Antonii Massae Gallesii ... Contra vsum duelli. ..

41쪽

ro ANTONir MAsSAE Strabo lib. y. Bellum erat Atheniensibus cum Boeotis de Melenis uico ri'j, ' μ Xanthus autem neotorum dux nouocauit Atheniensium regem Thimetem: recusente autem illo Melanthus Messseniorsi rex Athenis profugus pollicitus est se imperis caus se pugnaturum e congressiensibus eis, Melanthus ait Xantho, atqui iniuriamfacis, qui comitatus uenis at pugnam et Xanthus connesus, ut alterum si quis erat, aliceret: a Melantho confvus iaculo, peremptus est. Athenienses eo)bratagematis dolo uioloriam adepti, Melanthum res gem Iecerunt e diemq; Mesum annuum histituerunt, quem uocant Apathuriam, ides deceptoriam , Tantum abest, ut infidi , , a tutia contra hostes uti fit dedecori. A lexanDicis. lib. i . der quoq; Magnus cum Sphithobrate Ioniae praesectosnagulari certamine,ut supra dixi, congressus, meliorum ara rnorum conditione , quam ei sors tulerat, prudenter usus est: nam, cum eius lanceae ferrum in illius thoracesu:ῖά uulnus irritum fecisset: ἐπ Persa, qui prius telum in Alexandrum coniecerat, gladio structo in eum serretur: non puduit Alexandrum altera lancea)latim arrepta barbarumagno uulnere in aciem illato conscere . Itaque Virgistius iure reprehendi non potin , quisecit Turnum subfrnem certaminjs solo gladio Quin, hasta ab Aenea transsuerberari. Praeterea, ut in exemplo supra posito claris uerbis inquit Liuius, Corbis natu maior usu armorum, erata facile stilitas uires Osuae patruelis natu minorissus

perauit, quibus uerbis nihil eje potest expresbus at proabantum id quod ego sentio, licere, iaceres hostem in duel

42쪽

to assu nugis, quam solis uiribus siuperare. Quὸd si constraria se mentes auctorem istum sequi uellemus, incidere mus in magnas tricas , quae rem sacerent ri nitam, erinextricabilem ; Semper enim gladius, exempli causa fascius, uel de manu in terram lapsius,rectituentus, er cerissior cadens erigendus, jubleuandrus,aut etiam casu aliquo vel aduersar3 uirtute uulneratus, uel debilitatus ad aequas litatem redigendus, uel ita dimittendus esset,quo nihil

Refutatur opinio ista eiusdem Liuis exemplo alio, ut, biconfertis, inquit, manibus duo Roniani super alium alius

uulneratis tribus Albanis expirantes corruerunt, ad quos rum casum cum conclamasbet gaudio Albanus exercitus, Romanas legiones iam les tota, nondum tamen cura desseruerat exanimes, uice unius, quem tres Curiati3 circunsseterant. hoc loco satis liquet non suspe dedecori tribus

unum circunfisere:uideamus quae narrare pergit Liuius)Forte is integerfuit, ut uniuersis solus nequaquam par, sic aduersus singulas1erox: ergo, ad astutiam scilicet consuersus, ut segregaret pugnam eorum, cape sitfugam, consistitq; ut si es eum minime frustraretur . illis enim , ut quenque vulnere affectum corpus sneret, per interualla insequentibus, duos unum post alterum, prius qua ras tres consequerentur,con icit, iamq; aequato Marte singusti supererant , sed nec te, nec uiribus pares et alterum instactum Ierro corpus, tr geminata uictoria frocem in cera

tamen tertium dabunt, altersissum uulnere, Iussum cu su

43쪽

ANTONil MAss AB trahens corpus, uictus fratrum ante se frage uictori objacitur hosti: nec illud praelium fit: Ronianus exultans Imle sustinenti arma gladium superne iugulo de git. Itaque rectior est eorum sententia, qui explos pueribbus istis ibah Lit ebl erga siduersarium liberalitatibus dicunt aequum ese , ceraepin s. s. tantes Juae frtunae permitti: ut eos casus perserant, quisbus se ipsi s onte subiecerunt. Nam seri non potest, ut a Tpraejlantia remota, aequabilitas constituatur ; quod ex re e Mοης 4ς, derici imperatoris uerbis colligi potest, cum inauit. Vix

in Cost. regni . - . , . . . in c

hb ,. cnim, qui nunquam duo pugiles inueniri poterunt Irc aequales: ut uel in totum non sit alter altero si ritor , uel in

aliqua parte sui uigore maiori, , potiori uirtute, uel salstem ingemss alter alterum non excedat. Haec ille. Sequuntur haec in de sinitione uerba. IN LOCO AB EXTER NA VI TVTO , ET IMPEDIMENTIS VACUO,

AT INTRA UNIvs Di EI SPATlVM . a i disperentiam ηquit, eorum certaminum, quae fiunt in locis non tutis, ubi locus iniuri3s, ἐπ impedimentis si se poteti: crquia prouocator non se obligat in in nitum tempus. Haec δ gomnia, cum Jeclarent non ipsus duelli uim , tr naturam,

quam 1βbstantiam uocant , sed accidentia, quae ro sunt cirtra subiecti corruptionem abesse, er inese, omitti potes rant praesertim id quod dicit de s utio unius diei: nihil enim repugnare uidetur, quin, s ua conueniat, iii plures dies certamen prorogari possit. Reliqua bunt uerba, quae declarant propolitum esse prouocatori quitem probure se hominem esse honoratum, ἐπ dignum, qui nec inius

44쪽

CONTRA USVM DUELLI. 2

rim accipiat, nee desticiatur: quae uerba se ait auctor posui ste, ut actoris, qui passus est iniuriam, sicium oIIenderet: alteri uero propositum ess e probare contrariae ut 1ignificaret sitium rei, idest eius, qui prouocatur, ob ii, quod alteri iniuriamIezerit, de quibus pollerius erit Astes

vendum.

Hactenus prooauisse mihi uideor nonnulla ex propossitis, istos uidelicet scriptores nesciuisse quid esset pro σprie duellum , de qua ipsi scribebant: eiusq; proprium nosmen ignoravi se, ac multo magis originem , er initium,=regi animaduertisse ipsum esse suis proprietatibus ab abyssingularium certaminum generibus diiunctum. Nunc restit ut demonstrem, ducllum non esse aqiumentum, iue insfrumentum bonori tuento congru ns , aut necessarium, aut idoneum e iden ut ita loquar non esse medium Mussciens conseruanto , recuperati love honori, binjuriet, ignominiaeq; propulsaniae. Praeterca circa ritu usum, ertractationem, etiam ut in re mala, pleraq; praue, tr constra rationem instituta esse e ac potissimum optionem evagenti arma, quae prouocato dari solet: quo nihil absurdius existimari potest: ea demum , quo dicuntur de actore, erreo, , de comparatione iuelli cum tuticio ciuili, uana esse atque inania . Sed antequam longius procedam,nolo praestermittere, quin dicam id quod sentio te huius malae aebarbarae consuetudinis origine, ac duelli per eiusmodi conssuetudinem introducti desitutionei ub)ciam .

45쪽

α ANTONII MAISAE . origo, si quis certum illius tempus, certumq; auctorem. 'exquirat: omnino es incerta: quoniam generaliter omnis consuetudinis er principium nescitur ut plurimum, tr auctor certus nullus proserri poteys . Nam imprudentibus nobis se e consuetudo insinuat, uoluntates , nostras obscure primum uin etiam aperte sibi conciliat: po tremo tantum

acquirit auctoritatis, , gratia , ut regnet, dominet rei perinde ac lex, b interdum lege uehementius dr acriuS. Veruntamen si coniecturae locus est: ab his initys, ut exi

simo, res prosecta est. Victis, em oppreps Longobardis

Italia fuit a multis Regulis , uel potius urannis in partei diuisa, tr occupata et hi, partim quia, ut erant uiribus, rarmis debiles, non poterant omnino quosdam insolentes,et contumaces homines ab iniuriss arcere: partim quia, q i Ar .Polit. proprium ess rannorum , seroce , tr manu promptot, ' qui jerane duelli occasiones aucupari Jolent, formidabant τut simul utraquese mobilia liberarent,caeperunt in eorum

dissidiis conmuere, deinde paulatim permittere , ut sing σἰari certamine sese ipsi perimerent e praesertim cum Res' gub ipsi, tr uranni haberent exemplum Longobardos rum e se id permittentes quod boni principes nunqi conscelissent Uuae brannidi consulerent: dumseroces illi Jejede medio alius alium tollerent . Hos uero cum paulatim

al3 interposito salso honoris nomine imitarentur et res adissam,quae nunc uiget,immanitatem proce ibi. In hanc me sententiam perduxit bilioriarum lectio, quoniam ante des lasos Longobardos nullam inuenio hujus rei factam esse

mentios

46쪽

CONTRA USUM DUELLI. armentionem : quam rem branni pylea, ut ueri mile ess, permiserunt. De sinitionem uero antequam ponam: non erit alienum ab instituto, si meam de hac immanitate opis monem aurea sententia Ioannis Gersenis theologi celeber I 'serm de

3 i rimi confrinem. Ex his, inquit ille, qui duello certant,ali cupiditate opum mouentur, ath ambitione gloriae, uiri fratis , emtrenui stileniorem usurpantes et uerum ut primi plerunque non Ialluntur, quia plerique ex eis locupletes ea rationes ti Juns filicet : istis quibusdam principibus tanquam uiri sortes liberaliori stipendio munerati sta aluteri frtitudinis, aut strenu: tatis gloriam propter huiusnodi praesumptam audaciam nunquam sunt assecuti. Ad hanerem teblimonio Ciceronis utitur, cuius haec uerbasubjcit. Ea animi elatio, uae cernitur in periculis, em laboribus, si tu litia uacat, pugnatq; non prosalute communi, sed pro suis commodis, in uitio est. Ex his omnibus haec mihi uide dia r tar essci pr spe apta donitio . Duellum ensingulare cera tamen, quod homines quidam legum contemptores, hyecie ac nomine conseruandi, recuperandiue honoris, tr ignos intae propul anti, re autem uera pecuniarum, aut si e gloriae, Jcu affectatae uindictae, uel aemulationis causa, mi 's ultro citroq; libellis , ad locum , er diem certum

convcmentes , armis a prouocato electis , committunt.

Qua ratione condent, ac desendi pogynt singulae huius des nition s partes ut item explicem, non laborabo, cum ex his quae Jupra dixi, facile colligi pol e uideantur, em ex his quae insta dicemus maiore declaratione sint habiturae .

47쪽

Quierit auctor libri de bonore, quoi alis quoque pri s ρα suerant: at quem praecipere, ac dilutare de duello, erquaestiones de illo positas diissoluere pertineat . Ibi multis

uerbis reprehendit er eos qui ad iuri 'eritos,et eos qui ad uiros militares id pertinere dixerunt: ipsie hanc tradiatio nem ad eam politicae scientiae partem, quae est de moribus, pertinere conten sit: atque ita huius praeclarae disciplinae uerum, O certum doctorem Philosophum duntaxat morassem essesatuit, ea nifallor potissimum ratione, quia, insquit, iniuriae, quibus propulsendis inuentum est duellum,ad scientiam morum pertinent: er honor, qui duelli filis est,ri eadem scientia definiturtitiosequitur, ut duelli materia ad scientiam morum pertineat. Iuris eriti uero quatenus iniurias tractant, ac uirtutes, , uitia: non id faciunt dos cenii cause, sed ut uitia prohibeant, em uirtutes coli iubes antecum uero praeter sanctiones suas etiam iniuriarum, uistiorum, ἐν uirtutum de itiones,causas, Osmilia ponunt:

id non faciunt, a solum sunt iuris eriti: sed ut agnoscunt iuri strudentiamsubiectam es cientiae morali, quam uι sc loq-r prasupponunt:quod etiam de duello intelligens

dum esse contendit:et eodem argumento eadem po1h sione milites quoque depellere conatur . Adjummam conclutit omnia, quae de duello con derantur, usque ad congressumo pugnam ipsam, ad moralis philosophia studiosos pertis

nere, non ad Iuris eritos, aut milites, ut tales sunt: ipsam

uero confictionem ad artem tractandorum armorum . quae

uulgo Scher a dicitur, pertinere. Quod uero multi dis

48쪽

xerint duellum regi , tractari debere secuntum consuestudinem: huius opinionis causamsuisse dicit:quod cum ante ipsum certas huius rei leges er regulas nemo tradidisset: ac propterea ignoraretur, ad quem id pertineret: melius dici non poterat , quam de eo secundum consuetudinem loqui: quod tamen non satis commode dicebatur, quando; quidem inquit consuetudo cum si uaria, non uidetur esse lioneumfundamentum, super quod tantae rei moles conssiluatur. Sequeretur enim, ut quisque more suo, er uarie secundum proprium sensum, uel secundum patriae suae consuetudinem iudicaret. Ad haec constanda mihi uis detur non multis opus esse: tum quia quaesto es quodammodo puerilis, non tanti certe momenti, quanti putat isse: tum quia nititur fundamentis, O positionibus, quae praesa Ρppoto vocant, manifese fui s. Sumit enim tanquam positum, em conce spum injuriarum tractationem es e tostam Philogopli moralis, prasertim quantum attinet ad

earum cognitionem: cum tamen ex rei evidentia, atque

etiam ex ipsius Aristotelis uerbis clarum sι moralem philosophum non poste habere plenam, persecta mei insiuriarum cognitionem ,nis sit etiam legum peritus . Est Rhet.lib. Leenim iniuria innuit Aristoteles cum ain libens conse io tr. ς x

tra legem laedit. Lex cutem υι uel propria, uel com e ult.

munis: propriam dico,quam sibi priuatim unaquetque gens, ac natio scribit, er imponit: r secundum quam apud eos, qui communitate uitae, atque victus sociatisunt, uiuitur:

49쪽

ag ANTONlI MAssAκCommunem autem, quaecunque nubscripto sancita insita est in natura: cui uia omnium gentium consensione uitestur esse obtemperandum. Quod si possit moralis philosorphus eorum, quae communi illa, tr naturali lege contiuentur, cognitionem habere e earum certe iniuriarum , quis

feri contingit contra alteram legem scriptam, quam prospriam appellat Aristotelis, cognitionem habere non potes rit, nisi etiam sit legis ipsius peritus: hanc autem peristiam habere non poterit ex solo moralis philosophiae sutio,

, librorum ethicorum lectιone. Praeterea ciuilis pruienstia non est hominia tantum, ut hominis, sed quia ciuis eis, qui tum publice, tum priuatim uitae ciuium, et saluti conssultum uult e se: haec enim una Reipub. gubernacula per utranque ex legibus, qu e Iupradictaesunt, moderatur, erregite nec unam aliquam, sed omnes omnium commolitastes amplectitur, ciuesq; suos bonos sicit ,, beatos, quod summum est humanae uitae bonum. at s in hac scientia ei Tsummum hominis bonum : omnium sit oportet scientiarum princeps, domina, b, ut ait Aristoteles, Architectonice. Nam quibus in Repub . scientiis, er artibus, em ijsdem, quando, quomodo , , quatenus sit utentum, praescribit: nec eas tantum acultates, quae fiunt in honore , is prertio, ut rem militarem, Rhetoricen, Dialecticen sibi subiectus habet, sed etiam reliquas omnes artes, quarum est opus in agendo, autfaciendo,ai usumJuum accomotat: edocetq;

quid in una quaque barum secundum leges facientum sit, aut non faciendum : qui campus latior es, quam ut intra

50쪽

3 s etbieorum snes clauii possit. . Causa uero quamobremsub incertis athuc regulis uariata 6hfmper j variabitur, duerit duelli, consuetudo, quod infra clarius apparebit,ea uis detur esse,quia caret ratione: immo est contra reclam rastionem si is quibusdam positionibus , uel praesiuppositis introiu ta consuetudo . Et sicut uerum uero consonat: ita Arist bi t. Olf m nunquam rei cuiquam consonum edit. Ideo sapiens 'r' '

ter ait Poeta. O here qine res Nec modum habet, neq; consilium: ratione, modoq; I russari non uult. in amore haec sunt mala, bellum,

Pax rursum: haec si quis tempesatis prope ritu, Mobilia, O caeca sui tantia sorte laboret Reddere certa : sibi ni ilo plus explicet: ac si

Infanire paret certa ratione, modoqHaec etiam Ut causa , quamobrem incertae , ac uariae

sint semper de duello Iurisconsultorum sententiae ' ita ut si alter ex aduersari3s pugnam detrectare uelit, semper, salsuo etiam, quem praetendunt honore , parata sint diuerticula elabenti, quod mihi sepius consulto successit: nunquam enim in tam barbara causa quicquam restondere uolui, nisi quod ad impediendum certamen lectaret. Quinetiam,c absit iactationis sustitio nulla uidetur esse in genere hoc controuersia, quaesteciosis, ut sic dicam, , coloratis argumentis ita inuolui, tr implicari non pssit' ut i matus coquitor saluo sibi honore suo nunquam serro decernat'nque id admodum dissicile factu inveniet, cui complura in 3 6