panamensis, qui Americam Meridionalem Septentriona. li iungit.
Promontorium Latinis veteribus dicitur Lingula, recentioribus pur,lc Lusitana voces . Celebriora Promontoria sunt Caput Septentrioniae, vulgo Noord Caepin Finmarchia , a Gnis terra, olim Promontori urin, Nerium, in Gallicia Caput SI incenias,olii Promontorium Sacrum, in Regno Algarbe i Caput Blanerem e Capus
197쪽
ridionalissima parte Africae, omnium celeberrimum re i-pnt Comorinus in India i incapreae in Malacca Lin sum in littore Sinensi,I m= tae4 Desideratum ad fretum Maget. Ianicum S. Lucae in ali fornia ruendorin siue Corren-Gς gr 8 tum in America Septentrionali i&quaedam alia apud Ric-ιτ .inciolum Promontoriis amnis est Osis Italis aliisque nationibus Punu quae est pars terrae sine altitudine acu tui. natim in mare producta. g. XXV.
Terrae Interamnes fiunt Pannonia interamnis, ac vi cina Stiria, Mesepotamia, pars Bauaria inter Enum a sarum,&vicina pars Archiepiseopatus Salisburgensis internum 1al Zam, muliaepartes Lombardia, de quaedam Mediterraneae Regni Sinensis&c.
His at sines sunt,quae partim mari, partim flumino uno pluribusve ambiuntur, ut Linco a&Nor icia.yro. uinciae Angliae, Schri nnia Suediae Pars occidentalissima Norvvegia, maxima pars Hetruria cum Patrimonio Petri, diuertae partes Indiae extra Gangem, Regni Sinensis Prouincia alant mir; partes Prouinciae Na quing c.
g. XXVII. Insulae Fluviatiles sunt, quae in medio flumine sitae, undique fluuialibus aquis circumdantur. His accenseri possunt I, Quae inter duo brachia unius fluminis iacent, ut Meroi Nili Insula,&c. I, Quae inter mare&diuerissa ostia unius fluminis,v. g. Danubii mili, Nigri sitae: III, Quae in lacubus exsistunt,ut illa in Zembre,lacu Africa: n-sulariumli in lacu quodam Americano. f. XXVIII.
De his omnibus obseruandum est, cum ab inuasionibus
198쪽
bus exterorum, maxime vicinorum, tum contagione , morborum malignorum,tanto tutiorem esse, ceteris paribus, unam quamque terrae partem, quanto magis mari
alluitur, aque terris aliis seiungitur adeoque tutissimas omnium esse Insulas medio Oceani& procul Continenti sitas, si praesertim portus&aditus bene munitos custoditosque habeant. Possunt tamen&mediterraneae aequo tutae, immo quandoque tutiores esse maritimis, si montibus aut fluminibus maioribus undique concludantur. Quod etiam de Peninsulis, Terris Procurrentibus , Isthmas affirmandum est si qua parte terras alias contingunt, montibus, Ruminibus, muris aliave ratione probo
g. XXIX. Haec de Aristi siue partibus globi terrestris consistentibus Fluidae seu aque rimores aliae, ibi a maiores veluti principales sunt illae sunt Fluvii Lacus, Paludes, Stagna, Torrentes, Riui, Fontes,puteiri de quibus commodius dicemus infra, cum de natura inualitate locorum age
g. XXX. Maiores sunt Oceanus, eiusque partes, Maria, Sinus, Freta de quibus pauca ad institutum nostrum facienti subiiciemus.
Oceani vox dupliciter accipitur vel enim pro tota aqua, quae tellurem ambit, sumitur 3 vel pro parte eius, quae alteri parti ab utroque latere lato tractu adhaeret. Quo
posteriore significatu dicimus Oceanum infanticum,ci hi picum nicum Ginensem, Germanicum,c . quos alii Maria appellare malunt 'quanquam&vox Maris, ut mox dicemus,non uno modo accipitur. Priore significatu, quo nos
199쪽
17 INTRODUCTIONI IN NOTITIAM nos hanc vocem accipimus, Mare significat uniuersar aquarum coIlectionem, siue quidquid aquarum terris passim distulam omnem Aridam cingit, eique maxima rur insularum speciem conciliat. Dicitur &. Mare Magnuis ad discrimen eorum, quae proprie Maria vocantur.
Maris vox,praeter significationem modo dietam,duas alias obtinet. Interdum enim&magniSinus sic vocantur,ut MareMeaeterraneum, oicu Rubrum Uum,m senisci Propi te vero solae partes Oceani utrinque longo tractu, re- Iiquo mari connexae. Quo sensu nihil aliud est, qua iri congregatio multarum aquarum ad certum mundi cardinem, aut certum terrae locum. Unde nunc a cardinibus mundi nomen sortitur , ut cum Eoum Aus ale Occidentale Septentrionale disimus nunc a terris, quas contingit, ut Indicum, Phiopicum, infanticum. Arriannici se,c c. Q luae. Omnia,&quocunque alio nomine vocentur, partes sunt unius eiusdemque Oceani, communionem inuicem habentes, uno Mari Cassio excepto, quod nulla in parte reliquo mari, nisi forte sub terra cohaeret adeoqi lacus potius, quam mare dici debet. Propter magnitudinem tamerta suam nomenin dignitatem maris retinet.
XXXIII. Sinus prout partem maris denotat, Unama littu ipsum,quod mare suis veluti brachiis complet titur, sic dici solet est excursus maris , siue aquarum multitudo,inter duas terras ex Oceano vel alio maiore sinu decurrens usque dum ad aliquam terram sistatur,& velut in se redeat. Itaque non tantum Maria partes Oceani maiores , sed etiam Sinus ipsi maiores & ampliores rursus alios sinus sa
ciunt, dum in angustum denectunt Huiusmodi sun c
200쪽
Mnus Adriaticus, ThessaIonicensi s, Mareta aeum in Mari Mediterraneo Annicus, Boddicus de Livonicus in mari Ballico. Pars sinus estPortus,quo nomine designatur sinus modicus tantae profunditatis, quaesit ferendis ac recipiendis nauibus. Dicitur & Statio nauium ac Nauale. faecis est κάλπος, unde Italorum Hispanorumque Golfo Plinius a)aγμι. κ&Mela in Graecorum imitatione cirrauium dixere aluR ' cessum maris maiorem Hispanis eorumque imitatione atris, Bava dicitur. In Aridae partibus ei proportione respondent Promontorium aerra Procurrens, ac si angustum ingressum habet, Peninsula Opsi autem ingressus ab oris similitudine vocantur Eruces; Italis Bocca. Praecipuos finus enumerant Cluuerius cum Bunone e Vare- trad
nius HSed mulio plures o Ricciolus. Ir f
Fretum, Graecis mρλιο o Hispanis E echo, Italis 2 dg Stretto, Gallis Esroit, Belgis o den, est pars Oceani seu
magni alicuius Sinus, inter duas terras angusto tractu decurrens, duoque maria vel earum partes connectens; inque triplex ' Aut enim Oceanum Oceano, aut Sinum Sinui, aut Oceanum Sinui iungit. Proportione respondet Isthmo. Si valde a ictum est,appellaturBosmorus&Euri- puc; quod posterius nomen praecipue tribuiturFretis,quae Insulas a se inuicem,aut a Continenti separant. Potiora recensuit Buno ad Cluuerium. 9 Varenius,s N eigelius,h ω- . plenius Ricciolus,i quibus addi debent Fretum Tesset, ,s: . r. : inter Tartariam Terram IezZo,de Fretum Frisim, ter .I, . ni Iegro &Terram Societatis utrumque paucis abhinc annis ab Hispanis Belgisque detectum. Fretis amnes sunt,quos vulgo Canales vocant,aliquanto latiores quam freta an- susti tamen, si cum reliquis maribus comparenturit rans in