장음표시 사용
131쪽
distincte exposita sunt ae demonstrata, ut & facilius intellIgi& quomodo unum ab altero dependeat penitius perspici possit. s. 4 . Ωcietatis naturatis snis est mutuum adjutorium in se sataque suo perficieηG. Etenim ideo natura societatem instituit inter homines in universium omnes ac ad eam colendam omnes obligat, quia nemo sibi solus lassicit ad perfectionem sui statusque sui consequendum, sed unus alterius Ope indiget, prouti ex demonstratione superiori liquet .i38. . Finis adeo hujus societatis est sui ac status sui persectio tanquam commune bonum conjunctis viribus obtinendum . 93 a. Ontol. N . Ir . h. . Quamobrem cum mutuum adjutorium sibi invicem praestent, qui vires suas conjungunt in agendo & in eo , quod ipsis bonum est, promovendo . 14 i.); societatis naturalis finis utique est mutuum adjutorium. In societate naturali, quemadmodum ea latissime omnium . patet, ita etiam mutuum adjutorium ad omnes Omnino actus extenditur , quibus bonum generis humani promoveri potest. Ρer societatem autem istamin aliud intenditur, quam ut homines sibi mutuo ea praesteat, quae ad perfectionem sui aestatus sui consequendum faciunt, ac ideo animos ac vire conis jungant. Mutuum adeo adjutorium finis est, qui animorum ac virium conjunctione tanquam medio obtinetur. Remotior autem sinis est generis humani ac status eorundem persectio Muippe quam mutuo adjutorio consequi datur. . Animorum ac virium conjunctio unitatem generis humani essicit, N quatenus conjunctionem istam necessariam essicit natura, se cietatem inter homines instituit. . t 4 I.
In qualibet societate socii βι invicem obligentur ad muruum adjutorium in iis, qua ad finem societatis consequendam quo
132쪽
De imperio ae fcietate in genere. II 3
modunn ara faciant. Etenim quilibet socius obligatur facere, in quia is quae ad finem consequendum facere potest f. 7. , conse- ocietate. quenter etiam concurrere quando opus est, ad factum socii alterius propter finem societatis agentis, & cum eo in agendo ac in bono communi promovendo vires suas conjungere. Quoniam itaque mutuum adjutorium sibi invicem praestant, qui
hoc faciunt I. ror. ; in qualibet societate socii sibi invi
cem obligantur ad mutuum adjutorium in iis, quae ad finem societatis consequendum quomodocunque faciunt.
Atque hinc patet, quo sensu mutuum adiutorium dici posis fit finis eujuscunque societatis, nimirum respectu finis, cujus gratia societas contrahitur , ita ut illud tanquam finis intendatur, dum societas initur, sed per modum medii subordinetur fini isti, cujus causa societas contrahitur, dc qui tanquam hinnum commune spectatur II. . Quoniam vero mutuum adjutorium extenditur ad ea omnia, quae quocunque modo ad finem societatis consequendum faciunt; non solum ea hie sp ctanda sunt, quae immediate ad finem consequendum faciunt, sed etiam ea, a quibus actus, in quo mutuum adjutorium immediate confistit, quomodocunque dependet.
s. 146. mmines omnes concordes esse debent. Etenim natura χ' cineredia ..cietatem inter homines instituit & ad eam colendam eos Ob- malam ho
ligat g. 33 8o, adeoque homines omnes spectandi tanquam minam pra. socii β. 4. . Enimvero socii concordes esse debent s. 336. . cepta. Ergo homines concordes esse debet.
Non neso, concordiam inter homines omnes inter ea res rendam este , quae quidem optanda sorent, attamen sperari neutiquam possunt. Non tamen inde sequitur eam lege naturali non esse praeceptam. Sane amor ille mutuus. quo homines omnes prosequi debent sese invicem d. 6 I9. Part. l. Iurinat. , etiam exulat ex orbe; hoc tamen non obstante dici ne-
133쪽
quit, quod lege naturae non si praeceptus. Nee dici potist.
obligationem naturalem extendi ad id, quod impossibilet id quod sit absurdum f. Io 9. pari. I. PALPracI. univ. . Neque enim in se repugnat, ut concordes sint homines sed eorum vitio hoc accidit. Obligatio ad servandam concordiam tenet omnes &, si saperent, eandem colerent: quod autem paucissimi obligationi satisfaciant, propterea ea non tollitur. Quodsi omnes obligationi naturali satis facerent, vi cujus se statumque suum perficere tenentur, quantum datur, concordes quoque forent omnes, ut adeo defectus concordiae tribuendus sit des ctui ossiciorum erga seipsum. I. 14 T.
De Discom Quoniam homines omnes concordes esse debent ca wI-- 1 46. , lex autem praeceptiva simul est prohibitiva contra- Δ. rii 9. 7a a. pari. P. Fur. nat. p iscordia lege naturali prolibisa, consequenter nemo facere debet, quod aesta Mia cos D.
Ex ossiciis dijudicandum est, quinam si discordiae autor. Qui enim vult, quod officia exigunt, altero repugnante, is non est autor discordiae, sed ea huic tribuenda. dimiliter qui non vult. quod officiis repugnat, altero volente, is dici nequit di cordiae autor, sed ea voIenti imputanda. I .' 148.
In ρει an Oniam homines omnes concordes esse debent . versalis com 3 46. , concordes vero sunt, qui idem volunt ac nolunt s.corda eox s. 3 33. , omnium hominum in iis, qua ad magnam uiam societatem stat. nataralem spectant, eadem esse debet voluntas, eadem noluntas. societatis naturalis, quae inter omnes homines intercedit, finis est mutuum adjutorium in se ac statu suo perficiendo g. i 40. Quoniam itaque unusquisque ad se ac statum suum perficiendum Obligatur . i sa. Part./.mul fr. m. s Omnes hoc velle debent. Et quoniam hoc fieri nequit, nisi conjunctis viribus. I. aaolari .LPhilyaci. m. i omnes quoque velle debent mu-
134쪽
De imperio ac societate in genere. IIS
tuum adjutorium in se ac statu suo perficiendo I. I 4r. . M-que adeo patet, hominum omnium eandem fore voluntateipfiquidem omnes obligationi naturali satisfacerent. Ac iciem etiam intelligitur de noluntate. Videmus adeo legem naturae in hominibus requirere eandem voluntatem ac noluntatem in iis , quae ad officia spectant, consequenter concordiam leginaturae apprime consentire, & ex agverso nihil magis eidem adversari, quam discordiam. Ex stricta observantia Iegis naturae concordia per se oritur: quamprimum vero ab hac rec
ditur, discordiae Iocus est, cum jam sint contrariae hominum
g. 49. Singatis laminibus naturature competit jus novatiens. ut quis De iure non faciat, qua commani bono secutaris Alius naturalis magna ad eo patienae,ue
fantari Quoniam enim magna illa naturalis societas inter quis fatiae. omnes homines a natura promiscue instituta s. assa.), hQ' qua honomines omnes in universum consocii sunt g. 4.). Quamo, communis
rem cum consocii pati non teneantur, ut socius faciat, quae cieriarismo communi bono adversiantur as. ; singulis hominibus nugna a diem turaliter competit jus non patiendi, ut quis faciat, quae com fantur. . muni bono societatis illius naturalis magnae adversiantur.
Facile patet hic non sermonem esse de eo, quod snguli si gulis faciunt, sed de eo, quod societatem ipsam respicit velutis quondam ii sint mores, ut nonnisi rapto vivere velint, vel prinmiscue pro lubitu suo laedere alios. Absit autem ut hoc evenis das ad eos actus, quibus consulis alteri, cum nemo teneatur ultra id, quod fine neglectu sui facere nequit I. 6o8. Para. r. Jur. κα ὶ, & de quo unicuique suum relinquendum est vi liberta tis naturalis iudicium F. Is 6. pari. r. r. l. . Neque enim - societatem instituendo natura tollit libertatem naturalem, hoc
est, jus, quod unicuique tribuit, utpote sibimetipsi minime , contraria. Spectantur adeo hic potissimum laesones positivae dolosae, quibus admissis societas naturalis inter homines insti-Ρ a tuta Dissilirso by Corale
135쪽
tuta tollitur. Ad hane colendam, adeoque etiam conservin tam cum singuli obligentur j. 143. , ex hac ipsa obligatione resultat jus non patiendi, ut fiant, quae societatem ipsam tollunt. Iso.
Societis uti rataradis magna societas aqualis es. Natura enim homines omnes aequales sunt g. 8a. pa t. I. Iur. nat. λ Quamobrem cum hominum omnium naturaliter eadem sint jura & eaedem obligationes β78. para. I. Fur. nat. I si natura societatem inter omnes promiscue instituit, in ea omnia um eaedem obligationes fiunt ac jura eadem, adeoque soci
tas ista aequalis est s. a 8. . Quoniam itaque societatem naturalem magnam ipsa natura inter homines omnes promiscue instituit I. a 4 a. ; societas naturalis magna societas aequalis est.
Quoniam societas illa naturalis magna societas aequalis est I. iso. , in societate autem aequali socio nulli praerogativa quaedam competit 3 . , nec praecedentia I. 33. ,
in societate naturali magna socio nasii praerogativa, nulli Haec Moria comperit. Immo eodem modo patet, quod uni licitam, ι et-sam lituum Hieri, fi quod uni non licet, idem nec altera licere. o. 3I. Patet adeo abunde, per societatem magnam nulla tolli naturalia jura, nec obligationes, quibus snguli renentur, quicquam immutari; sed quae capite primo partis primae demonstrata sunt, immota prorsus ac inconcussa manere. Adversa tur societati huic, si quis praerogativam quandam aut praecedentiam si hi arrogat, aut in alterum sibi licere existimet, quodesteti in ipsum licitum esse non debeat. β. Is a.
Letes societaris naturalis magna sunt i a leges naturales.
136쪽
De imperio se societate in genere. II
Quaelibet societas suas habere debet leges . 46. , adeoque a legess-
etiam naturalis illa societas magna leges suas habere debet. aetatu na-Quoniam vero eam inter homines promiscue omnes instituit taratu -- natura . a 4 a. mutui adjutorii in se statuque suo perficiendo gna. causa f. 344. , persectio autem sui statusque sivi conjunctis nonnisii viribus obtinenda a a o. pari. r. Phil. 'act - . Afundamentum est omnium legum naturalium g. 3s a. rs 9. N a a a. S seqq. pari. I. Phic ρract. unis. i societatis quoque illius naturalis magnae non aliae sunt leges, quam ipsae leges
naturales. Societas haec non dependet a voluntate hominum, quippe instituta ab ipsa natura 3. I 4 a. . Quamobrem nec jus fereri di leges de lix, quae ad hanc societatem spectant, illis compe tere potest fg. 46. ; sed quemadmodum natura secietatem instituit, ita etiam ipsa natura constitutum jus est, quod in ea societate valet. Natura isitur praescribit leges, non voluntate sociorum conduntur. Et quia natura nos obligat ad faciendum ea, quae lege naturali praecipiuntur, & omittendum ea, quae eadem lege prohibentur, & lege permissiva confert jus ad agendum, societatem quoque instituit, quae alias nulla foret. V idetur adeo societas jure naturae posterior, adeoque hoc fur Ponit, consequenter non commode jus naturae ex ista societa..te deducitur, cujus custodiam ipsa lex naturae imperat, ut ea proprie fons juris naturae dici nequeat etiam quoad ea, quae inde deduci quidem possitnt, aliunde tamen jam cognosci, antequam de societate cogites, quemadmodum abunde patet ex iis, quae de jure naturae in Tomis praecedentibus demonstrata
q. Is 3. Si sisti societatis illicitus, sitietas istisita est e si vero sinis Quando si praereptus , vel luitus, societas quoque licita es. Etenim cum cietas licita. illicitum sit, ad quod omittendum obligamur j. a Io. 8art. quando isi P 3 '. I.Ptilo cita. Disit igno by Cooste
137쪽
I. Psit pras. unis. J; si finis societatis sit illicitus , inter ea. refertur, quae a nobis omittenda sunt, consequenter ut euinconsequamur, operam dare non licet. Quamobrem cum finis consequendi causa societas contrahatur j. i. , finis iIliciti causa societatem contrahere non licet, consequenter quae ejus causa contrahitur iocietas illicita est. .
Ostenditur etiam per indirectum hoc in Odo. Pona mus societatem licitam esse, cujus finis illicitus, seu finis illiciti consequendi causa societatem inire licere. Quoniam socii obligantur facere, quod ad finem consequendum face re possunt . r. ; iidem obligantur ad dandum operam, ut fiat, quod thicitum est, consequenter ad quod omittendum obligamur. Quamobrem cum pacto contrahatur societas g. r. , ab obligatione naturali paciscendo nos liberare posis sumus : quod cum sit absiurdum β. 674. ραρο. I. Jari natfinis quoque illiciti consequendi causa societatem contraheis re non licet; seu contracta illius causa societas illicita est.
Quod si finis fuerit praeceptus, ad eum consequendum obligamur β. a To. pari. . Phil. trin. - . t Quamobrem etiam vires conjungere possunt duo vel plures, ut eundem eonsequantur. Enimvero si duo vel plures inter se conveniant, quod conjungere vires velint ad finem consequendum , societatem ineunt β. i. . Societatem igitur inire tiaeet, finis, qui praecipitur, consequendi causia, adeoque societas licita est, cujus finis praeceptus. diuod erat secundum. Quodsi finis fuerit licitus, nobis permissum est ut eum consequamur I. 3TO. pari. 1. Phil. pract. unis. . Enimvero si unius vires non sussiciunt ad finem consequendum, societas contrahenda s. 137. . Quodsi ergo vires unius non
lassiciunt ad finem quendam licitum consequendum, permis sum
138쪽
sum quoque nobis est, ut societatem contrahamus. Socie. tas adeo licita est, si finis societatis licitus. Euoderat reriimm. Societates disserunt fine, qui intenditur . . Si snis ib
licitus. eum intendere non licet, adeoque nec ejus causa conistrahere societatem licet. Quodsi finis fuerit praeceptus, eum intendere debemus 3. Iro. pari. 1. PAZWaELurim. . Quam-- chrem si societas ejus consequendi causa contrahitur, pacticentes non intendunt, nisi quod intendere debent. Nemo igitur dubitare potest, quin ejus consequendi causa contracta socieistas licita si f. Is 9. Iro. pari. r. Hi pris. ivd. Si denique finis fuerit licitus, eum intondere nobis permissum est f. x o. pari. I. Phil. Pra I. univ.). Permissum igitur etiam est ejus con-4equendi causa societatem contrahere. E. gr. Furtum & raispina lege naturali prohibentur 3. s I9. para. a. Iur. nat. . Furti igitur ac rapinae causa societatem contrahere non licet, seu furum ac praedonum societas illicita. Similiter alterum occidere illicitum g. 743. pari. I. Iur. nat. . Latrociniorum itaque causa societatem contrahere non licet, seu latronum societas illicita. Fraudare alterum non licet I48. pari. X. Puri nar.). Societas itaque . quae contrahitur alios defraudandi causa, illicita est. Scientiam acquirere debemus f. 24o. pari. I. Fur. nat. . Mus igitur acquirendae causa quae contra hitur societas licita est. Similiter in virtutibus moralibus pro . pagandis seduli esse debemus cf. 638. Part. I. Iur. nat. . Societas igitur licita est, quae virtutum propagandarum causa Contrahitur. Se defendere licitum-973. pari. I. Iur. nat. . Quae adeo sui defendendi causa contrahitur societas, licita est. Defensio rerum suarum licita est l. 692. Part. a Iur. nat. . Sincietas itaque rerum suarum defendendarum causa inita licita est. Non abGili modo patet, societates negotiatorias licitas esse.
Finis liciti consequendi causa non licet facere quod Agirisum, an medii seu medus illicitis uti non licet. Etenim quod illicitum est, ad HBritis Muid Omittendum obligamur I. iro. pari. I. PLLHMI. aniυ. , bceM M st
139쪽
nem litatum adeoque id saeere non licet .cit. . Quamobrem eum consequen- obligatio naturalis necessaria sit ac immutabilis g. 3 o. para.dum. l. I hic stract. anm. , nec finis liciti consequendi causa facere licet, quod illicitum, consequenter cum media sint, quibus finis obtinetur g. 937. Oηrat finis liciti consequendi causa non licet uti mediis illicitis.
Ita scortari, vel surari n6n licet, ut acquiras, quae ad vitae necessitatem tolerandam requiruntur. Neque etiam fraudare licet alios, ut patrimonium tuum amplifices, quo post mortem tuam habeant liberi tui necessaria alimenta. Pertinet huc, quod vulgo dicitur, non esse facienda mala, ut inde eveniant bona.
Graniameia soci ratem perselicitam in i
Quoniam finis liciti consequendi causa non licet uti mediis illicitis . i s 4 ),Asicietas fims licui causa contrahi
tur, non comenire licet, ut media illicua ad eum conseqaenaeum
adhibeantur , consequenter quamvis finis liciti causa contracta societas per se licita sit, attamen, s secretas ea lege conre titur , ut nonns meaea Agitara adflnem ocuum, immo ratum d bitum consequendum assi eoicae, societas per se alias luita vitiatur, atque ιn Alicitam abit. E. gr. Fingamus aliquos ita convenire, ut furto ac rapina nummos acquirere studeanr, quoa in aegrotos inopes impendant. Si finem spectes, societas ejus causa contracta licita Omnino est, immolaudandμ ast quatenus ad consequendum finem non adhibentur nisi media illicita, ea societatem illicitam efficiunt.
Ex societate illicita nusia nascitur obligario, ius nasium. Quando enim societas illicita est, socii vires siuas conjungunt ad finem illicitum consequendum . is3.J aut media illicita adhibent ad finem alias licitum consed uendum
140쪽
De imperio ae societate in genere. 12 r
ru. , consequenter cum pacto contrahatur societas a. , sibi invicem promittunt, quod operam dare velint fini illicito consequendo, vel ad finem licitum consiequendum adhibere velint media illicita s. 788.m t. 3. Iur. nard. Pro mittunt itaque id, ad quod omittendum naturaliter obligantur . II o. part. ι. Dr. nat. , Quamobrem cum conjunctio virium promittatur sub ea conditione, ut fiant, quae lege prohibentur; promissiones reciprocae in contrahenda societate illicita fiunt sub conditione turpi β. 49 r. pari. Id Iur. nat. ). Enimvero ex promissione sub conditione turpi facta nulla nascitur promissoris obligatio, neque etiam jus ullum consequi potest promissarius, facto licet.turpi commisso, & promisso statim invalida est g. 49 s. pari. I. Furinat. . Ex societate adeo illicita nulla nascitur obligatio, jus nullum.
Societates illicitae omnes nonnisi pacto contrahi possunt. Etenim praeter societates, quae pacto contrahuntur, non dantur aliae, nisi quae quas pacto nituntur f. I. , aut ipsa natura inter homines instituit f. et a. . Cum quasi pactum supponat consensum alterius praesumtum s. so4. Part. q. Dr. πα- .ruod autem illicitum est, aut lege prosi bitum, praesumi non .ebeat; nulla quoque concipi potest societas illicita, quae quasi pacto nitatur. Et cum lex naturae rationem susscientem in natura hominis atque rerum habeat g. I 3 s. pari. I. rei Pract. Mων. , quod vero illicitum est, eadem lege prohibetur f. Ipo. Pan. l. Phil. PracI. univ. ἰ nec natura societatem illicitam instituere potest. Atque adeo patet, impossibile esse, ut detur societas illicita, quae alio su amento, quam pacto nitatur. In d monstratione itaque recte ad pactum recurrimus, quo societas contrahitur, ut Pateat, ex ea nullam nasci obligationem, nec jus ullum. s. Is T.