Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

61쪽

neque Polybius dixit alitii nemae alius reperitis est qui dixerit. Itaque manifesto restituendum quotl ille lecies viciesve dixit καταλυειν, cui superscriptiun fortasse miod rarius dixit ἐκλύειν. Lia lena ratio est compositor In cluor in non miniis mira-lultu in . 5. 67, 2: o M Ἀντίγονος μεγίστην ἐποιεῖτο σπουδὴν εις το καθάπαξ και τοῖς Ο πλοις και τοῖς δικαίοις επὶτων ἐντεύξεων καταπεριεῖναι των εκ τῆς Αλεξανδρείας, ut,isimplex περιεῖναι, quo alilai Polvinus utitur cliui aliis mai-liusvis desiderans Bothi ius delere potius ilebebat illud e καθάπαξ natu in κατὰ quam in καὶ mutare. Tuin 3, 87, 3:Mνεκτήσατο τά τε σώματα καὶ τας ψυχας των στρατιωτων, μετακαθώπλισε δὲ τους Αἰβυας εις τον Ῥωμαῖκὸν τρόπον, ulbi dulatum iitriini quo i Naberiis maluit καθώπλισε, ut est

5. 65, 8: Καθώπλισαν δε καὶ Αἰβυας τρισχιλίους εἰς τον

Μακεδονικὸν τρόπον, an quod alibi non luna repertum μεθώπλισε scripserat Polyti ius, ceriurn vero non scripsisse

Haec pauca de nihil tis exempla si isticient, ut intelli athri libroriina quinque pri in oriun colliceni, quamvis non ita male habitii in ut Excerptoruin libri parti in eclogarioni In parti inhiararior una culp;i saepe sunt ite formati, taINen ali Planio nutiore qmina adlluc est expertus in ligere cura, ut sua Polybio verita restituantur, magis quidem rebus intento Piam vellis.se i ne in liis mi idem aut incurioso aut in ligno cuius quantuni seri putest natalius investigetur ).') Iis quae dixi p. XLVI, do malo omissa Particula αν, addo ea non refelli loco qui est 12, 10, 2: Eἰ μεν 'ὰρ συνέβαινε, καθάπερ τοὐς εν υταλία Λοκρους, μίαν πολιν ἔχειν Ουτω καὶ τοῖς κατὰ την Ἐλλάδα legendum ovτω καὶ τοὐς κατὰ την Ἐλλάδα μίαν πόλιν ἔχειν , τυχὸν Ουκ ἔδει διαπορεῖν, ἀλλ' ην αν εὐθεώρητοπι επεὶ δὲ κ . το χ. used Vel mR-

62쪽

TESTIMONIA VETERUM ET POLYBII IPSIUS.

I. Genus, patria et aetas.

Suidas in Πολυβιος. Πολυβιος Αύκου υιάς, ἀπὸ νεγάλης πόλεως της 'Αρκαδίας, καθηγησάμενος Σκιπίωνος του Ἀφρικανοὐ, οτε καὶ Παναίτιος ὁ φιλόσοφος, γεγονως κατὰ Πτολεμαῖον τον ἐπικληθέντα μεργέτην''j.

Qui quena Mini odiim in liis toricis praesertim capitiinis negligenti iis pleriinivie versatus est, sic in lioc maxime capite de Polybio. Lycorias, non Lycus, pater fuit Polybii, praeter Actia eorum post Aratu in Plii lopoemeneuridie nolniissinnis: cuius res pace laetioqile gestae et inerita in Acthaeorrum rempu-l,licam passim cuni ali ipso Polyhio tuni ala aliis scriptoribus

celebrantur. Polyta. 2. 40. 23, 1. 24, 9 et 12 etc. Liv. 38. 32. 39, 35 sq* Philarch. in Plauopoena. c 21. Pausan. 7, 9. Iustin. 32, 1.

Quod vero regnante PtoIemaeo Euergeta natiun Polybium Suidas ait, id ex temporum ratione, qiuae aliunde satis constat, salsi utique arguitur. Ε vivis enim excessit Euergetes I. 139. circa annuni Boinae coniti tae 532. Vule Polyb. 5. 34, 1. et 35. 1 sm coli. ciun 2. 69. 11. Ilamie si hoc regnante rege, adeoque circa A. U. 530. natum statuimus Polybium: Ex oditione Seh eighaougeri vol. V, p. 3 seqq. Qui

quae breviter disseritat, ea mitto pluribus persequuti sunt qui peculiaribus nuper scriptis dE Polyino eiusque Isistoriae gemant. De quibiis alio mihi loco erit Meonduin .l Reliqua, quae de Polybio Suidas habet, v. infra in Tostimonias. Diuili ou Corale

63쪽

DE VITA POLYBII. LX conseqilens est ut 0l. 149, 4. id est A. U. 574, quo ei cum patre Lycoria legatio ad Ptolemi eum Epiplianem ab Actia eis decreta est Polyb. 25, T), annunt aetatis eg/sse dicamus qua drages inluna quaritim. Se i eo lena te inpore νεώτερον se suisse της κατα τους νομους ηλικίας testatur ipse, id est, minorem annis quam cui per leges ceteroquin liceret publica legatione aut omnino munere in republica sungi: quo i de eo viro dici potuisse, qui annos amplitis qua traginta natus fuerit, nullo modo probalbile est: praeserit in vi una cives omnes Pii trice Sinaimn implevissent annuna, a pu i Actia eos concilii putatici participes fuisse discamus ex Polyb. 29, 9. Pol ro, quem et in excidio Cartilaginis A. U. 608 comitem ae socium adfuisse Scipioni, et deinde, eversa Corintlio, A. U. 609 Αcliatae civitates ex mandato legatorum Boin anomun obeuntem, contro Ver fias popularium suo ritim diiudicasse novimus, eum conSenta neum uti Ple non est octogenarium seneni per ut ipsum tem

pus suisse. Denique, quod o Innem praecidit duintationem, qui non solum res istas, annis etiam 608 et 609 gestas, memoriae prodidit, vertini etiam Numantinii in bellum, A. U. 620 afain iliari suo Scipione gestum, peculiari libro descripsit; queuieu uulem non ultra octogesinatim secundum anniun pii luxi SSenovimus: is A. II. 530, id est nonagesi ino ante id tempus

anno natus esse non potuit. A l veru in propius accedente ra

tione aetatem Polyini definivit Casau bonus in synopsi claro nologica, ineunte olympiade 144, id est circa A. U. 550 vel 55 1 natum statuens, regnante apud Aegyptios Ptolemaeo Epipliane. Fun lamentum, quo nititur Casa uti onus, illud ipsiun est quod

Stira tetigimus: scilicet quod A. U. 573 snolds 574J minor fuerit aetate legitima capesseruli rena publicam Polyb. 26, 7)aetas autem leg tima quia in suisse vi leatur annor In tri inta Polyb. 29, 9 , fuerit igitur, inquit, annos tuni natus viginti Iuatuor aut paullo plures. Ex Pio, quandoquuleua alia cer tior ratio ite finiendi annum nativitatis Polybii inveniri nulla potest, satis intelligitur ipsum annum consulesque, qui inis natus sit, examussim definiri non posse: contentos non es Se debere ut 0l. 144 vel initio ol. 145 inter A. U. 550 et 556 in

64쪽

DE VITA POLYBII. LXIII. Adolescentia Pol n.

1. Iuvenis Philopoemenem sectatur et eius disciplina sor-naatur. Plutarchus An seni gerenda sit resp. p. 790 sq.: Mδιὸ μηδεν αλλο, τῶ γέροντι παιδείας ενεκα τῶν νέων καὶ διδασκαλίας πολιτευτέον ἐστίν. ως γὰρ οι γράμματα καὶ μουσικην διδάσκοντες αυτοὶ προανακρούονται και πρ0αναγινώσκουσιν, τφηγουμενοι τοῖς μανθάνουσιν, Ουτως ο πολιτικος ου λέγων μόνον ουδὲ υπαγορεύων εξωθεν, ἀλλα πράττων τα κοινά και διοικῶν ἐπευθύνει τον νέον, ἐb-γοις ἄμα καὶ λόγοις πλαττομενον ἐμψυχως καὶ κατασχηματιζόμενον. ο γαρ τουτον ασκηθεις τον τροπον, Οὐκ ἐν παλαίστραις και κηρώμασιν α κινδύνοις ευρύθμων σοφιστῶν,

αλλ ώς ἀληθῶς ἐν 'Oλυμπιακοῖς και Πυθικοῖς ἀγῶσιν, ἄθηλος Ἀπω πῶλος ως ἄμα τρέχει, κατὰ Σιμωκίδην, ώς Αριστείδης Κλεισθένει και Κίμων Αριστείδy και Φωκίων Σαβρία και Κάτων Μαξίμω Φαβίω καὶ Συλλα Πομπηιος και Φιλοποίμενι Πολυβιος. νέοι γὰρ ὁντες πρεσβυτέροις

ἐπιβάλλοντες, εἶτα οἷον παραβλαστάνοντες καὶ συνεξανιστάμενοι ταῖς εκείνων πολιτείαις καὶ πραέεσιν, ἐμπειρίαν καισυνηθειαν ἐκτῶντο προς τὰ κοινα μετὰ δόξης και δυνάμεως. 2. In exsequiis Plino poemenis uinam defuncti portat. Plutarcii. Planopoein. c. 21: To δὲ σῶμα καύσαντες τos Φιλοποίμενος και τα λείψανα συνθέντες εἰς υδρίαν ... αυτην

ἐκόμιζον ὁ τοὐ στρατηγοὐ τῶν 'Ἀχαιῶν παῖς Πολυβιος καὶ

περι αυτὸν οι πρῶτοι τῶν Ἀχαιῶν. 3. Cui i minor a illuc esset aetate legit inui ad capessendam rempublicam, decernitur ei clini paue legatio ad Ptolemaeum Epiplianem, Aegupti regem. Pol via. 25, 7. Cons. quaest pra diximus de aetate Polybii. III. Insterivim et doctrina. In eniunt plailosopllicum satis elucet ex rauione qua liis to-riain tractavit. Quo nomine laiulatur a Strabone 1. p. 2: Eρατοσθένης και Πολύβιος και Ποσειδώνιος ἄνδρες φιλόσοφοι. Et p. 14: Oυ προς ἄπαντας φιλοσοφεῖν ἄξιοπι πρὸς Ἐρατοσθένη δὲ και Ποσειδώνιον και Ἱππαρχον και Πολύβιον καὶ

65쪽

LXII DE VI PA POLYBII.

αλλους τοιουτους καλόν. Meritoque Velleius Paterculus I, 13, praecellentem ingenio vir in adpellat. 2. Aνηρ πολυμαθης vocatiis Polybius ab Aeliano in Tacticis c. 1, tam vere quam concinne designante multiplicenailoctrinae copiam, PIa exoritatum fuit huius vim ingenium. Abun te enim vel reliquiae illae, quae de scriptis eius supersunt, declarant niti lana sere esse artem paulo nobiliorem aut scientiam ad vitae iistina cultumlue pertinentem, qua inon probe suerit inlinitus. IV. Res stratae domi, priu quam Romam evocaretur. 1. Bello Persico Polybius cum patre Lycorta, metu potentiae Romanormni, primim censuerat neque Perseum nePie Romanos iuvandos ab Achaeis. Polyb. 28, 3 et 6.A.u. 2. Praesectus deiIule nomiliatur equitu in Achaeoriim, qui' aiixilio destinantur Romanis. Polyb. 28, 6 sq.3. Legatus Achaeomani ad 0. Marcium consulem, bellunt gerentem eum Perseo . Polyh. 28, 10 sq.4. Polybiu in pro praesecto evii tu In auxiliarium ab Actiaeis

petiint Ptolemaei fratres, reges Aegypti. Polyb. 29, 8 sq.V. Vita Romae acta.1. Cum nidie ex nobilissimis Achaeis, a Callicrate accusatis, viasi bello Persico partim Romanis savissent, Romani evocatur Polybitis: moxque ceteris exsulibus per Italiae oppida livisis, ipse rogatu Fabii et Scipionis, Aemilii Paulli filiis, veniaua a praetore in petrat noniae moliendi. Polyb. 32, 9. Pausanias T. 10.ia arctiore consuetii line contracta cum Scipione Aemiliano, annuna duo levigesimina tunc agente, in conitineri iuui eius concessit, institutor bonatum arti una et coniunctissimus per reliquam omne ni vitam comes et amicus. Polyb. 32, 9 sqq. in Suidas in Παναίτιος, Panaetius iunior, Rit, Rhodius' pliilosopluis καθηγήσατο του Σκιπίωνος του ἐπικληθέντος Ἀφρικανοὐ μετὰ Πολύβιον Μεγαλοπολίτην. Idem in mλύβιος, ut suprii vi limis, dixit Polybium Scipionis praeceptorem fuisse simul cum Panaetio. Quoriun alterrum non Rdmodum replignati Riteri.

66쪽

DE VITA POLYBII.' LXIII De illa Polyibii cuin Scipione consuettuline Iiaee lial,et Dio-ilorus in Exc. vol. 2, p. 585 s b ecl. Vesseling.: Πόπλιος Σκιπίων, γεγονὼς ὀκτωκαίδεκα ἐτῶν, ἔδωκεν εαυτον προς τους ἐν φιλοσοφία λόγους, λαβων ἐπιστάτην Πολύβιον τον Μεγαλοπολίτην τον τὰς ἱστορίας συντεταγμενοπι τουτω δε συμβιωσας καὶ πάσης αρετης ζηλωτης γενόμενος κ. τ. λ.

Velleius Paterc. 1, 13: Scipio tam elegans liberalitiin stu-ilioriim Ouinisque doctrinae et auctor et a linirator fuit, ut Pol vinum Panaetiuinque, praecellentes ingenio viros, domi militiaevie sectun habuerit.

Plutarchus in Apopli uiegna. vol. 2, p. 199,F: Σκιπίων ὁ νεωτερος, το Πολυβίου παράγγελμα διαφυλάττων, ἐπειρῶτομη πρότερον ἐζ αγορῆς ἀπελθεῖν η ποιησασθαί τινα συνηθηκαι φίλον ἀμωσγέπως των ἐντυγχανόντων. Idem Polyhin praeceptum repetit Plutarctius initio libri quaru Συμποσιακῶν. Idem in Praeceptis polit. p. 814, C: Καρπὸν ἐκ φιλίας ηγεμονικης ελαβε Πολύβιος και Παναίτιος, τy Σκιπίωνος εὐνοία προς αὐτοῖς μεγάλα τὰς πατρίδας ωφελησαντες εἰς ευ-

δαιμονίαν. Vi te quae de Polybii meritis in patriam moxile inde dicentur.

γουσιν αμαρτηματα. Spectare potissi uriun vi letur res a lcari aginem gestas, le qui inis proxime ante dixerat. Ceter nade Polybii coniunctione cum Scipione conser mi ae paulo inse rius de peregrinationibus eius lem et ile militia cum Romanis adserentur.3. Demetri una, Seleuci Syriae regis fili tuli, Roina prosu- lagiente in , uia pro olisi te ciustodiebatui', consiliis suis regit.

Polyb. 31, 19 Au

4. Polyini potissiniuin et Stratii causa, Actiaei per lenitos i deprecanti ir apitii Senatum Rom. pro reditu evocatorUlu: nec tamen impetrant. Polyb. 32, 7 sub sin. 5. Gratia sua apuit principes Boina noruni Polybius Lo-N cros levat onere et sumtu militiae adversus Dalinatas. Pol. 12, 5.6. Exsulibus Acthaeis, intercedente apitii Catonem Scipione: in gratiam Polytili, concessitur tandem, anno septimo declino

67쪽

I XIV DE VITA POLYBII. post quani evocati erant, reditus in patria in . Pliata reii. in Cat. Inai. c. 9, cuius veila inseriai natis 35, 6.

VI. Pereortinationes Pol is et militia cum Romanis.1. Vis eiuli studio ac veritatis cognoscetulae, ut liulicii reposset ea filiae de IIanniiualis traiis illi per Alpes nareat antur.

ipse Polyi ius iter per Alpes suscepit. Polyb. 3, 48.

2. In peragranda Attica, Hispania, G;illia, Inarique externo quod illas regiones asiluit, nati ita perieula. adiit, D ultosque la-lao res exant lavit, laoc coiis ilio, ut veteriam ignorantia in circa illas partes cos rigere l. et illos quoque tractus orbis terraru in Graecis li ominilius Itotos saceret. Polyb. 3, 59. Utrum Scipionem, ante primam consulatu in stipendia sa-cientena, et n0iminatiui in Hispania A. U. 603 sub Lucullo, trilitani nulliuin naunere sun gentein, corni latus Polybius sit, an post 601 lenium Gallia in IIispanianaqtie peragraverit, nou dixeriin. Potuerat certe, priusq Iani etiana reditus in patriam concellere itur, Scipione in in expeditionibus in alias te reariun partes comitari; Di in liberin inani eius custo iliana aptui Romanos

suis su satis a lparet. Et in plurilius bellis coinitent sociuntidie Scipionis Polyhiuin suisse ili serto ait Atrianiis in Taeticis, loco infra pro serendo, ubi de Poly Illi commentariis Taeticis dicennis. Potuit vero etia in itinera illa suscipere Polyti ius, post Iliam plena ua nactus A. 604 lilbertatem, iiii 3ata omnia domi in Actiata invenit et cives suos vidit consilio sua praefracte a l-Speri antes. Cons. quae mox ilicent in n. VII. 1. duodsi integrae ait nos Polytili II istoriae pervenissent, plura de eius vita scire naus. Cons. l. 3. 5. 13.3. Consuli Scipioni, in no 607 et initio anno 608 Cartilaginem oppugnanti expugnanti Pie, coines ac sugius belli eorum lissior na a isti it. V. Polyb. l. 39, c. 3, ex Appiano et ma ae ex Plutarcho et Aiunaiano Maiaeeli. adserirnus l. 39. Eodem per- liuere vi letur iit qhio i ex I)atis an . 8, 30, paulo ante a sit illi Inus,

ut quod in inscriptione statuae Megalopoli lanae s Pausan. iiii l. Polyti ius συμμαχος Ῥωμαίων dicitur. Sub idem tempus Africae orant lustravit, teste Plinio N. II. 5, 1. tibi Scipione Aemiliario, ait, res in Attica geientst Polytilus Annalium constitor.

68쪽

DE VITA POLYBII. LXU ab eo accepta classe, scrutandi illius orbis gratia clieumvectus etc. Cons. fragm. I. 34. 4. De peregrinatione Aegyptiaca v. infra n. 8, 2.

VII. Merita in patriam post reduum et hon9res eo nomine habiti Polybio.

1. Post concessum Actiaeis exsulibus reditum in patriain:V ipse etiam Polyinus in Achaiam rediisse videtur, et popularibus suis de servanda inter se concor lia et de colenda maiestate populi Romani ea consilia dedisse quibus si paruissent. ut sertalia inscrriptio apud Pausaniana 8, 37, calamitatem erant effugituri, in quam paulo post incideritiit.2. Ala exculio Cartilaginis ex Africa in Peloponnesuin a l- volavit, ut opem aliquam ruenti patriae adsereet. Ac videtui expugnata demum Corinllio advenisse, ut naonuit Valesius ad 40, 10. Cons. 40, 7. Ibi tuin apud imperatorem R0manum et decem legatos fionores Philopoemenis et Arati, virorum de Actiaeis immortaliter meritorum, defendii, impetravitote ut eorum statuae, cum iam al,latae essent, suis locis reponerentur. Quo nomine ipsi Polyibio ab Actaaeis marmorea statua posita est. Polyta. 40, 8. Mox abstinentiae nol ne edidit speci

3. Post discessum legatoriini Boinanomini ex Aclinia Poly-lbius ex eorum niandato urbes Peloponnesi cinens controversias earun1 iuilicavit, leges eis scripsit civitatesmie orilinavit: in Pio negotio ita se gessit sunt o lienescio ab illo a D sectos omnes se profiterentur, et certatim statuis allisfie Iionoribus eum prosequerentur. Polyb. 40, 10. Plutarchi locum ex Praec. polit. p. 814 iam supra retulimus ad n. 5, 2.

Pausanias in Area licis 8, 30: 'Ελλήνων ὁπόσαι πόλεις

ἐς το Αχαῖκον συνετέλουν παρὰ Ῥωμαίων ευραντο αυται Πολύβιόν σφισι πολιτείας τε καταστήσασθαι και νόμους

θεῖναι.

Idem dii l. : Μεγαλοπολίταις ἐπι τῆς αγορῶς εστιν ὁπισθεν του περιβόλου του ἀνειμένου τῶ Λυκαίω Λιὶ ἀνὴρ ἐπειργασμένος ἐπι στήλη Πολύβιος Αυκόρτα. γεγραπται δεκαι έλεγεῖα ἐπ' αυτω λεγοντα ως επὶ γην και θάλασσαν πῶ-

69쪽

σαν πλανηθείη και ὁτι σύμμαχος γένοιτο Ῥωμαίων καιπαύσειεν αυτους οργης ἐς το Ελληνικον. Idem 8, 37: Eπὶ δὲ τω τετάρτω τύπω τω ἐν τη στοατου Λεσποίνης ἱεροs εἰργασμένος εστι) Πολύβιος ὁ -- κόρτα, καί οι ἐπίγραμμά ἐστιν, ἐξ αρχῆς τε μὴ αν σφαλῆναι

την Ἐλλάδα, ει Πολυβίω τα πάντα ἐπείθετο, και ἀμαρτούσν δι' εκεῖνον βοήθειαν αυτη γενέσθαι μόνου. Idem 8, 9: 'Eστι Μαντινεῶσι ναός ... ἐνταὐθα ανὴρ

ἐπείργασται στήλη Πολύβιος ο Αυκόρτα. Hem 8, 44: Ἐν Παλλαντίω Κόρης τε τῆς Θήμητρός ἐστιν ιερὸν και οὐ πολὐ ἀπωτερω Πολυβίου σφίσι τοῖς Παλλαντίοιο ἀνδριάς εστι. Veni 8, 48: 'Εν Tεγέα) προς τω ιερω τῆς Εἰλειθυίας ἐστὶ Γῆς βωμός εχεται δε τοὐ βωμοὐ λίθου λευκοὐ στήλη, ἐπι δε αυτῆς Πολύβιος ο Λυκόρτα.

VIII. Reliqua vitae momenta.

1. Post liaec Historiarum spissum opus, iam multo ante partim praeparatum, patetim etiam sortasse incli0atun , perse-cit. Polyb. 3, 1 - 5.2. Peregrinationem suscepit in Aegyptiun regnante Ptolemaeo Physcone Polyb. ap. Strabonem, cuius verba retulimus

34. 14): ergo post annum ilhctis 608, lio Playscon fratri

Philometori in regnum successit. Cfederes comitatum fuisse Scipionem suuna in illia lecyatione, quana ait itispicie a sociorum regna obivit, nisi Panaeti una unum omnino tunc Scipioni comitem suisse Cicero doceret Acad. Quaest. 2, 2 ).3. Anno Urbis 630 Scipionem, itertina consulem, videtur in Hispaniain esse comitatus, indeque occasionem cepiSSe Belli Numantini historiam, persecto lain reliquo perpetuariin Hi Stomarti In opere, memoriae prodendi. Cons. Ciceron. ad Fanail. 5, 12, cuius verba infra in Testimoniis de scriptis Polybii n. 3 a lposui inus. ) Raorit ergo fortasse Polybius A. U. 611 in ordinandis

Achaiae civitatisius adlime occupatus. Ceteririn de eadem tanton Scipionis legatione nescio via parte historiamIIn SuaririnwIRVE Occasione verba fecisse Polabium discinius ex Athenaeos, p. 273 A. Disiligo i Corale

70쪽

DE VITA POLYBII. LXVIIIa. Obitus Polybii. eirea Lucianus in Macroibus c. 23: Πολύβιος Ο Αυκόρτα Με Σ' γαλοπολίτας ἀγρόθεν ἀνελθὼν αφ ῖππου κατέπεσε, και ἐκ τούτου νοσήσας ἀπέθανεν ἐτῶν δύο και Ογδοήκοντα.

TESTIMONIA VETERUM

DE SCRIPTIS POLYBII.

I. Historiamim osus s. historia universutis.

Stephanus Byg.: Μεγάλη πόλις, αόλις 'Αρκαδίας ... ἀφης και Πολύβιος, τεσσαράκοντα βιβλία γράψας. Suidas in Πολύβιος Ουτος ἔγραψε την μακραν Ιστορίαν Ῥωμαῖκην ἐν βιβλίοις μ. Cons. ipse Polyb. 3, 32, 2.2. Argumentuni sive univeraum Sive eae parte.

Tην μαλην αρχαιολογίαν, id est Alitiquitates Roman;is vel vetustissimam populi Romani lii stomani. breviteI' attigisse Polybium testis est Dionysius A. B. 1, 6 et T. Cons. Polyb. 6, 2. Palasanias in Area licis 8. 30: Συνέγραψε δε ὁ Πολύβιος ουτος και ἄλλα εργα Ῥωμαίων και ως Καρχηδονίοις κατεστησαν ἐς πόλεμον, αἰτία τε ητις ἐγένετο αυτου και ώς ὀψὲ Ουκ ανευ κινδύνων μεγάλων Ῥωμαῖοι Σκιπίωνι, ... ὁντινα Καρχηδονιακὸν ὀνομάζουσι, τέλος τε ἐπιθέντα τω πολέμω καὶ την Καρχηδόνα καταβαλόντα ἐς εδαφος.Zosimus II istor. 1 init.: Πολυβίω τω Μεγαλοπολίτy, μνήμη παραδουναι τα καθ' αυτον α ιολπα των εργων προελομένω, καλῶς ἔχειν ἐφάνη δι αυτῶν ἐπιδεῖξαι τῶν πράξεων ὀπως οἱ Ῥωμαῖοι μετὰ τον τῆς πόλεως οἰκισμον ερακοσίοις immo πεντακοσίοις, ut in onuit Casaub. in Comment. ad Polyb. 1, 1, 5 ἔτεσι τοῖς περιοίκοις προσπολεμήσαντες

μεγαλην αρχην οὐκ ἐκτήσαντο ' μέρος δέ τι τῆς Ιταλίας υφ' ἐαυτους ποιησάμενοι, καὶ τούτου μετὰ την Αννίβου διάβασιν καὶ την ἐν Κάνναις ῆτταν ἐκπεπτωκότες, αὐτοῖς δὲ τοῖς τείχεσι τους πολεμίους ὁρῶντες ἐπικειμένους εἰς τοσοὐτονι ἐγεθος ῆρθησαν τύχης ωστε Ουdὲ oλοις τρισὶ και πεντή-