장음표시 사용
251쪽
xu Iu et Rod ver IONI IN NOTITIAM g. XX. Quippe si Respublicas opibus imperantium distinis
guamus, alia Reipublicae forma esset regnum, in quo diues, ab ea , in qua inops Rex imperat. Nunc autem ea odem omnium consensu est,siue pauper sit Rex, quales pri-LIM . Hs scorum tyrannos fuisse Herodotus scribit, siue opuIentus. Opes enim & prouinciarum multitudo non ad essentiam
Magistratuum, ut ipse Aristoteles docet, sed tantum ad
maiorem illius potentiam,splendorem Mamplitudinem M. VI faciunt,haec autem speciem eius variare nequeunt. Non minus Rexerat Emathion,angustis inclusius pagis, cui uxor cibaria coquebat , vel antiquissimi Reges, quorum regna intra suam cuique patriam finiebantur. quatria Alexander Magnus,qui pene totum terrarum orbem subinegerat, aut Art xerxes, centum viginti septem prouinciis imperans. Eque Aristocratia est Ragusiorum Respublica, cuius imperium unius ferme urbis ambitu termin tur, aut Lucensis , quae exigua Italiae parte continetur, ae Veneta , Genuensis, Belgica,immensis opibus,ditionumque multitudine se ostentantes. Eque Romae Dem Ois cratia fuit, immo magis postquam totius Orientis opibus affluere coepit, quam antea, cum etiam ditiones ferreis an nulis uterentur. Et quid prohibet,etiam populum ess diuitem Iam si opes speciem Reipublicae variant, quid-ni3 Imperantium virtus, prudentia , facundia , pulcritudo,robur corporis &c quae multo magis intrinseca illis sunt,quam opesqAt sic & cantinuo mutabitur Respublica,
R infinitar eius formae nascentur, ob multitudinem rerum, quae in Imperantibus spectari possunt. Plura in hanc rem l. e. Arnisaeus habet.
252쪽
REstv M pv3LIeARVM Ap. XXX. aritium diuersos Reipublicae Status gignere, principemq; earum distinctionem esse, quae hinc petitur.Vtrum vero essentialis sit, quod idem Arnisaeus propugnat,an accidenta Iis, quod alii volunt, parum aut nihil ad rei summam in . s. i. terest malim tamen cum Lampadio accidentalem di- ια
Est autem, ut iterum consensu quodam Politici pariter aliiq; Scriptores tradunt, summa potestas vel penes unum,
vel penes paucos, vel penes multos siue omnes. Platone Philose is est didicisse, naturales esse conuersones quas P rodam Rerum btitarum, tellum a principibus tenerentur, is Motum apopulis aliquando Ungulis Cicero scribit Breuissi- δε me Tacitus , Cunctas nationes urbes, populus autWimores, ursinguli regunt Atque hinc tria Rerumpubli. e. Ita mearum genera nascuntur, quae breuiter, exemplis etianti, additis,complectitur Lucius Ampelius: Rerumpublicarum, sis Ninquit, triagene sunt Regium, Optimatum cs Populare. η ' motritent ub Regum suntpote te, ut Seleucia Paraborantis. Aut Senatus, 3t Massilia Galgorum Aut sei regunt ut Atheniense solebant. tque hoc numero plerique omnes Latini Scriptores veteres acquiescunt, cum illis Graecialiquot vetustiores, ut AEschynes, Isocrates, Herodotus,
Xenophon, , si Polybio credimus, plurimi eorum, qui LVI Hunde huiusmodi rebus διδαο καλικως disserere voluerunt.
g. XXIII. Prout summae potestatis iura iunctim Lindiuisima. pud unum pluresve veniunt, aut separatim&divisim apud alios aliosque Imperii ordines sunt ita Reipublicae Status simplex aut mixtus dicitur. Neque enim plane infi. elandum est, posse Statum Reipublica ex diuersis illius
formus misceri, quod nimis abrupte cum a veteribus qui-
253쪽
M INTRODUCTIONI IN NOTITIAMbusdam , tum a Bodino, Tolosano , aliisque factum est, qui ob dissicultatem mixtionis Mincommoda, quae indonecessario sequi existimant, rem omnino fieri posse negant, quasi quidquam in ciuilibus rebus inueniri queat, quod plane incommodorum expers sit. Neque natura summae potestatis repugnat, quae non est physico, sed mo. rali modulo metienda. Quanquam enim summum Imperium sit unum quoddam ter se indiuisum , fieri ta.
men potest, ut per partes siue subiectivas siue potentiana-Ies, ut Philosophi vocant, ratione iurium Maiestatis, quae eam aut sequuntur aut constituunt, diuidatur in plures, ra. I. R. atque aliis iuribus hic aut hi, aliis ille Milli fruantur P.Iu, --7 quam rem breuiter declarant Grotius a)- Lampadius.b)n κύProlixe vero confirmant ac tuenturArnisaeus e Besoldusion Lxseqqaeckermanus e Piccarius. Quanquam exempla ,
22 quae ab illis adducuntur, non onmia aeque apta sunt,quod
sicia de Grotio Boeclerus docuit.
T..d.Datu Ceterum etsi plures formae inter se mixtae sint, fit in silui tamen plerumque, ut una aliqua ceteris siue reapse, in G χίλ' quoad specie mi splendorem externum praeualeat, no-fomm Misenque appellationem suam toti corpori commodet. σφι 'solet autem duobus modis contingere, ut forma aliqua praeualeat, quod etiam Boeclero obseruatum I ex ipsa in-ς stitutione&legibus fundamentalibus quomodo in Rep.
O .c Veneta Aristocratia adeo praeeminet, ut ceterarum formarum non potestas aliqua admista, sed tantummodossimulacra assumta sint; cuiusmodi Respublicae, proprio loquendo, non mixtae, sed simplices dicendae sunt VI, Exeuentu&accidenti; quando instituta quid enaverasormarum mixtione potestatisq; v. g. Aristo cratiata Democratiae contemperatione facta, postea tamen pars una ex mixtis
254쪽
temperamentum mixtionis egredituris praeualet l. zmadmodum in Republica Romana veteri nune Pa intrum,nunc populi potentia,atque adeo nunc Aristocratia nunc Democratia praeualuit.
g. XXV. Quibus modis forma Rerumpublicarum inuicem, misceri soleant, sic fatis accurate exponunt Arnisaeus&Besoldus locis paullo ante laudatis. Sed quod e tribus formis utiliter id fieri solere aut posse,aiunt, in eo fortasse doctissimos viros ratio sesellit. Quod magis adhuc do illis assirmari debet, qui hanc temperaturam omnium Optimam esse censuerunt , quae sententia olim Polybii a Ciceronis ελ- Anonymi scriptoris, Photio in Biblio- a)m'. n. theca Coae XXXVII laudati, excerpti nuper in C. Conta. U - reniis de Republica Veneta. Adam Conaeny δε quorun ἡῖι2 1. dam aliorum fuit Quibus omnibus merito opponi--- mmus iudicium Taciti vere pragmaticum,in longi tae- ' ii poris usu approbatum, qui cum ex instituto de Republica dignoscenda egiisset, subiicit,.selectran ex his onsituram Reipublisae fumam laudari facilius, quam euenire ivel, si
eueniat,hauddiuturnam seposse. Facile scilicet animaduertunt, qui ciuilium negotiorum indolem exactius no . runt, ac potius , quod conditia rerum humanarum ususque vitae admittit, quam quod rationi congruum est respiciunt, facilius fingi, quam obtineri id temperam enotum, in quo liceat simul omnes virtutes proprietates optimarum Rerumpublicarum colligere, ut Polybius in . quitur, siue cui, ut alter apud Photium , una quaeque spe. eies, quodpurum habet,contribuat Sed fac, obtineri pos . se temperamentum quae duratio constantia ab eo exospectari potesticontinebit enim in sese,utcunque instituta
fuerit, semina certaminum , contentionumque de Statu.
Nec unquam concordabunt duae formae e diametro sibis odi.
255쪽
sti INTRODvCTIONI IN NOTITIAM oppositae, Regnum&Democratia, quippe quorum ingenium plane contrarium est. Et quam raro euenit,vici. uili societati vitaeque usui accommodatum stabile lito. pus, in quo nimia accuratio tersectio omnibus almaeris absoluta quaeritura f. XXVI. Utcunque fuerit, nobis in praesenti sufficit, non posse ostendi ullum notabile exemplum Reipublicae, quae vere, non apparenter, ex omnibus tribus formis sit com positata Scio equidem a veteribus pariter ac recentioribus scri- ptoribus quibusdam Imperiis huiuscemodi mixturam tri- . c, si bul: nam Laconicam Polybius a Nicolaus Cragius b) Rem- ΠΣυε. Pol publicamLacedaemoniorum;Κeckermannus HeandemRempu-' b am;Romanam idem Polybius, L. Ampelius,ex omnibus Rerumpublicarum formis constitutam existimant. Nec longe ab hac sententia abit oratio Marci Valerii de plebe in consortium Reipuhlicae assumenda, quae apud Dionys.
I, Halicarnassitu i legitur. Idem iudicium est de regno ,1 pi'. 'Non , antequam libertas eius a Castellanis opprime. Pal. e. u. retur, BesoIdye 4Rechermanni j is Republio Polonicata 1 ιν εαμ eiusdem Keckermannia martini Cromeri P det agrin Q ' ratibus re Republica Polonorum. Simoni Starauolscii ni, sub finem Poloniasuae; de Veneta Casparis Contarent MNicolai Crassi, libro singulari deforma Reipubticae Menetae; de Belgica Foederara Petri Bertii in oratione de eadem: G. hc si Germanica denique hodierna Adami Congenii. Immo, si dino credimus, haec opinio temperati Status ita peruasit hominum mentes , ut Francorum quoque monarchiam, qua nulla magis Regia fingi potest, triplici genere confutam esse,nonnulliri sentirento scriberentiSenatui quidem Parisiorumaristocroiam, Comitiis popul rem Statum tribuentes. g. XXVII.
256쪽
RERvMpvBLICARUM CAP. XXX. νε. XXVII. Verum qui ita sentiunt, his erroris occasionem praebuisse videtur,quod administrationem Reipublicat a statu illius, apparentem mixtionem a vera, simulacra imperii ab eiusdem vi, ceteraque in forma cuiusque imperii inuestiganda non recte distinxerunt. Id enim, si fecissent, facile vidissent horum impe torum regimen, si recte penitus inspiciatur, aut simplexit in Gallico , Veneto,
Belgiso, aut e duabus tantummodo formis, ut Poloniis cum , Arrogonicum, Romanum, fortasse Germanicum,compositum esse. Neque enim eo deuenire necesse est, ut cum Bodin omnium simplex esse asseramus.
Quidam philosopliandi tantummodo ingeniique stentandi potius, quam veritatis asseruandae gratia eo videntur abrepti, ut formam Imperii, quam ipsi putabant omnium optimam esse, illi Reipublicae, quam aut lauda .re aut describere instituerant, accommodarent. Quod inter alios Polybioin Contareno fuisse propositum,vix dubitauerim. Potuit aliquando & peculiare consilium dissimulandi veri suae Reipublicae status,& aliud vulgo pariter ac prudentibus persuadendi huic rei subesse quod non dubito, respexisse auctorem libri ante aliquot annos publicati, qui inscribitur : Ratio consitura nuper Reipublica Anglia, Scotia, Hibernia penes Dominum Protecto.
Quas tamen ob caussas a vero aberrasse vel salter veritatem dissimulasse videntur , qui hoc tempore tres
Reipublicae sormas simplices ita ubique temperatas elisette di
dam aliorum opinio est Nam4 hoc falsum est, si des C,
257쪽
vera non apparentiis ictione accipiatur quippe si maxime de Europaeis id largiremuri quod tamen de Galliae mi. spaniae Regnis,ac Repubi Veneta nunquam ostendi pote. xit 'vis vel minimum verat mixtionis vestigium in Turci-co, Persico, Iamnico, Chinensi, Tartarico plerisquGOrientis Imperiis monstrabit s. XXIX.
sunt etiam,qui non modo diuersas, sed etiam unius eiusdemque speciei sormas sic coalescere putantio se,ut unam aliquam mixtam efficiant,v. g. Monarchiam cunia Monarchia, si penes tres summa potestas ita sit divisim , ut singuli aliis aliisque iuribus plen cum potestate, tantur; Aristo cratiam cum Aristocrati, si eadem iura sic inter se,e. g. sex optimates partiantur ut tres eorum una tria partem, tres ceteri reliquam teneant, iunctimque exerinceant. Sed nunquam huiusmodi Respublica reperta fuit: deinde si accurate loqui velimus, huiuscemodi regimen diuisum potius bipartitum aut tripartitum, quam mixtum dici deberet. Nam ut corpus mixtum non est, quod ex unius elementi diuersis partibus constat ita nec Resis publica mixti, quae ex una tantummodo specie F. XXX.
Quid vero si iura summae potestatis sint quidem p
nes uno plures indiui sim, sic tamen , ut unus plus possit. aliero aut in potioribus Reip. negotiis tantundem rex aut Princeps, quantum reliqui ordines in uniuersum vel etiam paullo plus pos sic numin hoc genus quoddam Reipublicae mixtae dicemus video viros doctos eo quidem propendere , nihil vero definitum velle. Et fateor neque nobis liquere, quid in quaestione, nondum satis ab eruditis excussa& agitata, sequendum sit. Nondum tamen quidquam caussae videmus, cur eiusmodi Respubli-
258쪽
RARvMpVBLI ARvM Ap. XXX. 22oea inter simplices Polyarchias referri nequeat sane Iae Pris. III, Lampadius in eo, quod in Republiea Germanica ius Co-8 0 Qmitiorum Inter Imperatorem&Status Imperii aequaliter
diuisum est,uniusque Caesaris voluntati tantum ponderis, quantum ordinum omnium concordibus suffragiis inest, clare agnouit Aristocraticum Imperium,cuius partem dimidiamCaesar solus tenat,dimidiam Imperii procere sinon igitur mixturam ex illa unius praeeminentia nasci arbitratus est, non magis quam ex eo, quod eodem Imperio paucorum Electorum suffragia, tot reliquorum Principurrui, totque liberarum ciuitatum suifragiis aequiparantur, imo
potiora habentur. Mu'd igitur de quibusdam iuribus dicitur,quidni & de omnibus dici possit. 3. XXXI. Multo minus illa mixta dici debet Respublica, in qua
duo pluresve vel divisim plena quisque potestate unum idemque Imperium , sed secundum diuersas illius partes seu prouincias, vel indivisim, sed totum tenent. Nam illud reuera non una , sed tot Respublicae erunt, quot sunt imperantesci hoc autem non regnum mixtum, sed Arustocratia Duumviralis, Triumuiralis &c futura est.
g. XXXII. Reiinquim tu ergo, si rem recte putamus, nonni atria Reipublicae mixta genera : unum ex Monarchia imperio paucorum alierum ex hoc popularici ter in Ilum ex populari Monarchit, quanquam postremum
hoc ob rationes imperandi sibi inuicem oppositas, plane que contrarias fortasse vix potest ostendi. 3. XXX II l. Fit autem duobus potissimum modis,ut diuersae Reip.
formae misceantur. Vel enim plane separantur iura Ma
' inatis,&diaeria diuersis Imperii siue ordinibus siue par Ff 3 ubas
259쪽
i INTRODvCTIONI IN NOTITIAM tibus conceduntur. Vel apud unam partem omnia Maiestatis iura remanent, quaedam autem alteri communi.
g. XXXIV. De posteriori genere mistionis quaedam adhue obis
seruari merentur, ac I quidem, non ideo statim communicari putanda sunt iura imperii, si Reges aut Principes acta quaedam sua , nisi a coetu certo vel parte certa ciuitatis probentur, rata esse nolint. Neque ex comitiorum
in aliquo imperio necessitatevi approbatione imminutio Maiestatis semper sequitur. Nam plurimum interest 1iestatis,dare operam, ut volentibus imperetur, certiquo cognoscendi gradus ponantur et neque comitia omnia eiusdem auctoritatis sunt. Quaedam enim solummodo consilii caussa habentur: alia ius habent de actibus Principis cognoscendi, eique leges praescribendi. Posteriora tantum , non item priora Principis maiestatem imminuunt. Sic Angliae Galliae Reges, etsi subinde ad tu rias suas de praecipuis Reipublicae negotiis referunt,tamen
g. XXXV. Neque II sequitur,imperantes profitentur, se deuin-etri4 teneri legibus suis, noluntque rescripta a se contra leges valere. Ergo non habent plenam, sed limitatam potestatem. Neque enim ea ratione ius suum a se abdicandi; sed firmamin constantem voluntatem, iustitiaeque kaequitatis amorem declarant. Dixi Mibu si, hoc est,a sevi summae potestatis sancitis; nam si eiusmodi legibus obligati sint, quibus populus adhuc liber futuro Regi ali. quid imperat per modum praecepti manentis, aut quibus aliquid sit additum, quo intelligatur lege cogi aut puniri posse, omnino vis summae potestatis instingitur & statua
260쪽
RTRVM PVBLI ARVM Ap. XXX far Reipublicae miscetur, cuiusmodi leges serme solent obtinere non modo in regnis electitiis; in quibus plerum quo
in singulis interregnis nouae leges fundamentales conis stringendo futuro Principi cudi solent 3 sed etiam in successi uis a populo aut ordinibus regni per varias occasiones constituuntur,v. g. si contingat, Principes, qui antea absoluti erant, in eiusmodi necessitatem incidere, ut subditorum opera extraordinaria indigeant, si exstincta . familia regnatrice regnum aliquis ex aliena oriundus ambiat,&c.
g. XXXVI. Neque III, tum statim desinit esse monarchia simplex si is , qui imperaturus est , iureiurando promittat
subditis, aut Deo , aliqua se seruaturum, etiam talia, quae ad modum imperandi pertinent. Quod in plerisque regnis saltem electitiis fieri solet. Neque enim huiuscemodi iuramenta eiusdem omnia sunt generis . quaedam enim incidunt ac minuunt maiestatem: quaedam in te gram relinquunt,& solummodo de iustitia administranda retinendisque patriis moribus imperantes admonent. Quod discrimen erudite siprofunde persecutus est Gras-
g XXXVII. )ta. u.ls. IV, Ex eo quoque, quod aliquis ordo vel pars regni potestate legislatoria gaudet, non recte colligitur, eum summae potestatis participem , iusque imperii Regii imminutum aut diuisum esse Ius enim ferendi leges tar generales,quam sp tales summa potestas non quidem abdicare, sed .cum altero communicare potest. Itaquo huiusmodi potestas non pri ratiue, sed cumulative concessa censetur , possuntque leges huiusmodi re exigent