장음표시 사용
311쪽
συνέδροις γραψαμένου, την μεν πόλιν υμῶν καθαιρεθῆναι καὶ μητε των δημοσίων μήτε των ἰδιωτικῶν κατασκευασμάτων ὀρθὸν ἐῶσθαι διαμένειν μηθεν ἔξω των ἱερῶν ' τους δ' ἐν αυτῆ πάντας ἔχοντας 1 ους καὶ νυν ἔχουσι κλήρους ανδραπόδων τε καὶ βοσκημάτων και των ἄλλων χρημάτων μηθεν ἀφαιρεθέντας ἐν Pώμη τον απὸ τοsδε χρόνον οἰκεῖν ' οσην τε το κοινὰν υμῶν ἐκέκτητο γην τοῖς μηθένα κλῆρον ἔχουσιν 'Aλβανῶν διαμερισθῆναι χωρις τῶν ἱερῶν ἄγi0 κτημάτων, ἐξ ἄν αἱ θυσίαι τοῖς θεοῖς ἐγίνοντο. οἰκων δὲ κατασκευῆς, ἐν οις τους βίους ἱδρύσεσθε οἱ μετανιστάμενοι, καθ' oὼς ἔσονται τῆς πόλεως τόπους, ἐμεποιήσασθαι πρόνοιαν συλλαμβάνοντα τοῖς απορωτάτοις υμῶν τῆς εἰς τα ἔργα δαπάνης. καὶ το μὲν ἄλλο i5 πλῆθος υμῶν μετὰ τῶν παρ' ἡμῖν δημοτικῶν συντελεῖν εἰς φυλὰς και φράτρας καταμερισων, βουλῆς δὲ μετέχειν και ἀρχὰς λαμβάνειν και τοῖς πατρικίοις
προσνεμηθῆναι τούςδε τους οἴκους' γουλίους, Σερ- ουῖλίους, Κορατίους, Κοῖντιλίους, Κλοιλίους, δε- 20 γανίους, Μετιλίους ' Μέττιον δὲ καὶ τους συν τουτωβουλευσαντας την προδοσίαν δίκας υποσχεῖν, ἄς αν ημεῖς τάξωμεν διωασταὶ περὶ ἐκάστου τῶν υπαιτίων καθεζόμενοι ' Ουθένα γὰρ ἀποστερήσομεν κρίσεως Ουδε
25 XXX. YZς ταῶτ' είπεν, ὁσοι μὲν ἐσανυλβανῶν πενητες γάπων εἰ Pώμην τε οἰκήσουσι καὶ γῆς κλῆρον εξουσι καὶ ἐπήνουν μεγάλη βοῆ τὰ διδόμενα,
οἱ δε λαμπρότεροι τοῖς ἀξιώμασι καὶ ταῖς τυχαις κρείττους ῆχθοντο, εἰ δεήσει πόλιν τε την γειναμε- 30 νην αυτους ἐκλιπεῖν καὶ προγονικὰς εστίας ἐρημῶσαι καὶ τὸ λοιπὸν οἰκεῖν ἐν τη ξένη ' οις οὐδὲν ἐπηει λέγειν εἰς την ἐσχάτην κατακεκλειμένοις. ανάγκην. ὁ
312쪽
δὴ Τύλλος ἐπειδὴ την διάνοιαν ειδε των πολλῶν, ἀπολογεῖσθαι τον Μεττιον ἐκέλευσεν, εἴ τι προς ταῶτα λεγειν βουλεται. Ουκ ἔχων δ' ὁ Μέττιος ὁ τι χρὴ λεγειν προς τοὐς κατηγοροῶντάς τε καὶ καταμαρτυρουντας την Ἀλβανῶν βουλην ἔφησεν αυτῶ ταῶτα 5υποθέσθαι ποιεῖν δι' απορρητων, ὀτε ἐξῆγε την δύναμιν ἐπὶ τον πόλεμον, ἡξίου τε τους 'Aλβqνοῖς, οἷς ἀνακτησασθαι την ηγεμονίαν ἐπεχείρει, βοηθεῖν αυτῶ καὶ μητε την πατρίδα κατασκαπτομένην περιορῶν μητε τοὐς ἐπιφανεστάτους τῶν πολιτῶν ἐπὶ τιμωρίαις 10 συναρπαγμένους. ταραχῆς δε γινομενης κατὰ την ἐκκλησίαν καί τινων φεύγειν ἐπὶ τὰ ὁπλα ώρμηκότων d01 οἱ περιεστεφανωκότες τον ἴχλον ἀρθέντος σημείου τινος ἀνέσχον τὰ ξίφη. περιφοβων δὲ γενομένωναπάντων ἀναστὰς πάλιν ὁ Τυλλος εἶπεν ' Ουδεν ἔτι 15 ἔξεστιν υμῖν νεωτερίζειν ουδε ἐξαμαρτάνειν, ἄνδρες Ἀλβανοί. εἰ γὰρ ῶν παρακινεῖν τι τολμήσητε, πάντες ἀπολεῖσθε υπὸ τούτων ' δείξας τοὐς ἔχοντας τὰ ξίφη. δέχεσθε ουν τὰ διδόμενα καὶ γίνεσθε απὸ τοs χρόνου τουδε Pωμαῖοι. δυεῖν γὰρ ανάγκη θάτερον υμῆς 20
ποιεῖν η Pώμην κατοικεῖν ῆ μηδεμίαν ἐτέραν γην
ἔχειν πατρίδα οἴχεται γὰρ Ιωθεν ἐκπεμφθεὶς υπ' ἐμοὐ Μάρκος Οράτιος ἀναιρήσων την πόλιν υμῶν ἐκ θεμελίων καὶ τοὐς ανθρώπους ἄπαντας εἰς ' μην μετάξων. ταῶτα ουν είδότες ὁσον ουπω γενησόμενα 25 παύσασθε θανατῶντες καὶ ποιεῖτε τὰ κελευόμενα.
Μεττιον δὲ Φουφέττιον ἀφανῶς τε ἡμῖν ἐπιβουλευ- σαντα καὶ ουδὲ νυν ὀκνήσαντα ἐπὶ τὰ ὁπλα τοὐς ταραχώδεις καὶ στασιαστὰς καλεῖν τιμωρήσομαι της κακῆς 502 καὶ δολίου ψυχῆς ἀξίως. ταῶτα λέξαντος αυτοὐ τὸ μὲν 30 ἐρεθιζόμενον τῆς ἐκκλησίας μέρος ἔπτηξεν, οἱα δὴ κρατούμενον ανάγκy ἀφύκτω, τον δὲ Φουφέττιον
313쪽
ἀγανακτουντα ἔτι καὶ κεκραγότα μόνον τάς τε συνθήκας ἀνακαλούμενον, δς αυτὸς ἐξηλέγχθη παρασπονδων, καὶ οὐδ' ἐν κακοῖς του θράσους υφιέμενον οἱ ραβδουχοι κελεύσαντος του βασιλέως Τύλλου συλ-b λαβόντες καὶ την ἐσθῆτα περικαταρρήξαντες ἔξαινον τὸ σῶμα μάστιξι πάνυ πολλαῖς. ἐπεὶ δε ταύτης ἄλις εἶχε της τιμωρίας, προσελάσαντες δύο συνωρίδας τν μὲν ἐτέρα προσήρτων τοὐς βραχίονας αυτου, τΠδ' ἐτέρα τους πόδας ρυτῆρσι κατεχομένους μακροῖς 10 ἐλαυνόντων δὲ των ηνιόχων τὰς συνωρίδας απ' ἀλλήλων ξαινόμενός τε περὶ τρ γν καὶ ἀνθελκόμενος υν' ἐκατέρας ἐπὶ τἀναντία ὁ δειλαῖος ἐν ὀλίγω δια - σπῆται χρόνω. Μέττιος μεν δη Φουφέττιος ουτως οἰκτρῶς καὶ ἀσχήμονος τελευτῆς ἔτυχε, τοῖς δ' ἐταί-
ab ροις αυτου καὶ συνειδόσι την προδοσίαν αυτου δικαστήρια ὁ βασιλεὐς καθίσας τοὐς ἀλόντας ἐξ αυτῶν κδ
κατὰ τον των λειποτακτῶν τε καὶ προδοτῶν νόμον ἀπέκτεινεν.
XXXI. μ ω δὲ ταυτα ἐγίνετο χρόνω, Μάρκος 20 υράτιος ὁ προαπεσταλμένος μετὰ τῶν ἐπιλέκτων ἐπὶ την καθαίρεσιν τῆς 'Aλβας ταχέως διανύσας τηνοδὸν καὶ καταλαβὼν πύλας τε ἀκλείστους καὶ τεῖχος αφύλακτον ευπετῶς γίνεται τῆς πόλεως κύριος. συναγαγὼν δὲ τὸ πλῆθος εἰς ἐκκλησίαν τά τε πρα- 25 χθέντα κατὰ την μάχην ἄπαντα ἐδήλωσεν αυτοῖς και τὸ ψήφισμα τῆς Ρωμαίων βουλῆς διεξῆλθεν. ἀντιβολούντων δὲ τῶν ἀνθρώπων καὶ χρόνον εἰς πρεσβείαν αἰτουμένων οὐδεμίαν αναβολὴν ποιησάμενος τὰς μὲν οἰκίας καὶ τὰ τείχη και εἴ τι ἄλλο κατα- 30 σκεύασμα ἰδιωτικὸν ῆ δημόσιον ἐν κατέσκαπτε, τοὐς δὲ ανθρώπους μετὰ πολλῆς φροντίδος παρέπεμπεν εἰς Ρώμην ἄγοντας τε τὰ ἐαυτῶν χρήματα καὶ φέ-
314쪽
ροντας ' ους ὁ Ἀλλος ἀφικόμενος απὸ στρατοπέδου ταῖς Pωμαίων φυλαῖς καὶ φράτραις ἐπιδιεῖλεν οἰκήσεις τε συγκατεσκευασεν ἐν οἷς αυτοὶ προρροῶντο τῆς
πόλεως τόποις και τῆς δημοσίας γῆς την ἀρκοsσαν 504 τοῖς θητευ σιν ἐξ αυτῶν ἀπεμέριζε ταῖς τε αλλαις liφιλαν θρωπίαις ἀνελάμβανε το πλῆθος. ἡ μὲν δητων 'Aλβανῶν πόλις, ἐν εκτισεν υσκάνιος o ἐξ Αἰνείου του 'Aγχίσου καὶ Κρεουσης τῆς Πριάμου θυγατρὸς, ἔτη διαμείνασα μετὰ τον οἰκισμὸν πεντακόσια τριῶν ἐπὶ τοῖς δέκα δέοντα, ἐν οἷς πολλὴν ἔσχεν ἐπί- 10δοσιν εἰς ευανδρίαν τε καὶ πλοsτον και την αλλην ἄπασαν ευδαιμονίαν τὰς τριάκοντα Λατίνων αποικίσασα πόλεις καὶ πάντα τον χρόνον ἡγησαμένη του εθνους, υπὸ τῆς ἐσχάτης ἀποικήσεως καθαιρεθεῖσα ἔρημος εἰς τόδε χρόνου διαμένει. Ili Βασιλῶς δε Τυλλος τον ἐπιόντα χειμῶνα διαλιπὼν ἔαρος ἀρχομένου στρατὸν ἐπὶ Φιδηναίους παλιν ἐξάγει. τοῖς δὲ Φιδηναίοις κοινῆ μὲν ουδ' ητισοῶν βοήθεια ἐξ ουδεμιῆς των συμμαχίδων ἀφίκετο πολεων, μισθοφόροι δέ τινες ἐκ πολλῶν συνερρυησαν τοπων, 20 οἷς πιστευσαντες ἐθάρρησαν ἐκ τῆς πόλεως προελθεῖν ' παραταξήμενοι δὲ καὶ πολλοὐς ἀποκτείναντες ἐν τῆ
50b μάχn κατεκλείσθησαν πάλιν εἰς τὸ ἄστυ. ως δε περιχαρακώσας αυτῶν την πόλιν ὁ Τυλλος καὶ περιτα- φρεύσας εἰς την ἐσχάτην κατέκλεισε τοὐς ενδον 25απορίαν, ἡναγκάσθησαν τῶ βασιλεῖ παραδοsναι σφῆς αυτοὐς ἐφ' οἷς αυτὸς ἐβουλετο. γενόμενος δε τον τρόπον τosτον ὁ βασιλεῶς τῆς πόλεως κυριος τους αἰτίους τῆς ἀποστάσεως ἀποκτείνας, τοὐς δὲ λοιπους
ἄπαντας ἀπολυσας καὶ τὰ σφέτερα παντα καρποί- ωσθαι τον αὐτὸν ἐάσας τρόπον την τε πολιτείαν, ῆν εἶχον πρότερον, ἀποδοὐς αυτοῖς διέλυσε την στρατιαν
315쪽
καὶ παραγενόμενος εἰς Ῥώμην την τροπαιοφόρον ἀπεδίδου τοῖς θεοῖς πομπήν τε καὶ θυσίαν δεύτερον
XXXII. Μετὰ τοὐτον του πόλεμον ἔτερος ἀν-5 έστη Ρωμαίοις ἐκ του Σαβίνων εθνους, αρχὴ δεαυτοs καὶ πρόφασις ἐγένετο τοιάδε ' ἱερόν ἐστι κοινῆτιμώμενον υπὸ Λατίνων τε καὶ Σαβίνων ἄγιον ἐν τοῖς
πάνυ θεῆς Φερωνείας ὀνομαζομένης, ἐν οἱ μεταφράζοντες εἰς την Ἐλλάδα γλῶσσαν οἱ μὲν - φόρον,10 οἱ δε Φιλοστέφανον, οἱ δε Φερσεφόνην καλοsσιν' εἰς 506 δὴ τὸ ἱερὀν τοίτο συνίεσαν ἐκ των περιοικων πόλεων
κατὰ τὰς ἀποδεδειγμένας ἐορτὰς πολλοὶ μεν ευχὰς ἀποδιδόντες καὶ θυσίας τῆ θεῶ, πολλοὶ δὲ χρηματιουμενοι διὰ την πανήγυριν ἔμποροί τε καὶ χειρο - 1b τεχναι καὶ γεωργοὶ, ἀγοραι τε αυτόθι λαμπρόταταιτων ἐν ἄλλοις τισὶ τόποις τῆς 'Iταλίας αγομενων ἐγίνοντο. εἰς ταύτην δε την πανήγυριν ἐλθόντας ποτὲ ' μαίων ἄνδρας ουκ αφανεῖς Σαβῖνοί τινες συναρπάσαντες ἔδησαν καὶ τὰ χρήματα ἀφείλοντο, πρε- 20 σβείας τε περὶ αυτῶν ἀφικομένης Ουδὲν ἐβουλον των δικαίων ποιεῖν, αλλὰ καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ χρήματα των συλληφθέντων κατεῖχον ἐγκαλοῶντες
καὶ αυτοὶ Pωμαίοις, ὁτι τούς Σαβίνων φυγάδας ἡπεδέχοντο κατασκευάσαντες ἄσυλον ἱερὸν, υπὲρ Γν ἐν 25 τῶ προ τούτου λόγω δεδήλωταί μοι. ἐκ τούτων δὴ των ἐγκλημάτων εἰς πόλεμον καταστάντες ἐξίεσαν εἰς υπαιθρον ἀμφότεροι δυνάμεσι πολλαῖς, γίνεταί τε αυτῶν ἐκ παρατάξεως ἀγων ' διέμενον γὰρ ἀγχωμάλως 50 αγωνιζόμενοι καὶ διελύθησαν υπὸ τῆς νυκτὸς ἀμφ 30 λογον καταλιπόντες τὸ νίκημα. ταῖς δ' εξῆς ἡμέραις μαθόντες ἀμφότεροι τῶν τε απολωλότων καὶ των τραυματιῶν τὸ πλῆθος ουκέτι πεῖραν ἐβούλοντο
316쪽
απήεσαν ' καὶ διαλιπόντες τον ἐνιαυτὸν εκεινον πάλιν
ἐξθεσαν ἐπ' ἀλλήλους μείζονας παρασκευασάμενοι δυνάμεις, γίνεταί τε αυτῶν περὶ πόλιν Πρητὀν ἀπὸ σταδίων εξήκοντα και εκατον τῆς ' μης αγῶν, ἐν se 5 πολλοὐς μεν ἀμφοτέρων συνέβη πεσεῖν' ἰσορρόπουδε κἀκείνης τῆς μάχης ἐπὶ πολὐν χρόνον διαμενουσης ανατείνας εἰς τον ουρανὸν τὰς χεῖρας ὁ Τυλλος ευξατο τοῖς θεοῖς, ἐὰν νικήσn τῆ τόθ' ημέρα Σαβίνους,
508 Κρόνου τε καὶ 'μας καταστήσεσθαι δημοτελεῖς ἔορ- 10 τὰς, ἀς ἄγουσι ' Pωμαῖοι καθ' ἔκαστον ἐνιαυτὸν ἴταναπαντας τους ἐκ γῆς συγκομίσωσι καρποὐς, καὶ τον των Σαλίων καλουμένων διπλασιάσειν ἀριθμόν. ου τοι δ' εἰσὶ πατέρων εὐγενῶν ἐνοπλίους ὀρχήσεις κινούμενοι προς αυλὸν ἐν τοῖς καθήκουσι χρόνοις καὶ Ibῶμνους τινὰς αδοντες πατρίους, ῶς ἐν τῶ προτέρω δεδήλωκα λόγω. μετὰ δὲ την ευχὴν ταύτην θάρσος τε καταλαμβάνει τοὐς μαίους και ῶσπερ ἀκμῆτες εἰς κάμνοντας ἁσάμενοι διασπῶσι τὰς τάξεις αυτῶν περὶ δείλην ὀψίαν ῆδη καὶ ἀναγκάζουσι τοὐς πρωτο- 20στάτας ἄρξαι φυγῆς, ἀκολουθήσαντές τε τοῖς φεύγουσιν ἐπὶ τον χάρακα καὶ περι τὰς τάφρους πολλῶ πλείονας καταβαλόντες, Ουδ' Οἴτως ἀπετράποντο, αλλὰ παραμείναντες την ἐπιουσαν νύκτα καὶ τοὐς
απὁ τοs ἐρυματος μαχομένους ἀνείρξαντες ἐκράτησαν 2b τῆς παρεμβολῆς. μετὰ δὲ τοὐτο τὸ ἔργον ὀσην ἐβου- λοντο τῆς τῶν Σαβίνων λεηλατήσαντες, ως οὐδεὶς αυτοῖς Ουκέτι περὶ τῆς χώρας ἐξήει μαχησόμενος, 500 ἀπίεσαν ἐπ' οἴκου. απὸ ταυτης τῆς μάχης τον τρίτον κατήγαγε θρίαμβον ὁ βασιλεύς, καὶ μετ' ου πολὐ 30
πρεσβευσαμένοις τοῖς Σαβίνοις καταλυεται τον πόλεμον αἰχμαλώτους τε παρ' αὐτῶν κομισάμενος, ους
317쪽
ἐτύγχανον εἰληφότες ἐν ταῖς προνομαῖς, καὶ αυτομόλους βοσκημάτων τε καὶ υποζυγίων καὶ τῶν αλλων
χρημάτων ῖσα τους γεωργούς ἀφείλοντο, ην ἔταξεν η βουλη τῶν ' Pωμαίων ζημίαν τιμησαμένη τὰς βλάβας
5 προς αργύρων, ἀναπροξας. XXXIII. Ἐπὶ τούτοις καταλυσάμενοι τον πόλεμον οἱ Σαβῖνοι καὶ τῶν ομολογιῶν στήλας ἀντιγράφους θέντες ἐν τοῖς ἱεροῖς, ἐπειδη συνέστη ' μαίοις προς τὰς Λατίνων πόλεις κοινsi συνισταμένας πόλε -
10 μος Ου ὐάδιος ἐν ὀλίγω καθαιρεθῆναι χρόνω δι ὰς δὲ αἰτίας ὀλιγω ἴσtερον ἐρῶ), δεξάμενοι τὸ συμβὰν
αγαπητῶς ὁρκων μεν ἐκείνων καὶ συνθηκῶν ἄσπερ 510 ουδὲ γεγενημένων ἐπελάθοντο, καιρὸν δε νομίσαντες ἐπιτήδειον ων ἐξέτισαν ' μαίοις χρημάτων πολλα- 1b πλάσια παρ' αυτῶν ἀπολαβεῖν, ολίγοι μὲν τὸ πρῶτον καὶ ἀφανῶς ἐξιόντες ἐληίζοντο την ὁμορον' ἔπειτα δὲ πολλοὶ συνιόντες καὶ ἐκ του φανεροs, ἐπεὶ τὰ πρῶτα κατὰ γνώμην αυτοῖς ἐχώρησε μηδεμιῆς ἐπὶ την φυλακην τῶν γεωργῶν ἀφικομένης βοηθείας,20 καταφρονήσαντες τῶν πολεμίων ἐπ' αυτην διενοουντο
την ' μην ἐλαύνειν καὶ συνηγον ἐξ ἀπάσης πόλεως στρατὸν, διελέγοντο δε καὶ ταῖς Λατίνων πόλεσι περὶ συμμαχίας. ου μην ἐξεγενετό γε αυτοῖς φιλίαν τε καὶ ὁμαιχμίαν ποιήσασθαι προς τὸ ἔθνος ' μαθὼν γὰρ 25 την διάνοιαν αυτῶν ὁ Tυλλος ἀνοχὰς προς Λατίνους ποιησάμενος Υπὶ τούτους ἔγνω στρατὸν ἐξάγειν την τε ' μαίων ἄπασαν δύναμιν καθοπλίσας διπλασίανουσαν ηδη της πρότερον, ἐξ ου την 'Aλβανῶν πόλιν προςέλαβε, καὶ απὸ τῶν ἄλλων συμμάχων ἐπικουρι-30 κιν οσον πλεῖστον ἐδύνατο μεταπεμψάμενος. συν- 511ηκτο δε καὶ τοῖς Σαβίνοις ηδη τὸ στράτευμα, καὶ ἐπειδη πλησίον ἀλλήλων ἐγένοντο περὶ την καλου-
318쪽
μένην υλην κακοὐργον ολίγον το μεταξὐ χωρίοναφέντες κατεστρατοπεδεύσαντο. τI δ' ἐξης ημέρασυμπεσόντες ἐμάχοντο καὶ ησαν ἰσόρροποι μέχρι πολ-λos ξδη δὲ περὶ δείλην ὀψίαν ἐγκλίνουσιν οἱ Σαβῖνοι
βιασθέντες υπὸ τοὐ Pωμαίων ἱππικos καὶ πολὐς 5αυτῶν γίνεται φόνος εν τη φυγῆ, ' μαῖοι δὲ νεκρούς τε των πολεμίων σκυλεύσαντες καὶ χρηματα o σα ην ἐν τῶ χάρακι διαρπάσαντες τῆς τε χώρας την κρατίστην λεηλατήσαντες ἀπήεσαν ἐπ' οἴκου. τοίτο
τὸ τέλος ἔλαβεν ὁ συμβὰς ' μαίοις προς Σαβίνους i0 πόλεμος ἐπὶ τῆς Ἀλλου αρχῆς. XXXIIII. Αἱ δὲ των Λατίνων πόλεις Pωμαίοις
ἐγένοντο τότε πρῶτον διάφοροι οὐκ ἀξιοῶσαι κατεσκαμμένης τῆς Αλβανῶν πόλεως τοῖς ἀνyρηκόσιν αυ- τὴν ' μαίοις την ηγεμονίαν παραδιδόναι. ἐτῶν γὰρ 15 διαγενομένων πεντεκαίδεκα μετὰ τον αφανισμὸν τῆς Αλβας πρεσβείας ἀποστείλας ὁ τῶν Pωμαίων βασι - λεύς εἰς τὰς ἀποίκους τε καὶ υπηκόους αὐτῆς τριάκοντα πόλεις ἡξίου πείθεσθαι τοῖς υπὸ Pωμαίων 512 ἐπιταττομένοις, ως παρειληφότων αυτῶν ἄμα τοῖς 20 ἄλλοις οις εἶχον Ἀλβανοὶ καὶ την πεμονίαν τοs Λατίνων ἔθνους, δυο μεν ἀποφαίνων τρόπους κτήσεων, καθ' osς ἄνθρωποι γίνονται τῶν ἀλλοτρίων κύριοι, τόν τε ἀναγκαῖον καὶ τον εκούσιον, Pωμαίους δὲ λέγων καθ' ἐκάτερον τὸν τρόπον παρειληφέναι την raηγεμονίαν ίν εἶχον 'Aλβανοὶ πόλεων. πολεμίων τε γὰρ αυτῶν σφίσι γενομένων τοῖς Oπλοις κεκρατηκέναι καὶ την πόλιν την εαυτῶν ἀπολωλεκόσι τῆς ἰδίας αυτοῖς μεταδεδωκέναι' ἄστε καὶ ἄκουσιν Ἀλβανοῖς
καὶ ἐκοὐσι προσήκειν ἐξεστάναι Ρωμαίοις τῆς τῶν κυπηκόων αρχῆς. αἱ δὲ τῶν Λατίνων πόλεις ἰδία μὲν ουδὲν ἀπεκρίναντο προς τοὐς πρέσβεις, κοινῆ δὲ τοὐ
319쪽
ἔθνους αγορὰν ἐν Φερεντίνω ποιησάμενοι ψηφίζονται μη παραχωρεῖν ' μαίοις τῆς αρχῆς καὶ αυτίκα αἱρουνται δυο στρατηγοὐς αυτοκράτορας εἰρήνης τε καὶ πολεμου, Ἀγκον Πουπλίκιον ἐκ πόλεως Κόρας 5 καὶ Σπούσιον Ουεκίλιον ἐκ Λαουγίου. διὰ ταύτας μεν δη τὰς αἰτίας συνέστη Ῥωμαίοις ὁ προς τους bl 3oμοεθνεῖς πόλεμος, προυβη δε ἄχρι πενταετοὐς χρόνου πολιτικός τις γενόμενος καὶ αρχαικός. ουτε γὰρ ἐκ παρατάξεως ὀλοις τοῖς στρατεύμασι προς ὁλα συμ-io βάλλουσι μεγάλη συμφορὰ καὶ φθόρος ολοσχερὴς
συνέβη ουτε πόλις αυτῶν οὐδεμία πολεμω κρατηθεῖσα κατασκαφῆς ῆ ανδραποδισμοs ῆ ἄλλης τινος ἀνηκέστου συμφορῆς ἐπειράθη ' ἀλλ' ἐμβαλόντες εἰς
την ἀλλήλων γην υπὸ την ἀκμὴν του σίτου καὶ προ- 15 νομεύσαντες ἀπῆγον ἐπ' οἴκου τὰς δυνάμεις διαμειβόμενοι τοὐς αἰχμαλώτους. μίαν δε πόλιν ἐκ του Λατίνων ἔθνους Μεδύλλειαν παλαίτερον ἔτι Pωμαίων αποικίαν γενομένην ἐπὶ τῆς Ῥωμύλου αρχῆς, ως ἐν τῶ προ τούτου δεδήλωκα λόγω, μεταθεμένην 20 αυθις ως τοὐς ὁμοεθνεῖς πολιορκία παραστησάμενος ὁ των Pωμαίων βασιλεῶς ἔπεισε μηθεν ἔτι νεωτερί- ζειν' ἄλλο δ' ουθεν ων οἱ πόλεμοι φέρουσι δεινῶν Οὐ- 514δετέροις ἐν τῶ τότε συνέβη χρόνω. τοιγάρτοι ράδιαίτε και ουδεν εγκοτον ἔχουσαι προθυμηθέντων --25 μαίων αἱ διαλύσεις ἐπετελέσθησαν.
XXXV. Tαὐτα διαπραξάμενος ἐπὶ τῆς ἰδιας ἀρ- χῆς βασιλείς Tύλλος οστίλιος, ἀνὴρ ἐν ὀλίγοις ἄξιος
εὐλογεῖσθαι τῆς τε ευτολμίας ἔνεκα τῆς προς τὰ πολέμια καὶ τῆς φρονήσεως τῆς περὶ τὰ δεινὰ, υπὲρ 30 ἄμφω δε ταυτα, ἔτι ου ταχὼς μ εἰς πόλεμον ἰέναι βέβαιος ην καταστὰς εἰς αὐτὸν ἐν ἄπασι τῶν αντιπάλων προέχειν, ἔτη δὲ κατασχὼν την αρχὴν δύο καὶ
320쪽
τριάκοντα τελευτὰ τον βίον ἐμπρησθείσης της οἰκίας, καὶ σὐν αυτῶ γυνή τε ἀπόλλυται καὶ τέκνα καὶ ὁ ἄλλος οἰκετικὸς ἄχλος ἄπας καταληφθεὶς υπὸ του πυρός. καταπρησθῆναι δὲ την οἰκίαν οἱ μὲν υπο κεραυνῶν λέγουσι μηνίσαντος του θεοὐ δι' ολιγωρίαν ἱερῶν τι- 5νων ἐκλιπεῖν γὰρ ἐπὶ τῆς αρχῆς τῆς εκείνου πατρίους τινὰς θυσίας, ἐτέρας δ' ουχ υπαρχουσας επιχωρίους Ῥωμαίοις παραγαγεῖν , οἱ δὲ πλείους ἐξ ανθρωπίνης 515 φασὶν ἐπιβουλῆς το πάθος γενέσθαι ἀνατιθέντες τοἔργον Μαρκίω τῶ μετ' ἐκεῖνον ἄοξαντι τῆς πόλεως. 10
τοὐτον γὰρ ἐκ τῆς Νόμα Πομπιλίου θυγατρὸς γενυμε νον ἄχθεσθαί τε, ὁτι ἐκ βασιλείου γένους πεφυκὼς αυτος ἰδιώτης ὴν, καὶ γένος ἐπιτρεφόμενον ὁρῶντα
τῶ Ἀλλω παντος μάλιστα υποπτευειν, εἴ τι πάθοι
λλος εἰς τοὐς ἐκείνου παῖδας ῆξειν την 'ἀρχήν. i5 ταῶτα δὴ διανοούμενον ἐκ πολλοί στήσασθαι κατὰ τοs βασιλέως ἐπιβουλὴ ν πολλοὐς ἔχοντα Pωμαίων
τοὐς συγκατασκευάζοντας αυτῶ την δυναστείαν, φίλον δὲ ὁντα τos Τυλλου καὶ ἐν τοῖς μάλιστα πιστευόμενον φυλάττειν οτε καιρος ἐπιτήδειος φανείη τῆς 20 ἐπιθέσεως. μέλλοντος τοί Τυλλου θυσίαν τινὰ κατ' οἶκον ἐπιτελεῖν, ῆν αυτοῖς μόνον ἐβουλετο τοὐς ἀναγκαίους εἰδέναι, καὶ κατὰ δαίμονα τῆς ημέρας
bl6 ἐκείνης χειμερίου σφοδρα γενομένης κατά τε ἔμβρον καὶ ζάλην καὶ σκότον, ἄστ ἔρημον ἀπολειφθῆναι 25τον προ τῆς οἰκίας τόπον τῶν φυλαττόντων, ἐπιτήδειον υπολαμβάνοντα τον καιρὸν ἄμα τοῖς ἔταίροις
ἔχουσιν υπὸ ταῖς περιβολαῖς τὰ ξίφη παρελθεῖν εἴσω τῶν θυρῶν, ἀποκτείναντα δὲ τον βασιλέα καὶ τοὐς παῖδας αυτos καὶ τῶν ἄλλων ἴσους ἔτυχεν ἐνεῖναι 30 πυρ εἰς την οἰκίαν κατὰ πολλοὐς τόπους, ταῶτα δὲ πράξαντα τον υπὲρ τῆς κεραυνώσεως διασπεῖραι λο-