장음표시 사용
541쪽
cum brutis communem habent, verum etiam rationaIem, quae homini propria, ut ea de causa odium parentum suorum dein primat liberos non solum infra sortem hominum, sed & br torum. Vix igitur quicquam turpius concipi potest odio liberorum, quo prosequuntur parentes suos. Dubium oriri Poterat ex eo, quando parentes non satisfecerunt ossicio suo in educandis liberis, ut ideo veI fiant infelices, vel infortun ti, aut infortunati ac infelices simuL Enimvero primum in genere patet, si parentes non satisfaciant obligationi naturali, non ideo permissum esse liberis, ut nec obligationi suae, qua ipsis tenentur, satisfaciant. Deinde beneficia neglecta non tollunt praestita, sed eorum tantummodo numerum imminuisunt, prouti jam antea annotavimus not. f. 738- . Amor ergo vi pra litorum adhuc subsstit, & per consequens odium arcet g. 62 3. Part. ι. Pur. nat. A ad ignoscendum parer . tibus, si prava educatione nocuerunt, liberos impellit I. 939. Part. l. Iur. nari , ad quod naturaliter quoque homini cuique obligamur f. 96o. Part. I. Furi nat.
g. 74 P. Ligeri obligantur ad iam fili tum reddendum starentibast oce Isme oblata es gratum erga eos animum fabere uti seni. Etenim
parentes serit benefactores liberorum s. 73ου . Quamobrem cum beneficiarius obligetur ad bcneficium reddendum benefactori occasione oblata j. 4r . myt. r. nata& animum gratum habere debcant erga beta cfactorom 3. 43. ρ ρ t. q. Jιν. nar. k lil3eri quoque obligantur ad bene h-cium reddendum parentibus occasione oblata & gratum erga eos animum habere debent. Ostenditur etiam hoc modo. Beneficiarii animus dispositus esse debet ad ben cficia benefactori tribuenda obheneficia sibi ab ipso tributa l. 4o. ρτηι. Iur. nat. . Ta
lem igitur quoque animum habere debent liberi erga pa
542쪽
rentes, maximos benefactines, g. 738.), consequenter animum gratum I. 4 a. 8art. . Iur. nat. ) , quem cum habere non possint, nisi etiam beneficium parentibus reddant actu, occa fione oblata beneficium quoque parentibus reddere obligantur.
Gratus animus magis ornat liberos, quam amor liberorum parentes, cum in illo majorem sibi partem vindicet ratio. quam natura, in hoc autem majorem natura, quam ratio. Quemadmodum vero gratiarum actio ad plus dandum invita. tio esse solet; ita quoque animus gratus liberorum auget amorem parentum.
Quoniam liberi animum gratum habere debent erga De ingr parentes g. 74i.), leX Vero praeceptiva est simul prohi- ilia me m
Summus ingratitudinis liberorum gradus est odium parentum f. 46. Parr. M. Dr. nat. . Quamvis enim ingratitudo per se in odio benefactoris consistere nequeat, utpote quae mR-gis in absentia animi grati consistit; peculiaribus tamen de causis eidem superaccedere potest t. f. 46. pari. 4. Furimat. . consequenter ingratitudinem tanto turpiorem reddit ac detestabiliorem, quanto causae istae ab honestate magis receis dunt, veluti s liberi odio prosequantur parentes, quod approbare nolint male facta. Constat ingratitudinem in genere prohibitam esse lege naturali s g. 47. pari. q. Jur. nat. )ἰ liberis autem eadem lege insuper in specie prohibita, Di praesentis. Quamobrem ingratitudo liberorum turpior est ingratitudine
. T43.' Similiter quia liberi animum gratum habere debent De Hiems- erga parentes g. 74 i. , qui vero animum gratum habet ne paren-
543쪽
erga aIterum, eundem diligit, & per consequens constansi pli est voluntas ac perpetua omni studio id agendi, ut sit felix, & cavendi, ne sit in selix 3 r. pari. 4. Pr. nar. pGera parentes βιω diligere di bent, ac consans ipsis esse iubet voluntas omni do id agendi, ut sint febres, ac cave nia, ne sostis liceae.
Ut pateat, quomodo appetitus sensitivus hac in parre reducatur ad consensum cum rationali, relegenda sunt ea, quae alias annotavimus cnor. 3I. Parr. q. Iur. ML .
De inciis Quoniam parentes suos diligere debent liberi . 43. I,
humanitatis qui vero alterum diligit, ei constans ac perpetua voluntas a liberas pa- est perfectionem ejus promovendi g. 633. Part. L. Fur. nat. ς roribus dri uberis quoque constans o perperua esse debet voluntas parentum ιιιis. Perfect-em Promovendi, consequenter cum officia erga alios, quibus ipsorum persectio promovetur, sint officia humanitatis j. 6s s. pari. I. Iur. nat. . tiferi qua tiberi' etiam pare
ribus ad praefanda quavra incia Lumanita is Abg-Iur. Paueis hie multa dicuntur. Ossicia enim humanitatis, quae homo homini debet, longe plurima sunt, quemadmodum abunde paret ex iis, quae de ossiciis humanitatis integro capite tertio partis primae Juris naturae demonstravimus. Singula debentur parentibus non modo ex obligatione universali, quae respicit omnes homines sq. II. Parr. r. Jur. nat. , verum et iam ex Obligatione singulari, quae parentes respicit qua tales f. II. Part. I Jur. nat. ). Qui ergo in iis, quae parentibus debet, nihil a se desiderari voluerit, is ossicia erga alios singula probe perpendere tenetur. ne ullam praetermittat O asionem parentibus suis pro virili inserviendi, nec quicquam committar, quod eorum gratia omittere debebat.
544쪽
. 74s. Liberi in omnibus sitis actionibus studere debeηr, ut placeant et modo parenIthus, ac stata ite sibi cavere, ne quid faciant, quod voluntati tiberi in rigorum ad stim. Etenim Iiberi parentes suos amare de- omni amo-bent s. 739. . Enimvero qui alterum amat, is volupta ne suderetem eidem creare, taedium vero ab eo avertere studct g. Abeant, ut 6sa. Psch. empiri P. Quamobrem etiam liberi studere dein lateisnt Ρ-bent, ut parentes ex ipsorum actionibus voluptatem, mini- renidus. me autem taedium seu molestiam percipiant. Quoniam itaque is nobis placet, ex cujus actionibus voluptatem percipimus l. 34 a. Poch. empiri ; liberi in omnibus suis actionibus studere dedent, ut Placeant parentibus. Auod
Porro qui a Iterum amat, is facere non vult, quod v Iuntati iplius adversum β. a r 76. stari. I. Jur. nu. . Quamobrcm cum liberi parentes amare debeant . 739. ; sollicite quoque sibi cavere debent, ne quid faciant, quod voluntati ipsorum adversum. o erat alteram. Facile patet, ossicium hoc latius patere, quam obedientiam, etsi cum hoc conjungi possit ac debeat. Neque enim solum extenditur ad eas actiones, quas parentes liberia non imperant & ad eum statum, in quo actiones ipsorum non amplius sunt in dominio parentum, quemadmodum deinceps patebit;
verum etiam exigita ut obedientia ex amore parentum proficiscatur, nimine autem metu poenarum extorqueatur. Ita
demum liberi obediunt parentibus cum sensu ossicii, & O edientia tanquam ossicium naturaliter debitum praestita virtu- . tis est. Non scrupulosus distinguo aer item, cuinam obedientia per modum Ossicii praestanda conveniat, & quandonam citra obedientiam studere debeant liberi, ut parentibus placeant, talia enim res ipsa loquitur, ubi ad disserentiam aetatum superius explicatam 644. animus adveriitur. Quomodo vero tam obedientia cum sensu ossicii praestanda, quam studium. / U u u 3 pla-
545쪽
plaeendi parentibus in omnibus actionibus suis citra obediem tiam liberis ab ipsis parentibus instillari debeat g. 7o9. ; in philosophia morali doceri debet. Quemadmodum autem P rentes liberis imperare nequeunt, quae legi naturae contrariantur I. 67 a. , nec liberi talia praecipientibus obedire debent g. 673. ; ita quoque studium placendi parentibus extendendum non est ad actiones illicitas, neque ad tales, quae for
I. Tq6. Parentes sunt timendi timore stiati; timor autem servilis lege naturali non praeripitur, seu non es o ιum liberorum ergε arentes. Liberi enim sollicite sibi cavere debent, ne quid faciant, quod voluntati parentum adversum F. 74s. . Quoniam itaque sollicitudo animi nil faciendi, quod voluntati alterius adversium, timor filialis est g. ia77. para. LPr. nat. . parentes timendi sunt timore filiali. Euod erat
Enimvero qui timore servili percellitur, metu poenae facit, quod vult alter, & non facit, quod is a se fieri non
vult β. 1378. 8art. l. Pr. nat. . Enimvero actio recta non est, quae metu poenarum extorquetur g. 349. pari. t. Phil. 8riact. univ. J. Quamobrem cum lex naturae praecipiat actionis rectitudinem I. 389. i 64. pari. r. Phil. pract. -ιν. . timor servilis lege naturali minime praecipitur, consequenter nec ossicium liberorum erga parentes est s. a a 4. a a L.
pari. f. Igu.Hact. unim . diuod erat aberam. Timor filialis ab amore seiungi nequit: qui ubi abest, nee dici potest, liberos amare parentes, saltem amor parentum restringitur ad eos actus, qui & ipsis placent. Caret igitur
amor ea rectitudine, quam lex naturae exigit. Liberi nimirum Parentes non amant, quam quatenua amor parentum non adve
546쪽
adversatur amori perverso proprio. Parenaes itaque non amant tanquam seipsos, sed ea faciunt, quae ana ori parentum convenire videntur, quia seipsos amant, & Perco: sequens Pa- rentes minime amant cum sensu ossicii, sed quatenus ea probant, vel jubent, aut suadent, quae & ipsis per se placent, ita ut amor parentum non influat in determinationem actionis 'quippe quam sic, non aliter determinarent, etiamsi ea parentibus displiceret. Timor servilis non est ossicium liberorum erga parentes, sed medrum cohibendi voluntatem malam, ne in actus externos erumpat, quemadmodum idem jam ann ravimus, cum de timore Dei ageremus not. I. II 8 P. Parι. r.
s. 747. Eaamdis liberi usu rationis destruisti η, vel nondum sis De incis P
elen e sto ent, metu servia imbuendus es animas r quamprimum rentum vero fierι potest, operam dare tenentW parentes, in merum servi- quoad lem in 'tialem convenant. Etenim quamdiu liberi usu ratio-tram . .
nis destituuntur, veI nondum sussiciente pollent, scientiam boni & mali legumque naturalium acquirere minime valent 689. . Quamobrem fieri nequit, ut cum sensiuofficii faciant, quae legi naturae conVeniunt g. 224. ρὐI. P. Hic Warii. unm. . Metu igitur poenarum deterrendi sunt ab eo. quod omittendum, di adducendi ad id, quod committendum 67r.). Quoniam itaque metu poenae faeit, quod vult alter, & non facit, quod is a se fieri non vult, qni timore fervili percellitur g. r 78. pari. I. Furinat ); quamdiu liberi usu rationis destituuntur, vel nondum siussiciente pollent, metu servili imbuendus est eorum
Enimvero cum timor servilis ossicium Iiberorum erga parentes non sit, sed filialis . 746. h. I. a a 4. an. . Phil. 'act. Wri'. , parentes vero libcros a prima statim aetate
547쪽
assuefacere debeant ossiciis, quae ipsis debentur cf. et o 9. : parcntes quoque Operam dare debent, ut, quam primum fieri potest, metum servilem liberorum in filialem convertant.
Si ossicio huic parentes satisfacere velint, ne qua in parte di Iigentiam suam desiderari patiantur, plura observanda sunt, quam videri poterat. Sed eorum discussio ad Philosophiam moralem spectat. Erunt fossitan, qui existimaturi sunt, nos parentibus in educandis liberis jugum nimis grave imponere, immo intolerabile. Sed hi erunt. qui minime perpendunr, nos nihil assirmare, nisi quod ex principiis juris naturae demonstratur. Uelim itaque, ut, qui sic sentiunt, demonstrationes nostras probe perpendant, ut eorum vim percipiant. Ne vero sibi, vel aliis persuadere conentur, quas obligationem parentum in educatione liberorum ultra id extendamus, quod fieri potest, parum memores infirmitatis humanae; velim ne praecipitent judicium, antequam in philosophia morali usum facultatum animae in exequendis Ossiciis demonstiaverimus, &in philosophia civili seu Politica ostenderimus, quaenam sint partes principis in educatione liberorum. Plura sane in po. testare sunt quam vulgo putatur, quemadmodum me Ostensurum confido, si Deus vitam ac vires corporis S animi conis servet, donec Philosophiam moralem atque civilem tradere li. cuerit, qualem animo concepi. Non famae studeo, sed felicitati generis humani, ad quam s quid contulero, aliud labo. rum praemium non e Xpeto, quippe non quaerens quod meum est, sed quod alterius cum sensu ossicii mei 3. 6is . para.
s. 743. De parenti- laberi parentes suos corarasare non debent. Amare enimbos Aon con- debent parentes g. 7 39. . Enimvero si quis alterum instando. amat, is ideo contristatur, quod alter tristis sit c g. 641. Poch. empir. ), consequCnter ipse cundzm contristare iton debet. Dissilia 6 by COOste
548쪽
De Societate faeterna. 529 debet. Liberi igitur parentes sitas contristare non
Animus non contristandi parentes ab amore separari nequiti Plus tamen est in ossicio eos non contristandi, nimirum circumspecta sollicitudo, ne quid committatur, quo contristari possunt. Haec ubi abest, incogitantia contingit, ut tale quid committatur, quamvis facti Poeniteat, quo parentes contristantur, s liberi animam non contristandi habeant. .cum GEcium praesens motivum esse debeat id non committendi. Et qui .ossicio huic cuisfacere voluerit, is assuefieri debet actionibus suis ad animum parentum referendi ut appareat, quemnam in eo assectum suscitare possint. Facile autem intelligitur, Iibetis imputari mon posse, si quid ipsis accidat, ob quod lachrymis ac tristitiae sese tradunt parentes. Ad casus enim evitandos, qui potestati nostrae subducuntur, ossicium hoc extendi nequit E. gr. Filia contristat parentes, quae se ει- prati patitur; filius, si stelus perficiat, immo scelus scelere cu.
mulet, nec ab eo quamvis saepe aci serio monitus liberari possir, non vero si tristitia angantur Parentes, quod morbus obstet, quo minus ejus fortunae constitere valeant, quemadmodum sibi proposuerant: hoc enim in casu parentum est .tristitiam, quam suadet amor f. 642. P h. empir. mitigare θ. 39I .Fart. r. Jur. Mar. , & patienter ferre . quae mutari non possunt g. 393. Paro. r. Dr. nat.) . Insanus autem foret ac peccaret, qui ea de causa filium odio haberet, aut am rem saltem suum languescere pateretur.
l. 749. Parentes tileros ad iram 'ovocare non debent. Quoniam menim ira coniumsta est cum Odio s. 86a. PAIA. emfir. ad iram non si liberi a parentibus ad iram prOVOcentur, facile contin Armora Hs. git, ut odium Concipiant in parentes, aut saltem ut animus illorum ab iis alienetur. Quoniam itaque parentes amo
rem sui, ad quem naturaliter obligantur g. 739. , a prima msi Iur. nai. Pars VII. X x x statim
549쪽
statim aetate instillare debent 3. 7o8. , eos4 iram pro
vocare non debent I. Iaa. para. t Dr. nat. 2.
Multis modis contingit, ut parentes ad iram provocem Ii- heros, veluti intempestiva, vel immoderata castigatione, denegando iis, quae facile concedi poterant, non distinguendo malitiam a culpa, praesertim in re leviori. Sed de his agem dum est in phil sophia morali. Absit vero, ut tibi persuadeas, propterea liberis quaevis pro lubitu esse permittenda, nec poenis meritis malitiam, vel negligentiam eorum coerceri dam: sit ita, quod poena etiam merita condonanda sit, si spes emendationis in posterum assulgeat. Nimia parentum leni
tal corrumpit mores liberorum, quos ipsi formare ac emeta dare tenentur.
Misis imia enim operam dare debent pro virili, ut liberi consequantur . .eari non bona sertunar, & COs aptos cssiciant ad ea consequenda' ι Mai. f. 7 9. , minime aurem cos privare bonis tortunae, quibus eos augere Poterant, nec negl=gere ea in curam, quam adhibere debcbant, ut ad palanda bona fortunae fierent apti 3. 73o. . Immo ex felicitate liberorum voluptatem percipere debent 733.L Qtiam obrem Optare, vel velle nequeunt, ut liberi careant bonis fortunae, vel iisdem priventur, aut ut iplis eveniant mala. Enimvero qui verbis declarat velle sese, ut liberis eveniant mala, quale est amissio bonorum fortunae, alteri mala imprecatur g. 863. pari. s. Fur. nat.) . Parentes igitur liberis mala imprecari non debentis
Nemini ma Ia imprecari Iicer g. 868. P r. r. In nat. , multo minus itaque mala liberis imprecari permissum, cum istius modi imprecatio dc execratio cum lassicio parentum erga liberos pugner. Nec est, quod excipias, mereri eandem liberos im morigeros, qui parentes suo contristare sibi minime telistioni
550쪽
ducunt. Quamvis enim liberi desint ossieto suo s. 666. 48. ; non tamen ideo parentibus permissum est tollere officium tuum erga liberos g. 6 3 I. pari. I. pr. nat. dc Per consequens eos Oaio habere s. 867. pari. s. pr. nat. , ac ideo ex illorum infelicitate voluptatem percipere g. 668, Queb. e mr. , quorum felicitas cf. 7 Io. & fortuna secunda ipsis maxime curae esse debebat f. 729. . Optare igitur potius
debent, ut liberi immorigeri ad meliorem frugem revertantur, me semetipsos reddant infelices ac miseros, Votis hisce minime repugnat, sed potius convenit, ut parentes vindictam divinam liberis immorigeris serio ac graviter, nec sine indignatione, factorum atque scelerum detestatione, repraesentent ac mala , in quae se praecipites dant, praedicant, cum poein marum divinarum & malorum, quae tibi arcessunt, metu a scelere sint abducendi, nisi causa prorsus desperata sit. Odisse debent scelera liberorum, non vero liberos, & dolere, quod Deum experturi stat vindicem, nisi respiscant. Odium hoc consistere potest cum amore liberorum, quem lex naturae in- . iungit parentibus b. Is. . Quodsi parentes ita modere tur irae, ut tendat in facta , non in personam liberorum; abcmni odio immunem praestabunt animum, nec dici poteruntaeonnivere in malitia liberorum.
f. 731. Liberi parentes magni jacere debent. Etenim liberi non De parentia modo parentibus suis vitam suam & conservationem sui bus magni acceptam reserre debent tanquam causis secundis; verum faciendis. etiam parentes multum curae in eorum educationem impendere, ac sumtus in eandem facere, immo educationis causa plurimum molestiarum devorare tenentur: id quod nemini ignotum est, nec in dubium revocari potest. Quoniam igitur liberi animum gratum habere debent erga parentes s s. 7 43. , consequenter tanta a parentibus in Q profecta beneficia agnosteIe i s. 3 . pari. 4. Fur. nat. I c XXx a teris Disiligod by GOrale