장음표시 사용
81쪽
Ep domica et truculenta fuit. II. Dbeinera dichomene, Dei ter obserui. Consuli. I . tum. a. Febris dichomene, seu menstrua duplex. B. P. Epia emera est, quae decimo quinto quouis die reuertitur; hanc obseruauit D. Giberi, Doct. Med. Mouo. In casu D. Dendier dyspnoea, motus conuulsiui, sitis, urinae rubIae, pruritus ingens, frequentia pulsus, et hypochondrii dextri intumescentia, quavis decima quinta die, Per tres menses, reuerte
α. dichomene. Andre ob s. p. 188. g. vulgaris. Tode. Richt. Bibl. IV. Sor. pleuch p. 727. I 29. Comes aedoitidis humidae recentis: aut bubonum sup
13. Ephemera putrida. Huc reseras, quam sustinui, su
I Ephemera choloeptisa, seu biliosa putrida. Inuo ede morb. bil. ano m. p. 56. 15. Ephemera catarrhasii bilios. I gler de morb. muc. P. 39. not.16. Ephemera arthritica Sauv. T. I. p. a Oo. 17. Epoemera cum essoresce/itiis. Haarimanu sp. a. b. Vogeteten. 68. Comes ei sipelatis, 1 Plicariae. 18. Ephemera scabiosa Ha arimanu. L c.JPraxis Ephemerae. i Quoniam Ephemera intra unum diem vulgo sudore terminari consueuit, indiciam est , materiem morbiit eam in illis potissimum vasis sanguineis residere, ex quibus intra tam breue temporis spatium eXpurgari per sudores potest; circulatio sangui nis est quinquies millies velocior in magnis arteriis, quam in ultimis vasculis, ex aestimatione Millii, qui rami
sieationes arteriarum quadraginta ordinum numerat; quoniam vero docent anatome et hydraulica, circulationem eo tardiorem esse in vasis, quo magis ea a corde recedunt, cum numeruS, Ordinem ramificationum exprimens, ipsam a corde dist antitam ferseXprimat, vero simile est, materiem morbi sicam in ramis decimi ordinis esse decies a corde distantiorem, quam qua 2 est in storta, de0que decies tardius, si cetera paria sint, a san guitie eXpurgari posse, cum ad hoc, ut expurgetur, necus uni sit, ut in fluen tum venae cauae et a tae reuertatur, quod ex hypothosi de
82쪽
cies tardius exsequetur, quam quae per arteriollas recto tramite venis sanguineis torminatas circulatur. f i piaeeunte febris solutione febris ephemerae genium constituere volueris, mallem, ponas, impetum sebrilem esse in tela cellulosa, maxime ad vasa secretoria cutis, et materiam morbificam, si quae suevit, esse in sero, aut materia transspirabili, impetum febrilem eo derivante.
ut, quae primum symptoma fuerit, ephidrosis, deinde critiea fiat, uti saepe solet.JVt ergo naturae ductum sequatur Medicus, is debet in Eph era pisthorica, XV aegrum omni cibo et iusculo interdicere. ut uberior fiat perspiratio, sicque moles sanguinis minuatur, nec pari passu activis particulis resarciatur: verum potu aqueo non frigido, quantum sitis erigit, sanguinis viscositas a calore intendenda debet praecaueri; imo si non satis procedat perspiratio, potus theisormes culidi, diaphoretici ex infusis theae, veronicae, ad ianthi, cet. sunt interponendi; atque ut intestinatis perspiratio iuuetur, clysma emollienS, non sudante corpore, est iniiciendum. et ' Nihil est ad por spirationem minuendam aptiu S, quam se nudum aeri frigido, ventove exponere, vel se intra lectumiectigare, adeoque aeger more solito vestitus in conclaui quies.cat, vel in jectulo tranquillus iaceat, ne simul vires motu musculari inutili detrahat, et ut eas muniis vitalibuS reseruet. 3' Si dolor capitis, artuumve notabilis sit, pulsusque vigor debito maior, quod expertus tantum iudicat, maXime veros sol irim in alteram, tertiamve diem prorogandam flare coniectamus, tum phlebotomia e brachio instituenda est, ut febris ini. PCtus, et cum eo symptomata dolorifica minuantur; in adultis vero semi-libram vel uncias decem detraxisse sufficiet, absente
' Praemissa phlebotomia, admissa diaeta et gymnastica
congruis, sobris intra diem vel intra quatriduum viplurimum terminatur sudore, vel haemorrhagia, quod rarius: et subsequenti die ad detorgendas primas vias, aut etiam secunda die, si Ephemera ex toti su suerit, horis matutinis catharticum lene est propinandum, atque dolia ceps paulatim cibis eupopti , mollibus, usi uetis; restituendus cst aeger.5' Quo aeger insantiae propior, febris prolixior, fames vo-
83쪽
racior, eo facilius a ieiunii seueritate recedendum, et iuscula sunt indulgenda. 69 Quo aeger vigori aetatis propior, sexuidior, magis sanguineus, floridus, phlebotomiae aut haemorrhagiae cuiuis assuetus, eo largius sanguis est: ipsi mittendus, vel una, vel binis phlebotomiis. In Ephemera nauseatiua praeter auxilia iam asignata requiritur, Ι 'ut potu tepido, copioso, vomitus proritetur, quem nausea videtur indicare; imo si hoc non lassiciat, sitque epigastrii
grauitas, cardialgia, oris amaror, capiplenium, cum modico pulsus vigore, aqua leuissime emetica, disi lutis in eius libra duobus, tribus, vel quatuor tartari stibiati granis, vomitus est iuuandus; die vero subsequenti catharticum lene, diluens, non calefaciens, horis matutinis, est praescribendum; quod felicius
succedet, si pridie horis pomeridianis, aut cum febrilis calor maior fuerit, phlebotomia instituta fuerit, signis allatis indicata ;demum febre terminata aeger more solito repurgandus est. In Ephemera lactea I cauendum, ne puerpora, quae iusculis quarta quavis hora per septimanam circiter est nutrienda, primis etiam diebus, ut mos est, Ossis in sarciatur, nec ante partum liquidis spirituosis incendatur; a' accedente febri, frigus
est cautissime arcendum, quod sensus horroris a leui suscepto aere suadebit; 3' ut via lacti mammarum seroso praeparetur, atque utut paucum tum ab alumno, ut rusticis solemne est, tum a mulierculis, tum a catellis, tum ope siphonis exsugatur bis in die; sicque secretionis libertas augeretur; ψ' ut ex parte mammarum omnis alia tollatur resistentia, linteis tepidis tegendo, oleo amygdalarum liniendo, molli gos lypio obuoluendo; absente febre
alumnus est a matre laetandus, quo lacte seroso et diluente me- conium et facilius et felicius expurgatur: atque laetans matere itius a febre et a lochiorum incommodo immunis evadit; 6' nona circiter die puerpera leniter est purganda, dein ossis et carnibus paulatim assues acienda. In Ephemera sudatoria praeter cautelas, assignatas aegri cardialgiae, cardiacis sunt debellandae, ut aqua florum auranti O-rum, cinnamomi hordeati, vino mero, faceto vini, acido citri, eum
consectione hyacinthina, aikermes, theriaca , atque sudor tum caute sustinendus, tum, si langueat, his cardiacis atque sudo in
84쪽
Speciebus adiectis n. 12 - Ι6. conueniet methodus curvtiva, morbo, qui subes , congruens.J II. SYNOCHA, S uochus imputris Galeni libr. a. de disser. sebr. : S uocha Gordon. Lil. cap. 5. do febre sanguinea; Gilberti Anglici fol. 28 ; Septimanaria F. Plateri Class. Dolores; Sunochus si lax River cap. 2 ; Continens nou putriata Loni ii p. a. Febris continens seu Suocba Mahlii Casuale minus, cus. 87; Synscha febris, continens cotexochen dicta, Pulicher ; Septimani vocantur. La S uoque. Genus est labris continuae, quae ad septimanam utplurimum extenditur, Galen. de disser. sebr. p. 272. Totu. II. Symplomata eadem, quae in ephemera, eo discrimino, quod labris non illico tota accedat, sed in dies maior, ac maior euadat usque ad tertiam, quartam Vel quintam diem, tuncque in eodem vigore perseueret usque ad declinationem; lactitudo, capitis dolor, virium muscularium prostratib, selasim pari passu crescunt usque ad aemen; praeterea in acine omnia vehementiora
sunt, ut cephalalgia, carebaria, faciei rubor, calor corporis, Velocitas pulsus eX plenitudine et frequentia repetenda, somnus altior occupat, pulsant tempora.
Terminatur septima die vel haemorrhagia navium, si pi thoricus, sanguineus sit aeger, vel perspiratione insensibili, ut accidit Pros. Iridelio; vel somno, ut accidit Pros. Stultio, febrib. pag. 1.); Vel sudore.
Synocha iugem habet aestum nihil remittentem, et quamuis per horam nonnumquam remittat, hoc accidon tale est, non vero statum, nec essentiale, et viX inde leuamen sentiunt aegrotantes; Stablitis. Huius principium seu occasio est, sanguis purus viplurimum, sed vel copiosus, vel sero perspirabili onustus, vel igneis particulis foetus, vel leuiter in spissatus per moram svel resolutus statu putrido, subputrido, aut sympathiae debetur, rel.
Synocha periculosior est ephemera, quantum est vehemCntior et diuturnior simul; cum enim malo physico seu periculo
proportionales sint naturae conatus, quoties ordinati sunt, ut in hoc morbo; quo febris vehementior est et pertinacior, eo maiori molimine atque longiori opus est, ut materies morbifica mutetur, adeoque Eo mastis nocere oeconomiae animali ea mate-vies censenda est.
85쪽
Quo plura simul vitia concurrunt, ut sanguinis spissi:udo et plothora, eo perieulosior est morbus; quia eo maiora molimina eXigit, ut tollatur, et si vires deficiant in hoc molimino, vita deficit. I. Buoeha plet horica; IIbris sanguinis Avicenu. T. 2. 3 , S uocba inflatiua Heurnii de iobr.; S nocha suguinea &anerti de febr. l. a. c. IO; Synocha γ' die soluta Er. Hes manni Obs. Sunoeba implex Eiusdem de sebr. p. ΙΙΟ, ΙΙΙ, Selle
Pyret. P. TO J. D. Dissert ab ephemera plethorica, quod non est sudor constansversus finem morbi. Principium huius febris est plothora commota, seu copiosior sanguis, isque simul feruidus, et per pathemata viuida, exer- eitia immodica, estulenta, calefacientia, eXagitatus; unde quid egerendorum, ut haemorrhoidum, catamentorum, Pe pirationis, phlebotomiae assuetae, cet. suppressio; quid ingestorum copia adaucta conserant, in huius productione, satis liquet. Licet autem sub fiasin morbi signa saburrae putris accedant, ea sunt es- sectus, non vero principia morbi. a. Duo cha ardeus; S uochus causo uides Gilberti Anglici fol. 56; B Ocba biliosa Senuerti lib. 2. cap. IO. S uocba cau-
foris Mangeli Biblioth. Med. Cholerica febris Erid. Hismauni de
sebr. s. q. cap. 2. Obs. S. A. Ea corripit. graciles, biliosos, sanguine copiose , ae earne, non ita abundantes, qui vitam laboribus deditam agunt, corpus que multum eXercent, et pathematis vividis exagitantur; qui in sole et aestu diutius versantur, aut cibis et medicamentis calidis sunt usi. Calor est acrior, vehementiorque, ae sitis magis diuegat, quam in plethorica; urinae sunt tenuiores atque acriores. Differt a trisaeophya ardente, quod non sponte periodice
, . 3. S uocha putrida Senuerti. A. Licet calor in synocha putri, si cum aliis putridis conseratur, sit mitior, tamen si cum synoch a plethorica comparetur, calor est acrior. Deinde in putrida urina est rubra, crassa ac turbida, sine sedimento, cruda, aut saltem leuiter cocta in principio, pulsus praeterea ut in aliis putridis. Tandem symptoma ta Omnia, ut dolor capitis, inquietudo, vigiliae, cet, malo a sed , quam in Plethorica.
86쪽
Pulsus ut in aliis non est solum magnus, sed et vehemens, celer, frequens, inaequalis et inordinatus. q. Synocha tragoeda Ramazetiui, constit. Epid. p. 18 . A. Narrationem oppido curiosam Lucia 1mim de conscri- ,,beud. Histor. habemus de sobre quadam tragoeda sic enim il- istam appellare liceat quae Abderitas temporis sere momento is inuasit. Egerat Archelaus Poeta tragicus, media aestate, si multoque aestu, apud Abderitas, Euripidis Andromedam, ex is quo fastum ut' multi ex theatro febricitantes exierint, ac uniis uersi postmodum febre grauissima fuerint correpti, quae die is septima plurimo sudore erumpente, nec non sanguine e nari bus profluente, soluebatur, superstite tamen ridicula quadam sementis perturbatione; nam, ut refert Aucho se omnes quasi ad tragoedias agendas impellebantur, et iambica peribnabant, mul.
, ,rumque vociferabantur, maxime autem Euripidis Andromedam canticis referebant, plenaque adeo ciuitas erat pallidis, ac macileu- ,, tis illis tragoedis septimauis. . . Haud aliter apud nos immo. si dicus aestus, plebem urbanam, inter angustias aedicularum con-
se clusam, in febres agebat, adspectu quidem terribiles, nec sine si mentis emotione, sed quae postea die septima, oborto sudore, si post celebratam liberali manu phlebotomiam, soluerentur: ubi se viei angusti et anfractuosi solis ardorem eludebant, minus a se- hribus populares eXercebantur, atque id beneficii ex hac sobreis secutum est, ut reseratis a ealore et sudore poris culaneis, exti terminata radicitus scabie, plebs nitidior ac vegetior apparue- is rit. Ramazetini.
cap. I. Observ. 5. Catarrhus cum febrie epidemicus Georg. Hen inchComm. in Aretaeum pag. 3Ι5. Febrh epidemica anu. 158O. Riverit, Obseruat. X. pag. I 37. Illa spatio sex septimanarum anno Is 8O omnes sere Europae gentes affligebat, viX vigesimus huius morbi eXpers erret
praesertim in Saxonia. In inuasione omnes vires languebant, Praecordia grauitatem sentiebant, . cor pressionem, et palpitabat; pulsus Parui, celerra et inaequales erant; caput erat graue, et
ingrauescente morbo ita aegroti languebant ut tremerent Ut conciderent; quidam vigilabant, alii profundiorem mnum habebant ; eκ capite fluxit acrior et subsalsus humor ad thoracem, qui tu si mouebat, in extremis partibus dolores vagos ct puli
87쪽
giriuos excitabat; initio horror et calor totum corpus et caput occupabat, et ad tactum non erat mordax, continuus tamen cali rubore Oculorum et tumore; urina primum tenuis, mox crasta
aliis sanguis e naribus fluebat; plerisque sudor copiosus prorum-Pebat, quo et febris liniebatur, quarto ut plurimum die; interdam, sed raro, longius protialiebatur ad septimum vel nonum diem. Heu inchius.
6. S uocha fcorbutisa, Lind. de Scorbulo 1756. S deu-bam Pag. 39. A.
Vidi in puero, cuius preter et mater scorbutiei erant, se-brim continuam aeutam cum stomac Me ita putrida, ut vix ullus cameram, in qua iacebat aeger, ingredi posset, qua intra septinianam obiit. In hac conuenit limo nata mineralis, seu ex spiritu vitrioli in aqua ad gratam aciditatem, catharsis lenis, vinum rubrum, cet. Conueniunt etiam, cremor tartari, s solubilis, acidum tartari, liquor terr. fol. tart.J vel acetum cum sale tartari miXtum; sumatur his vel ter in die ad uncias quatuor,
nec non spiritus Mindereri adhibeatur. 7. SFnocha dolorum; febris ompromatica a doloribus orta Frid. HsHann. de febr. symptomat. pag. Ι 87. T. 2. A. Non febris solum synoelia, vel ephemera, comitatur dolores et phlogoses, quae fiunt in vulneribus, ambustionibus, tumoribus phlegmono deis, bubonibus venereis dum suppurantur. tendinum puncturis, sed etiam morbis dolorificis ineuntibus a sidet, ut paroXysmis arthritidis, rheumatismi, nephralgiae, pro-ctalgiae a mariscis, similibusque. Cura eXigit phlebotomiam repetitam, victum tenuem, diluere' et demulcere aptum; syrupos, papaueris rhoeados, Papa ueris albi, laudanum; extus vero admouentur fomenta emollientia, leniter resoluentia, cataplasmata anodyna ex mica Panis, lacte, croco: cauendum a catharticis, quae non, nisi sedato d0lore, si saburra primas vias infestet, aduocanda sunt, eaque mi' norativa, antiphlogistica.8. S nocha cephalalgica, ob D. Raroux, Med. Nemausensis,
ni tuosa A. FebriS ardens, continua, pulsu pleno, vehementi; cutis Rrida, urens, facies rubra, oculi inflammati, dolor capitis, sed sx niis assiduus, continuo crescens a morbi initio; lingua Dixi
88쪽
da, nulla laesio stomaclai, nulla saburrae indicia; post sex largas
Phlebotomias, catharses, anodyna, narcotica, ptisanas nitratas morbus perseuerabat; tandem ex praeiudicata suspicione saburrae praescribitur emeticum, et aegra septuaginta duos vermi eulos sternutando, et vomendo eiecit ex naribus, qui in sinubus
frontis latitabant, et illico ab omni febri et cephalalgia libe
' iVermiculi erant septem, vel octo lineas longi, albi, tres lineas lati, annulis distincti, omnino iidem, qui in sinu bus frontis vervecum reperiuntur, descripti a D. de Reatinivr, Hip. des Infectes rom. 4. SSS. , Haec autem mulier pridie lidius morbi biberat aquam riuuli, ex quo pecus ovile paulo antea sitim extinxerat; hi vermiculi spinis rubris, uncis et corniculis hispidi, irrequieti, et agiles sunt, ac oves in phrenitidem agunt, qua eXiliunt, et arbores obuias capite impetunt. 9. Θnocha miliaris , Suette. D. Γυer Mem. de ΓAcad. des Sc. 1762. Ludinu Comment. Tom. 3. Vide Miliarem Suda
IO. Θnocha purulenta. Voget n. 78. Comes phlegmasiae suppuratoriae viscerum. II. Θnocha scabiosa. Vidi Comitem scabiei. 12. S nocha triclomatica. Dcb. de tricli. g. 15. pag. 22. A resecta plica, salutariS.
13. Synocha exauthematica. Frequens comes eXanth matum JIII. SYNOCHVS Galent; Continens putrida Lommii libr. I.
pag. 2. Febris putrida Riuerii: bnochus putris, febris coniiuens dicta Pitearnii de febrib. 2q; Febris continua putrida Boerhaave aphor. 73O. Revre continue. Est genus febris continuae, quae ad duas, tresue septimanas extendi consueuit, cum pulsus robore, sanum, in morbi statu saltem, notabiliter superante. Dissert ab ephemera et a synoelia, T ' quod cum rigore saepius, maiorique frigore inuadat, atque 2 ' quod diutius cre eat; 3' quod secunda, tertiaue finita septimana terminetur. Ad pho vix initio distinguitur; differt tamen odore proprio, debilitate artuum minori; robore pulsus, quoad frequentiam, plenitudinemque, multo maiori et sanum superante; calore sanum
89쪽
eXeedente, cum in typho caldr, urina, pulsus sano sinites, upulsus saepe debilior; lingua sordida quidem, sed non nigre
cente, nisi in paucis speciebus. Ab hectica dissert motu velociori, symptomatum vehementia, debilitate, initio etiam maiori linguae sorditio, cet. Rarior est anaphimerina putrida, quaeum vulgo confunditur; numquam est homotona, nec peracmastica, nec opac mastica, sed initio et fine semper debilior, in augmento et statu sorti0r, unde illae diuisiones Veterum inanCs Videntur. Sumpto mala in functionibus animalibus. In vigore saepius adsunt vel somnolentia , vel leue delirium , in tractu fasti. dium et taedium, motus muscularis difficilis, virium prostratio, ita ut sere sempor iaceant, imo siepe in situ horizontali supino, minus tamen, quam in typho. Adde dolores lumborum, capitis, ventriculi gravamen, imo cardialgiaS, vertiginosam titubationem. Iu functionibus vitalibus. Respiratio frequens, et amplior solito, seu in eadem ratione, qua pulsus, dissicilis, suspiriosa. Iu functionibus naturalibus. Solidorum ciborum, et praesertim animalium, lastidium, iusculorum auersatio, frigido xum et sub acidoxum sitis intensa, ni sopor adsit, aut delirium; tabaei assueti, vini aversatio. In excretionibus. Halitus oris et cutis foetens, in conualescentibus quandoque moseliatus, vel sin-xularis; saliua viscida, pauca; urina rubra, turbida, sedimento in declinatione albescente, deiectiones biliosae, flavescentes. Iu quesitatibus. Facies non ita rubens ac in ephemera, nec ita plumbea, ac in typho; calor siccior, mordacior, quam in ephe-- mera, intensior, quam in typho per tractum morbi; initio frigus et horripilatio, sine tremore tamen, sed a leui situs mutatione
evertens. Dolendum est, quod nullus Auctor, ut obseruat Stasilius, febrium species dist inxerit, nisi ex
praeconcepta putredinis et malignutatis opinione, ita ut indiuiduas obseruationes compertas ad suam speciem, imo ad genus reserre
cillimum sit: hoc exinde factum est, quod nullus Auctoς histor ammorbi seponat ab eius theoria phi lasophica, et semper caussam cog'nitam supponat, atque exinde signa chara teristica derivare conten dat , quo errore nihil peius in romedica. Calenici omnes sobres humorales putredini adscripserunt, ephemer scilicet et hecti ea tantum exceptis,
quia illam spiritibus, istam solidis
cxcandescentibus tribuebant, vi duiuxta ipsos febris putrida crat clas' sis febrium, quae continc bat Oὶnnc.
90쪽
Galenus duas Synochi species admittebat, sanguineam sci licet et inliosam; S denham vero nulli hypothesi addictus plures inulto obseruauit, nec lacilo determinandum hunc numinrum esse, Putat.
Syno claus putris, ait Riuerius, nullis paroxysmis distinguitur, unde discrepat a remittentium generibus, ut amphim Crina nec enim paroxysmis adscribi debent calores vel fugaces a ius culo, motu, Oriundi, vel similes mutationes, quae Gallis Boi per nominantur; multo minus illa acceleratio pulsus, quae sanis etiam omnibus accidit, quaeque febricula vespertina vocatur quod si ita esset, ut volunt Neoterici, nulla febris continens
daretur, Omnes essent remittentes, Vel eXacerbantes.
1. Sunochus fanguinea Galen 2 method. cap. V. River. pag. 3O ; Febris coutrarua annorum I 661 ad 166q. Londini denbam cap. q. pag. 29 Tebris depuratoria Eiusdem. Distinguitur haec species I ' vomituritione initio , et diar- rhoea versus finem, nisi Medicus principio obsistat, unde putris cognominatur; 2' lingua sicca et nigra; 3' ingenti et subitanea artuum debilitate; ψ' partium externarum siccitate, si declinationem, leni madore stipatam, excipias; 5' ad decimum quav- tum vel vigesimum Primum diem extenditur. Diserephi a typho, quod licet summa sit artuum prostratio, tamen pulsus in
exacerbantes: omnes intermittentes , et omnes duabus exceptis conrinuas. Neoterici ex Veterum classe genus unicum confecere, quod febrein putridam vocant, seu synochum, unde Veterum Pyrcto- Iogia euertitur.
Nos seponi mys, quod excogitauit
circa caussas opinio. ab eo, quod obseruatio docet, et species a caussis nequaquam distinguendas con- semus, sed tantum a symptom tis; utrum putredo latens febres Omnes foueat, nihil ad historiam febrium pertinet, sed tantum ad earum philosophicam cognitionem, sine qua tradi debet historia. Eam interi in sibi arrogant Neoterici licentiam, quam nemo sacile Bota- co concessierit, a quo in describenda plantarum historia sensuum requirimus testimonium, non
,. Febrium quidem species omnesis iuxta phaenomenorum suorum se varietῖtem iri genera redigero, Hac characteres cuiusque idiopa- thicos enucleare res est multiri otii, ac summe ardua, ad quam unius Medici aetas non sustece- rit; at vero hic labor, utut sit improbus, prius est exantiandus, is quam uos aliq9 id memoratu diis gnuin in extricanda tam multi. sicaria horum morborum serieo praestitisse iure possimus glori. Mari: dentavi cap. H. P. 23.