Antonii Massae Gallesii ... Contra vsum duelli. ..

51쪽

jo AuroNII MAss ΑΕ utranque partem in diuersis controuersi,s eorum, quibus tu oti rerum peritiam projitentur, res onyse, er consisba frmis impressa er edita legere, er considerare uacastit. Acceiit δε quod omnia sumuntur ex consuetudine non . scripta, quod nihil aliud est, quam unumquenqi ex proprio Arist.rb t. i. Jesu, atque arbitrio pronuntiare. Rllicite autem es inuenire prudentes, qui uidere poes int, quit quaque in re sit

aequum, aut iniquum z Nam euenit sepenumero , ut tum amor, tum oJium, quibus in priuatis controuersi s conse ti promouentur: tum etiam propria commoda adeo perestri gant eorum oculos, ut nequaq, uerum intueri po1bint: atq; ita propter prasentem cujusq; aut uoluptatem in amore, aut dolorem in odio,aut cupiditatem in commotis , totum iusscium tenebris inuoluatur. Cuiusmodi confusio in re clariori, solet accliere,nempe in mercatorii tuticys, in quibus nons nullis placet ex bono, ἐπ αquo, ac naturali quadam oequitas

te potius quam ex iure fripto agi, et disceptari, quanquam

enim certa sunt naturalis aequitatis principia: tamen ex opinionum uarietate confusio tanta nascitur:ut uix ulla sit controuersia, in qua, i quis requirat, non possint ex utrae, parte proferri a multis mercatoribus subscriptae, et approbatae

contrarium continentes sententiae, quas appellant uulgari sermone stilos, cuiu=modi in manus meas multi peruenere.

Duellum aut non e spe inistrumentum, siue media aptum 3 7aJ recuperanii , conseruandumve honorem, hoc pacto probatur.Ponunt illi, qui hae de re scripserunt: honorem duns taxat esse d*ellisnem: honorem autem nemo negat ese uir

52쪽

tutis, , beneficentiae praemium tulicio sudioq; ciuium ies tib q.er 8.

latum: quae uerba suluis populariter, ut nunc loquunt μr hω ζάἡ ά-

mines, explicare uelit: meo quidem iudicio ita dicere postlit, de elar.orat. honorem hoc loco intelligi mundana gloriam; quae bona exijbmatio ,et a nonnullis bona fama appellatur:nam cu eius, qui honoratur, excellentiae te stimonium honor esse intellis gatur, hoc nulla re tam locuples hominibus contingit, qum bonorum consentiente laude, , iudicio de praesunti uirtute. Quae cum ita se habeant:ex eis haec euidenter ejiciunσtur .Primuin, ut is honos, eaq, bona fama non alia ratione, puerae uirtutis ope acquiri,et conseruari,seu recuperari posssit et alterum, ut non sit in cuiusquam arbitrio, ut bonam de sesumam, , deserendusbi honorem ab inuitis ciuibus exstorquea tecum debeat ab illorum libera uoluntate, certoqi iudicio proscisci.Tertium, ut is yqujbus honos huiusmodi, crbonafama prosciscitur, snt is quoque boni, tr uirtute

praediti:nam mali, er uirtutis expertes non posἶunt huius rei, quae uirtutis esse praemium ponitur:idonei iudices esse. g Ηis positis ,si duellum non es uirtus, neque opus tars

tutis e consequens effl , tr efficitur quoi mihi propossum fus. Non esse autem duellum uirtutis opus sed potius esse uirtuti maxime oppositum: se probatur. Quod est dis ιuinis, ,humanis legibus prohibitum : non potest nisi con; s .palis. i.c., temptis, uolatis; legibus ipsis summo cum scelere peragi at ea maxima es inlinitiae ,scelerisei pars, leges uiolas

re , , contemnere: quod ipsum ciuilem omnem tran

quillitatem perturbat, labefotatq; publicam libertatem ,

53쪽

3 2 ANTONII MAssAE, uitia in Ie continet omnia r sue maimoium legum obs servatrix iussitia in sese uirtutes continet omnes. Nam isti contemptores legum, quietisqi publicae per turbatores, sent Gigantes illi, clopes, ac Laestrigones ne lege, et Arist.etbi. x. sne ritu enses, qui a Poetis guntur, illa mon ira te terrima , , dirae pyles Erebi, queis numina mille, mille nocen cli artes . Neque erit, ut puto, qui neget diuinis, erhumanis legibus iuellum prohiberi, cum sint insacris libris ciuilisq; , er canonici iuris loci notissmi . hic mihi 3 9 qui quam opponat consuetudinem e quoniam in scientia vis

ris exploratum es, tr certum, in huiu cemodi actibus, quorum uitium non oritur ex prohibitione , uel quia in uetitis

sunt: sed ideo frohibentur , quia sunt per sie mali,non posse consuetudinem quantumuis licet uetus sit, peccatu excusare, aut actus ipsos rectos, em legitimos facere. Quid quoi ipsi etia barbari, apud quas seruetus erat consuetulo Lusi Louob.'iuii. ia lis illius duelli: eam tamen detefflantur. Rotharis.n. ἰλi . 9.recoli Longobardorum rex, qui eam impiam appellat, ita inquit.' Da per pugna ipsam, scut antiqua fuerat consuetudo, quας rere iit onebant, grauis causa nobis esse comparuit, ut sub uno puto per unam pugnam omnem suam substantiam bos ino amittat, tr reliqua : Ait etiam infra, quia incertisus mus de tuticio Dei, et multos audiuimus per pugnam metu la causa suam causam perdere ; sti propter consuetu dinem gentis norae Longobardorum legem impiam ueta a . re non posumus. Et rei. Imperator, Monomachiam, in iis . - quit, quae uulgariter duellum dicitur, paucis quibusdam cas

54쪽

CONTRA UsUM DUELLI. 3 3'sibus exceptis ini er Barones regni nostrae ditionisubiecissin perpetuum uolumus locum non habere, quae non tam . vera probatio, quam quaedam diuinatio dici poteli, quae naturae non consonans a iure communi deuiat, aequitatis rastionibus non consentit e , alibi, eam consuetudinem prasuam , , a tramite rationis cui Ibet alienam appellat. μHaec illi. Praeterea si bona fama acquiri, haberiq; non postia nisi bonorum libero, J ontaneoq; iudicio, non poterit Dilla uulgi militaris opinio facere, ut duello uincere ad uirtutem atque laudem pertineat militarem: cum prudenstes omnes, nempe Theologi, Iuril eriti, Phil sophi, caeteris boni,et honesti ciues aliter iudicet. Veruntamen hoc, quoi

dico, lucidius et, ungamus id, quod prohibitum cit,4 D ultra. e. iacere nosolum humanas, uerumetiam naturalem, diuinam disy.ε. c. i illis

legem redarguere, em leges ipsas ita duellum prohibere, ut honoris priuatorum nullam habeant rationem, O sperquiramus, quid commune habeat duellum cum honore . nam i ui, leges habeant honoris priuatorum rationem ercuram, necne, uidebimus posTea . Huius autem cognitio: nis causa, res uidetur paulo altius repetenda: idq; in prirmis con derandum, oportere certatores ipsos , ut eis ad Juelli tradiationem uenire liceat, e se uiros hones os , erhonoratos, ut etiam duelli comprobatores concedunt morati autem esse non possunt, nis etiam snt uirtute praesditi: inter tales, ut ad duellum ueniatur,nece se est interscedat iniuria ; lacessitus autem iniuria , quodse aduersario suo putet e se ludibrio, ac destectui, er ex ea contemptione

55쪽

34 ANTON I MAss ΑΕ suam minui exblimationem, bonami; famam: ilcirco eu, a quo lacesbius est, at duellum prouocat. Ex liis duelli ψ ascriptores eu iunt, materiam duelli esse iniuriam, Jeu ma inlitat, δε i uis contumeliam, quae uitetur a contemnendo dicta μ -m p sinem Mino esselonorem, seu existimationem, V b. nam famam, aut uerius illius recuperationem, seu confersuationem. Haec autem quomodo se habeant,si uiderimus ijortasse ii, quod proposui,confirmabitur. Illud equitem constῖ i l ue , celsi, GVi etiam auctor est Aristoteles si quis a quo ani Et bic.lib. . mo se ontemni sinat, aut etiam suos ludibrio haberi partiatur e eum non modo non honorati, sed abiedilbimi bos minis, ac potius mancipis cuiusdam, quam liberi olsciosiugi: nam bac δε re inter nos controuersia non est, sed demoto, quo contemptus honori suo prolicere lebeat: de quo uidebimus possea. Interim animaduertentum ess ii, quod illi in ratiocinatione praetermittunt, necesse uideliscet esse, cum iniuria illata ess, eum qui alteri intulit,imue

sum esse, quod ex ipsa iniuriae dejinitione demonsiratur r

iniussus autem bonore absuo Agnus non est, sed tanquam intis mancipium uituperabilis; itaque non oportet eum bos noris causa ad duellum uocari ,sed tantummodo opus est, ut tanquam iniussus , O prauus debita paena liciatur, neque iniuriam passus propterea dici potes honorem persdidisse , cum honor propria uirtute acquisitus non possit Uisi uitio , peccatoq; proprio amitti, at in illatione iniuriae nullum ess patientis peccatum, neque uitium, sed in erens iis r ut quii igitur quaerat iniuriam passus recuperare,

56쪽

CONTRA UsVM DUELLI. Is construares honorem, qui non est aliquo modo imminuutus Praetermittunt ex altera parte lacessitum iniuria, audi Arir-μημ'

torc etiam Aristotele , nisi sitsupidus ,' insensatui, ς, 'T

illico ad iram commoueri. Ira autem de finitur ese Ibido puniendi eius, qui iniuria laesisse uideatur: itaque sic irae causa est contemptior nis uero ultio, uae irae modum ima ponit pro dolore ficiens uoluptatem . Hinc autem sequis

tur , ut iniuriam pessii, atque propterea irati sinis sit ipsa

duntaxat uindicatio . Quod si demus, O concedamus hosnorem uindicatione conseruari, ea certe uindicatio melios ri ratione per leges , , magistratus, quam per duellum comparatur: nam cum magistratus de iniurias ta senstentiam tulit, ac iudicium pronuntiauit, eius nimirum, qui 4 3 accepit iniuriam; saluus es honor . Id uero per duellum nodeclaratur, cum in auditorum 4 ectatorumq; arbitrio masneat,eum ne, cui crimina in ferebantur, propter quae cerstatum est, quanquam duello uicit, tamen his infamem ius dicent, an omni criminum Iulitione liberent: non enim duelli uictoria rem ita esse, aut non esse statuit, aut conclusdit Cur autem id praeliare non polbit, duae uidentur esse causae, quarum altera quidem ad ipsam resertur , altera uero ad lectatorer, bonosq; omnes, a quorum libero i uticio honoris existimatio pro ciscitur. Nam quod at ipsam uictoriam pertinet: si contingat exempli gratia prouocatos rem ideo moueri, tr impelli: φ cum ipse aduersarium adulterii, aut haeretic si,autfalsariu appellaisset,aut ab eo iniuria sibi per proditionem esse illata asservisset, ille eu, ut 6bolet,

57쪽

ANTONII MAsSAE mentiri lixi set, tr certando prouocator succumbat, ac uis stum se e sse steatur, nihil commune habent haec duo, hunc uidelicet iactum esse , , illum alterum non uere appellas tui uisse aiulterum , aut haereticum , autfalsarium, aut proditorem. At dicens illi, cum ille lateturse uiolum esse,

mul fatetur a se sis criminis aduersarium insinulatum

sui se . At ego primum id nego e se uerum, neque alia probatione indigeo, cum clare, ac perlicue diuersa sint, nec aliquid commune habeant, propter quod alterum sit abesrius consequens: nam si hic duello uictus ess, non sequitur,

ut ille alter ba reticus non sit, aut proditor. Deinde dico talem conficipionem metu mortis extortam, etiam si iureiurraniosrmatast, ciuili, ac naturali etiam iure non obligarre, neque fidem facere. Quoi uero adflectatores pertisnet, aliosili,ex quorum libero iudicio bonae certantium faemae existimatio pendet, quaq; loco iudicum sunt neq; apud eos hoc quod isti asserunt, locum habet. Esto enim concedigatur hoc , ex eventu bellis ectatores credere poste uictorem uicto esse uel robustiorem , s uiritus, uelIdentiorems auiacia, velfeliciorem , scasu , uel magis astutum, s

lutia aliqua ei uincere contigerit, aut etiamfrtunatum,s aduersarius uel pugnam detreotarit, uel accepta condistione ad diem dictam in locum conssit ut um non uenerit, nopropterea qui qua insanae mentis plane credet eum iussios rem causam habuite e non certe magis, quam si certatum esset ὀe nomine, naturaq; prouocati,utrum is esset Centaurus, aut Satyrus, aut Caelops , monitrumue aliud huius:

58쪽

Hic uero mihi satim opponitur ex Ariuel tele illa opis Rῖα, .nio, qua existimatur Deus ascitis iniuria open erre, tiriuius a uiniicare , cur tamen facile occurritur, cum in promptust restonsio, opinioni uriclicet praeserendum esse ueris tatem, cui testimonium tribuunt uerba , quaesupra scripsi Rhotaris, O Federici, cum ille dicat se multos aualuisse, qui per pugnam sine iusta causa suam causam perdiderint:

hie uero firmet hanc non tam ueram probationem, quam diuinationem quandam dici posse. I eititur idem Innocenatius Papa eius nominis Tertius, qui narrat . V., fratres di purg.llub. Spoletinos ciues, cumsurti accusarentur, eoa tos se dues c, δ.lo decertare, in quo cii uicti Uent, bonis omnibus a Coss.

Spoletinis si oliatos fuse: deinde furto apud alios quosiam deprehenso, cognitum esse, palamq; fretum miseros illos,

quanquam uictos, tamen ea culpa uaca se, innocentesqi

fuisse. Et fuit adeos olidus, uelfrtam impius er tyrannica prauitate imbutus Imper. Otho,eius nominis inter Ger 'o.- ἡ

manos primus, qui cum legis contentae, ac declarandae pos 9 qa. Vincen.

t statem haberet: orta inter eius proceres disiensione de is astrissi, si h lege primogeniturae , utrum deberet primogenitissius, sin inimis i. uero secundo genitus in defuncti parentis saccessione proe bo nepos Re/frri, tanquam fiet quaestio insolubilis , sua sententia remo ε' dixit se gladiatorio iudicio terminandam, uoluatq; credi ex parte nepotumstare infitiam , quia contigerat 3s cessi euictoriam, qui censebant primogenitistium se anteferendipum . Quod si Eri, qui aliquo modo poterant Deo excusett

59쪽

esse, quoi legi: er iudicum inituitate coacti certamen susscipcrent, quanquam culpa vicabant, , in ca re innocente1 erant, tantamq, iniuriam patiebantur, tamen a Deo

Jortunae luiibrio ierelicti, , permissi sunt, ut sorte aliorudelictorum c quemadmodum idem Innocentius interpretas tur poenas luerent, quam curam putamus esse Deo nos 3bratium horum duello decernentium, qui nulla lege , nuda necesstate cogente , propria temeritate Deum psum tenstantes, et, quemadmodum sacri Dollores tequuntur, in Spiritum sanctum peccantes, em uindicationis ossicium, quod Deus ipse sibi reseruauit, usurpantes ,se ipsi uoluntariae morti ob3ciunt, em occidendi aduersar3 occasionem quaes Olmo. 37. rimit Deus enim opitulari quidem solet Rissa iniuriam, no qin s. tintiliut ς' q*ni vi, iustis, em qui erant in eo . Quod si alijs laeti. quis iniussus ab eo auxilium expectet, audiat exsecris lis NMhab. bris uerbum illud , Orabat hic scelestus Dorninum , a quo δες ν' non esset misericordiam consecuturus . Ulo possit aliquis ex nitris duello certantibus tullus esse , is certe dici non pote)l a Deo ultionem erare, cum is se sua temeritate Deum tentando idam sibi arroget, uel prasumat: quanquam,

si uera loqui uolumus ex his, quae experientia eorum , quos certare uidimus, comperta habemus, cogemurfateri, qex eis tu los, ἐπ bonos esse uel nullos, uel rarilinos. Qii'

enim pacito tuo er boni appellari post uni, qui ut omitrasmus alia )celera natura Iuperbi, em moribus efferati, nec legibus obtemperant, nec iustitiam sequuntur , ad quas sie se optare, b constrinare nec sos sunt, nec uoluntded i ar

60쪽

CONTRA USUM DUEL Ly. 3,

sibi leges, ipsamq; iu btiamfamulari debere arbitrantur 'itq; tulum ese putant, quoi animi sui libidini consonat, vel ut planius ac iucundius dicam, quod eorum phantastiscis est con firme capitibus lita ut recte disse lateatur Coincus: Homine imperito nihil quicquam iniustius est,qui ni σhil rectum putat, nisi quod inefacit. His rationibus abysq; similibus , quas, ut sunt uiri persticaces , non ignorant plerique ex his qui duello pastrocinantur, coacti , impulsi fateri uitentur duellum esse rem nefariam , , illicitam, atque omnibus legibus proshibitam, sed tantuam necessariam equestris militiae quam ipsi Caualteriam nominant) usu introductam esse, er prospterea in bene confiitutis ciuitatibus permittendam, uel torlerandam esse contendunt. Nec pitatis autem causam hoc pacto demonstrare sibi uidentur . Honor, inquiunt, qui hos norato equiti secuntum equestrem ii sciplinam tribuitur, siue honorato cava lerio se unia uitam caualleresam libet. r.eoru uocabubs uti,quans noua,barbara,et in latina oratione ridicuti sunt sifrte bariἴ reru,quas tractamus, it IstelligentiE,et notionem melius aperiant) is honor, inquisit illi, propriae uitae, ac legibus,patriae, omnibusq; alis rebus eli praesere lus. Cu aut iniuriarit,et cotemptionis perpe ssio hominem esse nullius pretis,nulloq; honore dignu significet, et leges,ac magistratus ad Remp.tuenda tantu,et utcunq; prsiciant, ut iniuria inserentes minis, et certis propositis poenis arceantur,aut plectatur, priuatim uero hominis iniuria patibi bonori no proniciat; nimmo cu equestris dignitas,