장음표시 사용
521쪽
t ita, quemadmodum ex propria percipiunt, quatenus per naturam siuam eundem appetunt l. 324. pari. 2. Phil. marit. -υ.). Quoniam igitur animus eorum dispositus esse debet ad voluptatem percipiendam ex felicitate liberorum, quemadmodum ex propria percipiunt, alterum vero is amat tanquam seipsum, cujus animus dispositus in ad voluptatem percipiendam ex alterius felicitate, qualem ex propria percipitin. 633. Isch. emptr. ; parentea liberos amare debent tanquam seipsos.
Amorem, quem natura parentibus indidit ass. , ratio alere ac scivere debet 3. Is 4. para. l. Psa. Pract. Mων. Et dum hoc modo appetitus sensitivus ad consensum cum rationali reducitur, dilectici nascitur f. 6 IZ. Part. l. Jur. nat. . Hare ubi in habitum abit, charitas gignitur c j. 62O. Part. l. Dr.nat. . Natura igitur, dum amorem liberorum parentibus tuis dit, charitati eorum eosdem commendat: huic autem comis mendationi locum faciunt, dum ratio actiones parentum m dirigit. quo natura tendit. Quae hic dicuntur, intelligenda . quoque sunt de amore ac dilectione aliorum atque charitate in genere, & ad similia trahi possunt. Probe haec notanda sunt: magnum enim momentum asserunt ad pr in moralem, quatenus rectitudo actionum, ad quam Obligamur I. I 89. Par r. Phil. Prin. univ. , requirit consensum facultatum superiorum cum inferioribus cf. 6 s. pari. r. Phil. rare unis. , 3c inclinationes naturales ratione eo dirigendae, quo natura te
dit. Sed talia hie nondum satis intelligi possunt, nec hic uberius explicanda.
De labares. II 6. Parentes liberos marine labori assuefacere debent, es ab otio
es oris Meia cristavre. Hominibus enim omnibus laborandum est I. rorum. I 34. parti L. Fur. υρ. , nemini semper, aut prorsius otiandum g. I a s .part. L. Fur. nar. . Quamobrem cum paren-
522쪽
tes liberos aptos essicere debeant ad actiones suas iuxta naturae legem determinandas . 637. , & quamdiu ii dein per se ossiciis satisfacere nequeunt, ipsi eorum actiones determinare teneantur β. 639. ; liberos quoque mature I hori assuefacere & ab otio avocare debent.
Labor hic sumitur in significatu Iatissimo, quem vocabula imposuimus F. 3Ia. pari. r. Jur. nat. J . Ad laborem igitur liberorum etiam refertur, diligentia in addiscendis iis coli cata, quae ipsis discenda sunt. Ratio habenda est cum aetatis, tum conditionis vitae. Quamobrem ludi quoque spectandi sunt tanquam labor puerorum, quibus ad laborandum & otium vitandum praeparantur. Instillandus est cupiditas semper aliquid agendi liberis a primis statim unguiculis, ut in nar ram abeat, & fuga otii iisdem insinuanda, ut ex eo molestiam percipiant. Abst itaque, ut tibi persuadeas plebejae conditionis seu infimi generis hominibus tantummodo tomeniis labores: sunt enim sui labores etiam hominibus m summa fortuna natis, fit ita quod vulgo laborum nomine non veniantea, quae ipsis negotium facemini, quatenus ad notionem l boris accessit notio quaedam secundaria, quae illi aliquid vile atque abjectum adjecit, & per hoc signiticarum vocabuli r stringit. Venit hoe ab opinione hominum, cujus nullae sunt partes in philosophia, ubi veritati litatur.
I. T 7. Quoniam parentes liberos labori mature assuefacere γα eam debent s. ri 6.y, nihil tamen imperare, quod legi naturae o is in eo sit
adversatur 6ra. , laborem vero nimium ac nimis gra- opus. vem vitare obligamur f. s I9. 8art. I. Iar. nar. ὶς parentibus non licet obtigatre uberas ad laborem nimium nιmisque gravem subri
Qui pemendit, quinam labor si sinius, quinam nisis gra vis I- SI 6. SI T. Para. r. 3ur. nal , & ossicia cetera paren
523쪽
mutis ad huc alia. De vita ge nere' cur ii
tum erga liberos in anterioribus demonstrata cognita atque perspem habet, is facile intelliget, coactionem ad laborem nimium nimisque gravem illis repugnare. 71 8.
Similiter quoniam unusquisque hominum eum lab rem seligere debet, cui obeundo se parem sentit . sa8. para. I. Iur. nai. I, eodem modo, quo ante g. 7i 7.) intelligitur, parentes liberos assuefacere debere Mori, cui obeundutares sunt
Relegenda hic sunt, quae de diversitate laboris alibi annotavimus not. I. say. paro. t. Dr. not. . Et quoniam in statu civili homines omnes non sunt ejusdem .conditionis, quod aposteriori satis notum; hujus quoque in determinando genere laborum habenda est ratio. Accedunt praeterea rationes aliae, quae a diversitate Pendent, quam dominia garticularia 4ntis.
Parenses liberos desinare debera certo visa generi, cui aptisi i es quo se ariliores aliis praebere tossunt. Etenim parentes
aptos cssicere debent liberos, ut sibimetipsis prospicere possint de iis, quibus ad Uonservatimem sui indigent j. 637 ,
consequenter cum absque labore Non comparentur necessa
ria vitae subsidia, quod per se patet, certo vitae generi eos
. Enimvero unusquisque hominum eligere debet vitae genus, ad quod aptus est .s 3 3. para. L. Fur. nar. , & quo se utiliorem aliis praebere potest s 34. ρart. I. Fur. nat. 3. Quamobrem eum liberi ex sese de eo statuere nequeam. quamdiu autem liberi per se ossicio cuidam erga se ipsium s tiS facere nequeunt, parentes facere tenentu. quae is timet facere debebant, sed non possimi l. 64i.) ; parentes libcros dest, Diqitigod by Cooste
524쪽
De Societate ἴασπα os destinare debent vitae generi, cui apti sunt, & quo se utilio
res aliis praebere possunt. Iluod erat alteram.
Liberos destinare certo vitae generi cum ipsa neeessitas imperet, non adeo frequenter contingit, ut ossicio huic desint parentes. Ast cum plurimae fini rationes, cur eos destinent vitae generi, cui minus apti sunt, aut quo se non adeo utiles praebent aliis, quemadmodum alio poterant; in eo tanto frequentius pecca ur. Videmus quotidie, quantus si numerus eorum, qui studiis literariis a parentibus consecrantur, ad quae parum apti sunt, immo qui haud raro carent necessariis faculistarum subsidiis. In aptitudine enim aestimanda non solum
ratio habenda facultatum animae ac corporis, verum etiam e
ternarum. Per illas enim seri potest, ut huic vitae generi destinentur liberi; hae autem requiruntur, ut actu destinentur,&quidem utiliter. Per illas igitur intrinseca, per has vero extrinseca aptitudinis possibilitas determinatur. Ita non minus ineptus ad studia literaria censendus est, cui desunt studiorum sumtus, quam qui Caret iis animi dotibus, quae ad ea requiruntur. Utrumque scilicet in causa est, ut studia leviter saltem attingantur. Similiter opificio parum aptus censetur, qui praeter la rem sumtum impendere nequit, quem exigit. Parum prudentis est, sub praetextu providentiae divinae. nimiaeerre de Deo confidentia lege naturali prohibita F. D 93.
II 94. Parr. l. Iur. nat. , fortunae Committere ea, ad quae consequenda spes nulla nobis assulget. Experientia indies loquitur, quam Parum liberis Prospiciant parentes. qui ad haec animum non attendunt: haud raro nimirum liberos in egestatem praecipites dant, qui in alio vitae genere sortunam sibi magis faventem experturi fuissent. In aestimandis animi dotibus, quas exigit aptitudo ad certum vitae genus, non modo animum attendere debemus ad facultates cognoscendi, verum etiam ad facultates appetendi ac aversandi. In illo certe vitae genere, ad quod te non trahit tua voluptas, minime singularis futurus. Quemadmodum itaque quoad facultates cognoscendi potissimum respiciendae sunt dispositiones naturales, ha
525쪽
quoad sa Itates appetendi & aversandi considerandae inclinatio. nes naturales, sicuti in facultate locomotiva vis, robur atque dexteritas. Haec breviter indicamus, ut rectius intelligatur, quid praesens Propositio urgeat, & quam sit necesse ut ossicio huic satisfiat. I. Ta .
Denum Quoniam parentes liberos certo vitae 'generi destinare ratione libe- debent . 719. . quodlibet autem vitae genus suum rea νινum ad quirit laborem h. 333 .part. L. Furi nat. , & parentes tib Duram ros assuefacere debent labori, cui obeundo pares sunt j. 31 o.);
vita genus. eos quoque mature Pro rare tenentor arraturam vitae genas, cui eosdem desinarunt, consequenter cura sabere, ut Ucant, quae ad idem present, immo quam rim mper atatem datur, docenes sunt omnia, qua iusi unt, referre adfuΜrum vita geοω j. 2a a. para.
l. r. nar.). Ita nimirum cavetur, ne qua Praetermittatur Occasio discendi aliqua, quae Olim Proderum, nec ea, quae cognitu necessaria unicuique sunt, postponantur aliis, quorum non eadem est M. cessitas, ut cognoscantur. Cumque hoc sir ossicii nostri, prinferre cognitionem eorum, quae in eo, quod elegimus, genere cognitu necessaria sunt, cognitioni aliorum, quae non aeque necessaria existunt saaa. pari. r. Jur. nae. . parentes liberis sedulo inculcare debent ea, quae in eo vitae genere, cui destinati sunt, suum habent usum f. 64s. .
De σὸν is opera ministratales liberorum dicuntur, quae fiunt in mia νtim disi sim nisterium parentum, veluti si filius patrem juvet in opificio, ne, qtias li- Vel mercatura I filia matrem in vestibus lavandis, ubi lotrix bini ρυ- fuerit, vel in nendo, si ne trix. era ara totale sinplices vocantur,
sani poena quibus liberi aliquid acquirunt, sed quae non fiunt in minitari L sterium mariti, veluti si uendo filia quid acquirit. Opera
526쪽
autem obsequiales appellantur, quae in usum ac commodum parentum fiunt quocunque modo. Utimur hic eadem distinctione, qua in distinguendis operia ab uxore praestandis us fuimus s3. 4ar. . Quamobrem de.
finitiones earundem ad definitiones supra traditas aptavimus. q. Ta a.
Uberi obligantis ad praestandas operas obsequisses. Etenim Deopreis Aa liberi sunt membra societatis paternae g. 63 3. 4. ) . Sed si antitus singula societatis membra. seu socii singuli f. 4. ) , obli- μναα-gantur facere, quod ad finem societatis consequendum facere possunt . 7. , consequenter praestare operas, quae in usum & commodum societatis, consequenter etiam soci rum . 6.), praestare possunt. Liberi igitur etiam praestare debent operas, quae in usum ac commodum societatis paternae, consequenter & parentum praestare valent. Quamobrem cum operae istae liberorum sint obsequiales 3. 7a r.);llacri obligantur ad praestandas operas Obsequiales.
Operae obsequiales non sunt acquisitivae & per hoe disti guuntur ab operis artificialibus tam simplicibus, quam ministerialibus, quibus aliquid acquiritur. Ita operas obsequiales prinstat filia, s in usum membrorum societatis paternae pensa dia urna colo facit. s cibum coquit. si matri aegrotanti adsistit. s. 723.
Quoniam liberi obligantur ad operas obsequiales prae--j- pstandas I. Iaa. , parentisas Vero coin petit jus obligandi reniti, is liberos ad actiones suas sic & non aliter determinandas l. amri 669.); parentitas competu ius obbgana liberos ad operas si e- ρmales ti- uiates praestandas, conscquenter bus eo dem Z nimi, si eas tra iararim. sare nolim, vel nethgant g. 67Q.,
527쪽
Lege naturali obligantur liberi praestare operas obsequiales f. 7 aa. . Quamobrem caedem quoque sunt perinde atque actiones ceterae lege naturae praeceptae in dominio parentum 6. 6 6. , & per consequens de iisdem disponere possunt, prouti ipsis visum fuerit, liberi autem perinde ac in ceteris o- hedire tenentur parentibus operas obsequiales imperantibus 3. 666. . Ad inobedientiam itaque vitandam & obedientiam non abjiciendam metu poenarum quoad hasce quoque operas
Deoperis Si liberi parentibus operas minis misi Vasare possunt, Uministeria- per ea, qua ipsis risice da μοι, vacat; Has praestare o grniar. libus tiber, Etenim pater per operas suas, mater per operas ministeria-
- ram. les & artificiales simplices, si quas praestat g. 4 et 7. , ac
quirere studet, quae ad sumtus educationis faciendos requiruntur. Quamobrem cum hosce facere sumtus sit ossicium parentum erga liberos a 63.), ad ossicia vero erga alios praestandum non obligamur, nisi quatenus alii id, quod praestandum est, ipsim et in potestate tua non habent g. 6o8. pari. I. Iur. nat.)ἰ si liberi quicquam conferre possunt ad minuendos, vel sustentandos sumtus educationis, id facere omnino obligantur. Quoniam itaque operae ministeriales fiunt in ministerium parentum β. Iaa. ), consequenter liberi eas praestantes concurrunt ad acquirendum ea, quibus sumtus educationis sustentantur per demonstrara, nemo autem obligatur ultra id, quod possibile . ao9. Para. L. Phul. Praίλ-m.' , nec in specie liberi negligi re debent ea, quae ipsis addiscenda int, quod per se patet; si operas ministeriales praestare possunt, & per ea. quae ipiis addiscenda, vacat, eas utique praestare obligantur.
Indigentia liberorum in causa est, ut parentes sumtus edincationis facere teneantur, quemadmodum supra jam annota.
528쪽
vimus not. I. sar. . Cessat autem haec indigentia sive in
totum, five ex parte, si liberi per operas ministeriales citra neglectum educationis suae parentibus quid acquirere Valent, quod in educationem impendere tenentur. Iniquum igitur censeri nequit, quod operas ministeriales a liberis suis exigant parentes ad onera educationis sublevanda. Quod si liberi eidem vitae generi destinentur, quod iequuntur parentes, cum paren tes obligentur eos ad idem praeparare & curae habere, ut di stant, quae ad hoc prosunt g. paci. , nova ratio accedit, cur operas ministeriales ab iis exigere non modo possint, verum etiam debeant parentes. Non dico, fi per operas obsequiales vacaverit, liberos ad ministeriales obligari, quas praestare valent. Quoniam enim actiones liberorum sunt in dominio parentum
I. 6 6. , & per consequens parentes de iis disponere possunt pro arbitrio suo I. I I 8. pari. a Jur. nar. ἔ a parentum arbitrio pendet, utrum operas ministeriales, an obsequiales aliberis suis exigere malint, per se autem patet, fieri non posse, ut uno eodemque tempore smul exigant & obsequiales, & ministeriales. Enimvero cum operas obsequiales & ministeria-Ies eodem jure exigere pos*nt, liberis vero obediendum fit g. 666. ; si eos avocent a ministerialibus ad obsequiales, relictis illis has promte praestare tenentur s3. aos. . Equidem haec talia videntur, quae quas per se nota ac nemini ignota nulla demonstratione, nec uberiori explicatione indigent; qui tamen ita sentiunt, minime perpendunt, in Jure naturae non quaestionem esse de eo, quod vulgo fir, sed num jure fiat, atque hoc nobis demonstrandum erat. Neque dubium est, ita
exigendis operis ministerialibus non minus, quam in non exi gendis non uno modo peccare parentes; unde subinde nascuntur tam liberorum querelae, quam censurae parentum, quae utraeque utrum justae sint, nec ne, ex iis omnino definiendum, quae in Iure naturae demonstrantur.
β. Ta s. Quoniam liberi operas ministeriales praestare tenentur, De lare ρε si eas pra tare valent & per ea, quae discenda ipsis sunt, rentum in
529쪽
Vacat . 724. , parentitus vero competit jus obligandi liberos ad actiones suas sic & non aliter determinandas 669.); iisdem quoque comperit jus obligandi tiberos ad pra- sandum operas ministeriales, si eas praesare valent S per ea, qua isti cenda sunt, vacat, consequenterjus eosdem puniendi, seas praesare nolint, vel n gigant, aut saltem negeenter praestenr j. 67 I. .
Notanda hic eadem sunt, quae paulo ante annotavimus f. 723. . . 726. Parentes propter operas ministeriales liberos non desinare de beηt ei vita generi, quod Vs sequuntur, s ad id apιι nonsor, nec propter eas, vel etiam obsequules, destruere rio Iunam eorum. Parentes enim obligantur liberos destinare vitae generi, cui
apti sunt I. 719. , consequenter si generi isti apti non sint,
nec eidem destinandi g. Iaa. pari. I Fur. nat. . QuamVis itaque obligare possint liberos ad operas ministeriales praestandas, quas praestare valent s. 724. , cum tamen in hoc casu collidatur jus parentum cum ossicio eorundemao 6. pari. 1. Phil. prae2. unis. , consequenter lex pcsemissiva cum praeceptiva g. i 64.i6s. Urt. I. Hi ρυαμ παὶ, immo prohibitiva a 63. pari. I. Phil. ract. aniυ.), in casu autem isto collisionis lex praeceptiva vincat β. a L. 8art. I. Phil. ρυα unim ; parentes liberos propter operas ministetiales non destinare debent ei vitae generi, quod ipsi sequuntur, si ad id apti non sunt. αuod erat unam. Porro parentes obligantur liberos aptos essicere, ut
ipsi met sibi de iis prospicere possint, quibus ad sui conservationem indigenita. 637.), conisquenter si liberi experiantur fortunam sibi faventem, ut ad eum statum pervenire possint,
530쪽
possint, parentes occasionem oblatam ambabus manibus amis plecti, nequaquam vero eadem privare liberos debent. Quamvis itaque liberos obligare possint ad operas ministeriales praestandas, quas praestare valent I. Tas.), nec non ad obsequiales f. 7 a 3. I eodem tamen, quo ante, modo patet, quod hoc facere in praesenti minime debeant, nec propter operas ministeriales, vel etiam obsequiales destruere sortunam eorum. Euod erat alterum. Plures dantur casus particulares, qui ex propositione praesente definiendi, quam videri poterat. Non tamen opus est, ut in iis recensendis diligentiam nostram defatigemus, cum, ubi obvii fuerint, facile agnoscantur. Educatio, ex qua fluit jus parentum ad operas obsequiales ministeriales liberorum, prout i ex demonstrationibus praecedentibus patet,non tam ad honum & commodum parentum, quam liberorum tendit, & per consequens hoc isti in casu collifionis semper ante ferendum. I. Ta T.
si ueri operas artificiales simplices praepare 'ssint, bas pra- De operis flare obligantur. Ostenditur eodem modo, quo idem de Ope arri Dialitis ministerialibus demonstravita us j. Ta 4 . luis li-
Operae artificiales simplices perinde ae ministeriales sunt ac- cδὸμβ ρω quisitivae, ut ex iis parentes fiant locupletiores s 3. ar. . a - . ideo, quod per eas acquiritur, ad sustentandos vel levandos sum. tus educationis impendi possit. Perinde igitur est, sive per operas ministeriales, sive per artificiales fimplices aliquid ac
g. 728. Quoniam Iiberi obligantur ad operas artificiales sim- ID Iare piplices praestandas, quas praestare possunt ἔ, T T. ; eodem, rensem in quo ante f. Ias. modo patet, par ιιις compeς rebus ob- operas arti-