장음표시 사용
321쪽
γον. ἐγὼ δὲ τοὐτον μὲν Ου δεχομαι τον λόγον ουτ' αληθῆ νομίζω ουδὲ πιθανὸν, τῶ προτέρω μὰλλον προστιθέμενος κατὰ δαίμονα νομίζω τον ἄνδρα ταύτης τῆς τελευτῆς τυχεῖν. ουτε γὰρ απόρρητον φυ-5 λαχθῆναι την πρῆξιν υπὸ πολλῶν συσκευαζομένην εἰκὸς ἡν Ουτε τω συστήσαντι αυτὴν βέβαιον ἡν ὁτιμετὰ τὴν οστιλίου τελευτὴν ἐκεῖνον ἀποδείξουσι Pωμαῖοι βασιλέα τῆς πόλεως, οἴτ' εἰ τὰ παρ' ανθρώπων αὐτῶ πιστὰ καὶ βέβαια ἡν, τὰ γέ τοι παρὰ των 10 θεῶν ὁμοια ἔμελλε ταῖς ἀνθρωπίναις ἀγνοίαις ἔσεσθαι. μετὰ γὰρ την υπὸ των φυλῶν γενησομένην bir ψηφηφορίαν τους θεοὐς ἔδει την βασιλείαν αυτω δι' οἰωνῶν αἰσίων ἐπιθεσπίσαι ' ἄνδρα δὲ μιαρὸν καὶ τοσουτοις ἡμαγμένον φόνοις αδίκως τίς ἔμελλε θεῶν 15 ῆ δαιμόνων παρήσειν βωμοῖς τε προσιόντα καὶ θυμάτων καταρχόμενον και τὰς ἄλλας ἐπιτελουντα θεραπείας; ἐγὼ μεν δ ξ διὰ ταλα ουκ εἰς ἀνθρωπίνην ἐπιβουλὴν ἀλ1' εἰς θεos βουλησιν το ἔργον αναφέρω, κρινέτω δ ' ἔκαστος ως βούλεται. 20 XXXVI. Μετὰ δὲ την υστιλίου Τυλλυ τελευτὴν ἡμεσοβασίλειος υπὸ τῆς βουλῆς ἀποδειχθεῖσα αρχὴ κατὰ
τοὐς πατρίους ἐθισμοὐς αἱρεῖται βασιλέα τῆς πόλεως Μάρκιον ἐπίκλησιν Ἀγκον ' ἐπικυρώσαντος δὲ τos δήμου τὰ δόξαντα τῆ βουλῆ καὶ τῶν ἐκ του θεοs κα- 2b λῶν γενομένων συντελέσας τὰ κατὰ νόμον ἄπαντα παραλαμβάνει την αρχὴν ὁ Μάρκιος ἐνιαυτῶ δευ- d18τέρω τῆς τριακοστῆς καὶ πέμπτης ὀλυμπιάδος, ἐν ἐνίκα Σφαῖρος Λακεδαιμόνιος, καθ' ον χρόνον 'Aθήνησι την ἐνιαύσιον αρχὴν εἶχε Λαμασίας. οὐτος ὁ βα-30 σιλευς πολλὰς τῶν ἱερουργιῶν ἀμελουμένας καταμα- θων, ας ὁ μητροπάτωρ αυτοs Πομπίλιος Νόμας
κατεστησατο, πολεμιστάς τε καὶ πλεονέκτας τοὐς
322쪽
πλείστους Pωμαίων γεγονότας ορῶν και οὐκέτι την γην ως πρότερον ἐργαζομένους, συναγαγὼν εἰς ἐκκλησίαν τὸ πλῆθος τά τε θεῖα σέβειν αυτοὐς ἡξίου πάλιν, ῶσπερ ἐπὶ Νόμα διετέλουν σέβοντες, διεξιὼν
οτι παρὰ τον των θεῶν ολιγωρίαν νόσοι τε λοιμικαὶ b
καὶ βλάβαιJπολλαὶ κατέσκηψαν εἰς την πόλιν, ὐφ' ίν ἐφθάρη μοῖρα του πλήθους οὐκ ολίγη, καὶ βασιλεὼς
οστίλιος ο μη ποιούμενος αυτῶν ὴν ἔδει φυλα-υν κάμνων ἐπὶ πολλοὐς χρόνους τὸ σῶμα πάθεσι αντοδαποῖς καὶ Οὐδὲ της γνώμης ετι τῆς αυτοὐ καρ- 10 τερὸς διαμενων, ἀλλα συνδιαφθαρεὶς τῶ σώματι τὰς
φρένας, οἰκτρῶς καταστροφῆς ἔτυχεν αυτός τε καὶ γενος τὸ εξ αυτos ' πολιτείας τε αγωγὴν την υπὸ Νόμα 519 κατασταθεῖσαν Pωμαίοις ἐπαινῶν ως καλὴν καὶ σώφρονα απὸ τῶν δικαιοτατων ἔργων τὰς καθ' Ἱμεραν ibεκάστω παρέχουσαν ευπορίας, ἀνανεώσασθαι πάλιναυτὴν παρεκάλει γεωργίαις τε καὶ κτηνοτροφίαις καὶ
ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις, ὁσαις μηθεν αδίκημα προσῆν, αρπαγῆς δὲ καὶ βίας καὶ τῶν ἐκ τοὐ πολέμου γινομέ-νων ωφελειῶν ὐπεριδεῖν. ταsτα καὶ τὰ τουτοις re ὁμοια διαλεγόμενος καὶ εἰς πολλὴν ἐπιθυμίαν καθιστὰς πάντας ησυχίας απολέμου καὶ φιλεργίας σώφρονος καὶ μετὰ τοsτο συγκαλέσας τοὐς ἱεροφάντας καὶ τὰς περὶ τῶν ἱερῶν συγγραφὰς, ἔς Πομπίλιος συνεστήσατο, παρ' αὐτῶν λαβὼν ἀνέγραψεν εἰς δέλ- 25τους καὶ προύθηκεν ἐν αγορῶ πῶσι τοῖς βουλομένοις σκοπεῖν, ὼς ἀφανισθῆναι συνέβη τῶ χρόνω χαλκαι γὰρ οὐπω στῆλαι τότε ἡσαν, ἀλλ' ἐν δρυῖναις ἐχαράττοντο σανίσιν οῖ τε νόμοι καὶ αἱ περὶ τῶν ἱερῶν δια γραφαί μετὰ δε τὴν ἐκβολὴν τῶν βασιλέων εἰς ἀνα- ω
γραφὴν δημοσίαν αὐθις ῆχθησαν ὐπ' ἀνδρὸς άερο-d20 φάντου Γαίου Παπιρίου, τὴν απάντων τῶν ἱερῶν
323쪽
ηγεμονίαν ἐχόντος. ἀνακτησάμενος δὲ τὰ κατερρα - μημένα των ἱερῶν καὶ τον αργον δελον ἐπὶ τὰς ἰδίας ἐργασίας ἀποστείλας ἐπήνει μὲν τους ἐπιμελεῖς γεωργοῖς, ἐμέμφετο δὲ τοὐς κακῶς προισταμένους 5 τῶν ἰδίων κτημάτωνJ, ως ου βεβαίους πολίτας.
XXXVII. Tαυτα καθιστάμενος τα πολιτευματα καὶ παντὸς μάλιστα ἐλπίσας ανευ πολεμου και κακῶν
ἄπαντα τον βίον διατελέσειν , ῶσπερ ὁ μητροπάτωρ, οὐκ ἔσχεν ομοίαν τy προαιρέσει την τυχην, ἀλἰὰ10 παρὰ την εαυτου γνώμην πολεμιστης ἡναγκάσθη γενέσθαι καὶ μηδένα χρόνον ανευ κινδυνου καὶ ταραχης βιῶσαι. ευθὐς γὰρ ἄμα τῶ παρελθεῖν αυτὸν ἐπὶ τηνηγεμονίαν καὶ την ἀπράγμονα καθίστασθαι πολιτείαν καταφρονήσαντες αὐτου Λατῖνοι καὶ νομίσαντες δι' I5 ανανδρίαν Ουχ ἱκανὸν εἶναι πολέμου στρατηγεῖν,λρστήρια διέπεμπον εἰς την ὁμοροsσαν αυτοῖς εκα
στοι χώραν, ὐφ' ἄν πολλοὶ Pωμαίων ἐβλάπτοντο. ἀφικομένων δε παρὰ του βασιλέως πρεσβευτῶν καὶ τὰ δίκαια ωμαίοις ἀξιουντων ὐπέχειν κατὰ τὰς συνθή- 52120 κας, οὐτε γινώσκειν ἐσκήπτοντο τῶν περὶ τὰ ληστήρια κατηγορουμένων οὐθὲν ως ου μετὰ κοινῆς γνώμης γεγονότων οὐτε υπόδικοι γενέσθαι Pωμαίοις
περὶ Ουθενὸς πράγματος ' ουδὲ γὰρ προς ἐκείνους ποιήσασθαι τὰς συνθήκας, αλλὰ προς Τυλλον, τελευ- 25 τήσαντος δὲ του λλου λελυσθαι σφίσι τὰς περὶ τῆς εἰρήνης Oμολογίας. αναγκασθεὶς δὴ διὰ ταυτας τὰς αἰτίας καὶJ αποκρίσεις τῶν Λατίνων ὁ Μάρκιος ἐξάγει στρατιὰν ἐπ' αυροὐς καὶ προσκαθεζόμενος τῶ
Πολιτωρίω, πριν ἐπικουρίαν τινὰ τοῖς πολιορκουμέ-30 νοις.ἐκ τῶν ἄλλων ἀφικέσθαι Λατίνων, παραλαμβάνει την πόλιν καθ' ομολογίας' ου μέντοι διέθηκε τοὐς
ανθρώπους δεινόν ουθεν, ἀλλ' ἔχοντας τὰ σφέτερα
324쪽
πανδημεὶ μετηγαγεν εἰς ' μην καὶ κατένειμεν εἰς φυλάς. XXXVIII. N δ' εξης ἐνιαυτῶ Λατίνων εἰς ἔρημον τὸ Πολιτώριον ἐποίκους ἀποστειλάντων καὶ τηντων Πολιτωρίνων χώραν ἐπεργαζομένων ἀναλαβὼν 5522 την δύναμιν ὁ Μάρκιος ηγεν ἐπ' αυτούς. προελθόντων
δὲ του τειχους των Λατίνων καὶ παραταξαμένων νικησας αυτοὐς παραλαμβάνει την πόλιν τὸ δευτερον.
ἐμπρήσας δε τὰς οἰκίας καὶ τὸ τεῖχος κατασκάψας, ἴνα μηδὲν αὐθις ὁρμητήριον ἔχοιεν οἱ πολέμιοι μηδ' ἐρ- 10γάζοιντο την γην, ἀπηγε την στρατιάν. τω δ' ἔτει Λατῖνοι μὲν ἐπὶ Μεδυλλειαν πόλιν στρατευσαντες, ἐν η Ρωμαίων ησαν ἄποικοι, προσκαθεζόμενοιτω τείχει καὶ πανταχόθεν ποιησάμενοι τὰς προσβολὰς αἱρουσιν αυτ ζν κατὰ κράτος. Μάρκιος δε δελ- Ibληνας πόλιν των Λατίνων ἐπιφανῆ κατὰ τὸν αὐτὸν αἱρεῖ χρόνον ἐκ παρατάξεώς τε νικησας καὶ διὰ τειχομαχίας παραστησάμενος τους τε ἁλόντας ουδὲν ἄν εἶχον ἀφελόμενος εἰς Ῥώμην μετηγαγε καὶ της πόλεως εἰς κατασκευην οἰκιῶν τόπον ἀπεμέρισε ' Με- 20δυλλειάν τε τριετη χρόνον ὐπὸ τοῖς Λατίνοις γενομένην τω τετάρτω κομίζεται πάλιν ἐνιαυτῶ πολλαῖς καὶ μεγάλαις παραστησάμενος μάχαις. καὶ μετ' ου 523 πολύ την Φικαναίων αἱρεῖ πόλιν, ην τρίτω πρότερον
ἐνιαυτῶ λαβὼν καθ' ομολογίας καὶ τους ἐξ αυτης 25ἄπαντας εἰς Pώμην μεταγαγών, ἄλλο δὲ της πόλεως
ουδὲν κακώσας, ἐπιεικέστερον μῆλλον η φρονιμώτερον ἔδοξε βουλευσασθαι. ἀποίκους γὰρ ἀποστείλαντες εἰς αυτην οἱ Λατῖνοι καὶ την χώραν αυτῶν δια κατέχοντες αυτοὶ την των Φικαναίων ἐκαρπουντο, κἄστε ηναγκάσθη πάλιν ὁ Μάρκιος τὸ δευτερον ἐπὶ 18.
325쪽
την πόλιν στρατεῶσαι καὶ μετὰ πολλης πραγματείας κυριος αυτῆς καταστὰς ἐμπρῆσαί τε τὰς οἰκίας καὶ τὰ
XXXVIIII. Μετὰ τουτο γίνονται Λατίνων τε καὶ 6 Pωμαίων μεγάλαις δυνάμεσι παραταξαμένων μάχαι διτταί. τῆ μὲν ουν προτέρα μεχρι πολλοs διαγωνισάμενοι και δόξαντες ἰσόρροποι γεγονεναι διεκρίθησαν
καὶ ἐπι τους ἰδιους εκάτεροι χάρακας ἀπηλλάγησαν, τῆ δ' υστέρα Γωμαῖοι νικῶσι τους Λατίνους κώ μέχρι 10 στρατοπέδου διώκουσι. μετὰ δὲ τὰς μάχας ταύτας 524αγὼν μὲν ἐκ παρατάξεως οὐδεὶς αυτοῖς ἔτι προς ἀλλήλους συνέστη, καταδρομαι δὲ τῆς ομόρου χώρας ὐπ' ἀμφοτέρων ἐγίνοντο συνεχεῖς καὶ συμπλοκαὶ των περιπόλων τῆς γῆς ἱππέων τε καὶ ψιλῶν, ἐν c. ἐπε- Ib κράτουν ώς τὰ πολλὰ Ῥωμαῖοι δυναμιν υπαιθρον ἔχοντες ἐν τοῖς ἐπικαίροις φρουρίοις ὐποκαθημένην, ης ὁ Τυρρηνὰς Tαρκυνιος ηγεῖτο. ἀπέστησαν δε και
Φιδηναῖοι Pωμαίων κατὰ τους αυτοὐς χρόνους Ουκ ἐκ του φανεροῶ τον πόλεμον ἀναδείξαντες, ἀλλα κατ' 20 oλίγους καὶ κρυφα την χώραν αυτῶν καταδρομαῖς
κακουργοίντες ' ἐφ' ους ὁ Μάρκιος εὐζώνω στρατιῆἐλάσας, πρὶν ἡ παρασκευάσασθαι τοὐς Φιδηναίους τὰ προς τον πόλεμον, ἐγγὐς τῆς πόλεως τίθεται τον χάρακα. οἱ δε κατ' ἀρχὰς μὲν ἀγνοεῖν ἐσκήπτοντο 25 ἀντὶ ποίων αδικημάτων στρατὸς ἐπ' αυτοῖς μαωυἀφῖκται, τοs δὲ βασιλέως εἰπόντος ὁτι δίκας παρ' αὐτῶν ῆκει ληψόμενος ἄν διήρπασάν τε και κατέβλαψαν αυτοs την γῆν, ἀπελογοῶντο προς ταῶτα ώς Ου 525το κοινὸν αἴτιον εἴη τῶν ἀδικημάτων, καὶ χρόνον 30 yτουντο εἰς διάγνωσίν τε και ζήτησιν τῶν ἐνοχων ταῖς αἰτίαις καὶ πολλὰς κατέτριψαν ημέρας πράττοντες μεν ουδὲν τῶν δεόντων, ἐπικαλουμενοι δὲ
326쪽
κρυφα τοῖς συμμάχους και περὶ κατασκευ, οπλων γινόμενοι.
XXXX. Μαθων δὲ την διάνοιαν αυτῶν ὁ Μάρκιος υπονόμους ἄρυττεν απὸ τῆς ἰδίας παρεμβολῆς ἀρξάμενος υπὸ τὰ τείχη τῆς πόλεως, καὶ ἐπειδὴ τέλος οειχεν ήδη τὸ ἔργον, ἀναστήσας τον στρατὸν ἐγενἐπι την πόλιν, μηχανάς τε πολλας καὶ τἀλλα προς τειχομαχίαν κατεσκευασμένα ἐπαγόμενος, ου καθ' ον αι διώρυγες ἐγίνοντο τον τείχους τόπον, ἀλλα καθ' ἔτερον. των δὲ Φιδηναίων ἐπι τὰ πολιορκού- 10μενα μέρη τῆς πόλεως συνδραμόντων ἀθρόων καὶ τὰς προσβολὰς γενναίως ἀποτριβομένων, ἀπαναστομώ- σαντες τὰ πέρατα των υπονόμων οἱ ταχθέντες ἐπὶ τουτω Pωμαῖοι ἐντὸς ἐγεγόνεσαν τοί περιβόλου καὶ τους ὁμόσε χωροῶντας διαφθείραντες ἀνοίγουσι τοῖς 15b2g πολιορκουσι τὰς πύλας. πολλῶν δ' ἐν τῆ καταλήψει τῆς πόλεως ἀπολλυμένων τους λοιποὐς τῶν Φιδηναίων ὁπλα τε παραδοίναι κελεύσας ὁ Μάρκιος καὶ εἰς ἔνατόπον τῆς πόλεως ἄπαντας προκηρυξας συνελθεῖν,ολίγους ἐξ αυτῶν τοὐς αἰτίους τῆς ἀποστάσεως μά- 20στιξιν αἰκισάμενος ἀπέκτεινεν, οἰκίας απάντων διαρπάσαι τοῖς στρατιώταις ἐπιτρέψας καὶ φρουρὰν ἐν τῆ πόλει καταλιπὼν αξιόχρεων ἀπῆγε την δύνα μιν ἐπὶ Σαβίνους. ουδε γὰρ ἐκεῖνοι διέμειναν ἐν
ταῖς ὁμολογίαις, ἔς ἐποιήσαντο περὶ τῆς εἰρήνης προς 2b βασιλέα Τύλλον, ἀλλ' ἐμβαλόντες εἰς την ' μαίων γῆν ἐδήουν αυτῆς την ὁμορον, μαθών τε ὁ Μάρκιος
παρά τε κατασκόπων καὶ αὐτομόλων τον καιρὸν τῆς ἐπιχειρήσεως ἐσκεδασμένων τῶν Σαβίνων καὶ λεηλατούντων τοὐς αγροὐς αυτὸς μεν ἄμα τοῖς πεζοῖς 30
ἐπὶ τον χάρακα τῶν πολεμίων ἀφικόμενος ὀλίγην ἔχοντα φυλακὴν καταλαμβάνει τὸ ἔρυμα ἐξ ἐφοδον,
327쪽
Ἀρκύνιον δὲ τοὐς ἱππεῖς ἄγοντα ἐπὶ τοὐς ἐν προνομαῖς ἐσκεδασμένους ἐπείγεσθαι ἐκέλευε. μαθόντες δε οἱ Σαβῖνοι την Ἀπον τῶν Pωμαίων ἐπὶ σφῆς ἐλαυνουσαν αφέντες την λείαν καὶ τὰς ἄλλας ἀφε- 52 5 λείας, ὁσας ἔφερόν τε καὶ ἡγον, ἔφευγον ἐπὶ τον χάρακα ' ώς δὲ κἀκεῖνον ἔγνωσαν κατεχόμενον υπὰ τῶν πεζῶν, αποροὐντες ὁπη τράποιντο συνέτεινον εἰς Γλας τε καὶ ἴρη. διωκόμενοι δὲ υπὸ τῶν ψιλῶν καὶ τῶν ἱππέων ολθω μέν τινες ἐσώθησαν, οἱ δε 10 πλείους διεφθάρησαν. καὶ μετὰ την συμφοραν ταυ την πρεσβευσάμενοι πάλιν εἰς Γώμην εἰρήνης τυγχάνουσιν οῖας ἐβουλοντο. ἔτι γὰρ ὁ προς τὰς Λατίνων πόλεις συνεστηκὼς τοῖς Pωμαίοις πόλεμος αναγκαίας ἐποίει τὰς προς τοὐς ἄλλους ἐχθροὐς νο- ab χάς τε καὶ διαλυσεις. XXXXI. Πτάρτω δὲ μάλιστα μετὰ τόνδε τον πόλεμον ἐνιαυτῶ Μάρκιος ὁ τῶν ' μαίων βασιλεὐς την τε πολιτικὴν δύναμιν ἄγων καὶ την συμμαχικὴν μεταπεμψάμενος ὁσην ἐδυνατο πλείστην ἐστράτευσεν 20 ἐπὶ Οὐιεντανοὐς καὶ πολλὴν τῆς χώρας αυτῶν ἐδίω - σεν. ἐκεῖνοι δ' ἡρξαντο ἐνιαυτῶ πρότερον εἰς την 528
μαίων γην ἐμβαλόντες καὶ πολλὰς μὲν ἀρπαγὰς χρημάτων, πολῶν δε φθόρον ἀνθρώπων ποιήσαντες στρατιῆς δὲ πολλῆς παρὰ τῶν Ουιεντανῶν ἐξελθού- 25 σης καὶ πέραν τοs Tεβέριος ποταμοὐ προς τῆ Φιδηναίων πόλει χάρακα θεμένης ἀναλαβὼν την δύναμιν γεν ώς εἶχε τάχους και πρῶτον μεν τῶν ἐπὶ την
χώραν ἐξόδων αυτοὐς απέκλεισεν ἱπποκρατῶν, ἔπειτεω παράταξιν προελθεῖν ἀναγκάσας ἐνίκησε καὶ τοὐ30 χαρακος αυτῶν ἐκράτησε. χωρήσαντος δὲ αὐτῶ καὶ τουτου κατὰ γνώμην τοὐ πολέμου την ἐπινίκιον πομπὴν καὶ τον εἰωθότα θρίαμβον τοις θεοῖς κατή-
328쪽
γαγεν εἰς την πόλιν ἀφικόμενος. δευτέρω δ' υστερον ἔτει πάλιν των Οὐιεντανῶν λυσάντων ἶς ἐποιήσαντο προς αυτὰν ἀνοχὰς καὶ τὰς άλας ἀξιούντων ἀπολαβεῖν, ων ἐπὶ μυλου βασιλέως καθ' ομολογίας ἀπέ-b2s στησαν, ἐτεραν τίθεται προς αυτοὐς μάχην προς ταῖς dάλαῖς μείζονα της προτέρας, ἐν εὐπετῶς ἐνίκησε, και τὰς ἀλὰς ἐξ ἐκείνου κατεῖχεν ἀναμφιλόγως. τὰ ἀριστεῖα και ἐκ ταυτης ἔλαβε της μάχης ὁ των ωπεων ἡγεμὼν Tαρκυνιος, και αυτὸν ὁ Μάρκιος ἄνδρα πάντων κράτιστον ἡγησάμενος τά τε ἄλλα σεμνύνων I0
διετέλει καὶ εἰς τον των πατρικίων τε καὶ βουλευτῶν ἀριθμὸν κατέγραψεν. ἐγένετο δὲ και προς τὸ των Οὐολουσκων ἔθνος τῶ Μαρκίω πόλεμος λῖστηρίων κἀκεῖθεν ἐξιόντων ἐπὶ τους των Pωμαίων αγρους ' καὶ στρατευσας ἐπ αυτους μεγάλll χειρὶ πολλὴν πε- 15ριεβάλετο λείαν πόλει τε αυτῶν Ουελίτραις προσκαθεζόμενος ἀπετάφρευε καὶ περιεχαράκου καὶ τειχομαχίαν συνίστατο της υπαίθρου κρατῶν. εξελθόντων δὲ συν ἱκετηρίαις τῶν πρεσβυτάτων καὶ τάς τε βλάβας διαλύσειν υποσχομενων , ῶς αν ὁ βασιλευς δι- 20b30 καιώσύ, και τους ἐνοχους ταῖς αἰτίαις ἐπὶ δίκην παρέξειν ὁμολογουντων, ἀνοχὰς προς αυτοὐς ποιησάμενος και τὰ δίκαια παρ' ἐκόντων λαβὼν εἰρήνην καὶ
XXXXII. Eκ-τοὐ Σαβίνων ἔθνους αυθις ετε- 2θροί τινες τῆς ' Pωμαίων ουπω πεπειραμένοι δυνάμεως, πόλιν οἰκοsντες ευδαίμονα καὶ μεγάλην, ἐγκαλεῖν μὲν αυτοῖς ουδεν ἔχοντες, φθονεῖν δὲ ταῖς εὐτυχίαις αναγκαζόμενοι μείζοσιν ἡ κατὰ λόγον γινομέναις, ἄνθρωποι δεινοι τὰ πολέμια τὸ μεν πρῶτον 30 απὸ ληστηρίων καὶ καταδρομῆς αγρῶν ολίγοι συνελθοντες ξρξαντο, ἔπειτα δελεαζόμενοι ταῖς ἁφελείαις
329쪽
φανερὰν ποιολται στρατείαν ἐπ αυτοὐς καὶ τῆς ομόρου πολλὴν λεηλατοὐντες ἐκάκωσαν ἰσχυρῶς. Ουμην ἐξεγένετό γε αυτοῖς οὐτε τὰς ἁφελείας ἀπάγειν Ουτ αυτοῖς ἀθώοις ἀπελθεῖν, ἀλλ' ἐκβοηθήσας κατὰ 5 σπουδὴν ὁ των ' μαίων βασιλεὐς καὶ πλησίον τῆς ἐκείνων παρεμβολῆς θέμενος τον χάρακα προελθεῖν MIαυτοὐς ἡνάγκασεν εἰς μάχην. ἐγένετο μὲν ουν μέγας αγὼν καὶ πολλοὶ παρ' ἀμφοτέρων ἔπεσον, ἐκράτησαν μαῖοι κατὰ το ἔμμονόν τε καὶ φερέπονον, Avio ἐθάδες ἡσαν ἐκ πλείστου, καὶ περιεγένοντο παρὰ πολὐτων Σαβίνων τοῖς τε φευγουσιν αυτῶν ἐπὶ τον χάρακα σποράσι καὶ ἀσυντάκτοις ειποδος επόμενοι πολυν ἐποίουν φόνον. κρατήσαντες καὶ τῆς παρεμβολῆς αυτῶν παντοδαπῶν χρημάτων γεμουσης καὶ id τους αἰχμαλώτους, ους ἔλαβον οι Σαβῖνοι κατὰ τὰς προνομὰς, ἀπολαβόντες ἀπήεσαν ἐπ' οἴκου. αἱ μευ δὴ πολεμικαὶ πράξεις τουδε του βασιλέως αἱ μνήμης καὶ λόγου παρὰ Pωμαίοις τυγχάνουσαι τοιαίδε τινες λέγονται γενέσθαι ' πολιτικαὶ δὲ ας ἔρχομαι λέξων. Ma20 XXXXIII. Πρῶτον μὲν τῆ πόλει μοῖραν ου μικρὰν προσέθηκεν ἐντειχίσας τον λεγόμενον Ῥουεντ νον' ἔστι δὲ λόφος υφηλὸς ἐπιεικῶς ὀκτωκαίδεκά που σταδίων την περίμετρον, δς τότε μὲν ἴλης παντοδαπῆς μεστὰς ην, πλείστης δε καὶ καλλίστης τῆς δάφνης,25 ἐφ' ης Λαυρῆτον υπὸ Pωμαίων καλεῖται τόπος τις ἐξ αυτos ' νυν δὲ οἰκιῶν ἐστι πλήρης ἄπας, ἔνθα συνπολλοῖς ἄλλοις καὶ τὸ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερὸν χρυται, εἴργεται δε ἀφ' ετέρου των συμπεριεχομένων τῆ μη λόφων τοs καλουμένου Παλλαντίου, περὶ ον ὴ bram πρώτη κατασκευασθεῖσα πόλις ἱδρυθη, βαθεία καὶ στενῆ φάραγγι. ἐν δε τοῖς ἴστερον χρόνοις ἐχώσθη πας ο μεταξὐ των λόφων αυλών. τοsτον δὴ τον λό-
330쪽
φον επιτείχισμα κατὰ της πόλεως ορῶν ἐσόμενον, εἴ τις αυτη ἐπίοι στρατος τείχει καὶ τάφρω περιέλαβε καὶ τους μεταχθέντας ἐκ Πλληνης τε καὶ Πολιτωρίου καὶ των αλλων πόλεων ὁσων ἐκράτησεν ἐν τουτω τῶ χωρίω καθίδρυσεν. ῖν μὲν δη τοίτο τὸ πολίτευμα 5του βασιλέως παραδίδοται καλὸν ἄμα καὶ πραγματικὸν, ἐξ ου μείζονά τε συνέβη γενέσθαι την πόλινετέρας προσθέσει πόλεως καὶ πολλη χειρὶ πολεμίων
ἐπιστρατευσάντων ηττον ευληπτον '
XXXXIIII. Ἐτερον δε τι του προειρημενου πολι- 10 τευματος κρεῖττον, ο καὶ τοῖς κατὰ τον βίον ἄπασιν εὐδαιμονεστέραν αυτην ἐποίησε καὶ πραγμάτων ἐπη- ρεν ἄψασθαι γενναιοτερων. του γὰρ πιβέριος ποτα - μοὐ καταβαίνοντος μὲν ἐκ των ωπεννίνων ορῶν, παρ'
534 αυτην δὲ την ' μην ρεόντος, ἐμβάλλοντος δ' εἰς Id αἰγιαλοὐς αλιμενους καὶ προσεχεῖς, ους τὸ Τυρρηνικὸν ποιεῖ πέλαγος, μικρὰ δὲ καὶ οὐκ ἄξια λόγου την ' μην ἁφελοέντος διὰ τὸ μηθεν ἐπι ταῖς ἐκβολαῖς
ἔχειν φρουριον, ο τὰς εἰσκομιζομένας διὰ θαλάττης καὶ καταγομένας ἄνωθεν αγορὰς υποδέξεταί τε 20 καὶ αμείψεται τοῖς ἐμπορευομένοις, ἱκανοs δὲ οντος ἄχρι μὲν των πηγῶν ποταμηγοῖς σκάφεσιν εὐμεγέθεσιν ἀναπλεῖσθαι, προς αυτην δὲ την ' Pώμην κα ὶ θαλαττίαις ὁλκάσι μεγάλαις, ἐπίνειον ἔγνω κατασκευάζειν ἐπὶ ταῖς ἐκβολαῖς αυτοὐ λιμένι χρησάμενος 25αυτω τῶ στόματι τos ποταμos. ευρύνεταί τε γὰρ ἐπιπολυ τη θαλάττη συνάπτων καὶ κόλπους λαμβάνει μεγάλους, οιους οἱ κράτιστοι τῶν θαλαττίων λιμένων 'o δὲ μάλιστα θαυμάσειεν ἄν τις, ουκ αποκλείεται τοὐστόματος υπὁ της θαλαττίας θινῖς ἐμφραττόμενος, ο 30 πάσχουσι πολλοὶ καὶ τῶν μεγάλων ποταμῶν, Ουδ' εἰς ἔλη καὶ τέλματα πλανώμενος ἄλλοτε ἄλλρ προκατανα-