장음표시 사용
241쪽
xu INTRODuc TIONI IN NOTITIAM .m i Π pe qui, iuxta ea, quae supra diximus,proprie nec vivonee mortuo Principe Maiestatem, adeoque nec dominium Le prouinciarum, quod illam sequitur habet II, Male Graiistium ius suisuctuarium ab electione Tuccessione su penderi cum potius a significatione populi, Imperium instituenti endeat 3 ut etiam Boeclerus monuit. Ere, pla singulorum modorum Zoucheus recenset.
F. U. Pertinet huc quoque II, quod prouinciarum aIiae sunt propriae Principis aut populi, a quo reguntur, aliae tantum ut pignus tenentur z quod tamen posterius genus vix unquam sponte&sine vi adhibita reddi solet III, quod quaedam nullius alterius beneficio, quaedam, seuda alterius Principis populique possidentur , sed hae ea. proprie ad concedentis Imperium spectant, ut supradi. cstum est IV, quod nonnullae tantum iure subsidiario aut elientelae sub alterius potestate sunt,de quo Zo heus. π. An Postremo, quod aliquae,ut dignior Imperii membra,iure suffragii,aliisque praerogativis,gaudent aliae informam prouinciae redactae, ut viliores&minus dignae partes Im.
Transitus ad ea , qua Eme Notitia propiora πολι rvcώτεω Vocis flatus quintupo Prificatus. Heic formam Reipublica re imporandi rationem designat. battuor fotiss-- , qua statum Reipublica Sariant. Generales obser uationes, quibin natura tu de
242쪽
Rvit vu=v3LIcARvM Ap. XX et an tiaratiar Ficta erumpublicarum forma reiecta. Diuersu imperantium numerug,diis
uersa Rerumpub species esscit Aristotelis
sententia,de diuitum acpauperum numero,ab aliorum incusationibus asserta. Tria Rerum-
publicarum genera ex consensi Politicorum sensa. Status Reipublica vel simplex et mixtus. in formis intersi mixtis praestantioris plurimum taquis nomen commodat. Temperatura trium formarum fingitur sacrisius , quam obtinetur neque vitam eiuου exemplum ritur. auorundam circa banc mixturam errores,e eorum catis . Minime omnium eiusdem seciei forma in nam aliquam mixtam coeunt Respublica n quibu iura summasotestatis senipenes Unoplures indiu sis, inte simplices Polyarchia videntur reserenda. Tria reipub mixta generas quibus modis eueniant f quandosummasotestaου cum aliis communicata dicatur ' satin Reipub. est
velremis etcorruptus. Hunc e Rerumsubi carum numero exterminare, non tam aduer-
flumes veritati, quam publica tranquillitati
inimicum. Sex erumpublicarum forma, tres recta , totidemque deprauatae. Status Monarchum est Aduinus et humanin. L. uina Monarchia ciuilis exemplum Respublica
243쪽
Ebraeorumpraebet, quod ex sacrarum litterais rum,s Iosephitesimoniis iuxtim rationetassenditur Iosiphi loca in contrarium adducta expenduntur Mori acquirendi imperium. Virum electiosuccessionisraferendat Generales de Gras obseruationes. ccesso interdum feci electionis coloratur.Summa potesa quana Deforma regimini in unaquatibuRepublica iudicare, difficio est. Caussa huius rei, re cautelae in dignostenda Republica adH-hendae. Non iudicandum e vocabulis, nec tiatulis, insignibus , striptoribus aut Ministris
Principum, Oratoribus, Poetis, neque exue
mulis smodis loquendi agendique Simul rea a is Imperii disernenda. Non reficiendum ad id, quo i, sed quod Aeri debet. Stritu ab administratione Imperantes a Magnibaribu distinguendi. E legibusfundamenialibus Reipub forma dignoscenaa. Quanam Respublica dicatur mixta ' ObseruationeVenerales Leges fundamentales , forenses, censeria. quinam ad Imperiorum admini-srationem referantur Status religionis, potiora circa illum animaduersenda. Statis rei litteraria nemini adhuc perfecte tradum. In quonam opes potentia Imperiorum consi
244쪽
sis, iuribus, praetextibus eo item iudiciis fa deribus praetensionibuου, arcanis, rationesv
g. Consideratis, quae ad Historiam ditionesque Imperi
riorum spectant i superest,ut de statu eorum, aliis. que,quae πολια καλθ&Notitiae Imperiorum veluti propria sunt , pariter aliquid in genere dicamus idque breuiter,indicaturi subinde Scriptores , e quibus amplior cognitio peti queat. II. Heie primo loco se offert Imperiorum natus. Quae vox cum de Repub usurpatur, fere quinque modis solet accipicio enim corpus ipsum Reipublicae siue Ciuitatis designat cum scilicet Ialorum Gallorumque imitatione Statuitorius Orsis aut Europa vocamus Imperia& Resis publicas in Orbe vel Europa vigentesci itemque cum Simeas tiberos dicimus ciuitates quae nullius alterius arbitrio
sunt obnoxiae. Quo pertinet Inscriptio operis Gallici: Ee Statibus, Imperiis Principatibus Orbis i titulus libellia Duce Rohanaeo conscripti, qui inscribitur De Interesse Principum FStatuum ciri morum,siue o Trutina tuum Europa oec Sunt qui Veteres hoc significatu voce status usos credunt, idque firmare conantur a uctoritate Senecae, cui Principes Regesque Tutores tu ublici vocat. Sed urim ibi Status vocabulnm aliam significationem mox tertio . IV. loco afferendam obtinet.
f. III. Deinde ipsas quandoque ditiones principi aut Reipublicae
245쪽
blieae alicui biectas denotativi cum earundemnationum consuetudine- 'ub Veneti, Genuensem , Lucen-sm, Meaeolanensem Ecclesia cum pro ditionibus Vene- tis, Genuensibus, Lucensium , Ducatu Mediolanensi Prouinciis Papae Romano in Italia subiectis, dicimus. g. IV. Est etiam illa frequens acceptio , qua ordines aut proeeres alicuius Imperii , prouinciae, ditionisve alie rius, Status illius dicimus. Quo sensu in omnium ore sunt Status Imperii Germanici, Regni Galliae, Suediae Hol-Iandiae Zeelandiat, Brabantiae Geldriae Flandriae de eis, neratim Foederati Belgii. g. v. Quarto conditionem Tortunam Ioeum , quo hoc illucve Imperium, ciusve pars aliqua hoc illove tempore esse dicitur vox haec apud veteres , iunioresquo Stri petores significat Idque vel indifferenter,cum in gener fortuna Reipub indicatur, siue secunda siue aduersa sit, seu pace gaudeatine turbis implicata sit sic Velle- a II ri ius felicissimum Statum Reipub Romanae sub Augusto ue. Taeitus Lysatum urbis mortuo Nerone Me Statum, Ana. t rum urbanarum sub initia Principatus Tiberiani dixit.. 6, ἔ- vel specialiore significatu, cum Respublica quieta de inconcussa,& suo loco consistens denotatur. Quomodo. 11 , idem Velleius do commutationem Status publici vocat turis. bas ex coniuratione Catilinaria natas. Sic &Tacitus exhaen 1 voce usus, cum ait sub persona Muciani, debuisse Caesarem in aciestare si Statui perii in discrimen verteretur; Can nefates Batavosque minorisus duci ae delegandos. Cicero quoque hoc sensu oratione ad Quirites,pro reditu suci
'aium ciuit is, & Oratione pro MCoelio, Statum Patria
246쪽
RERvMpv3LI ARVM CA'. XX. 11 dixit. Denique huc &Tutores Statuspublici apud senecam perti Vent, loco paullo ante laudato. g. VI.
Postremo Statusvi de ipsa Reipublicae regiminisque
forma dicituro quo sensu hac voce usus videturTacitus, cum, summa rerum ad unum Augustum translata, ver his. t siue conuersim eipublicae Romanae Statum dixit: item eum N , Ita ait, nequestrouincias eum rerum tum abnuisse. Quem is
admodum Pomponius Cius, cum sublatis Decem uisi, ' Rempublicam suum satum recepisse dicit, itemque Vlpia My nus, b9 quando spublicum esse ait, quod ad Statum reri id
Romanae spectat. inique haec significatio, non sane abu-siua, ut vitum Ioanni Tobiae eisiero in libello de Matu Potiti secundumpraecepta Taciti formato , sed valde commoda&vsitata, sola huius loci est. g. VII. Est igitur, hunc in modum accepto vocabuIo, nihil aliud,quam aut ipsaReipublicae forma ac ratio imperandi, aut aliqua ex ea immediate aut proxime fluens qualitas, conditio, vel quocunque nomine appellari debet. Nam de natura eius accuratius ac distinctius definienda explicandaque plerique scriptores aut omnino non fuerGsollicit , aut si fuerunt, non satis apte eam descripse
g. VIII. Geislerus,postquam locuerat, Statum neque Rem - .. o. upublicam esse, neque formam eius quod tamen nec ex . in seras l. verbis Taciti, nec erationibus ab eo adductis recte colligas nec denique administrationem nude consideratam rtandem eum definit, quod sit qualitas personarum, S rearum eiu ilium , urgentibus caussis, Reipub a Magistratu certa ratione ob salutem publicam accommodata. Sed Ee quem-
247쪽
218 INTRODUCTIONI IN NOTITIAM quemadmodum toto isto libelles sic etiam in definiendo Statu,confudit inter se duo diuersis sit ma , Statum Reipub.& rationem Status, prout haec uniuersam prudentiam administrandi Rempublicam denotat immo quamuis ab initio Statum a Republica distinxerit 3 in progressu tamen opusculi passim ea tribuit Statui, quae non nisi Reipublicae ipsi tribui possunt ac debent. Eodem serme vitio lab ratinistedii definitio, cui Status Reipublicae est forma ci-22O, uilis administrationis,qua stat&esse suum habet. Nam,
I, c. . quod etiam Geislerus secit, confundit administrationem Rei pubi cum Statu eius i quae duo tamen accurate distingui debent. g. IX.
sunt autem quattor praecipue res, quae formam siue statum Reipublicae variant I, Subiectum, cui summa
potestas inest, siue numerus Imperantiumci II, Vnio aut separatio Iurium Maiestatis, prout illa vel iunctim indiui sim, vel separatim&divisim his illisve personis in. sunt III, Finis Metractus,sive regiminis bonitas aut malitiaci V denique modus perueniendi ad Imperium. Equibus differentiis secunda solum in Statu Polyarchico quarta duntaxat in Monarchico Aristo craticos ceterae in omnibus speciebus reperiri solent. g. X.
Ante quam ad singulas hasce differentias, variasque , Rerumpub formas progrediamur, operae pretium fuerit, quaedam in genere annotasse. Obseruandum igitur est :I, Quem adesolum res ciuiles uniuersim, sic hunc de statu Rerumpublicarum locum non admittere illam subtili. talem accurationem,quam philosophia speculatiuarequirit adeoque Status Rerum publicarum subinde non tam pro natura rerum, quam pro consuetudine &isu pru
248쪽
dentum interdum vulgi esse definiendos ac distinguen
g. XI. Deinde quae de Statu Rerum publicarum dicuntur. proprie non nisi ad Respublicas proprie sic dictas, hoc est, quae nullius alterius Principis populive imperio subiectae sunt, pertinent quales quaenam haberi debent,Vel non is uti debeant, alibi prolixe dictum eae secundario tamen ad
eas quoque referuntur, quae tantummodo secundum analogiam ita vocantur,adeoque subinde harum exemplis declarantur Cillustrantur , ob similitudinem potestatis, quam, qui in his praesunt, in ciues sibi subiectos exercenti Hae Respublicae a Besoldo alliis sebalterna vocantur. unde passim videas Argentinensium moribergensium, aliarumque tam Imperii Germanici, quam aliarum libe. rarum ciuitatum exempla in tractatione huius arsumenta adhiberi. g. XII. Praeterea status quidem Reipub non modo dicitur, qui legibus fundamentalibus nondum aut expresse aut tacite abrogatis innititur, sed etiam qui de facto iraeter leges aut constitutionem Reipublicae voluntatemque cis uitatis inducituri magis tamen proprie huc pertinet,qui legibus fundamentalibus consormis est S. XIII. Porro ad statum Reipublicaeno pertinet aut eum immutat, quando summa potestas aut eius pars ad breu tempus,eaque conditione, ea spe, eove effectu, ut paullo post rursus abdicetur, alicui personae aut parti ciuitatis concedituri aut ab ea ingratiis eorum, penes quos est,ra, pitur. Proinde regnum Elamneticum , Dictatura dignitates simile temporariae iuxtavi reuocabiles, aut alia
249쪽
ri IsTRonve TIO HI HIN NOTITIAM quacunque ratione paullo post, quam sumtae sunt , desiis
nentes , si maxime pereas libera & absoluta, immo sumisma potestas conseratur, non tamen e Sciunt Statum Reiis
publicae a pristino diuersum. Nemo namque Statum Ro manae ciuitatis toties immutatum esse dixerit, quoties Dictatores in ea summae rerum praefuerunt. f. XIV. Sed neque tum semper nouus aliusque Reipublicae Status essicitur, cum vel tota Maiestas, vel maxima eius pars uni pluribusve personis ad tempus quidem vitae communicatur sed ita tamen, ut post mortem illius illo lum.
verursus ad unum redeat, vel saltem non sint necessario ex certa lege, vel pacto in defunctorum locum alii pari potestate ac iure sufficiendi proinde saluo Stat Reipuishlica fieri potest, ut in regno aliove Statu Monarchic, nus duove in societatem Imperii adsciscantur. f. IV. Multo minus certus Reipublicae Status vocari potest, quando totam Maiestatem separatim diuersae personae aut diuersae ciuitatis partes per turbas publicas sibi arrogant. Haec enim confusio potius Manarchia, quam Respublica
I. XVI. Denique non omnes erumpublicarum 'ormae, quaecunque excogitari &fingi possunt, sed eae tantummodo huc spectant, quae usitatiores sunt, quarumcunquo exempla Historia aut nostra tempora suppeditant. Quid
enim attinet,ea hue congerere, quae nusquam reperiuntur&nihil amplius,quam commenta sunt ingeniorum, quae
fabulis & ineptis rerum formis delectantur. g. XVII. Nunc ad singula Rerumpublicarum diuisiones.Ha
250쪽
RERUM'vBIPe ΑΕΛΜ CAP. XXX. Marum diuersas species de Platonis, Aristotelis, omniumque
sere prat stantiorum Politicorum sententia, diuersus Imperantium numerus efficit. Quia enim Respublica est gubernatio summae potestatis; haec autem requiescit in per nia, et iasonis, quando personae variantur secundum numerum. e. VILRempublicam quoque variari, necesse est: quia gubernandi potestas aliter uni soli inest, aliter diffunditur in aliis quos saltem , aliter in uniuersos. Certe alia est unitas Maiestatis, cum vni alia cum pluribus inest. Ibi enim una est unitate naturali ac proprie sic dicta, heic tantummodo morali aut ciuili, seu , ut nonnulli loquuntur, collectiva & reductitia.
Λristoteles quidem , cum quaedam aduersus delfini. M. III, utiones Oligarchiae ac Democratiae a se propositas mouisset dubia, sic pergit: videtur igitur ratio planum facere, quod paucos vel multos imperare accidens sit illud quidem Oligarchiarum, hoc autem Democratiarum , cum locupletes pauci, pauperes autem multi ubique sint. Ideoque erroris arguitur ab Arni sato aliisque,tanquam, si obli ι taltus sui,non tam numero imperantium,quam opibus essentialiter distingui Respublicas existimarit. f. XIX.
verum nondum constat, ex suane sententia, an vero ex aliena haec scripserit. Deinde non de omnibus Rerumpublicarum formis,sed de duabus solummodo,neque de rectis, sed corruptis id affrmat. Praeterea si maximo de omnibus affirmasset, praeferri tamen deberet altera eius sententia, quippe saepius ab eo repetita iraeterea veritati conuenientior, saltem si deformis Rerumpubli icarum in uniuersum quaeritur.