장음표시 사용
561쪽
etiam ut fiant locupletiores g. 38 a. para. a. Dr. xat. θ' salien alio tendat in militatem tiberorum bona eorum abenare liceto E. gr. Ponamus silio tuo acquiri praedium, cuius aedificia sunt prorsus de lua, & noua nonnisi magno sumtu extrui posse; quin liceat praedium vendere & pecuniam melius collocare dubitandum non est. Idem intelligitur, si res minus fructuosa vendatur, & quae fructuosor ematur. Plus licet naturaliter parenti, quam alii administratori, quia parentes facere tenentur, quae liberi facere debebant, sed non possunt β, 6 r.), ut ideo suo stent judicio, nee consensum liberorum, qualis foret, si ipsimet de re sua statuere possent, acleo rigorose praesumere habeant opus. Peccant vero, si alienatio fiat in detrimentum liberorum.
s. 739. Dὸ σφρηι- Similiter quia bona, quae liberis undecunque obve- ratione reis niunt, non sunt parentum, sed liberorum manent β. 73 7. , rum, qua nemo autem rem Oppignorare potest nisi suam ii 64.
sunt in bo-Ρ ἔ. I. y r. not. ἰ 8Verares quoque res, qua int an bonis libenis tibero- ω ' Upignorare 'Hae ι pro debuis suis. rum. Ita si filiolus tuus praedium habeat, id pro debitis tuis Op- pignorare non licet. Aliud enim est fructus praedii impendere cducationi, quod tibi permissiim est f. sa . ); aliud vero praedium oppignorare pro debitis suis: id quoὸ tendit, aut tendere saltem potest in detrimentum filii, ac ideo contraria- tur ossicio tuo f. 73a . . s. 76O.
M stria υ- Similiter quia in bonis, quae liberis undecunque ob-
re in re iri Veniunt, dominium non habent parentes l. 71 7.), nemo berorum autem praeter dominum alteri jus quoddam in re aliqua, con tuem consequenter strvitutem f. sa 67. Pan. s. Fur. nat. , conda. stituere Disitigod by COOste
562쪽
in re liberorum minime servisarem consituere possunt. Qui servitutem constituit, parriculam quandam, Vel par- tem dominii alienat g. I et 76. pari. s. Furi nat. 7 . Quodsi adeo parentes in re liberorum servitutem constituerent, perinde est ac si quid de bonis ipsorum alienarent: id quod facere minime licet cf. 738 d.
f. 7 6 I. Quoniam parentibus competu ususfructus, in quantum α' fructus impenduntur educationi 7s 7. , s fractas ex senis hierorum siperent sumtus educationis, radem ιοδε is accensendi Dis sunt. Immo cum quilibet jus suu in remittere possit, nisi id fiat contra jus tertii, quale hic nullum adest g. ιι7. pari.
I Dr. nat. J; starentes omnes fructus, qui ex re ipsorum pereri Dantur, iisdem construare atque lac modo flatrimontum 1 oram am
Convenit hoc ossicio parentum de liberis fortunatis essciciendis 73 a. h. σε. 4o9. pari. r. Phil. pracI. univ. sit ita quod a moribus nostris abhorreat, de quibus notanda v niunt, quae Paulo ante annotavimus not. 757. .
. 76 a. Inon es f qai propter imbecussitatem intellictus sieu iudici. Ais infanam imperfictum bona administrare ηon possum; dominis capaces resf ii, qu soni. Etenim quilibet jus suum exercere potest Vel per is, ram imper- vel per alium, consequenter cum ad exercitium dominii, 6Mm est quod jus quoddam est I. 38. pari. a. Iur. nat. , pertineat judiciam administratio bonorum, quod per se patet, modo conside- dominii strirentur, quinam actus ad eam requirantur, bona quoque capaces.sua quis administrare potest vel per se, vel per alios. Quamvis itaque insantes & alii, quorum adhuc imperfectum est judi-
563쪽
judicium, ut scilicet ignorent ea, quae ad administrationem
honorum requiruntur, atque in ea Observanda sunt, per se. bona administrare nequeant; alii tamen eorum nomine ac loco eadem administrare possunt, consequenter dominium ipsis competens exercere. Infantia igitur .& judicium imperfectum minime obstat, quo minus dominium rerum iisdem competat, consequenter infantes & qui propter imbecillitatem intellectus sui, seu judicium imperfectum bona administrare nequeunt, dominii capaces sunt.
Qui contrariam sententiam tuentur, negantes scilicet infantes & eos, quorum imbecille est judicium, dominii esse capaces, sumunt dominium supponere usum rationis, sed sumunt ideo, quia exercitium dominii supponit usum rationis. Non igitur attendunt, perinde esse, sue dominium quis exerceat per se, sive per alium, ac itidem perinde .esse, sive alius domini. um alteri Competens .exerceat voluntate domini expressa, sue praesumta, aut ex ossicio naturaliter debito. Dominia reis cum introducta sunt, ut hominus habeant, unde vitae necessitati prospiciant, & quae ad vitam commode ac jucunde trans gendam requirumur, aut ad aliis ossitiis satisfaciundum requiruntur. Ratio igitur, ob quam dominia introducta sunt, non minus locum habet in infantibus, ac judicio ad bonorum administrationem requisito nondum pollentibus, quam in aliis, qui bona sua administrare norunt. Immo qui per aetatem bona sua per se administrare nondum possimi, aetate tamen adulta administrare per se valent, aut expressa voluntate per alium, consequenter administrationis jam potentia sunt
um ιαι-. possum, dominii capaces sunt f. 76 a. ); is eos quoque
564쪽
que dominiam Iransferri potes, consequenter id alairere
Non est quod excipias, deficere acceptationem in infanti. hus, vel etiam pueris infantiae proximis, fine qua tamen translatio dominii non fit r. pari. 3. Jur. nat. γ . Acceptatio autem hic facile praesumkur, quemadmodum in promissione liberali 3.7I4. parim. , & potest fieri ab alio, quia curam acquirentis gerit, seu ejus bona, si qua ipsi obveniunt, administrar, ut ideo non opus sit voluntate legis sustineri acceptationem, quamvis nec absurdum sit de ipsa lege naturae tale quid assirmare, spectatis inprimis circumstamus particularibus. 64.
Bona liberorum, qui adhuc in patria potestate sunt, Peculi Peculiam dicuntur. quid sit.
In Iure naturae non alia intelligitur potestas, quam quae parentibus eodem Jure competit, & huic quoque juri convenit peculii definirio, quam dedimus, quamvis ea nec a moribus nostris abhorreat. Quoniam Jum Romano alia prorsus erat potestas patria, quam quae lege na: rae utrique parenti tribuitur, ae ideo quoque de bonis liberorum alia sancita erant cum Jure antiquo, tum Justinianeo, quam quae nostro juri convenio unt; peculii quoque notio illi Juri adaptata fuit, & variae ejus enatae sunt divisiones, in Iure naturae prorsus inutiles, cum in eo non distinguatur, unde liberis eveniant bona. Quoniam Jure Romano antiquo liberi sine ulla distinctione, exceptis iis, quae a parentibus, vel aliis filio in militiam proficiscenti donabantur, vel in militia aut ejus occasione acquirebantur, nihil sibi, omnia patri acquirebant; liberi nihil proprii habere poterant, quam quod pater filio permittere voluerat. Hinc p cvlium dicebatur pecunia, vel aliquid bonorum . quod filiu familias, seu qui sub patria potestate erat, patre permittente habebat. Dividebatur itaque in castrense & paganum. Gr- strense est, quod filius acquisvit occasione militiae, vel in mi
565쪽
litia; Paganum vero, quod habet filius solo patris permissu.Ηoe subdividi solet in prosectilium, adventitium & quasca.
strense. Prosectilium vocatur, quod eX re Patris, veI ejus contemplatione ad filium familias pervenit, veluti si is cum re patris negotietur, vel si quid bonorum a patre eidem detur, ut id administrer, aut ab alio, qui vult patri donare. A Dentiis ιi zm dicitur, quod aliunde, quam e re patris filiosamilias obis venit, vel occasione patris, Veluti eη prospera fortuna, ex haereditate materna, restamentis cognatorum & donatione. Denique quasi castrense appellatur, quod filiusfamilias ex ossicio
publico, professione artium liberalium, proventibus sacerdotiorum, seu, ut Ius Romanum loquitur, ratione militiae togatae acquirit. Jmmarum qui juris prisci iniquitatem lenire studuit, non modo in peculio castrensi plenum dominium rei quit filio, verum etiam in quas castrensi tribuit; in adventitio vero patri concessit usumfructum, reservata stio propri tate, & in prosectitio plenum dominium reliquit patri. Facile patet, haec esse iuris postivi, consequenter in Jure naturae opus non esse illa peculii distinctione. Immo cum bonorum omnium universitas, quae quis habet, patrimonii nomine veniat =. 4sa. para. a. osuri nat. in Jure naturae nil obstat,
quo minus etiam universitatem bonorum, quae habent liberi adhuc in patria potestate constituti, patrimonium ipsorum d catur, consequenter in eodem non est opus, ut peculium a patrimonio distinguatur. Dubium movere videri poterat an non
peculium prosectilium, in quo nec jure naturali plenum d minium concedi poterat liberis, ab adventitio, castrensi & quas castrensi utique distinguendum. Enimvero guid juris patri in id competat, pro diversitate circumstantiarum particularium ex iis, quae de institore & operis liberorum attificialibus, praesertim simplicibus, demonstrata sunt, definiendum. Nititur quoque ius patris in hoc peculio pacto, quo v. gr. administrationem rei sua , vel negotiationem cum eadem filio
566쪽
. I sis. uamprimam liberi lona sua admini rare valens, es sό, 4uod meti s prospicere de iis, quibus ad conservationem sui indigent; bona libero-
parentes bona ipsorum iisdem restituere tenentur. Etenim pa- rum a parentes bona liberorum administrare tenentur, quamdiu li. rentibus re.
bcii ipsi inet xa administrare non valent, &ususfrui tus ad eos sufendis pertinet, in quantum fructus educationi impendendi g. et set . . Quod si ergo liberi ipsimet bona sua administia re ivalent, ac sibimetipsis de iis, quibus ad conservationem sui indigent, prospicere, & per consequens parentum ope nouamplius habent opus; bona ipsorum sine ulla causa sinat in potestate parentum f. 46 a. mrt. a. Fur. nat. . Quam ob rem cum liberi sint domini β. 7s7. ) , consequenter ipsis competat jus ea in potestate sua habendi, nec quisquam alius sine eorum consensiu sive expreo, sive tacito eadem in potestate sua jure habeat I. 46s .part. a. Iur. nat.), &, ubi habet, operam dare debeat, ut in potestatem eorum veniant I. 466. pari. a. Jur. nas. atque eadem restituat l. 46 T. 8art. a. Iur. nat.); quam primum liberi bona sua administrare valent, & sibimetipsit de iis prospicere, quibus ad conservationem sui indigent; parcntes bona ipsorum ipsis
restituere tenemur. Quod si liberi statim, quando bona ipsis Obveniunt, eadem administrare possent, nec ulli in eos sumtus impendendi essent; iisdem quoque statim competeret eorundem adminiis 'stratio, nec in iis jus quoddam esset parentibus. Quamprimum itaque ad hunc statum perveniunt, cinat quoque ratio. cur parentibus competat administratio bonorum, quae liber rum sunt, cessat quoque ius eorundem, quod in fructibus inde percipiendis habent, consequenter nec administratio, nec jus quoddam amplius competere potest. Quamobrem patet mere civile esse, quod pater retineat usumfructum, quamdiu vi-Z22 a Vit,
567쪽
vir, aut saltem dimidiam partem bonorum restituat, dum liberi non amplius manent Pars familiae parentum, veluti cum filius separatam oeconomiam habere incipit, aut filia nubet. Non est quod excipias, liberos alere debere parentes inopes, nisi eadem inopia laborent I. 7ss. , immo etiamsi habeant. unde vitam tolerare possint, ea tamen conferre, quae ad vitam commode ac jucunde transigendam requiruntur f. 7s6. , beneficia ipsis rependendo & animum gratum ipso facto declarando g. 74 t. etenim hinc non nascirur jus hona liberorum in potestate habendi, ea pro arbitrio administrandi &fructus in suos usus vertendi, nisi hoc fiat expressa liberorum
voluntate, ex qua sola jus istiusmodi proficisci potest. g. 766. An parentes Parentes bona liberis res uuentes, qua durante educatione
νationem ipsis undecun yue obveneruor, rationes a Inisbationis reddere non
admin fra- renentur. Parentes, quatenus bona liberorum administrant, libri, red& de fructibus sumtus in educationem faciunt, spectandidere sene- sunr, tanquam negotiorum gestores l. 333. stari. I. Priantur tib nat.), Vel ubi eXpresse jam per aetatem consentire possunt,ris. tanquam mandatarii g. 64 P. stari. 4. Jιr. nar. . Enimvero tam negotiorum gestor I. 3 ι T. pari. I. Fari nat. , quam mandatarius domino vel mandanti rationem reddere tenetur s. TU . pay . q. yur. Nat. , consequenter liberis stricto jure competit jus exigendi ut rationem reddant, finita administratione & jure finito, quod in fructibus habent perceptis. Ast
Iiberi etiam grato animo agnoscere debent beneficia a pa- . rentibus sibi praestita, quos tanquam maximos benefactores venerari tenentur ἔ. 7 38. M ac eadem rependere pro virili . 741. , immo eos honorare j. 73 a. , & studere, ut ipsis placeant in omnibus actionibus sivis, nec non sollicite sibi cavere, ne quid faciant, quod voluntati ipsorum adversum 74s.). Colliditur itaque jus liberorum cum ossiciis
568쪽
ossiciis eorundem erga parentes .a o 6. stare. 1. Phil. ρυα uniυ. b, seu, quod perinde est, lex permissiva cum praeceptiva . 364. 36 s. a a 4. pari. I. Phil. ρυα unm. . Quo . niam itaque in casiu collisionis lex permissiva cedit praeceptivae .a r. pari. I. Hic pract. unis. I parentes bona liberis restituentes, quae durante educatione ipsis undecunque obvenerant, rationes administrationis reddere non tenentur.
Quodsi fructus ex bonis liberorum perceptos superent summius educationis, atque hoc satis pateat; absurdum foret exigere a parentibus rationem administrationis, consequenter rario reddenda foret nonnisi in eo casu, quo evidens est, fructus Perceptos esse tantos, quantis sumtus educationis sustentari minime debuerunt, consequenter jus exigendi rationem administrationis per se jam restringitur. Quoniam vero ipsa natura parentibus instillavit amorem prolis suae f. a s 7. , in administratione nullus quoque praesumitur dolus I. 7os.
pari. r. Phil. praci, unicl. Quodsi vero ponamus culpam aliquam in eadem parentibus imputari posse g. III. Part. f. Phil. Pract. uniri si durum omnino foret eam a liberis parentibus imputari, qui tanta cura ipsos educarunt, & propterea tot taedia devorare coacti fuerunt, prouti ex antecedentibus abunde intelligitur & experientia quotidiana aperte loquitur, R qui ea de causa parentibus beneficium reddere tenentur,
quantum possunt β. 7 I. . Ecquis inde non intelligit liberos bene moratos remissuros esse rationem administrationis reddendam si vel maxime parentes sua sponte reddere vellent,nec lax naturae liberos obligaret ad eandem non exigendam. Quodsi parentes rationem reddere tenerentur administrationis bonorum, quae sunt liberorum, non parum molestia, quae educatio iam lacessit, augeretur, cum liberi, qui Parentes amant, quem
admodum debent . 739. , eos mallent ab illa molestia esse liberos, nedum ut plus molestiae iisdem creare vellent f 3. Zeta 3 6 a.
569쪽
εD. Vrs. empir. . Amice agendum inter liberos atque Parenteu, non stricto jure utendum.
s. 767. Quemadmodum in sensu physico Impubem dicuntur, qui per aetatem ad generandum nondum sunt apti a Paleres vero, qui per eam ad generandum apti sunt i ita in sensu morali mpuberes vocari possunt liberi, quibus per aetatem nondum est ea boni ac mali notitia, ut per se de actionibus suis statuere valeant; Puberes vero, quibus jam est ea boniae mali notitia, ut per se de actionibus suis statuere possint.
De Pubertate & impubertate physica jam dictum est supra f. a 4. .
Quando in Iure Romano masculi a decimo quarto, foemiis nae a duodecimo anno puberes intelliguntur; pubertas nimgis sumitur in sensu physico . quam morali: ast quando D.
sertar plena in masculis anno aetatis decimo octavo, in foemiis nis vero deeimo quarto definitur, pubertatis utique moralis ratio habetur. Pubertas nimirum physica aestimatur ex habitu corporis; moralis autem ex habitu animi. Civile igitur est, si ea certo annorum numero adstringitur. Signum pubertatis pbysicae in foeminis est fluxus menstruus; in masculis erectio spontanea penis, ex qua seminis proli fici generatis colligitur: mas enim ad generandum aptus non est, nisi pene erecto semen prolificum emittet e possit. In utroque sexu signum pubertatis physicae habetur emissio lanuginis circa pudenda. quae pubes dicitur, & unde pubertatis nomen descenadit. In hisce autem natura non adeo stricte observat eertum annorum numerum. Signum pubertatis moralis sunt actiones humanae, ex quibus eGlligitur eorum iudicium & quantum profecerint in virtutibus intellectualibus ad negotia gerenda requistis. Pubertatis physicae ratio habetur in matri.
monio ineundo f. 27 . ; ast pubortas moralis potissimum
570쪽
attenditur in negotiis civilibua atque delictis, quamvIs etiam
momentum aliquod propter educationem liberorum habere debebat in matrimonio contrahendo 3. 262. . Pubertas moralis non perinde ac physica a causis naturalibus pendet; sed
magna ex parte, nisi maxima, a causis moralibus, veluti eduocatione ac consuetudine cum aliis. Poteramis in Iure naturaeterminis istis prorsus earere . nisi nobis propostum fuisset lectorem manuducere ad cognoscendum disserentias inter Ius naturae & Jus civile, inprimis Romanum. Quamobrem dineeri quoque debebar, quid in definienda pubertate sit juris naturae, quid ei vilis. Quoniam infantia & pubertas, sive phy-scae, sive moraliter spelientur, sunt duo extrema, inter quae ideo datur medium; haud dissiculter definietur, quinam sint infantiae, quinam pubertati proximi, facilius tamen, si de phy-sca pubertate sermo sumit, quam fi de morali, quarum haec
ab aetate magis recedit, quam illa. Et quamvis vulgo non distinguatur inter pubertarem physicam atque moralem, ex dictis tamen patet, hanc non minus, quam illam attendi solere, quamvis negari non possit, in casibus particularibus haud raro aberrari, quod utraque eonfundatur. Sed cum haec non tam spectent ad Jus naturae, quam positi viam, ubi in ejus aequita tem inquirendum dc opiniones doctorum ad examen reVO- eandae; nostrum quoque in praesenti non est ea accuratius discutere.. g. 768. Ninores dicuntur, quibus per aetatem nondum est adeo De minor persectum judicium, ut negotia sua per se rite curare norint V m Major ennes Vero, quorum per aetatem judicium adeo torsias. persectum est , ut negotia sua per se recte curare norint. Quod minorennitas restringatur ad annos viginti quinque
pauciores & minor habeatur, qui nondum vigesmum quintum aetatis annum complevit, majorennis autem, qui eundem