장음표시 사용
121쪽
debet in easu emergente, qui ad societatem spectat g. 6 i.
& per vota conclusum faciendum Is . cuilibet omnino socio integrum est rogare eum, in quem jus proponendi collatum, ut proponat id, quod ipsi e re societatis esse videtur. Atque adeo quoque, qui jus proponendi habet, rogatus proponere debet id, quod e re societatis socio uni, vel alteri videtur. Quodsi ergo facere nolit, cuni ipsi non competat jus de eo, quod ad finem societatis consequendum fieri debeat, per se statuendi g. 6 r. ; naturaliter utique ei, qui quid proponi vult, provocare licet ad socios omnes, ut hi statuant, utrum ad deliberandum id, quod
vult, proponi debeat, nec neo . . . . Naturaliter unicuique competit jus proponendi ad daeliberandum id , quod ad finem societatis conducere ips vid et ur,
cum unicuique salus societatis curae esse debeat . r6. , snguli tamen de eo voluntatem suam declarare teneantur 3. G Id. . Quando vero necessitas, vel utilitas exigit, ut jus proponenisi in unum quendam conferatur; id in eum non collatum intelligitur ea lege , ut de eo, quod ad finem societatis condiacit, statuat pro lubitu. quasi ceteris ademta si omnis causi salutis societatis. Jus enim proponendi ea, de quibus deliberandum est, hoc minime involvit, quippe quod non alia ratione niti. tur, quam ut omnia Ordine fiant, absque ulla confusione. Albud omnino est proponere ea, de quibus deliberandum est, aliud vero statuere, utrum de aliquo deliberandum si, neene: hoc enim supponit, ut unus sociorum solus de rebus nonnullis ad societatem spectantibus statuere possit. quod fieri non debeant, fi ipsi ita visum fuerit. Ius igitur hoc sibi arrogare nequit is, in quem jus proponendi ordinis causa collatum. Quamobrem cum nemo sociorum pati teneatur, ut alius quidam so-i
eius sibi arroget jus, quod non habet; necesse omnino est, ut sngulis competat jus provocandi ad socios omnes, ubi is, qui ius proponendi habet, proponere renuit id, quod ipsi ad pro-
122쪽
De imperis ac societate is genere. IO3
cinta es dicuntur, qui ejusdem sum animi, seu quorum cinistresa eadem est voluntas & noluntas. Unde Concortata est identi- id stitas animorum, seu voluntatis ac noluntatis in diversis subjectiS.
Nimirum si unus vult, quod vult alter, & unus etiam non Vult, quod non vult alter; duo hi sunt concordes. Ac idem etiam intelligitur de pluribus.
Discordes ex adverso dicuntur, qui non sunt ejusdem Discordia animi, seu quorum diversa est voluntas & noluntas. Un- qatast.' de Disi reda est diversitas animorum, seu voluntatis ac nolumlatis in diversis subjectis.
Nimirum si unus vult, quod alter non vult, vel unus non vult, quod vult alter, aut si diversa volunt, veluti unus hoc, alter aliud; hi duo discordes sunt. Ae idem etiam intelligitur de pluribus. Dissident discordes animo.
I. t 34. Cratordes sunt socii, s vota eorum fuerins unanimia, vel si tauando δε- majoribus sese non opponunt, ac legibus societatis sese sub cunt. elisiant Disis Etenim si vota fuerint unanimia, socii omnes idem volunt, cordes. vel nolunt g. 66. Os . . . ,Quamobrem cum concordes sint, si idem volunt, vel nolunt si 3 a.); concordes utique sunt, si eorum vota fuerint unanimia. mod erat unum. Enimvero quando vota unanimia haberi nequeunt, ma
jora concludunt g. 79. , & quod majori parti visum est, id
habetur pro communi omnium sententia . So. , consc-quenter omnes adhuc idem velle , vel nolle censentur, siquidem nullus majoribus sese opponit, sed in eo, quod per majora suit conclusium, Omnes acquiescunt. Quamobrem
123쪽
cum concordes sint, qui idem volunt, Vel nolunt . 33ad; concordes quoque Ont socii, si dissentientes majoribus sese non opponunt. αuod erat secundum. Denique cum leges societatis sint regulae, juxta quas socii qua tales actiones suas determinare obligantur I. i 3 I. pari. 1. Phil. pract. an .ὶ; si se legibus subjiciunt, adeoque actiones suas in iis, quae ad societatem spectant, juxta easdem determinant, in rebus ad societatem spectantibus idem volunt ac nolunt. Quoniam itaque concordes sunt, si idem volunt ac nolunt g. et 3 a. ; concordes utique sunt, si sese legibus subjiciunti diuod erat tertium.
Quaelibet societas suas habere debet leges 46. , quibus in .
iam accensentur mores t. g. cit. . Legum adeo observa tia conservatur concordia. Quoniam lege definitur, utrum tantummodo unanimia concludere debeant, an vero etiam istis deficientibus majora ior. , quemadmodum naturaliter D
tinet, nisi aliquid conventum fuerit in contrarium cs. 7s. 3 , qui majoribus sese non opponit, legi societatis utique sese subjicit, atque adeo hoc quoque in casu legum Observantia con
s. 23sa uania Discordes μηι socii,s qui legibus subjecti esse nolunt, at ma- sini ducam toribus sese onmunt, etiam I convom non fueris. ax nonnisi des. unanimia concludant. Quoniam enim leges societatis sunt regulae, juxta quas socii qua tales suas actiones determinare tenentur cf. 13ν. para. I. Hic pract. arim , si qui legibus sese subjiciunt, adeoque actiones suas in iis, quae ad societatem spectant, juxta eas determinant, alii vero illis sese subjicere, adeoque actiones suas in iis, quae ad societatem spectant, determinare nolunt; evidens omnino est , non idem velle ac nolle omnes. Quamobrem cum discordes sint
124쪽
De imperio ac societate in genere. IOIsint socii, si non idem volunt & nolunt, sed quod alii volunt, id alii nolunt I. 13 3. ; discordes utique sunt, si qui legi
bus subjecti esse nolunt. χuod συ unam. Quoniam vota majora concludunt s. 79. , nisi e presse fuerit conventum, ut nonnisi unanimia concludant g. ror. ; legibus omnino societatis accenseri debet, ut majora concludant, quando unanimia haberi nequeunt I. rar. pari. I. Phil. Hatii. unis. es g. 8 o. h. . Qui adeo majoribus sese opponit, etiamsi expresse non fuerit conventum, ut nonnisi unanimia concludant, legibus societatis subjectus esse non
vult. Quamobrem cum discordes sint socii, si qui legibus
subjecti esse nolint, ρer de-nstrata; discordes omnino erunt,
si qui majoribus sese opponunt, etiamsi expresse non fuerit
conventum, ut nonnisi unanimia concludant. αuod erat
Non est, quod excipias, si vota non fuerint unanimia, alios nolle, quod volunt alii , 66. , consequenter discordes esse socios , quando unanimia haberi nequeunt f. et 3 3. P. Quodsi
enim vota majora concludant, & his a quiescant ceteri, quo rum dissentientia erant vota, lex animos eorum uriit, adeoque
Concordia conservatur, quatenus eidem sese subjiciunt, qui in diversam sententiam abibant. Unum enim idemque est, si essectum spectes, sive omnes idem velint, aut nolint, sive dissentientes acquiescant in eo , quod consentientibus placuit. Discordiae adeo in societate autores sunt, qui exleges esse VO lunt g. I 6 s. Part. t. Fur. mat. , adeoque suo nutu Omnia fieri debere contendunt. I. I 36.
Socii concordes esse debent. Quilibet enim socius obli- cincordiagatur ad legum observantiam g. 6o. , nec serendum est in sociorum Qcietate, ut ab uno vel altero socio fiat, quod iisdem ad- debita. Versatur si . , consequenter socii omnes sese legibus su Moyse Dr. nai. Pars VII. Ο jice-
125쪽
jicere debent. Enimvero si incit sese legibus subiiciunt, concordes sunt cf. a 3 4. . Socii itaque concordes esse debent.
Non igitur sociis concordia tantummodo commendanda tanquam medium, sine quo salus societatis consistere nequit; verum ea spectanda est tanquam debitum, ita ut discordia fit illicita, tanquam naturaliter prohibita I. Ipo. Part. ι. PALPract. univ. , ut adeo discordiarum autores peccent & in s cietatem injurii sint. Observantia nimirum legum consere tur concordia not. f. I 34. , ea vero debita est g. 6o. . Sine observantia legum salus societatis subfstere nequit f. so. , quam lamen unusquisque sociorum curae habere debet f. I 6. , atque ideo concordia sociis quam maxime commendanda. Quoniam vero lege naturali praecipitur concordia; ideo patet, discordiam eadem prohiberi s. Iaa.IMN. . Iur. t. , adeoque illicitam esse s 3. Iro. part. ι. I M.pract. Muν. . s. 13T.
πεπῶδε- Si unius vires non si ciunt admem aliquem consequendam. Gerares con-srietates contra rada. Henim si unius vires non lassiciunt traἔenda. ad finem aliquem c sequendum, necesse est ut tot vires suas conjungant, quot ad eundem consequendum vires mssicien- tes habent, consequenter ut sibi mutuo promittant, quod conjunctis viribus operam dare velit, ut eandem consequam
tur, adeoque de fine ipis conjunctis viribus consequendo inter se paciscantur f. 788. pari. 3. Iur. nat.). Quoniam itaque pacto de fine quodam conjunctis viribus conseque do societas contrahitur Φ. i. ; si unius vires non lassiciunt ad finem aliquem consequendum, Bcietas contrahenda.
. . I 338. .m sorietare I a nafara societatem infer homines institati es ad societa. a nasura im rem colendam eos obligat. Etenim nemo hominum Blus se sta-
stituta. tumque suum perficere potest, quemadmodum debet I. a 6 c
126쪽
De imperio ae societate in genere
Q. f. Phaena I. unis. J. sed unusquisque aliorum indiget auxilio, nec nisi conjunctis viribus perlectio ista obtineri potest g. a ao. ρart. L. Phil. rast unis.), ac ideo homines per ipsam essentiam atque naturam suam obligantur ad perfectinem suam statusque sivi conjunctis viribus promovendam s. 2 ar. pari. 1. Phil. pract. -ιν. . Quoniam itaque lex naturae imperat, ut homines velint conjunctis viribus persecti nem sui statusque sui promovere, atque adeo perinde sit ac si de hoc fine conjunctis viribus consequendo pactum iniissent s. 789. pari. 3. Pr. nat.)ς ipsa natura societatem inter homines instituit β. a.), & quatenus ab hac obligatione naturali nemo sese liberare valet s. 674. pari. 3. Furi nat.2, ipsa natum homines obligat ad societatem colendam.
Societas haee naturalis est, & latissime patet, cum extendatur ad omnia ossicia erga alios. Obligatio autem ista generalis ad vitam socialem colendam continet quoque obligationem ad contrahendas societates voluntarias, de qua dictum est in propositione praecedente g. I 37. . Vires enim hominum non sunt inexhaustae, ut unus omnibus in universum quocunque in casu prodesse possit. Quamobrem necesse est, ut quia iam per pacta sese invicem sibi obligent ad certos fines conis junctis viribus consequendum, atque adeo societates contraa
Quoniam ipsa natura hominem obligat ad secietatem Astatimeolendam g. i 38. i nemini licer vitam Iolitariam Uere, at sobriniam
siti siti visat, non abis. agere Nemo sane nostrum sibi soli vivere debet, cum alteri rubeunque idem debeat, quod sibi, quatenus alter id non habet in potestate sua, ipse autem citra neglectum ossicii erga seipsum hoc alteri praestare potest. g. 6o8. para. r. pr. ωι. . Hoc cum fieri minime possit, nis homines conjunctis viribus comiso a
127쪽
mune honum promovere studeant; ideo nec iis eonvenit, ut ferarum instar vitam solitariam agant. Ipsa omnino bruta ad societatem ineundam naturali instincta feruntur, quando sinem , aliquem, propter quem agunt, nonnisi con ctis viribus coninsequi datur. Exemplo sunt aves, quando speciei propagandae operam dant. s. 14 O.
Adjutorium ad torii nomine veniunt actus, quibus vel ad factum ρυio . M alterius concurrimus, vel bonum alterius promovemus. M quiust mu- tuum adeo a Iutorium est, quod duo vel plures sibi invicem tuum. Praestant, veluti si unus concurrit ad facta alterius & hic vicissim ad facita illius, & unus promovet bonum alterius &
Non recensere iam Iuber, quot modis quis ad Actum aIt rius concurrere possit: id enim jam abunde ostendimus alibi f. IIo. dc seqq. Part. a. Phil. Pract. uniri . Neque etiam i quirimus, quot modis unus bonum alterius promovere possit: Q enim patet ex iis, quae de officiis erga alios in parte prima Iuris naturae integro capite tertio demonstravimus, tum etiam passim in sequentibus. Id tantummodo notandum est, cum absentia mali bonum sit c g. 766. parr. r. Ium uat. ς bonum quoque alterius a nobis promoveri, s malum quoddam ab eo depellimus, velutI avertendo, ne in id incidar, vel eundem ab eodem liberando, ubi eo Iam affligitur. In societatibus parti- . cularibus bonum commune consistit in fine, cujus gratia conis' trahuntur I. II. . Qui adeo haec Omnia probe perspecta habet, ei non dissicile erit in casu quocunque de adjutorro ju-
Quoniam mutuum adjutorium requiriζ, ut unus con currat ad factum alterius & hic vicissim ad factum illius, &a istorium unus promoveat bonum alterius & hic vicissim bonum illius Diqitigod by Coos e
128쪽
ro 4.); qui mutuum adjutorium sibi invicem praesunt, ii vi- sibi invicem
res suas conjungunr m agendo, S rn eo, quod ipsis bonam es, pro- trasent.
movendo, ct contra. In mutuo adjutorio unus supplet desectum virium alterius, ut obtineatur, quod alias obtineri non poterat, vel non poterat adeo commode. In agendo adeo duo vel plures spectan-
rur tanquam una Persona ac unus alterum conssiderat tanquam
seipsum, si mutuum sibi adjutorium prasitant.
. M a. Societas naturalis dicitur, quam ipsa natura inter homi- ΩHeias nainnes instituit. Vocatur autem magna, . quam inter homines turabs qua- promiscue omnes instituit. nam sit, SCum societatem superius desinive imus per pactum, vel quas PMnam mβ
P3ctum s3. I. ; forsan non deerunt, qui existimature sunt, gna dicar ro. quas societas nulla inter homines a natura instituta dici possit, nisi a significatu isto recedatur, eonsequenter si sgnificatus iste proprius esse debeat, nonnisi improprie dici poste natura cietatem quandam institutam esse. Enimvero hi erunt, qui non satis perpendunt, quid si quasi pactum. Etenim quasi
pactum nititur consensu praesumto alterius I. so . pari. s. nat J. Quamobrem cum ipsa natura nos obliget ad persectionem nostram ac status nostri promovendam conjunctis viribus cf. aa I. para. r. rail. prarii. tinis.); unusquisque habere debet voluntarem conjunctis viribus perfectionem communem
sui ac status sui promovendi g. rro. part f. PHL pracI. univ. . Cumque nemo hominum solus se starumque suum persicere is possit, sed unusquisque indigeat auxilio aliorum, nec nisi coniunctis viribus perfectio ista obtineri possit . II o. para. t.PHLyra' unis quin quivis habeat voluntatem istam, quando hoc cognoscit, dubitandum non est. Et ipsa lex consensum eorum, quorum Ope indigemus, praesumere jubet. Atque adeo dici potest, societatem issam naturalem niti quasi pacto, quod natura nostro nomine fecit, nisi hoe a nobis ipsis tactum
129쪽
admittere velis. Homines conjunctis viribus eommune L num promovere debent, adeoque in hoc consentire, cum non. dependeat ab ipsorum voluntate utrum consentire velint necne l. 674. Part. y. Iur. nat. . Quamobrem cum quilibet velis Ie intelligatur, ut alter bonum ipsius promoveat & in eo promovendo auxilium praestet, alter quoque idem velle praesumitur, consequenter in commune bonum conjunctis viri hus proin movendum consentire intelliguntur β. 6 8. Part. l. 'AL praes. , univ. . Sed vix opus est, ut in hisce senus prolixiores : parum enim refert, sive dicas, societatem naturalem improprie talem dici, sive nolis, societatem omnem a pacto Vel quasi pacto derivari. Hoc unum saltem addimus. neminem in dubium vocare, s superiori si parendum, societatem a nobis esse contrahendam, quando jubet. Enimvero natura quoque jubet, ut societatem inter se contrahant Omnes, adeoque necest rio contrahenda. & quatenus ab illa obligatione nos liberare non possumus contracta intelligitur. Instituit autem natura hanc societatem, quatenus homines natura tales sunt, ut unus
sne auxilio alterius persectionem sui ac status sui consequi minime possit I. aa o. Part. I. PALPruct unis. .
. M 3. ne sis ροὰ Quoniam naturaliter obligamur ad eam societatem eo ex custod a Iendam, quam ipsa natura inter OmneS homines instituit g. societaIu 338. , consequenter quae naturalis est I. 34 a. ; quicaprad
unt. magna tali secretati naturali repugnat. id jure naturati illicitum es, quicquid vero ad eam conservandam cis eιdemque convenit.
seu rationem sussicientem in eadem habet, id est juris natura.
Inde est quod Gratius de I. B. & P. in Prolegom. 6. g. s cietatis custodiam humano intellectui convenientem, fontem esse statuat ejus juris, quod proprie tali nomine appellatur: quo refert alieni abstinentiam , & fi quid alieni habeamus aut tueri inde secerimus ristitutionem, Promissorum implend tum obligationem, damni culpa dati reparationem & poenae
130쪽
De imperio ac societate in genere. III
Inter homines meritum. In quo sequitur Ciceronem , qui Iib. I. de Lia diserte ait, si patefiat, cujus muneris colendi essiciisendique causa nati & in lucem editi simus, quae si coniunctio hominum, quae naturalis societas inter ipsos, his explicatis , sontem legum & juris inveniri. Enimvero etsi negari haudquaquam possit, ex custodia soci statis naturalis, quae conjunis ctione hominum unitatem generis humani essicit, ea deduci posse, quae ad jus externum, quod stricte sic dictum appellat Gratius, spectant, consequenter juris naturae esse, quod ad eam conservandam & colendam pertinet, et iem autem repugnare, quod societati huic repugnat; non tamen propositionem hanc invertere licet, quod quicquid juris naturae est id ex societatis custodia deduci possit ac debeat, quemadmodum visum fuit Pugendo O. - Jus enim internum , praesertim Mincia erga seipsum & erga Deum, ex custodia societatis deduci nequeunt. Sane non ante intelligitur obligatio hominis ad societatem colendam, quam ubi ante intellexeris, quid sbi debeat 3. aao. E eqq. pari. I. Phil. pract. uniri , & qualis es.se debeat societas ista naturalis ex eo ipso aestimandum , quod snguli sibimetipsis debent. Hinc δc Cicero ad fontem legum
ac juris inveniendum quae faciant enumeraturus , primo loco nominat munus, cujus colendi essiciendique causa nati & in Iucem editi sumus ac huic abjungit societatem naturalem tam
quem medium sine quo finum istum consequi non datur & quod non abhorret ab iis, quae distinctius a nobis demonstrata sunt in parte prima Philosophiae practicae universalis, ubi omnis juris naturalis sontem aperuimus & ex ipsa hominis natura deduximus. Nec ipse Gratius ea, quae ad jus internum spectant, ad custodiam societatis, refert, prouti appuet ex ε. 9.& Io. Prolet. dc Seneca lib. 4. de benes. c. I 8. cum societate conjungit rationem tanquam duas res diversas homini datas, quae ipsum animantibus ceteris validissimum incerent, &Grotius β. 7. cum appetitu excellente societatis facultatem se,
endi agendique secundum praecepta generalia. Quae adeo non satia distincte a veteribus tradita suerunt, ea a nobis disti .