장음표시 사용
241쪽
MAGNI CONs ALVI CORDUB. LIB. II. ut
promissis authoritate asserebat. Iere ante alios Livianus & Ludovicus Pitiliani filius,Fabius item summae spei iuuenis Pauli a Borgia necati fisus, praeterea Francioltus qui postea Cardinalis fuit,& Rentius Ceres Anguillarius Iuliusq. Vitellius Tiphernas. Interea Gallicus exercitus Gozaga duce quod,Tramulius in graue morbu incidisset, Urbe secudum moenia praetervectus, Latina via ad Regni fines sine maleficio peruenit: quod Gallis se hostem futurum si secus facerent Iulius dudum creatus Pontifex edixisset. At Consaluus cognito hostium aduentu EFormiis Casinum venit, recepta iterum ex itinere Rocha Gulielma , quum oppidani leuitate populari Tristanum Acunium satis incaute sacrorum causa ab arce ad templum descendente intercepissent:& Galutis euocatis sese defensuri viderentur. Exterruit.n. eos Nauarrus:& depulso Gallorum praesidio leuitatis atq perfidiae poenas dare coegit. Supra Casinum, temptu est, in aedito monte diuo Benedicto consecratu. degentib. ibi multis sanctioris vitae sacerdotib. Id tanquIm tutissimam arcem Galli tenebant, qui paulo ante se praesidio excessuros datis obsidibus pepigerant,nis intra certos dies auxilia superuenissent. Aduenerat praefixa dies, sed Galli ex fama aduetantis noui exercitus spe subnixi deditionem extrahebant.Id minime serendu ratus Consaluus, copias admouit, spe praedae milites accendens,tantaq. fuit eoru vis atq. celeritas in conscendenda rupe, proferendi'. tormentis,ut quum post initum acre certamen duo fortissimi Ceturiones Ochea & Iordanes Aetiaca alter per appesum senem in muri corona euasisset,alter per angustum perfracti muri hiatu audacter ingrederetur,consequentlb. manipulariis,trucidatoq. Gallorum praesidio, tota ea Coenobii arce potirentur. Verum ea fuit in quaerenda praedam illisi auiditas,ut nec a Sacra rio refractis armariis abstinerent,quin sacrata vasa,veste' .altarib. dicatas diriperent:ac nisi Garcias Lisonius qui pietate insigni ad Rubos
captivaru foeminarum pudorem coseruarat, intentato gladio praeda tes cohercuisset, venerabiles etiam sanctorii patrum reliquiae, loculis scilicet argenteis conditae, prosecto auaritiae militu cessissent, Eodem
quoq. tempore Gonzaga ad Rocha siccam,quod est oppidum Daualorum, Pontificiis finib. propinquum castra secit,misso praecone qui praesidio caedem denunciaret, ni se dederet priusquam admota tormenta murum serirent .Praeerat praesdio Uiltalba ingenio serox. Is praeconem liberius loquetem arripuit,& laqueo e moenib. suspensum hostib. ostendit, qua saeuitia ossensi Galli tormenta protulerunt, Verum bis
tentato certamine acerrime se se tuentib. Hispanis,noctu castra mouerunt,qubd aduentare hostes nunciarenturirectoque itinere Aquinum
prosecti sunt. Consaluus . n. Prosperii Columnam & Didacti Mendo iacium, & cum peditatus parte Nauarrum Rochaesiccae opem ferre iusserat,scripseratque Uill albae Iut his educto praesdio iungeretur. Ipse verb cum Germanis totoque reliquo exercitu eadem via iter intende
242쪽
rat, ut cum hoste confligeret. Verum nocturno discessu hostium saei se accidit, ut eo die minime pugnaretur. Subinde quoque per aliquot dies utrinq. cessatum est, propter continuos imbres Gallis maxime adversos qui nunqu&m se durius hyemasse fatebantur: quod aegre ad expediendos commeatus subuectiones fierent, quod lutulenta itinera educendo equitatu,quo plurimum valebant, peruehendisque tormentis, periniqua essent. Quibus rerum difficultatib. impeditos Consaluus aggrediendos ratus, Fabritium Columnam,& cum eo Ursinos duces qui dudum in castra peruenerant, ad Aquinum misit ut qui nam hostiumotus essent certius explorarent. Incidit Fabritius castra mouentib. contraxitq. acre certamen cum postremo Gallorum agmine, ubi erat
Ategria. Quo vehementer incumbente res eo deducta est, ut Fabri lius impar hosti sese recipere cogeretur, & Consaluus de motu hostiucertior factus acies promoueret; ut crescente praelio, si quid Galli audendum putarent,adductis omnibus copiis interesset. Sed nox admodum propinqua utrunq. ducem ex propinquo ostentatem vires,sacile diremit. Galli ad Fregellanum pontem concesserunt & Consaluus ad Aquinum unde hostis exierat, posuit castra plure'. ibi Gallos & Helvetios ex morbo fame & seigore tabescentes in templo hostinati repertos insigni pietate conseruauit,secus ac Preiannes Gallus effecerat,qua pauid ante nauigium quo Hispani aliquot, ex numero sauciorum &aegrorum c Formiano Neapolim aduehebantur, supra Cumas pyratica feritate demersisset. Nec multo post Consaluus ab Aquino inopi desertoque oppido Casinum est reuersus. Galli interim circa Fregellas septem integros dies explicandis consiliis consu mpserunt: nihl .n.
primis eorum conatibus Fortuna responderat: ut pote qui secus ac ab
initio crediderant, li primo hostili oppido contumeliose reiecti per Casinatis saltus fauces in Calenum agru & Leborios campos peruadere nequiuissent: Uetantib. scilicet foedis tempestatib ac obstante hostium duce, qui aequissimo in loco pugnaturus in acie constiterat. Nec deerant ex Gallis procerib. qui infirma spe de belli euentu iudicantes ad non inane omen aduersi successus verterent, quod in ipso vix dum coepti belli limine Alexander Pontifex non obscure socius futurus repente concidisset. Tramulium vero in cuius spectata virtute aut horitate i. Galli milites summam spem reponerent, grauis admodum atque dimcilis premeret morbus : ac Ursini Principes qui sortem fidelemque peram obtulerant, poenitendo Trantii errore, tanquam spreti ad hostes concessissent. Caeterum Mantuanus, Salasso. Ategria, Basseio, carteri'. Ducibus in consilium adhibitis, nihil ad rem gerendam commodius ac opportunius esse disseruit, quam ad Minturnas deflectere, L yriq. amne ponte constrato, per campos qui ad Sinuessanas aquas pertinent penetrare, ad oppidum Montis Draconis, quod antiquitus
Petrinum fuit: atque inde per Stellates campos, qui hodie Maetetonii
243쪽
MAGNI CONs ALUI CORDVR LIB. II. Idicuntur, Capuam proficisci, aut si aptius sorte iter ex motu hosti
um ostenderetur, superato amne, ac eo ad laeuam relicto, periCascanum oppidum, Massici montis angustiis superatis , recta per Phalernum & Calenum agrum ad amnem Uulturnum descendere . At Consaluus ex profectione hostium, id quod illi decreuerant, uti peracutus bellicarum reru coniector, facile diuinans, cum leui armatura Petrum Paceum secundum Lyrim mist, qui discurrendo obseruadoque aduersam hosti ripam tueretur, ipse que demum subsecutus, id neo in loco castra fecit, ct sua in ripa ubi vada statuendo ponti idonea hostibus videri poterant, oblongam munitionem perduxit, ad quam
cohortes excubarent , molientesq. pontem Gallos missilibus infestarent. Haec ab utraq. Fluminis ripa intente speculantib.ac utrinq. selopeitis & balistis rem gerentib. Gallis & Hispanis, Fabius Vrsinus a Uascone,adacta inter oculos per apertam galeam crassiore sagitta, magno cudolore gentilium suorum est interfectus. Interim Fabritius Columna Euandriam arcem Lyri imminentem adortus, Vsque adeo grauem subito aduentu praesidiariis terrorem intulit, ut Federicus Monsortius filium obsidem daret, paciscereturque se dediturum arcem , nisi Galli
intra quintum diem adducto exercitu opem tulissent. Sed Mantuanus in parando ponte vehementer occupatus, leuem eius arcis iacturam putauit, atq. ita Monsortius portas aperire coactus est. Eo quoq.tempore Galli admotis tormentis Turrem ad mare Lyris faucib. impositam in potestatem redegerunt, ea conditione ut pauci pedites Hispani, saluis rebus & vita incolumi praesidio decederent. Ea deditio uti infamis usque adeo indecora Hispanico nomini in castris visi est, ut qui metu mortis vitam seruarant, concursu iratorum militum veluti publico iudicio damnati trucidatiq. miserabilem atque teterrimam mortem subirent. Nihil utique vel supra aequum atrox id facinus vindicante Con- saluo, ut caeteri scilicet qui in praesidiis seret, eo maxime crudeli exemplo ducerentur, ideoque salutem & decus in una tantum animi sortitudine positam existimarent. Erat enim Consaluus , eo stabili decreto linatura ad decus consorinatus, ut quum dignitatem tueretur seuerus ,
ct pland saeuus existimari minime recusaret. Iam aliquot dies trans rant, quum inter bina castra profluente Lyri Mantuani iussu conue -ctis ad ripam idoneis lintribus hisque per transuersas trabes nota ratione connexis, fluuius ponte iungi coeptus est, Hispanis qui ad munitionem erant frustra prohibentibus, tantaque diligentia & celeritate per, sciendo operi Mantuanus cum caeteris ducibus incubuit, ut quum
pons egregie latus & stabilis ei set constitutus, Galli extemplo producta acie equites sinui ct pedites conferti, facto impetu pertran frent, trucidatisque primis Hispanorum in statione pugnantibus .
caeteri tormentorum metu funderentur . Iam supra mille, in ultiteriorem ripam audacter prospereque transierant, quum exorto fre is
244쪽
mitu militum ad arma conclamantium recipientiumque se ad proxima castra, Concaluo transire hostes, potito ue iam ripa, atque inde pulsa statione aduentare nunciatur. Is uti erat omni periculo impavidus &.alacer, pugnae signum tuba dari iubet, caeteri δuces sese expediunt, Nauarrus & Andrada cohortes promouent, vexilla explicantur. proditque ipse Iberico conscenso equo. expeditis tectus armis, Fabri tiumque ante alios nihil cunctandum esse proclamantem,& pugnae auidum hortatur, ut transeuntes hostes inuadat.Ille celeriter iussa facit &procurrit,&quanquam tormenta hostium a superiore inferioreque ripa ad pontem incessanter emisia prouolantibus pilis. multos prosternerent, audacter tamen inuehitur. Porro Galli quod tumultuaria sestinatione transierant nondum in ordines conglobati incumbentium. impetum aegre sustinent, Fabritiana vero ala, uti permista Gallis minore tormentorum periculo rem gerit, caedunturque Galli, & plerique
eorum in profluentem deturbantur, tanto concepto metu, ut quum in fugam per pontem versi socios in auxilium adcurrentes, retro auerterent,multi h margine pontis decidentes praealto amne mergerentur.
In ea perturbatione Galli duces qui instructi ad transeundum primis succedebant , profligatis opem ferre nequiuerunt, quod productis ab hoste tormentis pari diligentia peterentur, & iam Fabritio alii atque
alii duces cum turmis & cohortibus accessissent. Fabritius tanto faciunore aedito, quo dimidia pars Gallorum ex his qui trans stent aut trucidata aut mersa amne perierat, praecellentis inusitataeque virtutis lau dem confessione omnium tulit: laudatus quoque est publico praeco nio Ferdinandus Hilesca signifer Hispanus, qui rapiente ei dextram tormenti pila, imperterritus , vexillum laeua manu sustulit, ct in hostem ire perrexit. Hunc postea Consaluus eiu '. liberos virtutis causa ex Regio vectigali annuis aureis quingentis donauit. Accepi ego ab Ugone Montata qui huic is ultisque aliis terra marique praeliis inter fuit,in nullum unquam se terribilius consertae pugnae discrimen incidisse, quod equis passim Virisque discerptis aduersus tormenta ad non dubiam mortem procurrere minime dubitarent, ct Fabritium parce de sua laude mecum loqui solitum, intrepidi & vere ingentis animi du cem tam necessaria quam felici audacia repraesentasse fateretur. Galli consilio depulsi, & tanto in oculis assecti detrimento , nihilo secius ut generosos veteresque duces decuit, hisdem in castris constiterunt, ea
mente ut alterum quoq. pontem subuectis a mari onerariarum nauium scaphis instituendum curarent. Scilicet ut uno simul tempore impermisti ordinatique pedites & equites separatim suo proprio ac expedito ponte in ulteriorem ripam deferrentur, lunatamque munitionem lato ambitu ad pontium caput contra hostes perducerent,in qua validi roboris agmina, expectato subsequentium trasitu, sese tuto collisere confirmareq. ad erumpendum defendentibus tormentis possent .
245쪽
MAGNI CONSALVI CORD . LIB. Π r squorum apud eos tanta erat copia,ut superioris, insertori'. ripae margines, ipsaque ulterior instituta munitio facile munirentur. Dum haec Diis inuitis pararent, Mantuanus Gallis odio & mox contemptui esse coepit, quod singula a malis initiis coepta, secus ac putarant, tractatu
dura eventuque aspera prouenissent, erratorumque omnium culpam
in Ducis vel enixe sortis & strenui cunctationem referrent. Plerumq. enim bello accidit, ut quum tentatae res prospero successia caruerint, vel felicium antea ducum existimationem facile comminuant, adeo ut Galli natura pugnae auidi, omnisque morae & longi laboris intole rante S, vel iniqua conditione praelium exoptarent, cuius vel aduersi exitu ,bello pariter & tot incommodis,aliquis omnino finis asserretur. Propterea nonnulli sparsis per contubernia sermonibus, Tramulium ex graui morbo nondum receptis viribus, Romae decumbentem, cogitatione atque oculis requirebant, cuius felici ductu, s assui siet iam partam victoriam , & consecto bello receptam Neapolim crederent,
illum enim prompto nobilique iudicio discussurum suilla nebulas
intempestiuae cunctationis , rectamque R expeditam viam, uti antea
insigni cum gloria semper fecisset, victoriis aperturum . Erat interduces qui cum Tramulio e Gallia venerant, Sandri curtus, bello quidem egregie sortis, sed quoniam esset spurius, ab insolenti sermone, ingenioque valde turbulentus. Is in corona militum immodice loquens; Iure optimo sinquit viri Galli multamur a Fortuna postquam eo deuentum est, ut Bugroni Italo parendum existimemus, quasi non multisnt ex nostra gente,nostroque ordine potiores,qui bellica virtute praediti, his difficultatibus nos explicent & continuo ubicunq. snt laostes,
ad certam omnino victoriam vincendos quaerant. Ea verba utpote
quae plures audissent, extemplo ad Mantuanum delata in eius pectus altissime descenderunt, quanquam obiecti probri contumeliam, omnino inanem duceret. Erat enim mos apud milites quod minime praetermittendum videtur ut ioco serioque sese mutuis contumeliis ex propria vulgarique gentium nota, prouocarent & incesserent, quum essent acies in conspectu & leuibus praeliis certaretur. Nam Gallos Hispani Borraccios id est ebrios, & ex temulentia vinum meientes vocabant: Galli autem Hispanos a furaci manu latrones laqueo suspensos appellabant: scuti Helvetios Germani ad exprimendam gentis ignobilitatem Couamelos, hoc est vaccas instabulis mulgentes vocare erant soliti: Germanos verb Helvetii Smocharos: quae vox Germanice spurcos nebulones indicat, Itali verb ab aliis Bugrones, hoc est puerarii vocarentur. Caeterum Mantuanus qui vim Imperii cuius laesa& pland conuulsa erat maiestas in Gallos minime exercendam reba tur,eo animum iniuriae indignitate percitum flexit, ut sese Imperio
protinus abdicaret,vel ob id praecipue quod ab initio in Apuliam eundum esse grauissimis rationibus f ustra censuisset: quod pauci eius
246쪽
i s PAVLI IOVII DE VITA - Ιmperiis obedirent: quod plerique cohortium praesecti falsum mili
tam numerum referre, ipsique demum rei frumentariae curatores, auertere pecuniam crederentur. Itaque ne imminenti calamitati cum iactura dignitatis interesset, excedere infelicibus castris & domum redire constituit, praescriptis utique tabulis, ac his multorum fideli te stimonio confirmatis, quae consiliorum actionumque omnium'rationes continerent, & Ludovico R egi mitteren- tur, atque ita Imperio ad Salasium aetatis ho nore usuque militiae potiorem delato , Mantuam est reuersus.
247쪽
PAVLI IOVI IVITA ET REBVs GESTIS CONSALUI FERDINANDI CORDUBAE COGNOMENTO MAGNI
BEUNTE Gonzaga,quum caeteri Gallorum duces neque aegri animis,neque corporibus festide geminando ponte & proferenda munitione diligenter agitarent, eaque omnia per brumales dies omnium breuissimos tardius & difficilius molirentur, tora hyems oborto graui austro in praedensas iuge'. pluuias sese exoluit; tanta quidem iniquitate infesti caeli ut quum inter bina castra intumescens Lyris ab utraque ripa campos inundaret,nec vim decidentis aquae linthea tentoria sustanerent; viri iumentaque cornoso in selo extrema incommoda paterentur. Sed iniquiore in id commune malum Hispanorum conditione, quod tota ea planities quae ad Si nuessana balnea porrigitur,hyemalibus aquis obsessa foedaque, in perpetuam paludem abitura crederetur. Quibus rebus adductus Cori saluus suorum omnium hortatu castra subducere ad Montes & Suessae hyemare constituit: quanquam id aegre esset impetratum, quod ad Montis Draconis arcem nauigia ad conficiedum pontem occulte construi iusserat, ut pari ausu S superiore quidem loco traiiceret, aut traiecturi ad terrendos distinendosque hostes speciem praeberet. Per eos quoque dies aut perseingere hostium pontem, aut iniecta flamma in
cendere fuerat conatus: irrito, uti casus tulit, utroque incepto, quum
ex superioribus locis deiecta materia, quae violenti fluminis impetu raptata ponti incideret, partim haesisset ripis , partim ab laoste intercepta longuriis, ad pontem minime peruenisset. Nauigium porro onu stum arida materia , variis sulphurei pulueris, ct resinae picisque so
mentis intermistis, ad corripiendam flammam, quum dimitteretur, ignis aliquanto celerius quam ex mensura temporis puta sient excitatus, ita absumpsit, ut priusquam ad pontem accederet ad carinam usque Cremaretur. Eo quoque Consaluus maiore securitate, & quod plurimum intererat, incolumi dignitate castra mouit, quod hostes paribus incommodis conflictatos, neque transire amnem,neque si transissent laum entibus campis progredi aut omnino consistere posse intelligebat. Suberant etiam Natalitiae feriae, quae militem varia perpessum incommoda, ex tabernaculis ad tecta proxima reuocarent. Volebat
edim, uti pium deceret, nequaquam in campestri tentorio, sed in se.
248쪽
LU PAVLI IOVII DE VITAcrato templo religiosius S apparatius Dei Christi natalem diem celsbrare , quod di facturos quoque hostes rebatur, qui solennia sacra sacere & per eos sestos hylarius tanquam saturnales, ideoque geniales
dies, ex induciis quodam sacro iure conceptis,conquiescere a bellicis operibus, remittereque animbs, ct corpora curate consueuissent. Verum Consaluus biduo tantum sacris solennibus concesso, ad easdem conficiendi belli cogitationes redierat: agitabatque interdiu noctuque in unam intentus curam,quibus modis transgredi amnem, hostesque propter continuos imbres ad tecta relictis caltris confugientes, opprimere posset. Galli enim mouente castra Consaluo, illum pluuias fracto animo ferre nequiuisse relictaque amnis ripa retro sese ut pugnam deuitaret a conspectu ipsorum imminentium ponti avertisse dictitabant, quum ipsi vel iniquo in loco egregie tuentes pontem , paratique semper ad pugnam perseuerantia militari superiores euassent . Uerum ea verborum iactantia usque adeo ipsa hybernae tempestatis asperitate seangebatur, ut quum ex conscientia in praeduram coniecti hyemem misere algentes cum praesentia. tum ea quae imminebant incommoda,nequaquam laeta cogitatione prospicerent tot pluuias tanquὶm exitio suturas, fato dari existimarent plerique enim veteres milites &cuncti sere duces memoria repetebant, quale caclum summa fideli q. serenitate Carolum Regem paucis ante annis excepisset, florentibus passim & vernantibus campis per totam Italiae longitudinem eadem Regna repetentem , a quibus demum ipsi rerum omnium commutata Fortuna, & Diis procul dubio iratis arcerentur. Placuit Salasso dccaeteris, ut manentibus castris magna pars equitatus, ne equi nobilesiam plane horrida macie deformes conceptis morbis interirent, in oppida proxima & vicos Minturnensis Fundanique agri duceretur. Helvetii porrb & reliqui pedites, sub traiecto partiti inter se stationes, castra frequentarent. Sed iam multi ad producendam vitam pecunia egentes & secundum perpetuos imbres consumpta veste qua frigus arceretur,confecti tetra illuvie, in male sartis tuguriis expirabant: quum praesecti annonae &quaestores, nec commeatus ea fide & diligentia,
nec pecuniam in stipendium tuti opus erat expedirent, vel abunde etiam suppetente publica pecunia , quae summa prudentia Ludovici
Regis curata transmissaque in omnes belli casus in classe seruabatur. Corculus enim Questor,& Ballivus Cadomius, quoru erat in eo ne gocio singularis authoritas,quod stipendiorum rationes interuertere; ac annonam maligne flagellare accusarentur, auaritia infames euaserant, nec ferebat miles, ut priuato eorum scelere publica salus turpissime proderetur. Haec omnia explorante Liviano, suadenteque, Consaluus construendi noui pontis consilium cepit, non dubiam ex disperso torpenteque hoste victoriam ominatus, postqv am Livianus peri
nis belli, ardentique ingenio sortia asgredi solitus se ante alios transiturum
249쪽
a MAGNI CONSALVI CORDUB. LIB. m. iurum polliceretur. Itaque Livianus quae animo agitaret, parare atq. exequi iussus , supra Gallicum pontem in spatio quinquaginta stadiorum conuectis noctu consertisque nauiculis, quibus vinaria vasa interposuerat, pontem constituit: traductisque copiis, alam equitum No manorum q. cohortes ad Sugium oppidum hybernantes improuisus adoritur . Liviano succedit Nauarrus: hunc Prosper, atque Mendo-ςius Cum graui armatura subsequuntur, ipseque demum Consaluus reliquum equitatum & Germanorum legionem adducit, Andradaqui terga tueretur subsequi iusso, equites Galli Normanique pedites inopinato hostium superuentu caesi fugatique disipalantur, ad Gallica castra defertur clamor, duces arma expediunt, & dispersas undique suorum turmas accersunt: nulla tamen certa manus cogitur, quae ad ouentantes sustineat. In ea rerum iniquitate Salassus,tormenta maiora, quod his convehendis iumenta deessent, lintribus imposuit, summum enim admitti scelus Galli existimant si tormenta deserantur, ct praecipiti cursu fugientibus omnibus, ad Caietam iter intendit. Nec multo post leuis armaturae equites,& secundum eos Nauarrinae cohortes in deserta castra perruperunt. Ibi quum nemo sere armatus occurreret, multi capti .direptisque tentoriis,aliqui semianimes & rigentes gelu immani Cantabrorum saeuitia trucidati sunt. Nulla unquam ab hominum memoria foedior & miserabilior sugae facies fuit, permisti enim pedites & equites sese cursu atque impetu proculcantes, quum nec λgna nec Imperia cuiusquam agnoscerent, nec in persequentem hoste ora conuerterent, per Appiam viam ad Scauros atque inde Formiasserebantur. Nec prius sisti fuga potuit, qu m non amplius centumviri sortes cohortante Bernardo Adumio Ligure summae virtutis equitum praefecto coglobata turma in ipso Formianae aquae lapideo ponte constiterunt, propulsantes inde hostem acerrime: ct sociis addentes animos, qui undique in id oppidum ex proximis vicis confluebant. Itaq. Crescentibus utrinquae auxiliis commissa est tumultuaria pugna initio aduersa Hispanis, quod in ea Bernardinus Tortesilla Consilui cubiculo prepositus, atque ideo fide S gratia insignis, caecidisset, prostrato vulneratoque etiam Consaluo Davolo leuis armaturae equitum praefecto. Sed quum retro renunciaretur Gallos duces Molae consti a tisse:retentataq. suorum fugam,sese oppido ponteque tueri: propugnareque inde statuisse: proclamante Consaluo, ut quisque eo contra hostem festinaret, tanta vis peditum & equitum aci pontem incubuit, ut Adurnius qui fortissime aliquamdiu pontem defenderat,extemplo deiectus sit, ct a Germanis intersectus . quo cadente nemo suit qui non terga daret, & Caietam versus cursum intenderet. Hos Petrus Pacarus &Nauarrus persecuti per montes Formianos viae breuioris us compendio ut iter praeciderent,celerrime peruenerunt ac bivium,eius viae
stratae, quae ab Appia Caietam ducit, sic ut multi ex Gallis intercipe
250쪽
rentur,& quaedam turmae equitum ab oppido, cui Iter in Apnia via nomen est,cte Fundanis pagis descendentes tanqua urbe exclusae, haesitantesque prae metu sese sponte dederent. Ea nocte Consaluus Formiis castra secit, deditque operam,ut sub lucem S suburbanis tectis Nauarri ni& Orlandio item monte potirentur. Is Caietae imminet, marm reo Munacii Planci sepulchro insignis. Eum Nauarrus secus ac putarat incustoditum ab hoste, penitusque desertum facile cepit. In eiusque cacumine minora aliquot tormenta militum manibus prouecta consti tuit. Tum vero Salallus tanta obrutus calamitate conuertens se ad Du ces, Deus inquit maximus, Diuique omnes, tum preclare viros sortes
adiuuant, quum ii vel sero sapiunt. In aduersis siquidem neque animos despondent,neque suprema saeuientis Fortunae vulnera pertinacius er-pectanda existimant. Mihi propterea in animo situm est nihil ultra au dendo sperandoque, ultimam belli sortem experiri nolle. Sed ex tanta clade seruare P mplurimos, quod ex maturata pactione nobis obuenturum sperauerim. Extremae nanque dementiae fuerit,toties damnata
fatis arma resumpsisse, ut demum necessitate quae fractis opibus nobis imminet, misere subacti, ab irato victore tanquam hostiae mactemur. scilicet vi iustae inseriae persoluantur Cardonio & Manrico,caeterisque eorum Ducibus, qui nuper 1 nobis tormentis interfecti,ante haec ni mnia ceciderunt. Nos hercle strenue si non seliciter pugnando nostram operam Regi probare saepius conati sumus. Sed sicuti in proferendis malis Fortuna pervicax, cuncta consilia funditus euertit, ita hoc reliquum quod est in nostra potestate eripere non potest, quin liberrime de salute nostra statuamus. Placet itaque si vobis utile videatur victoris hostis animum experiri, qui si moderata victoria contentus esse velit, vi hinc terra marique in Galliam proficiscamur, Caieta dedita facile concedet. Salasso peroranti nemo adeo ferox & pertinax fuit, ut tanquam omnium parenti agendas gratias non putaret, quod saluberrimo omnium inducto consilio id unum rejiceret, ut salute incolumi finis
cladibus imponeretur, nam eos quoque noui infortunii nuncius magnopere terruerat, quod nauigia tormentis onusta,absorbente procelloso mari in ipsis Ostii faucibus cum tota militum & nautarum multitudine periissent. In his fuit Petrus Medices, Magni Laurentii filius, decennio antea Florentiae dominatu pulsus ea quidem ignobili morte indignus , nisi Petrum Leonium summae doctrinae ct claritatis Medicum qui infelici euentu Laurentium patrem fatis se erepturum promiserat, in Caregianae villae puteum deiecisset. Emissus itaque est Alegrianae alae praesectus, cui Sancta Columba nomen erat. Is Consaluum inter duo templa quae sunt in suburbanis aedificiis castra habentem adiit, paratosque esse Gallos Duces Caietam tradere professus, facile impere uit, ut cum grauissimis Ducibus, de condicione coram ageretur, sequentique die in castra venerunt, Ategria pro Gallis, pro Helvetiis A