장음표시 사용
531쪽
lues ias liganssi tiberos ad praestandum operas arrisciales smplices, quas rorum. pr sare 'for, immo ut Praestare possint eos aptos emundi.
Eadem hie quoque notanda veniunt, quae supra not. f. 723. annotavimus. Quoniam quilibet jus suum remittere Potest I. III. pari. 3. Fur. nat. I si parentibus molestum non fuerit de suo sacere sumtum educationis, quod liberi per operas ministeriales aut a Nificiales simplites acquirunt, ipsis proprium relinqui aequitati minime repugnat, praese tim si plures fuerint liberi, quorum aliqui nihil acquirere
f. Ta9. De tinis Parentes operam dare debent pro virili, ut liberi constequaη- fortuna ti- tur bona fortuna, 1 eos aptos efιant ad ea consequendis. Elcnimberorum. quilibet homo alium quemcunque ope iplius indigentem juvare debet, ut consequatur fortunae bona, quantum inpotestate sua est I. 6 a. pari. t. Iur. nat. . Quamobrem etiam parentes operam dare debent, ut liberi consequantur bona fortunae, quantum in potestate ipsorum est, seu pro virili. diuod
Quilibet homo etiam obligatur operam dare, ut ea consequatur bona sortunae, quae in potestate ipsius sunt g. I 8 I . art. L. Dr. nat. . Quoniam itaque parentes liberos aptos emcere debent, ut actiones suas juxta legem natu rae determinent I. 6 37. I eos quoque aptos emcere debent,
ad bona fortunae consequenda. laod erat alterum. Equidem bona sortunae per se hominem non reddunt felicem 3. 4 Io. Part. r. PHL P R. unis. , non tamen obstant, quo minus selix esse possis f. 4Ia. pari. I. I'hil. Pract.untv. : immo ad felicitatem hominis concurrunt, quatenus ex iis innocua percipitur voluptas I. 6 I. pyrr. t. Jur. nat. . Boona fortunae vera Omnino bona sum 3. 56.337. PDM. empis. ,
532쪽
nee nis abusus hominibus nocet, quatenus ea sunt semes vitiorum,' quia a virtute, animi bonis, sejunguntur, quod quominus fiat, curare debent parentes 3. 663. 696. . Tum deismum parentes merito reprehenduntur, si sortunam liberorum saltem amplificare student, ea vero negligunt, quae ad felicitatem eorum faciunt: quod ut plurimum fieri solet. Quoniam .ero fortunae hona in potestate nostra non sunt, nec ea in potestatem alterius pro lubitu redigere valemus; obligatio quo. que parentum hac in parte non extenditur ultra id, quod fieri ab ipss potest ao9. pari. I. Igil. pracI. univ. ). Si desint vireς, si desit occasio liberorum fortunae consulendi, ficit adesse voluntatem constantem ac perpetuam eos fi ruinnis augendi & quoad ea, quae in potestate ipsorum non sunt. providentiae divinae eos commendare. Multa omnino sunt, quae
ad exercitium ossicii praesentis pertinent; sed ea ad philos phiam moralem spem nt.
. 7 3O. Quoniam parentes operam dare debent pro virili, ut Euoam liberi consequantur bona irtunae & eos aptos cfficiant ad circa bonaea constquenda β. T a 9.), lex vero praeceptiva est etiam fortuna i prohibitiva contrarii g. Iaa. stare. f. P . nat. J; parentes l, serorum ι
heros bonis fortuna W3vetre mιnime debent. quibus eos augere poe- sima. erant, nec negligere eam curam, quam adhibere debebant, ut ad paranda bona δε ιuna serent apti. Multis modis parentes in hoc genere peccant. Exemplum est, si parentes patrimonia sua profundunt, immo insuper aes alienum contrahunt, ut liberi post eorum obitum paupertate S egestate premantur. Simile exemplum est, s ea committunt, ob quae graves inimicitias capiunt in liberos suos.
I. T3 . Quoniam parentes operam dare drbent pro virili, ut Cura paren- liberi consequantur bona fortunae & eos aptos efficiant ad rum circa mihi Pr. Nar. Pars VIL Tit ea bona fori Digiti oo by Corale
533쪽
me libero- ea consequenda I. 7 z9. , bona autem fortunae sunt, quae jam. statum hominis externum perficiunt .ss6. Poch. emptr. , consequenter pecuniae, sive opes, amicitiae, honor, Iam &fama bona ;parentes operam dare debent pro mytti, ut libera consequantur pecanum, sive opes, amiculas, honorem, lodem ac Dinwam bonam, eosque apios essciant ad pecuniam, sis opes, amicitias; sonorem, laudem es famam bonam consequendum. Honorem, laudem & famam bonam esse bona sommae, ex ipsis notionibus honoris, laudis atque famae ostendimus f.
688. Part. r. Iur. nat. . Pecuniam quoque ad hora sortunae esse referendam, quibus scilicet status externus hominis perficitur, nemo in dubium revocare potest, nisi immemor fuerit, ad tolerandam vitae necessitatem & ad commode ac jucunde vitam degendam pecunia opus esse. Similiter idem constat de amicis, qui cum nos ament c3. 6as. pura. t. Jur. nat. , voluptatem nobis creare, taedium vero a nobis avertere studenti. 6sa. PDeb. mpira , consequenter opem. qua indigemus, quantum in potestate ipsorum est, ferre parati sunt. Bona equudem fortunae in potestate nostra non sunt; non tamen ita ebdem subducuntur, ut nihil sive positive, sive negative ad ea consequenda conserre valeamus, s occasonem oblatam teneamus, neque omittamus. Non plus exigitur a parentibus, quam ut ne culpa eorum fominae horia defint liberis, quos ceteroquin quoad ea providentiae divinae commendare debent.
De tara ρ, Similiter quia Parentes operam dare debent pro vir,
reniuis, in Ir, ut liberi Consequantur bona fortunae & eos aptos effici h νιν.κι ant ad ea consequenda g. 729 consequenter ut eorum forianisti. fiant participes, fortunatus autem est, qui bonorum fortunae fit particeps g. 4o9. pari. . Hic straδ. unm. ἰ 'renres quoque operam dare debent Pro P δώ, scu quantam in floresue e
534쪽
rem est, ut liberi fiant foronati. consequenter Abi cavere, ne
μέν eorum flant infortunari. Non est, quod dicas, neminem ideo esse felicem, quia soro
natus est s 4 Ia. 'ret. r. Phil. pra I. unm. r neque enim repugnat, ut, qui fortunatus est, idem sit felix I4. pari. 4. Plui. praes. uniν. . Parentibus curae esse debet, ut liberos suos reddant felices hoc tamen non obstante iisdem quoque curae esse debet, ut eos fortunatos reddant. Tum deismum peccant, si fortunae ipsorum consulere studeant. selicitatis autem nullam habeant rationem, & hoc pacto plerumque iis magis nocent, quam consulunt. Necesse est parentes ante seipsos regere nosse, quam liberos educare velint: qui enim ipse nondum didicit, quomodo actiones suas juxta naturae lim componere debeat, quomodo is docebit alios, quomodo hoc facere debeant. Si parentes ignorent, quale sit duscrimen inter felicem atque fortunarum hominem, ac de honis animi, corporis & fortunae ex vero statuere nesciant; qu modo fieri poterit, ut circa haec rite sungantur ossicio suo in educatione liberorum 8 Sunt equidem qui urgent contemtum honorum Ertunae, & per consectuens ab ossicio parentum erga liberos alienum existimant rtunae eorum considere: hi tamen sunt, qui non satis capiunt, in quonam contemtus M. norum fortunae consistat. Sed is intra suos limites coarcta dus est in philosophia morali. Non ex hominum opinione. quamvis eam tyrannum esse constet. sed ex notionibus. quae in Philosophia evolvuntur, de eodem statuendum. 73 3
Liberi in omnibus osciis, quos aliis debemus, reteris timi- De tigeri, ia
nsius sunt 'a ferendi. Quoniam enim liberos felices inciis erga
Iro.) & sortunatos reddere debent parentes, quantum in alios abis potestate sua est aa. , consequenter in omnibus opem praeferendis.
Ierre, in quibus eadem indigent, ac ideo speciali quadam ratione ad eorum persectionem promovendam obligantur, si
535쪽
autem plures ope tua indigeant, neque eam singulis ferre possis, illi praeserendi sunt, ad quorum persectionem pro movendam speciali quadam ratione obligaris β. 66 8. pari.
β. Furi nat.); liberi utique in omnibus officiis, quos aliis debemus, ceteris hominibus sunt praeserendi.
Natura liberos commendat parentibus singulari ratione, dum amorem quendam liberorum iisdem instillavit I. a 37. , rλ Vo vero, legis naturae magistra f. a 39. pari. r. Phil. proci. uniri ), dum curam a parentibus in educatione illorum adhibendam praescribit, & naturalem illum amorem educationi ac commodat, ranquam debitum urget, quod ab affectu paren tum dependere videbatur. Neglectus itaque liberorum cum fit lege naturali prohibitus I. Iaa. pari. r. Jur. mi , Ossi' cium aliquod alii praestandum in potestate rua non est, si qui dem idem a te exigit indigentia liberorum. AIius itaque que relae parum justis sunt, si eidem ferre nobis opem, quam ferrUnon poteras nisi cum neglectu liberorum. Idem valer, prouti facile intelligitur, etiam in alio casu, in quo ad obligationem universalem accedit aliqua singularis. Et quia exceptionem facit obligatio singularis ab universali; ea quoque de causa fieri nequit, ut ossicia humanitatis perfecte debeantur, queua
. T 34. Par IIbus cura esse debet, ut, s ipsis mori yontingat, ore quam ideri fuerint educat , ipsi retin'ant bono, de quibus sum ius educationis sustentan' seni. Etenim uterque conjux adsumtus educationis conferre tenetur, quod potest j. 443. ,& cum liberi a parentibus lint educandi l. a 63. , sumtus quoque in educationem facere obligantur, quos cadem exigit. Quainobrem cum haud raro contingat parentes mori, antequam Iiberi fuerint educati, iisdem utique curae
esse debet, ut ipsis relinquant bona, de quibus tantus edu
536쪽
cationis sustentari possunt. Et quamvis sumtus educati nis facere teneatur conjux siuperstes altero mortuo & nihil bonorum relinquente, cum perinde sit, ac si conjux alteresset inops . 446. ; quoniam tamen onera matrimonii, ad quae etiam pertinent Mintus educationis g. 448. 3, con
junctim a conjugibus sunt serenda g 449. ἔ onus quoque
hoc in conjugem unum ab altero devolvendum non est solum, si id evitari possit, consequenter nec hoc obstante curae esse debet parenti utrique, ut, si se mori contingat, ante. quam liberi fuerint educati, ipsis relinquat bona, de quibus lanitus educationis si non in totum sustentari possint, saltem levari, ne pars superstes nimium gravetur.
Imaginem hujus juris videmus etiam in brutis, vili nimirum
inscctorum genere, quae, cum moriantur, antequam foetus ex
ulis excludatur, ea ibi deponunt, ubi alimentum iptis commodum obvium est. Dum ita natura ducit animal ad prospiciendum educationi prolis per speciem quandam providen tiae, ubi ipsummet ob obitum suum praeesse eidem nequit ratio omnino eandem providentiam urget in homine, quem mori contingili antequam liberi fuerint edinti. Enimvero nemini cognitus est dies supremus, quem obire tenetur. Quamobrem cura parentum, quam urget propositio praesens eum ipsa proIe nasci debet. FaciIe autem intelligitur, curam
istam extendendam minime esse ultra id, quod possibile g.
2 9. Part. r. Phr .pra L unis. . Sussicit enim, ne culpa parentum desint sumtus educationis si diem supremum obire cogamur, antequam liberos suos educare potuerint. Ceterum ex iis, quae modo diximus, patet . parentes pejores esse vili insectorum genere, qui in eventum mortis educationi Eber rum consulere negligunt.
537쪽
gatio paren-pra re m suarum suu consiqui usmet minime potuerunt, velium adpro-ρέμην, ad hoc mundum obligantur. Etenim ossicium hoe bis,dum naturaliter debemuS homini cuiCunque 646. art. I. Far.
boatim libe. nat. . Quamobrem cum liberi in omnibus ossiciis, quae raris . aliis debemus, ceteris hominibus sint praeserendi l. 733. parentes quoque, si in potestate eorum fuerit, multo magisessicere debent, ut liberi consequantur bona animi, corporis ac fortunae, quibus ipsim et carent, & quae pro rerum suarum statu consequi ipsim et minime potuerunt, vel
possunt. Relegenda hic sunt, quae alibi de hoc ossicio erga alios in
genere annotavimus t. 3. 646. Pan. l. Jur. nat. P. Ducit eo parentes naturalis ille amor, quem natura ipsis instillavit as . . Inde nimirum est, quod parentes, nisi assectus ille aliis contrariis sumaminetur, gaudeant de bonis quibuscunque, quae liheris suis obveniunt. Ac id tanto magis contingit, si ratio confirmaverit amorem istum, quemadmodum fieri debet.
iam, eὸm- quicquid ad hoc conserre Valemus, nc desit aliis cibus aemo iistim potus in lubris, nec desint Vestimenta necessaria atque com-Ujoeundi moda, aedes commodae ac pulch , consequenter ea, i,im iis quae ad vitae necessitatem faciunt . 664. 't. f. Furi nar. ,
libὸuram. & quicquid facere possumus, ut alii vitam commode ac jucunde transigant, ad hoc faciendum obligantur 64s. pari. . Iur. nat. J. Quoniam itaque parentes liberos in omnibus ossiciis, quae debentur aliis, ceteris hominibus prae- sene debent g. 7 3 3. , parentes quoque multo magis conferre Diqiligoo by Gorale
538쪽
De Societate paterna. I9serre pro virili debent, quicquid ad hoc conferre possunt,
ne desiint liberis, quae vitae necessitas exigit, & quae ad vitam commode ac jucunde transigendam faciunt. q. 73T. Quoniam parentes pro virili conserre tenentur, qui γ De praerog quid ad hoc conferre possunt, ne desint liberis, quae ad Vi- ιιυa liter tae necessitatem & ad eam commode ac jucunde transigen- riam quoaddam requiruntur 736. , liberi autem in omnibus Ossici-μ ρ,a adis, quae aliis naturaliter debemus, ceteris hominibus sunt is an cesso praeferendi s. 733. I liberi quoque ira, Pa ad vita ratem, comis nec sitatem, commotaratem es jucunotarem jectant, cereris ho- moditarem minibus praeferendi sunἔ. B ducand
Ducti eo Parentes amor naturalis liberorum, quatenus existatem D inde voluptatem percipiunt, si liberis bene sit, tristitia vero an- cium. guntur, si male fit, praesertim absque eorundem culpa. R tio autem, quae parentes operam dare jubet, ut liberi fini foris tunati, nec ipsorum culpa fiant infortunati, idem expressus urget. Principium hoc probe notandum est : utemur enim
eo paulo inserius, ubi de successione in bonis defuncti agitur. f. 733. Parentes sunt maximi benefactores luerorum. Etenim parentes non modo efficiunt, ut liberi existant in rerum natuta, ut ideo liberi vitam suam ipsis tanquam causis secundis acceptam serre debeant, quod per se patet; verum etiam multum curae in educationem eorum impendere, ac sumtus in eandem facere, immo etiam propter educationem plurimum molestiarum devorare renentur, prout i ex antea demonstratis abunde patet, & experientia quotidiana non
minus confirmat. Immo quicquid ad id conferre possunt, quae vitae necessitas, commoditas, jucunditas exigit, in eo liberos
539쪽
liberos cereris hominibus praeserre tenentur g. 737. . Cun. tu parcntcs haec Omnia facere teneantur, etiam sit ni-.hil vicissim accipiant a liberis; omnia quoque praestantur gratis 3. 18 para. q. Iur. nu. . Quamobrem cum benefactor sit, qui alteri gratis dat, vel facit, quod utile eidem est g. ao. para. o. Pr. nat. 3 ἰ parentes fiunt benefactores liberorum. Et quoniam nemo alius ea omnia ipsis praestat, quae a parentibus Veniunt, quod per se patet; parentes utique sunt maximi benefactores liberorum.
Equidem quod bona fortunae attinet, non omnes parentes aeque fortunis liberorum aeque consulere possunt, neque etiam eosdem in educationem facere sumtus; non tamen inde sequitur, quod beneficia a parentibus inopibus praestita liberis snt minora iis, quae a divitibus praestantur. Neque enim solum magnitudo beneficii aestimanda est ex ratione ejus , quod praestatur, ad facultates dantis, ita ut pauper plus dare intelligatur divite, qui multo minus dat quam dives; verum etiam educatio plures molestias creat parentibus pauperibus, quam divitibus, immo subinde eos ad paupertatem ac egestatem redigit. Accedit quod bona educatio, quae liberos reddit felices, pluris facienda st, quam educatio, qua id potissimum agitur, ut liberi snt sortunati. Bona autem educatio non minus in ρο- testate parentum pauperum est, quam divitum, immo haud raro magis, quatenus absunt impedimenta, quae his sese osserunt, non semper adeo facile superanda. Immo quotidie experimur, ut ideo prolixius idem demonstrari non sit opus, quantum praestet liberos bene educari, quam multis fortunis augeri. Bene educati quoque haud raro fiunt fortunati & in hoc statu perseverant, cum ex adverso liberi, quos fortunatos effecerant parentes, ceteroquin male, aut non satis bene educati, ipso educationis neglectu ex fortunatis fiant infortuis
nati. Omnes itaque liberi parentes suos pro benefactoribus suis maximis habere debent, nis prorsus degeneres ipsos ad vitia & scelera seduxerunt, quod rarissime accidit: quo ipso
540쪽
tamen Nondum tolluntur beneficia cetera, quae ipsis exhibuerunt, dum vitae ac sanitati eorum conservandae studuerunt. In Jure autem natura: Rarentes supponuntur, quales esse debent,
non quales sunt, si qssicio suo satisfacere nolunt, vel in eo negligentiores sese praestant. . T39. Liberi amare debens parentes. Etelaim parentes sunt be- De amore,
nefactores liberorum 3. 738. Enimvero beneficiarius quo tiberi amare debet benefactorem ob beneficia sibi tributa s. 39. parentes pari. 4. Iur. nat.). Ergo cliam liberi amare debent pa- prosequi ae
Tent . bor. Ipsa natura liberis indidit amorem parentum suorum, cuinius imago conspicitur in ipsis brutis. Naturalis iste amor liberos parentibus conciliat, quemadmodum idem in parentibus liberos ipsis commendat, ut ideo ipsa natura amicitiam constituat inter parentes atque libero 6as. para.ti Iurinat. . ' Ratio igitur, quae non minus liberis amorem parenis tum Di praesentis, quam parentibus amorem liberorum injun
Quoniam liberi parentes amare debent s. 739.), qui ParenIra vero alterum amat, eum odisse nequit . 6 a 3. stari. I. Fur. disse non Gnat. ; I ra parentes odio labere Mumme debens. era. Ossicium universale est, quod nemo hominum alterum dio habere debeat 6. 624. pari. I. Jur. nat.). Quoniam Veis ro liberos peculiari quadam ratione ad parentum amorem duiscit ipsa natura, & ratio eidem minime contraria eundem liberis injungit not. β. 7 3 9. . multo magia repugnat odium parentum naturae liberorum, quam hominis cujusdam alterius naturae humanae. Hinc recte omnino liberi, qui oderunt
parentes suos, omnem naturam humanam exuisse dicuntur, consequenter non modo naturam animalem. quam