De controversiis paschalibus secundo p. chr. n. saeculo exortis commentatio historica

71쪽

- 63 certe non omnes mores Iudaicos radicitus exstirpavit. Imo ipso ut in actis iidem apostolorum narratur sollemnia celei ratia dii laica Minime igitur minim est, in celestis Asianis a Paulo apostolo collectis conditisoae inveniri consuetudinem, quae profecta esse non potest, nisi a more Iudaico. Jam vero ocesdentalium quo vae ecclesiarrum ritum pascnalem paucis exponamus; qui plananam habuerit originem exiguitate sontium cogimur conjectare imagis quam demonstrare. Nam ne de tempore luidem, i institutus sit, satis certa nauemus relata. Videtur quidem VIOTOR episcopus contendisse, eam quam ipse eoieretur consuetii linem na apostolis institutam esse. Cum enitia Polycrates in epistola sita scripserit

,, καὶ α και κατὰ την Ἀσίαν μεγάλα στοιχεῖα κεκοίμqται . . . , colligere lice Dii, Victorem iidem ecclesiae Romanae blera, Petrum et aulum apostolos, consuetudinis suae auctores attulisse . Sicut EusEBius diserto dicit', eam quam ecclesiae occidentales observent consuetii linem ab ipsis apostolis Eliseo. H. E. III, 31, 3. s. V, 24, 2. Idem Ddicavomini Scil WEALER Nael apostol. Mualter, ΙΙ, 213 , 'VΕ1 TZEL L'lriin Pa/aa f. p. 138 , STEIT Stud. . Mi . 1856, p. 776 not. - Ι 857, p. 778 sq. , ABT L contror paδc. p. 24 not.),

tota haec inter Stetigi in Baiarium controversia supervacanea erat.

Nam e dua diis illis quas Euse Ditis praeue lectioni uias V, 24, 2 καιrcia III, 31, 3 καὶ γα καί ceri haec est pro uarida. H. E. V, 23, 1 - Ω'otv neto τουτον ἐπιτελωῖν τω τρόπον ταῖς αν τι λοιπο πασαν οικουμAh εκκλησίαις, ε ἀποστολικης παραδόσεως το και ει δει eo κοατισαν θος πλαττουσαις - , 25 περι γ' κατελθουσηλεες αντον εα διαδοχη των ποστόλων περ του πάσχα παραδόσεως . . L.

72쪽

esse pro laetam. Atque SocRAras areat , Ronianos dixisse, se consuetu Eueni suun a Paul et etro apostolis accepisse. Sitniliavit habet Sogo MENUS'. Sed ut omnino sis, quae auecclesiae patri Dus de apostolomana aetate tradunt , non ita

sun pliciter fides est assiungenda, quoniani illi nimis stii let,antonines ecclesiae mores institutionesque ad ipsorum apostolorum decreta reserere, Ita hanc quoque narrationem, cui Scil WEGLER' quidem M VEITZΕΙ, fidem tribuunt, non satis certam neque inni de dignam hauendam esse recte milii Hila;ΕΝpEL D aliique videntur dicasse. Ceteriim quo exiitque modo haec res e hau et, sive ani apostoloraim aetate sive postea demum consuetudo Ronaana exorta St, certe a vero haud a Dei rare lini Aleor, lini statuero, occidentalem rituminum post Asianum demum esse institiitum atque occidentalis ritus auctores ad instituendum eum Asianorum demum conguetudine esse excitatos. Num liae certe simplicior est artiusque se applicat ad morem H laicum. Quare Romanam consuetudialem, irippe quae dari ni agis a in ore Didaico discederet, post illam demuiri exoriam esse statuentes avi salte- Inur. - in nutem consuetudo Onialia ex siana pirosecta est, equitur, Summam itidem utrivi que celeurationis ean- Η Ε V, 22 ed. ΗΓssΕY, t. II, p. 20): εσσαρεσκαιδεκατίται

p. 738hnionuit contra IVettgelium apostolicam consuetudinis Romanae originem argumenti nistoricis non satis certe pro Dari.

73쪽

- 65 dein suisse . Erat igitur etiam occidentali uus o πάσχα celebratio, qua redemptionis per verum nostraim agnum paschalem paratae gratias agentes sacrana novi foederis coenam administrauant. Atque oo uno omina celeuratio ab Asiana dissere Dat, quod eam non pristini pascnatis die sed eo die age Dant, quo omnino universa ecclesia memoriam Domini nostri repetere eiusque coenam celeurare sole uat, i. e. die dominica. Ital1 pasena suum non ipso quarto decimo die sed ea die dominica celebrabant, viae quartum decimum seque Datur. Hic enim Domini nostri resui rectionis dies nequo ille daicipasonati dignus iis vide Datur, quo novum asona amerentcnristianum. - uod si recte dicavimus, sequitur, vjus diei celedrationem initio non proprio nec praecipuo institutam esse in memoriam reguletectionis Christi; sed, ut apud Asianos, in memoriam potius redemptionis ipsius. Quod etiam eo confirmatur, quod Euse Dio auctore inter Asianas ceteriis-cque ecclesias de eodem asonate certatum est, ad illis diequario decimo celeurato, ab his autem die resurrectionis; quod profecto fieri non potuit, si proprium et talecipitu in occidentalium celebrationis consilium fuisset resurrectionis Cliristi memoria. Hanc enin au Asianis die quarto Lecimo non celedratam esse luce est clarius. Quare apparet, flammam celeurationis occidentalituus non suisse memoriam resurrectionis, sed potius pasclia cnristianum eo, quem explicavi, sensu. Atque dari etiam intelligimus, quomodo fieri

potuerit, ut occidentales sollemnia sua pascii nominarent. Si enim proprio memoriani re sui rectionis Cnristi egissent, neuticquam explicari posset inevie quisquam adnuo explicavi , qua de causa an celeurationem pasona appellavissent. Cum io etiam Eusenii narratione prodatur, quae de eodem paschate

74쪽

- 66 auteni lana omnino non proprie nee praecipue celeibrarent, sed potius id quod ostendimus pascha, ni nomen rei fuisse vere consentane una satis appareuit. - Posteriori Dus quidem tenapori Diis resurTectionis aetnoria magis imagisque Iitinuit. primitin loci ini. Hoc autem ab initio orto non ita se habebat Ina ex Euset,si de pascuale sit ro satis superque liquet, ne eius iidem temporiuus esuri ectionis memoriam summam celeurrationis esse at tam . Cuni igitur de sollemni laus occulentalium reviter disputaverimus, etiam de muniis eorum axica sunt exponenda. At*io ex IRENALI si leni verisis, qua apud Euse Dium leguntur, videmus, 'j iis aetate magnam suisse nutus consuetudinis

varietatem. Dicit nini': ιδε α μόνον περι qς μέρας στιν ἀμφιπιτίμοσις, ἄλλα καὶ περι του εἴδους αντο της νηστείας. ι με γαροίονται μίαν ημψαν δεῖν aurores στεύειν, οι δε δύο, οἱ δε και πλείονας - o δε τεσσαράκοντα ρας μερινάς τε και νυκτερινὰς σμμετροῖσι τρο με- ρα αυτῶν. saliae verna docent, tum teniporis nondum nrinum Iieque ab omni Diis receptiari exstitisse tinandi litorem. Alii

enim re unum, alii per duos, alii per plures etiana dies, alia denique per iliandraginta liora sole uant unare. E sibus

illos ii dein, ii per intim tantium dieri jel una Dant, Sianos fuisse in supra conati sit nivis proliare. Qui auten fuerint, mi ceteros iiivia, si nuulos sectiti sint, testibus cereis deficienti Dus vix in poterit explorari. Nisi sorte e 'sibusdam ΤΚRTiliti ΑΝ vertas id iolsi colligere licet, erus aetiit plia rimas ecclesiit per duos di ilia uirili inorem uservasse. Ait enim

de eas nolicis aetatis suae ecclesiis ile dolun. c. 2ὶ , , Certe in evangelio illos dies disjuniis i sternia natos putant, in quilbus

CL initio iiij u ili ortatio ilia notione vocRbuli Pascha explicavi. y uset, Π. . , 21 I 2.

75쪽

mablatus est sponsus, et nos esse jam solos legitimos munioriunCnristianormin ' E quiuus sane emini videtur, pluranaas ecclesias ante asona celeurrandum sis tantum me Dias munasse , in mai Dus ablatus est sponsus , h. e. diebus pariiseeves et saDbatis. Certo autem ex Irenaei vectis illis inani sturn est, tum

temporis non ita multos dies uniis suisse dicatos. - Sed paulo post οὐ unandi tempus magis magis lite est dilatatum. t-lae jam DIONYSII episcopi tempora Dus, medio sileculo tertio, Alexandriae per sex dies, licet non eodem modo a omnibus, fuisse munatum haec ejus verva docent ' μηδε τὰς ε τῶν νηστειῶν μέρας ἴσως μζδε μοίως πάντες διαμένουσιν au οι μεν καιπάσας περτιθεασιν ἄσιτοι διατελοῖα τες, οἱ δε δύο, ι δε τρεῖς, ο δετεσσαρας, ι δε ονδεμίαν καὶ τοις με πάνυ διαπονθοεῖσιν ν ταῖς περθέσεσιν, εἶτα ἀποκάμνουσι καἰ μόνον ου εκλείπουσι, συγγνώμ τος ταχυτερας ενσεως ει δε τινες ira πως νχ περrιθέμενοι, αλλὰ μηδε νοστεν- σαντες ο και θυτθσαντες τὰς προαγουσα τεσσαρας, is ελθόυε επιτὰς τελευταίας δύο και μόνας μερας, αντὰς περτιθεντες, τρο τε παρα σκευον και et σάββατον, μεγα τι και λαμπρ01 ποιεῖν νομίζουσιν, αν μεχριτζ εω διαμείνωσιν, οὐτον ον οῖμαι τι A ν ἄθλησιν πεποιυσθαι τοις τα πλαιονας μερας προσησκηκόσι. E qui Diis hoc ιο que apparet, non defuisse Alexandriae, pii a communi per sex die mu- nandi more Iiscedentes etiamtium per duos tantum dies munia sacerent. - EUSEBII vero aetate jeiunia arn ad otii adraginta dies vel potius ad sex et domadas silatata sitisse, ex his D verbis apertum est': μεr το πάσχα τις πεντεκοστὸν εν βδομάσιν επτὰ τελείαις ορτάζομεν, τον με πρότερον αιῶνα τς προ του πάσχα τεσσα - Vid. STEIret, Stu l. v. Kru. 1856 p. 750 l. - ld. IVEITZEL, Pa af p. 212. - HILAE SPEM , Paδcla3tr. p. 342 i.

' περθεσις est acrior iidam et austerior unam i modus. De pason. c. 5. MAI Nov. atr. NU. IV, p. 212.

76쪽

- 68 ρακονθημερον φασκῆσεως εὐεξ βδομάσιν ἀνδρισάμενοι - Quod idem tum temporis Alexandriae quomae factum esse ATHANASII epistolae festales docent, quamini sere omnium in fine commendantur quadraginta memini munia velut in fine epistolas

secundae quae scripta est annos Chr. n. 330ὶ tertiae a. 33l), sextae a 334ὶ septimae a. 335ὶ decimae a. 3383, etc. - emina-

tamen non ab omni uua ecclesiis haec consuetudo tum recepta esse videtur. Etenim usque ad SOCRATIS tempora, . . usque

ad unti saeculi initium, multiplicem fuisse munandi consueti id inem, nae ejus verba demonstrant : υτίκα τὰς προ τον πάσχα ν στείας ἄλλως παρ' ἄλλοις φυλλατομενα εστιν ετρεῖ - με γαρε Ῥώμη τρεις προ του πάσχα βδομάδας λην σαββάτου και veti κροσυνημμένας νηστενουσιν. O δε ε Ἱλλυριοῖς και λη τῆ Ἐλλάδι και- εν Ἀλεξανδρεια προ εδδομάδων ε τὴν eo του πάσχα νζστείαν νησrεύουσι τεσσαρακοστην αντιν ὀνομάζοντες υλλο δε παρὰ τουτους ἄλλοι προεπτὰ τvς ορτης βδομάδων της νηστείας αρχόμενοι και τρεις μόνας πεν-

στην τον χρόνον τουτον καλουσι. E in iis no imprimis senum est quod notetur, Romae etiam quinto saeculo per tres tantum hebdomadas suisse lanatiina quod quin emam sit, non est cur du Ditemus cum Socrates non incerius nec fide in- niis auendus sit remini auctor Eandem denique nandi varietatem testatur SoZOMEN Us, cum nae nouis 'adat': Λαι ς προ ταύτης δε . scit ante diem resurrectionis καλουμεν τεσσαρακοστην, εν Ἀζστεύει το πληθος, ο μεν εις ξ βδομάδας μερῶν λογίζονται, ώς Ἱλλυριοι και ι προς δύσιν, A Myo πῶσα και Αἴγυπτος

77쪽

της επτς σννάπτουσιν ' Romanos esse, e Socrate cognovimus.

Sed na egressi sumus eos quos dissertationi nostrae constituimus fines Neque enim de antiquae onusino ecclesiae sed de secundi tantum saeculi tilnis Monativus disserere novis in animo erat. Redeamus igitur ad propositum atque quaeramus, quae tandem fuerit munionina occidentalium causa et consilium. Qua de re mini quidem persuasum est, occidentales munia alia non alio consilio instituisse atque fianos. Cum enim sollemnia omini, quod rem attinet, prorsus eadem fuerint atque Asianoriam, a vero vix aber rabimus statuentes, etiam munia eorum eodem instituta esse consilio Asianomina autem munia ni demonstrinvinius non instituta esse in me-naoriana dominicae passionis. Nam cuni Dominum nostrum 1into decimo demum die mortuum esse statuerent, munia autem jam viario decimo die solverent, luce est clarius, munia a sis nono uservata esse in memoriam Domini nostri passionis. Quare Ddicavimus, eos unasse praeparationis causa, ut sincero piolae animo ad sollemnia facienda accederent. Atque idemno nunc statueritia de occidentalium muniis, id quod sontium iidem relatis si non aperte pri batur at certe non resel-llitur. uio favent uic sententiae nostrae, quae ex EUAEBIO et ATHANASIO supra attulimus miluus patet, illonini quidem tena portuus munia praecipue rixeparationis causa esse observata. Et quainluam idem Euse Dius docet, praeter hanc causam etiam in passionis dominicae memoriam jejunatum esse

78쪽

c Atatilionibus apoκλllici Audianoram affert: στα -- scd Jud ii mUχῶντω, μει νοστειοντες ὐπὸ αυτῶν πενθεω , ori, mi usi ατος mi Ἀον Xo στω ταύρωσαν - , idemus igitur, jejunandi causam non si itin aui ε μκ habitam, quod Judaei salutari evangelii doctrinae nonotroili illi sent, Mei I=ominum vitae mei affixissent itaque jeduuiastem propter oriana exitium. Sed vix qui quam crediderit, hanc ob caiisani overa ab initio munia esse instituta. Quamvis enim evangeli ut ricia loci at, inlinico esse amandos, tamen parunt probabile est, olim tianos antoquam sollemnia sua sacerent nil ni observasse atquelii xisso psopter inimico in suo in exitium. At hoc certo, vertas illis I I arct, a diani P chalia ab initio minime instituta esso in memoriam dominio i sionis.

79쪽

dies munabatur, per mios olim Dominus noster in sepulcromiieverat posteacim Dionysii lexandrini temporiuus tota

ne odoma memoriae passionis Curisti consecrata est. Atque

nino etiam factum est, ut duo illi vel sex lites, qui resui rectionis diem antecedebant, dies paschatis nominarentur id io lapud Allianasium et Epiphanium invenimus' Cum enim nimes mentoriae immolationis Christi, veri nostri agni paschalis,

consecrati essent, naui incomitio te sano appellati sunt dies paSonales. Inter quos imprimis unus, parasceve dies, excelle-l at, quippe quo Dominus noster morten suuiisset quare ertullianius de uno tantum die asonali omittur de orat. c. 18:die pascnae, I communis et quasi puulica munii religio est).Vidonius igitur, non solum resui rectionis diem, ut a coenapasonali celetiraretur, sed ostiam dies antecedentes, ut qui memoriae passioni Cnristi dicati essent, appellatos esse dies pascnales. Illa auterii, ita nunc a omni Dus sere recepta sunt, nomina, πάσχα σταυρώσιμον et πάσχα ἀναστάσιμον, veteri Dus ecclesiae scriptorii us prorsus ignota sunt ac videntur mihi recentio iuus domum temporiuus a viris doctis esse inventa.

Investigata ina, quoad per fonthun exiguitatem lice Dat,

utrius aliae et orientalis et occidentalis consuetii linis causa et natura adum uremus breviter etiani controversiamina, uae inter utriusque defensores exortae sunt, istoriam. toae primum ouiden de utroque ritu disputatum est, cum OIATARPUS Sm π-nensis AN IcκTI visendi causa Romam venisset . i autem, quam quana suter ab altero comImotus est, ut a consuetudine sua desisteret, tanton anaicitiae vincula liscindere nolueriint; sed Vid supra p. 8 sq. Euseb. H. E. V, 24, 16 sq.

80쪽

servata tum quidem ecclesiae pace alter ab altero discessit. At alii post eum, ut videtur, consuetudo Romana etiam in nonnullis Asia ecclesiis recepta esset, anno sere p. Chr. n. 170

I. ii odiceae inter uirtusaue moris defensores certatio exorta est, uua commotus est MELIT Sardensis, ut libriliri de pasenato conscriberet , Asianomini consuetudinem cere commendans.

Contra quem PoMΝARIus, episcopus Hierapolitanus, suum depaschate Driina scripsisse videtur, quo defenderet morem Romanoriim sicut etiam CLEMEN ADuxANDRINus Melitonis Euroexcitatus ad tuendum occidentalium ritum de pascitate iturum coinposuit. Interea autem consuetudo Asiana Romam videtur Irrepsisse. Nam BLAsTus ille, si inter a. 180 et 19 p. Chr. n. Romae versa uatur', alasque dubio Asianam consuetudinem desen- sit . tuu naeo Asianae consuetudinis in ipsam Romae ecclesiam translatio videtur ausa fuisse magnae illius inter Romam atque Asiam contentionis'. Jatia enim IcTOR episcopus Romanus ab Asianis, iiDiis PoUycRAus episcopus pnesinus prileerat, Euseb. H. E. IV, 26, 3. Eused. Η Ε ΙV, 26, 4. Vid. VEITZEI, 638af. p. 6.

PsΕΠDo-TERTΠLLIΑΝΠ haec iidem de eo reseri, adv. aer. c. 22 ΟΕΗLER, Corpus haereseolog. I, 2783 ,,Est praeterea his omni-uus etiam Bl tus aecedens, vi trienter Midaismum vult intri ducere. Pasona enim dicit non aliter custodiendum esse, nisi secundiam logem Movsi XIV mensis. Quis autem nesciat uoniam evangelica gratia evacuatur, si ad legem Uiristum redigit 3 Sed haec Pseudo- Tertulliani ver Da minime pro Dant, Blastum ustrictum svisse euomuus Iudaicis. Ina uiri recorda uimur, Romanae consuetudinis defensores omnino Asianis Iudaica studia crimini dedisse sicut Euseditis aperto dicit Vit. Const. III, 5, 1 , Asianos contendisse, ,μεσθα δεῖ rvo ουδαίων συν θεία - vix aliud statuemus, nisi Blasti illius sidaismii in non diversum fuisse a Judaismo universae ecclesiae Asianae quod idem ju licaveriint LEEUI de sacr. pason. p. 69 AEI , I LGEN FELD