장음표시 사용
261쪽
maXime necessariam . Cum igitur dele ' us ille & cura verborum, unde recte Caesar eloquentiam originem suam ducere assirmabat; ad eloquentiam ipsam jure suo pertineat; nemo profecto studiorum hujus generis eXPers ea seligere poterit, quae obscuriora illustrent, & in1uavia ac molesta jucunditate quadam ac sapore persu dant . Non est itaque, cur miremur, si homines forenses,qui haec nostra studia aversaesur, aliquando tam obscures scribant, ut Chrysippum illum aemulari videantur, cujus integrum Volumen ambiguis oraculis ac flexiloquis ambagibus sic resertum dicitur, ut ad illud enodandum novo semper opus
esset interprete . Nam quod Cicero olim semel ingenii solertia , vel malitia potius in Cluentiana caussa se sectu se gloriatus :esti, obscurasse videlicet
dicendo judicum mentes: illi quotidie
262쪽
ignorantia faciunt, quod se nempe dia uio nitida ac sincera deficiat, qua animi sensus & cogitationes suas explicare Commode valeant. Cum enim: ex
Aristotele prima eloquentiae virtus sit elocutio pura ac venuita , quae facit, it oratio nihil barbarum , nihil inso-4ens . aut peregrinum habeat, sed omnia singularum vocum elegantia earumque structura & collocatione optime inter se cohaereant; non Video quo passio queant luculente scribere , qui elocutionis ipsius vim & praecepta prorsus ignorant. Hinc barbarae illae& nunquam apud latinos auditae locutiones , quibus quasi quodam humanitatis sale homines plane insulsi scriptiones suas. condirei sibi videntur . Quae ut percipiantur , non satis est lia here prae oculis glossaria universa,quae de barbaris vocibus magno studio col
263쪽
Henricus Spelmannus , Gothosredus endetinus, Gerh. Jo: Vossius, Caro lus de Frene aliique plures . Unde vero istiusmodi cenum ac sordes homines sestivi colligere poterunt 8 Anex purissimis veterum s Jureconsuli Tum monumentis ξ An ex ipsis Justi
niani institutis r An ex codice Theo dosaho Credo fortasse ex Novellis , ex Authenticis, aut Pandectis. s am. Vellem clarissima ejusmodi exempla sibi ob oculos ponerent Id. quod superiori aetate surima laude fecerunt Guillelmus Budaeus , Antonius Faber, Jacobus Cinacius , Franciscus Baldui istius, Jacobus Gothostedus, Franciscus Duarenus, aliique sapientissimi viri ;qui cum civili scientia elegantiorestiteras & eloquentiam optime Conjun-merunt. Quorum prosecto volumina eam redolent scribendi castitatem a
que elegantiam, ut si sorte quae deis
264쪽
rhetorica secultate Aristoteles , . aut quos de Oratore libros Cicero memoriae prodidit, nobis fato aliquo interitia sent, eκ ipsis mehercule eloquentissimis viris haberemus , unde supplerip6ssent eloquentiae praecepta & omnis dicendi 'vehiustas Cur ergo quos habent duces & optimos scribendi ma' gistros piesta pede non insequuntur pCur singularis e fiam sapientiae. Vestigiis hoά insistunt 3 Pudetne sequi Fabros & Cujactos, barbaros vero & ima peritos , qui eruditorum: omnium conavicio vapulant , sequi non pudet t At enim jureconsulti , quos mihi praedicas , sapientes quidem ac diserti, non e sero , sed ex Academiae spatiis extiterunt. Versabantur illi in eruditorum uaebraculis ac Licet otio. ubi satis. commode potuerunt jus , 'de quo quasi domestica exercitatione in gymnasiis disteptabant,aspergere doctri
265쪽
a snae floribus & eloquentiae pigmentis
colorare. Nobis autem quotidie. . de scendendum in medium agmen , m . pulverem, in clamorem atque aciem
virensem , ubi sane non pulcnre cultis& affabre elaboratis , sed bene solidis armis pugnandum est O praeclaram pugnam i O certamen cruentuin i in quo , ut video adversarii suis se alii 1errime telis consediunt. Etenim satis intelligo, magnum interesse diserimen inter sapientissimos Viros, Auos causssa honoris paulo ante nominavi bc ho mines nostros, qui hodie in sero cum
aliqua. nominis tima versantur .. Enimuero duo sunt omnino, i in quibus eorum eloquentiam imitari &ad illam proxime accedere e praesenti more u que seri tehenturiin seribendo scilicet ει caussam ad judices reserendo. Ad utrumque hoc munus certe ingenium
. humanitatis studiis perpolitum & d
266쪽
eendi exercitatione' bene subactum .deptisti, quis non intelligit Ut pr inde ex immutato piutino judiciorum statu, unde eloquentiam sero eject am, plerique argumentari solent, ego con- tra pro hac ipsa, qua hunc utimur, se-irensi cόnsuetudine, maximam ipsius eloquentiae necessitatem statui debere contendo. Nam agebantur olim cauia sae summό apparatu maximoque splendore . Victoriam sibi magna ex parte vindicabant tum patroni eloquentia , tum populi Romani madium , qui judiciis maxima Bequentia ade haequitatis patrocinium quodammodo arripere solebat Huc accedebat ejus de quo erat jure decernendum, praesentia atque aspectus; -oris lacrymae, gemitus filiorum , amicorum Micia& preces, spectata erga Rempubl. merita , postremo judicum pietas de commiseratio. Quid vero perorantis
267쪽
vox atque actio λ Quae prose sto sic valet ad mentes hominum permo endaS., ut fama sit Demosthenem: et primas , , eidem secundas ac tertias es tribuisse .l- Certe Cicero hanc ipsam unam indi . Gendo maxime dominari affirmabat Cum igitur haec omnia jam et soro destiverint, quid aliud misero clienti ad salutem remanet praeter unam scriptionem j uris quasi naufragii tabulamZQuae quidem si obscurat, ut dissicilis sit explicatu; si jejuna atque agrestis . ut legenti nausea fiat, me de omni caussa actum esse dicemus ὸ Continetur nunc tota quanta est caussarum actio unius hominis diligentia atque ita stria: equi nisi in scribendo singula ad rem pertinentia in bono lumine collocaverit; nisi faeti & juris nervos artus que optime disposuerit, verendum est sane, ne ejusmodi caussa non praeclaros itus habeat. Et negare quis poterit
268쪽
249nbά majorem 'nunc . quam blim tria soro Oratoriae facultatis usum esse ae plane necessitatem Alterum vero, in quo eloquentiae
studium , ut dixi, nostris hisce tempo-bribus homini forensi majorem in mo
dum necessarium esse judico, est nimia um causiam ad judices reserendi consuetudo . Qua quidem in re mirum quantum Valeat dicendi venustas de eloquentiae praesidium. Etenim sive la-aino sermone ., sive domestica atque
vernacula lingua eodem quippe res recidit) id fiat , talis quidem esse debet doctoris industria, ut Verbis quam paucissimis rem doceat, persuadeat, flectat & jam quodammodo vincat . Quod negotium permagnum sane atque arduum qui suscipit, non temere& casu , sed meditatus & ex arte dicat necesse est; ea videlicet perspicuitate, ut rem omnem aperiat atque illustret
269쪽
iis verbis puris atque electis, ut si dicendo. non delestet, at certe animos non offendat; ea denique brevitate , orationis , ut judices, homines Vel m Aime occupati, longo dicendi ambitu minus defatigentur, argumenti tamen Vis tota eorum mentibus haereat penitus atque insideat . Has autem singulas oratoris partes qui nore satis apte accurateque expleverit, hunc pros
elo muneri suo deesse j udico; & nihil dubito , quin is caussa, etsi optima illa sit, turpiter cadat. Quod si no nulli naturali quadam dicendi copia, nullo adhibito studio,id satis praestant; boc praeterquam quod non est multis natura datum, sed quasi privilegium singulare paucorum donum; id praeterea eloquentiam seri non amolitur , sed ejus necessitatem luculento admodum hoc ipso exemplo confirmat.Η- quoque accedit, orationis vim ejusm
270쪽
di insitam & a natura prosectam tautologiis plerunque aliisque sermonis fratere. Vitiis , quae nisi ars dicendi opportune amputaverit , ea offendit plurimum ac molestissima esse solet. 'Superest jam, ut quam bre,issimes
eorum Tesutemus errorem , qui etsi studia haec nostra vituperare non audentia imo ea palam laudant atque extollunt , negant tamen posse fieri, ut
unus idemque homo simul praestet dc dicendi genere & civilis scientiae do
ctrina; cum res utraque magnam vim
ingenii, multas vigilias maximosque procul dubio labores requirat e nisi sorte velit vel paucissimas caussas si scipere & perraro ad forum accedere , vel quod longe deterius est , in jure discutiendo segnior ac remissior videri. Profecto homines istis haec de se suique . ingenis imbecillitate loquam