장음표시 사용
231쪽
MAGNI CONSALVI CORDVR LIB. II. 1Lyteri ex professo parere vellet: sed ambo in Andradam nequaquam
aegre Reipublicae causa consentirent. Mortuo Portocarerio celebratis exequiis iusta persoluerunt, numeratoque militi stipendio ex Sici liae vectigalibus,ac initis cum Hugone consiliis Andradae copias omnes Rhaegio eduxit,& tribus castris ad Terraenouae campos est profectus. Eodem quoque die Obegninus c Bubalina Motta ad occupandam Terramnouam venit. Sed praeoccupante Aluerado,quum leui certamine hostium vires pertentasset, ad Castrum Sancti Ioannis non procul a Semenaria deflexit, quo in loco septem ante annis Ferdinandum Regem &Concaluum collata acie profligarat. Nec longe aberant campi recenti Hugonis calamitate pernobiles, adeo ut Obegninus gemi na victoria ferox quanquIm numero copiarum inferior, fatales hosti campos sibique selices oculis reuisens, laeto quodam auspicio duceretur , ut quam primum tertiae pugnae aleam subiret; mittereturque ab eo ad hostes Ferracutus Araldus. Is Caduceatoris officio fungebatur. qui superbo ore Hispanos tanquὶm non valde strenuos,& plane vinci solitos, ad certamen prouocaret. Quibus verbis Hugo per se ad abo tendum dedecus ardore quodam indignantis animi concitatus , acci piendam pusnae conditionem Ferra tum q propterea argentea pelvi scyphoque donandum censuit. Ioannemque fratrem qui non longe aberat cum pedestribus copiis accersivit. Sed milites negabant se progressuros , nisi toties promissa pecunia stipendii nomine debita solue
retur. Uerum eam animorum contumaciam omni quod habebat auro
argentoque praebito, oppignerataque amicorum fide, facile dissoluit, atque ita peὸitatus in castra perductus est. Obegninus autem aliquot leuibus praeliis factis peratoque Petrace amne,ad oppidum Gio iam contendit. Abeuntem Andrada & Hugo motis propere castris sub se
cuti, eodem vado flumen traiecerunt, eo quidem ordine , ut quisque eques consessorem peditem transportaret. Postero autem die Obegninus instructa acie ab oppido Gioia descendit. Hispani autem conspectis hostium signis, continuo aciem direxerunt. In cornibus erant Emanuel& Caruatal mediam vero aciem tenebant Hugo, Antonius Leua, ct Alueradus pater, cum vetere equitatu peditatuque. Hoc agmen ex
modico interuallo sequebatur Andrada cum equiti b. ab Hispania nuper aduectis , & Gallecorum & Asturum cohortibus. Hae gentes antiquo more Romanae militiae scutis oblongis inflexisque S tragulis mis. stibus utebantur. Ipse porro Obegninus in primo agmine fuit ,ciendae pugnae auidus. In secundo Alsonsus, ct in tertio Honoratus Sanseuerini constiterunt, qui Reguloria gentilium suorum alas ductabant. Quadrato autem agmini peditu praeerat Malhaerba, iuxta quem erant tormenta,quib. utrinq. displosis ab equitatu procursu est. Obegnino aduersos Solis radios vitare conanti Hispanorum leuis armaturae ala locum praeripuit. Ita ut fgna verteret, & in Emanuelis cornu vehementer in
232쪽
veheretur. sed ardente iam praelio & aegre vim Scotorum Benauidiosustinente, H ugo, Antoniusque & Alueradus opem tulerunt, pugnaque tanto animorum vigore contracta est, ut Galli Hispanique gladiis rem gerentes permiscerentur: nec eorum quisquam de victoria dubitaret, quum Carvaiat expedito consilio sinistrum cornu circumduxit:& in terga primi hostium agminis prouectus, tantum terrorem anci pili praelio occupatis intulit, ut Obegninus dissipato suorum agmine in fugam verteretur. At sensum vero cum secunda acie auxilium serentem , Andradae equites profligarent: parique sorte Honoratus perterrito fusoq. tertio agmine profugeret: semiq. horae momento quod vix credibile est) trucidato fere toto Gallico peditatu, ins is victo ria pararetur. Capti sunt ambo Sanseuerint Honoratus & Alsensus. Obegninum Scotorum globus e manibus hostium eripuit. Isque de mum adiuncto Malhaerba continenti cursu Gioiam contendit. Sed ibi paululum moratus, quod iam Hisipani equites hisdem vestigiis insecuti aduentare nunciarentur,citato per obscuram noctem itinere, in An-gitulam arcem confugit. Saepe Fortunam incusens, quae inuictum liactenus, & Britannicis Gallicisque bellis duodecies iusta acie victorem elusisset. Sequenti vero die ante alios Ualentius, Emanuelis frater,& secundum eum Carvaiat. Alueradu'. filius,& Antonius demum Leua, nihil de celeritate remittentes, Angitulam peruenerunt, oppidoque potiti Obegninum in arce obsidere statuerunt. Nec multo post Andrada dux ipse cum uniuersis copiis superuenit, erecti'. munitionibus, ct circumposita cohortium statione,ne dux hostium elaberetur,in conspectu oppidi, sed extra tormenti iactum, castrametatus est. Hisdem quoque diebus quibus post aduentum classis & Portocarerii mortem, Andrada nouo duce in Brutiis cum Obegnino couersa iam plane Fortuna certabatur,Germanorum cohortes,quas Octavianus Columnali
Prospero patruo ad Caesarem missus impetrarat Carnicis iugis adTergestinum portum deductae impositaeq. in naues Barolum peruenerunt. Quarum aduentus tanta laetitia Consaluum assecit, ut spem antea de summa victoria conceptam, mirifice confirmaret nec ideo diutius cunctandum arbitraretur,quin in aciem prodiret. Septim si enim mensem Baroli angusta urbe obsessus,' uti vicina oppida praeter Andriam, Namurtius occupasset, cuncta belli incommoda, una inuicti animi magnitudine superarat. Subleuante quidem Fortuna spes aegras,& saepissime extremis obsessi casibus arridente,adeo ut nunquIm de matura victoria dubitasse crederetur. Hoc inito susceptoq. consilio,quu omnia quae ad prosectionem opportuna serent, praesectos equitum N peditu parare iussisset, Petrum Nauarrum.& Ludovicum Erreram propinquum
suum cum ea manu qua possent, Tarento euocandos iudicauit. Horuenim eximiae virtuti plurimum tribuebat, pari quoque consilio Namurtius coniectura iudicans hostem appulsis Germanorum auxiliis moliturum
233쪽
MAGNI CONSALUI CORDVE. LIB. II. auermoliturum aliquid,& Barolo protinus egressurum, Andreae Matthaeo Aquaeuiuae perscripsit, ut e Conuersano Altamuram peteret,ubi erat Arsius, atque inde ambo coniunctis viribus ad se Canusum in castra peruenirent: Qubd in eius viri consilio ad res gerendas maximam spem reponeret, nec sine Arso constanti impigroq. duce quicquam Q. bi audendum arbitraretur. Sed dum inter se Arsius ' A qua uiua de prinsectionis die costituunt, Nauarrus circa Tarentum Arhi literas interia cepit. Qua recognita vir acutus Aquae uiuae transituro insidias tendit atque ita ille improuiso malo circumuentus, dum fortissime repugnat , consesso equo grauiter sauciatus capitur. Ioannes eius fra uter strenue dimicans cadit: equitatusque profligatur, R se nie totust in potestatem hostis deuenit. Eo negocio ex itinere feliciter gestis Nauarrus & Errera Barolum perueniunt, Consaluus geminata laetitia inrisum solutus pleno ore Fortunae obsequenti suscipienda votilpronuncialia fertur, qvbd opportunissimo tempore capto prudentissimo hostili duce, viros summae virtutis & s dei magno sibi usui futuros in castra recepisset. Iam ver florentibus aruis adultaq. segete ad Calendas Maias inclinabat, quti sorte eo ipso die tanquam rite auspicato maaximeq. felici, quo ad Gioiam profligatis Gallis victoria parabatur,Con saluus copiis omnibus Barolo eductis superatoq. Aufido ad Geryo
nem castrametatus est, ea mente, ut admotis tormentis opportuno opipido potiretur, aut si Galli opem ferrent, aequo in campo collatis signivconfligeret. Perventum est ardentissimo Sole, aestuosoque itinere,&maxime pulverulento : tanta totius exercitus fatigatione,ut pleriq. milites siti lassitudineq.consecti passim interirent: humori'. desiderio serulas, quas retorridus praebet ager, tanquam ex rore nocturno madi das exsugere cogerentur. Quibus malis Consaluus circumductis ad singulas acies aquae viribus occurrebat, hos enim in eum casum ab Ausdo comportari iusserat, edicebatquc singulis equitibus, ut singulos pedites, armato'. praesertim in tergo consessores acciperent. Id vero aliquanto benignius& alacrius equites praestabant, qu bd humaniore quodam exemplo ab ipso duce receptus in equi clunes fgnifer Germanus veheretur. Geryo sui antea diximus irrito conatu Poeni Anni balis potius quὶm aedificiorum frequentia nobile, tumulo insidet,&perpetuis per desiuia vinetis clauditur. Uineta autem fossa modica praecingit, intra quam Prosper atq. Fabritius locum speculati, dimensque castra secerunt; Sic ut tumultuario opere Asa repurgata dila tataque ac educto ad labrii interius paruo aggere,quantum in ea tem poris exiguitate. fieri potuit, se se satis egregie aduersus hostium equitatum permunirent. Consaluo ipso recentiores militum ad perficiendum opus cohortante, quti eodem tempore tormenta idoneis locis in fionte collocaret. Interim Namurtius Canusio profectus non procul a Geryone cosedit,ut communi ducit omnium usus consilio de ineunda
234쪽
pugna statueret. Sed intempestiua altercatione factum est,ut delibe rando diei maxima pars elaberetur,quum ipse & Formantes atque Arsus grauibus de causis pugnam in posterum diem differendam censerent.Ciandeius autem Helvetiis praepositus & Alegria,nequaquam segni atque indecora cunctatione, ted expedito virilique impetu, uti semper sertia audentibus Gallis feliciter euenisset, victoriam omnino petendam testarentur. Qua sententia vehementer offendi nominis sui semam Namurtius intelligebat, nam paulo ante malignas de se voces ab Alevia editas audierat, quod tanquam dux non plane peritus dc strenuus uniuersi certaminis discrimen subire sermidaret , ct se per partes attenuatis copiis ab insidiosa gente earpi atque alteri cum labes allicae dignitatis & magno virium in comodo pateretur. Nec mora non obscure contumeliam indignatus, postquam,inquit,ita videtur,ut
hodie dimicando qualemcunq. sors dabit bello finem quaeramus, ego certe, si non publico Galliae Regis voto,praeclaro saltem priuato decori meo, honesta morte satisfaciam , atque ita concitante fato pugnae signum proposuit quanquam vix ad sesquihoram diurnae lucis cadente Sole superesset in tripliciq. agmine instructo ad hostem perrexit non aequata quidem fronte, sed obliquo ordine per gradus promotis copiis, ut quum , dextro cornu ubi erat ipse & Arsus procurreretur,Ciande ius 1 media acie ubi peditatus omnis constiterat, tormeta disploderet. consequereturq, primos ex interuallo: & simili ratione Alegria tertiam aciem ad laeuii Helvetiae phalangis latus ubi esset opus concitatis equis
applicaret: Sic ut ternae acies suo incessu expansae palmae extremos tres
digitos ab inaequali longitudine reserre uiderentur. Ex aduerso autem Consaluus sex acies directa fronte hostibus opposuit, duae equitum in cornibus fuerunt,una in subsidiis post Germanos, cui cohaerebant Hispanorum cohortes, adeo modico disiunctae interuallo, ut procul una tantum peditum acies appareret, & medio equitatui ad erumpedum si
oporteret, satis spatii praeberetur. Levem autem armaturam omnem
Fabritio Columna & Didaco Mendocto ducibus emisit, quae aduentantes hostes lacessando retardaret. Tanta autem caligo densi pulueris excitata est, ut prospectus omnis praecursoribus Gallis adimeretur. Auxit demum eam nubem, emissorum tormentorum sumus. Sed eorum alte prouolantes pilae neutram aciem perturbarunt. Quum vero iterari tormenta Consaluus iuberet, ei trepidanter & anxie a Leo nardo Aleccio nunciam est, cados omnes sulphurei pulueris, casu an dolo incertum , concepta flamma conflagrasse. At ille tanto nuncio nihil omnino territus,praeesarum inquit omen accipio. Quid enim nobis laetius accidere potuit quIm prouenientis victoriae luminaria spe -ctauisse Z Nec vanum id augurium fuit, inuectus enim in Germanos, ct sinistrae alae equitatum , Namurtius, reperta sessa importune haesi,gdeo ut repulsus, dum asinea flecteret, ut nouus aditus ad irrumpe
235쪽
MAGNI CONSALVIiCORD . LIB. II indum quaereretur,glande traiectus caderet,pene prius quam Ciandeius Germanos aggrederetur. Sed is eandem ab obiecta fossa fortunam tulit, quum ab iniquo loco per aggerem pervicaci impetu irrumpere conantem Germani praetentis hastis, S ex obliquo Hispani siclopellarii, occisis & perturbatis Helvetiis .in fossa quanquὶm humili trucidassent. In se enim unum Cland eius hostium manus atque oculos conuerterat, Quum a praealtis albentium pennarum cristis ante omnes con-licuus, pedibus depugnaret. Caeterum cadente Namurtio, Arsus αltaria quanquam diuersi loco,idem fugae cosilium ceperunt, verum ita casus tulit ut hic in Samnium iter intenderet. ille vero Uenusam c5tinenti cursu deserretur. Hos equitatus Hispanicus aliquandiu persecutus,multis interfectis & pluribus cum Formante captis in castra rediit . Quum Sol occidens nec in semihorae quidem spatium certi luminis finiendo praelio praebuisset .Quae resArsium & Alegriam coniectos in obscuram noctem haud dubie seruauit. Primus omnium Prosper, in castra hostium aduolans ipso Namurtii praetorio potitus est, ubi abacum inaurato argento instructum luxuriosaeque diligentiae ct copiae paratam coenam inuenit ea sorte ut luculenter epularetur, ct in lecto intersecti hostium ducis pernoctaret, quum eum interea Consaluus atq. Fabritius totam noctem seu stra quaesitum pro mortuo deplorarent. Exorto autem Sole Prosper cum multo plausu risuque suorum ad ca stra rediit, & Namurtius inter cadauera agnoscente humeri neuos cubiculario puero,repertus est. cui Consaluus celebrato funere summos honores tribuit. Erat . n. ex Armeniaca familia inter nobilissimas Galliae valde celebri, quae non semel Regio sanguini inserta veram nobilitatem praeferebat. Pugnatum est ad Geryonem die Ueneris quarto
Calendas Maias, quum septimo ante die Obegninum ad Gioiam ab Andrada profligatum Consaluus li captiuis geminata laetitia didicisset.
Sic vi nequaquam praecipiti temeritate Namurtius,Sed plane non omportuno consilio inductus in praeli una festinasse diceretvt. ne sciliceracceptae cladis fama, si emanaret, Gallorum animi frangerentur: Hostis vero maiorum virium expectatione subnixus omnibus belli artibus pugnae casum deuitaret. Caesa sunt ad quatuor milia hostium tanta eeleritate felicitateque,ut quum semihorae momento res coepta consectaque sit,nec centum quidem ex victoribus perierint. Audiui ego Fabritium Columnam dum eius praelii successum enarraret, asserentem eius diei victoriam nullo alio magis vel militaris industriae vel Imperatoriae virtutis quam in uno exigui aggeris & perhumilis fossae momento constitisse. Quo postea exemplo alios qui successere duces potissimam in muniendis castris curam posuisse videmus, repetita, scilicet illa antiquorum tanquam optima castrametandi ratione, quae P trum nostrorum tempestate cum tota militiae disciplina foede corrupta
perierat. Eodem die Consaluus nullum morae spatium perterritis α
236쪽
tamque victoriam gratularentur, victorem rogarunt, ut ciuitatem ex antiquorum beneficiorum memoria Aragonio nomini vehementer
obligatam in fidem reciperet: Iuraque eius , & antiquae immunitatis leges tueretur: studioseque conseruandam ac ex fidei merito nouis honoribus amplificandam susciperet. His itaque tabulis, quas domi exsuperiorum Regum sormula conceperant, Consaluus liberalissime subscripsit: pollicitus se curaturum, ut cunctis eorum postulatis Rex Ferdinandus descripto clementer annueret. Nec multo pbst sub utri bella Regio apparatu in urbem est receptus . Parata ei fuerat solennicultu Salernitani principis domus, quae longe omnium magnificentissima Censebatur, aduocataeq. demum singulae Tribus Idibus Maiis,in nomen Ferdinandi Regis sacramentum dixerunt, Militib. autem edixit priuato hospitio per urbem susceptis, capitale fore poenam, si quenquam auare aut insolenter vel impudice violassent. Exinde conuectis muralib. tormentis,quae magna ex parte ad Geryonem ex hostili praeda fuerat consecutus,arces expugnare constituit, Nauarro profitente se breui singulas in potestatem redacturum. Prima omnium paruo admodum scopulo imposita qua Vincentina turris vocatur haec nouam arcem ex obliquo respicit tormentis expugnata est, dedentib. sese custodibus qui tormentorum procellam ferre nequiuerant. Inde Na
uarrus apparatum omnem ad nouam arcem conuertit, ita ut superio iaris coronae pinnas, & summa turrium testa interdiu verberaret, no iactu vero tutus in excavandis cuniculis versaretur. Factumque est paucorum dierum labore, ut ex instituta disciplina coniectis aῖ ima sun damenta sulphurei pulueris cadis, totum id propugnaculu, quod hortos viridariaq. despectat, subdito demit igne horribili fragore conuulsum laceratumque concideret: & Hispani per ruinas expeditis armis celeriter irrumperent:exterioreq. toto arcis ambitu multis Gallorum interfectis potiretur. Reliquos vostro Gallos uti erant inopinato malo perterriti, per triumphalem portam in interiorem arcis aream resu-gientes, ita urgerent, Vt occupatum pontem, pondere degrauantes 1 Gallis custodibus attolli prohiberent. In ea autem perturbatione Galli, aeneae caelataeq. portae valvas inductis pessulis turbae irrumpentium celeriter opposuerunt,adegereque item colubrinam ad fores. ut ea introrsus displosa consistentium & in ponte S in area Hispanorum stra ges ederetur. Sed admirabili casu pila ferrea in ipsa valvarum crassitie haesit,non plane penetrato metallo, quae hodie pro insigni miraculo
peregrinis arcem inuisentibus ostenditur.Consaluus, quum meridianti capi arcem clamore militum aedito nunciaretur, neque id plane crederet, arrepto tantum pedestri scuto ad arcem decucurit, ipsoq. admirante,occupata est area arcis interior, admirabili quadam audacia scandente Hispano, & Gallis qui in turres confugerant, trepide se dedentibus. Muralis coronae decus promeruit adolescens ex armigeris Com
237쪽
x;6 PAVLI IOVII DE VITA salui pueris Ioannes Pelaus Berrius qui pinnae pluteum Gallo ei ma
num detruncante audacter appraehenderat. Milites cuncta sere quae erant in arce diripuerunt, usque adeo insolenter, ut nec annonam quidem se relicturos pernegarent, ipso duce Confatuo arrogantibus verbis pene violato, si militaris in uerecundia cum tanti viri maiestate conferatur. Sed in summo omnium gaudio militibus tanta re patrata in dulgendum esse iudicabat. Adeo ut singula horrea & singulas annonae cellas a militibus parum liberaliter ea vendentibus coemere cogere tur . Dictitabant enim superbo ore ea omnia summis periculis qua ita, optimo iure sibi deberi, postquam aegerrime debita stipendia sol
uerentur . Earum rerum opimam publica aestimatione suisse praedam constat, quum in arcem tanqua in tutissimae munitionis locum, Andegavensium partium ciues, mercatores, atque mensarii, obsignatas praetiosarum rerum arcas detulissent. Non defuere tamen multi ex
gregariis, qui nihil sibi omnino ex praetiosa ea praeda peruensili iurarent,& diris maledicendo de iniqua sorte sua improbe quererentur. Ad quos conuersus Consaluus, Itote inquit ut ex mea liberalitate Fortunam vestram superetis,& domum meam diripite. Quo oblato munere alacres ad eam illico conuolarunt, tanta intermixtae plebis rapacitate, ut nudatis omni ornamento parietibus nec cellae quidem vinariae parceretur. At Con aluus repurgata cadaueribus area, eductisque captiuis, atque omni praeda militibus exportata, arcis custodiae Praese -
turam Nonio Campeio , quod esset vir impiger, & sibi admodum familiaris, detulit, Nauarro ad Oui arcem tormenta conuertere iusso. Ea est in Insula de nomine unius Sirenum Megaris antiquitus vocata, quae Ecciae montem spectat , ct continenti ponte longo coniungitur. Successit rupi Nauarrus, persessisque cautibus altero atque vigesimo die quam nouam arcem ad tertium Idus Iunias ceperat, ignes subdi dit, qui ubi ex incensis sensim funiculis ad tormentarii pulueris vasa peruenerunt, tota illa extremae partis arcis praealta rupes, inter horribiles eructantis flammae crepitus, late diffracta concidit, & tum sorte quum arcis custos vocatis in consilium militum primoribus in delubro consedisset, Nihil eius loci numine a miseris auertente cladem, quum subita cadentis arcis ruina fere omnes oppressisset. Custode itaque miserabili tumulo cum centurionibus consepulto, qui supererant tantae cladis euentu terrefacti, quin statim arcem dederent, nullam deliberationi moram attulerunt. Per eos quoque dies seram his arcibus
opem ferens Gallica classis quum in conspectum Neapoli se dedisset, deiecta consilio ad AEnariam vela flexit, ut urbem Pythacusas, quae hodie Isela dicitur tentaret. Ibique Hispanorum triremes tutam sub arce stationem habentes opprimeret. Sed Constantia Dauata summae virtutis & fidei foemina,quam Rex Federicus in arce reliquerat,ab excelsa munitione displosis tormentis Hispanos v'. adeo egregie dese
238쪽
dit, ut vexillum Aragonium explicaret, & se cum arce urbeque & toeta denique Insula quae septem Pagis constat, in fide Hispaniae regis futuram profiteretur . Haec est Constantia Dauata quae 'pietatis digloiariae nomine inter paucas memorabilis duorum fratrum filios Piscarium & Uastium, bellica laude maximis antiqui saeculi ducibus aequa tos,feliciter educauit, quum ab infantia clarissimis orbatos parenti bauti generosa praecellentis vitae magistra, in eam viam qua ex vera virtute in caelum itur, rectissime deduxisset. Porro Consaluus incredibi li felicitate tribus arcibus potitus Andradae scripsit, ut ius lis consectis itineribus Neapolim cum exercitu obegnino secure humaniterque perducto venire maturaret Qubd sibi omnino oppugnanda Caieta videretur,in quam reliquiae Gallorum confugissent,& spe maritimorum auxiliorum subnixi duce Ludovico Salasso, ad quem ius imperii reci iaderat de renouando bello cogitarent. Sed Andrada iam receptis Brutiorum arcibus, ct nouis passim uti opus erat praesidiis impositis, prae ter uectus Pestum, Veliam ct Buxentum quae hodie Capaccium, Uu ca, ct Polycastrum vocantur. per Picentinos aduentabat. Scripsit quoque ad Didacum Arellianum , quem recepta Melphi in praesidio reliquerat, ut Arsium Uenusa saepe erumpentem Pi sociorum populatione reprimeret. Prosperum vero Columnam ct Andream Thermulanum
cum primo copiarum agmine li Suessa ad Pontem curuum qui est ad Fregellas, progredi iussit,ipseque ad Sanctum Germanum, quod olim Cannum theatro nobile oppidum fuit, per Calenum agrum est profectus. Inde Gulielmae arcis oppidum eiectis Gallis in fidem recepit, Solutoq. apud Fregellas militibus stipendio in Fundanum agrum descendens ad Caietam prolatis tormentis consedit. Iam eo Nauarrus tria milia peditum apparatumque oppugnandae urbis adduxerat, conabaturque eodem arti scio quo Neapoli felicissime usus fuerat, pluteos
facere, effodere cuniculos, moenium pinnas detergere. Uerum Salassus & Alegria Gallorum S Vasconum freti praesidio, Nauarrum
iniquo loco talia molientem assidue coniectis colubrinarum & falconum pilis pertubabant, usque adeo violenter, ut non solum qui circa tormenta atque aggeres in opere versarentur, vertim N qui procul in castris essent, vitae periculum adirent. Nam multis ad certos pariter atque fortuitos ictus discerptis, Galli peritissime iaculabantur. Auagebant quoq. ea detrimenta apud Hispanos apertis in locis periculose considentes, Gallorum triremes quae ab Aenaria, Prochitaque rossulis inter Molam & Caietam sese intulerant, ct tormentis quo vel ent emissis, cum multorum exitio periculoque per Formiana litora vagabantur,Quibus discursibus fiebat ut propter locorum iniquitates multi ex Hispanis interficerentur: admonereturque propterea Con saluus ut parceret militi inulte pereunti:tormentisque retractis ad Formianum oppidulum Ciceronis olim delitias,quod hodie Castellonem
239쪽
MAGNI CONs ALVI CORDVR LIB. II. tBasseius Heduus qui Helvetiis praeerat,propter linguae peritiam vetus dux eius gentis & moderator eximius.Iam Galloru copia per Et laruriam aduentare dicebatur quii ab Roma ex Regii legati literis Cosaluoniiciatum est Alexandru Pontifice circiter idus Augustas la tali correptum morbo post quartum diem decessisse, Caesare Borgia filio eaderapida valetudine grauiter tentato,ita ut Populus pro comperto haberet, & patrem & situ ex eadem lagena venenum quod conuiuis parassent ebibisse:fatali scilicet errore ministri, qui lagenas improvide commutasset, in ea coena quae ad sontem in aduerso Vaticani dorso ambob. maxime hylaris,sed exitu admodu lugubris fuit. Medici quum Senem
vim eius veneni minime sustinentem seruare nequiuissent, Caesarem filiu uti erat aetatis vigore praeualidus,multis antidotis conservarunt. Accepi ego ab Hadriano Cardinale Cornetano,in cuius villa cornabatur. se eodem morti sero poculo petitum, ita exarsisse ex subito viscerii ferauore,ut obortae caligines oppressis sensib.sbi rationem excuterent, &se se in solium seigida plenu mergere cogeretur,neq. prius perustis interaneis ad vitam rediisse,quam ei extrema cutis in exuuias abiens toto corpore decideret. Id vero tanquam execrabile totique Italiae maiaxime funestum caput si religionis causam amoveas, auidis oculis po
pulus spectauit sanie lurida deformatum, ita ut pleriq. inimicique praesertim Ursini. saeuitiam diri hominis merita talionis poena vindicasse
Superos crederent: quod aliquot opulentos Senatores eodem veneno
sustulisset. Audita morte Pontificis Prosper atq. Fabritius a Consaluo dimissi ad Urbem conuolarunt: uti oppida quibus iniquo iure expulsi
fuerant, armis recuperarent, nec ea Caesar atroci morbo vehementiqa
inuidia circumuentus grauate restituit, ne oppugnatus ab Vrsnis Columnios quoque ex iusto odio infestos hostes experiretur. Fuit ea liberalitas quanquam extorta necessitate Columniis admodum grata quod Neptutam in Antiate & Genatianum in alio,&Papeam arcem
ad Algidum Emptuosis aedificiis S turribus a Pontifice permunitas , nullo labore recepissent . Tenebat se Vaticano Caesar valido fidelique
septus exercitu: ita ut prae metu Senatores de comitiis acturi ad Mineruam conuenirent. Res erat infamis plenaque recentis inuidiae, quum supra vetus odium sacrosancto templo ,& Vaticana sede Senatus arceretur . Quamobrem Romani Magistratus in Capitolio suae dignitatis esse statuentes, liberum tutumque locum comitiis, atque omni armo ru metu securam Urbem peregrinis & Ciuib.praestare seueris obtestationib. impetrarui; ut eductis Urbe copii ad Nepe secederet. Na per eos dies Ursini Liviano duce Urbem intrarant intersecti'. nonnullis Hispanis,Turrionis portam crematis valuis in Vaticanu irrumpere conati, magnu tumultii excitarant.Itaq. pacata Urbe Pius tertius Potifex est renunciatus. Sed eo intra paucos dies defuncto,Caesar iam ex morbo firmior,in Urbem est reuersus, ut secudis comitiis interesset, Gallis
240쪽
enim aduentantib. sauere decreuerat,ita ut eis auxilia polliceretur, a Georgio Amboso Rothomagensi Cardinale candidato susiragatores ex amicis, Borgiaeque domus senatoribus pararet. In ea rerum occasone Consaluus satagendum ratus, cu His an is ducib. qui Borgiae militabant opportune transegit,ut postu lato commeatu cum suis alis atq. cohortib.ad se transirent, Ferdinando'. Regi sortem,& Hispanico nomini iure Gentiu , debitam aduersus Gallos opera praestarent,vel ob ulpraesertim quod improuisa arma ad salsulas Hispaniae finib. intulissent. Transiuere itaq. vel in speciem non inuito Caesare , ipsa hercle publici decoris cura supra pudorem priuatae necessitudinis eminente, Hugo Moncata ante alios, Hieronymus i. Olorius,& Ludovicus item Hiscet Petru'. Castrius,& secundu eos Didacus Chignones nobili loco nati, clari q. militiae. Hos Consaluus certis collatis honorib.liberaliq. stipendio prosecutus est. Tentauit q. demu Ursinos Proceres peramplis propontis coditionib.uti Ferdinandi Regis vexilla sequeretur, nec cosilio
quaquam mire arduo,selix euentus defuit. Quis .n. credidisset Ursinos S Columnios ex vetere factionu odio dissidentes in una castra coitu ros Dederat occasione Ursinis ut alienatis animis,noua 1 vetereq. instituto penitus diuersam reb.suis Fortuna quaeritarent, Georgius Ambosus,quu Caesari Borgiae comitioru causa vehemetissime faueret,adducto. n. secv e Gallico carcere Ascanio S sortia Cardinale, in eam spe venerat,ut quu candidatus prodiret, pontificatu adsequeretur, adiutore praesertim Borgia, cuius caput tanquam nefarii cruentiq. hominis Vrsini petere videbantur, ut propinquoru necem vindicarent: quum paulo ante Tyrannus ille tot familiae proceres immani crudelitate prostrauisset, ob id quoq. se contemni existimantes facile indignabantur, quod Trantius Galliae Regis legatus cui operam, copias,& opes obtulerant aliquanto perplexius responderet,quam instantis belli pericula sagitarent.Gallus.n astuta sed fallaci ratione,Ursinos velfine praemio stipendioq. sibi assuturos putabat, quado a vetere partiti studio discessuri minime crederentur: Liviano ante alios Trantii vanitatem atq. superbiam no obscura auaritia inclusam minime tolerate,quod laquam
explorata victoria nequaquam sibi opus esse Ursinoru auxiliis existimaret. Igitur expedita deliberatione Ursini omnes praeter unum Io dane Uirginii filiu Consaluo se se ea coditione celeriter applicarunt, ut ad eum opima stipendia merituri,cum duob. milibus viriu' armaturae galeatoria equitum , ct quatuor peditum vexillis per Sabinorum fines transirent, tempestiue quoq. in id consitum proclinatos Prosperat q. Fabritius amicissimis cohortationibus accenderant. vi optime de matura victoria sentire vellent: eaq. demum praemia se adepturos sperarent,quae a summae virtutis & fidei duce, ipsoque Rege gratissimo
expectari possent. In his pollicitationibus sese Columnii vades praebe bant,spondente pro Ommb. Didaco Mendocto,qui praesens egregiam