Petri Petiti ... De sibylla libri tres

31쪽

mu demonstrationis reprehendat. Nempe hic,o Sappho, in iis quae ad lyricam poesim attinent, Anacreonti melico poetae comparatur, Vnascilicet mulier particularis cum vno viro item particulari ; sic etiam Sibylla cum Bacide, Vt vates una particularis cum altero singulari vate com

ponitur

Haec ipsa S Sibyssam inuenietis re Bacidem v bis diuinasse, qui quidem ambo fatidici re vates boni fuerunt. Ecce in duali numero Sibyllam M

Bacidem, ut duo humanae naturae indiuidua, componit.

His accedat Aristidis locus in Platonica prima , in quo etiam de Sibylla & Bacide sit me lio , ut de duobus indiuiduis : οσοι δ' αυ σὴ κα- et: ira δυντες Θεῶ Q τεχνης ουδε αικρον με-

ρον et λὲ ἀ οή σς λυμά α προειπον ,οὶον ει βουλ , Βακις , Σιβυλλα, ετεροι τώτων. id est : uotquot rursu vel semel numine repleti, nec artis habentes quicquam , non suis tantum ,sed e posteris, multa re minanda, praedixerunt, ut Bacis, Sibila, s caeteri. Nec modus futurus dicendi, si cu eta quae apud Graecos loca in candem sententi am Occurrunt, exscribere studeam: tum frustra eum laborem suscipiam, cum ex iis quae attuli,

id quod dixi, abunde demonstratum videatur.

32쪽

CA PVT III. Ciceronis loca de Sibysia; item

Varronis.c vero Graeci tantum hoc modo de Siylla locuti sunt, sed & Romani eorum exemplo : ut videre est apud Ciceronem, quoties occasio incidit, ut Sibyllae mentionem faciat. Quod aliquot eius locis ostendere placet. Ita ergo in primo de natura Deorum scribit: Cum

que omnis populi Romani relgio in sacrure inam Dia diuisa sit, tertium adiunctum sit, si quidpraedictionis causa ex portentis s monseris, Sibylia imte pretes haruspicesque monuerunt: harum ego rellionum nullam unquam contemnendam pum-ui. In primo etiam de Diuinatione , ubi de iis agit, qui furore correpti Vaticinantur, ut, inquit , Bacis Boeotius, ut Epimenides Cres,ut Sibylla Evthraea. Recte autem Erythraeam nominat, quia ut infra ostendam, aliam Graeculon agnouerunt. Rursus eodem libro : nam terrae vis

Pythiam incitabat, naturae Sibyllam. Neque vero est quod quisquam argutetur,& ipsam Pythiam singulari numero ibi efferri a Cicerone, cum tamen non unam, sed multas fuisse constet: haec disparitas est, quod Pythia una quidem semper munere eo fungebatur, ideo in singulari usu patur a Cicerone & aliis; quod non obstat quin plures fuerint successione, quia una extincta,alia in eius locum substituebatur, inque eo munere

33쪽

siccedebat Quod de Sibylla dici non potest,

cui aliaς eiusdem nominis & facultatis successisse non legimus. Idem in a. de Diuinatione: Siabyaeae, inquit, Persus obstruamus, quos in furens fuisse dicitur Infra etiam: Sibysiam quidem δε- posites, ου condicam habeamus. Et in epistola Pad Lentulum, ubi de Ptolemaeo rege reduce do in regnum: sine multitudine reducatur,que

admodum homines religiosi Sibiti placere dixerunt. Denique nusquam Cicero de Sibylla, nisi. ut de singulari femina. In quo non leuis, fateor, mihi exoritur scrupuluS. Cum enim M. Varro, ut visum est, decem fuisse Sibyllas scrupserit, mirum sane videri possit, nihil de eo numero unquam a Cicerone proditum fuisse: --que enim hunc Varronis latui ste de numero Sibyllarum sententiam verisimile est.. Cur igitur huius non saltem meminit in libris de Diuin tionet si vellet meminisse, non aliuS Opportunior erat locus. Quae igitur silentii causa Z negligentia on credo. Quid igitur Z oblitus huius mentionem facere Z ne id quidem. Nihil video probabilius, quam non putasse hanc opinio nem dignam cuius aliquam rationem haberet. At Varro, ut fere omnes qui enuditionis &mλυμαθείας amore ducuntur, Omnia quae uspiam legisset, siue vera siue falsa, studiose colligebat, ut multorum conditor voluminum diceretur. Quo sane fiebat, ut utilibus &scitu dignis quaedam, ut Gellius de eo prodidit, congereret frigidiuscula: ut quae in Hebdomadibus de n meri

34쪽

mcxi septenarii potestate commemorat. Septem vera ei e in orbe terrarum mimnda, oe sapientes item veteres septem esse : curricula ludorum Cimeensum solannia esse septem : ad oppugnandas Thebas duces heptem electos : se quoque duodecimam annorum hebdomadam ingressum esse: re ad eum Hem se tuaginta hebdomadas librorum conseri scst. Haec dc alia id genus friuola Varro, ne quid,

quod in literis esset, intactium relinqueret. Caeterum absit haec vanitas a nobi , Ut put mus tantum virum, in iis omnibus quae ab aliis, Prodita excerperet, voluisse obstringere fidem. suam. Quin neque hunc plus una Sibylla agno-t uisse, coniectare licet ex verbis eius in Praefatione librorum de Re Rustica : Neque patiar, in-quix , Sibyllam non flum cecinisse quae, dum via ueret ,prodessent hominibus, sed etiam quae cum' periisset ipsa, re id etiam ignotissimis quoque ho-i minibuου. Ad cuius libros tot annis post publice s- lemus rerire, cum desideramus quid faciendum sienobis ex aliquo portento: me, ne dum Piso quia dem , necessariis meis quod Prosit, facere.

Non plures fuisse Sibylias insiperaliorum te moniis proba

tur.

Im vidimus, ut plutarchus Sibyllam ab aliis

fatidicis mulieribus distinguat; id vero nunc Eorum lcstimoniti cunfirmare libet. Quo a

35쪽

rem certiore quam doctissimi Plinii lib 7. cap. 33 quod de diuinatione inscriptum est 3 Diuiniams, inquit,s quaedam caelitum societas nesbibimma ex feminis in Sibylla fuit, ex viris in Melampode apud Graecos, apud Romanos in Marcio. Vbi quos diuinissimos hominum habuerit vetustas, reseri; nempe in eo albo fuisse Melampodem apud Graecos,Marcium apud Romanos: at Sibyllam ex feminis nobilissima caelitum,hoc est,Deorum se cietate Venerabilem & augustam fuisse censet: diuinissimam inquam inter seminas, nedum huic alias pares fuisse arbitretur. Quod cum Sibyllae proprium facit, sine dubio hanc unam& singularem eius nominis fuisse declarat. V;Id cum adeo manifestum sit Plinii de una vate Sibylla eaque diuinissima testimonium, satis mirari non possum, quosdam extitisse, eosque non indoctos, qui plures ex Plinio Sibyllas profiterentur. Inhis est Omphrius in libro quem de Sibyllis composuit; ubi Plinio falsam hanc opianionem aflingit his verbis:. Plinius lib. I . cap. c. auctor est, Romae in foro iuxm rostra trium SL0Larum fuisse statuas Greris minores: ex his

cus Viues sequitur , ei adstipulatus inconsulto Plinio , quod miror : adeo bona fide exscripsit Onuphrii locum, ad caput 23. lib. I8. de civit. Dei: Plinius es auctor, Romae irium Sibliarum fulse statura iuxta rostra, unam quam Pacuuiuae Taurus aedilis plebis instituit, duas quas Mare

Messalla. Has censet esse, Cumanam, Delphi

36쪽

cam, & Erythraeam Heriphiten, Solino memoratas cap. 8. Ambo hallucinati. Quod ut pateat,

locum Plinii adscribam: Equidem G Sibysiae dup-pla flatuas, nam de his loquitur iuxta rosm e sie non miror, tres sint licet: Pna quam Sextus P . cinisu Taurus aedilis plebis repituit et duae quo Marcis Messala. Haec igitur cum Onuphrius legeret, trium Sibyllarum statuas putauit induci, cum Plinius unius eiusdemque Sibyllae tres intelligat statuas non eodem tempore positas: dum k quidem uni aeuo corruptae alteram si ibstituit ae- ditis Pacuuius, huic postea duas Messala, non eo dem tempore. Neque enim absurdum, aliquo

casu una priore consumpta, alteram non multo

post ab eodem magistratu denuo sisestitui. Immo vero eiusdem Sibyllae tres statuas in rostris fuisse positas quid vetat, velut in eodem templo apud nos plures eiusdem Sancti essigies videre vesti Quin Demetrio Phalereo trecentas & sexa- ginta statuas Athenis eodem tempore positas fu-' isse, idem Plinius ibidem refert, & ex Graeco-

l rum etiam monumentis nemini non erudito

compertum. Quod autem tria haec simulacra, non fuerint trium diuersarum Sibyllarum, satis , ipse Plinius declarat his verbis, quibus nihil clarius uidem re Sibstiti statuas) iuxta re uesse non miror, tres sint licet. Irimum enim Sibyllae est statuas, non sibyllarum: deinde se non

mirari, licet tres sint statuae; quod non erat opus admonere, si totidem has effgies Sibyllaxum, non auῖςm Vnjuβ ciusdem putasset. Nempe idems

37쪽

idem, quod modo dixi, intellexit, eiusdem viri aut mulieris plures eodem tempore imagines siue statuas posse constitui.

'Mod Sibylla nomen non, ut vulgo creditur, appellatiuum sit, pluribus

probatur contra Grammaticos. Caeterum quia multas fuisse seminas vates in

confesso est, nomenque istud Sibylla Grammatici appellativum esse docent, ideoque commune omnibus diuinandi peritis, ad earum vim& facultatem indicandam: qua id fiducia amrment, audire, & quae asserunt accuratius contaderare operae pretium censeo; eoque impensius, quod plures citant testes, in quibus & Varronem teste Lactantio citato loco. M. Varro, inqui quo nemo unquam doctior, ne apud Graecos quiadem, nedum apud Latinos pixit, in libris rerum diuinarum, quos ad C. Caesarem Pontificem maximum scripsit: cum de quindecim viris loqueretur, Sibhilinos libros ait non fuisse unisu Sibysiae, sed appellari uno nomine Sibyllinos, quod omnes semianae vates Sibyllae sint a veteribus nuncupatae. V -' roni adstipulatur Seruius ad tertium sineidos: Sibyssa, inquit, appestativum nomen es, adeo Pt Varro, quot Sibyllae fuerint ,scripserit. Sibylla amum dicitur omnis rue a cuiusseisin numen recipit.

38쪽

quitur numme

id est: Sibila dictio es Romana, fariae cam m lierem significans: et de vates feminae reo nomiane Sibylia vocabantur. Quod latinam esse di-

infra perpendemus

tanto Grammatieorum

byllam nomen esse facultatis atque ossicii; coi

as: totidem stilicet, quot seculis omni

inueniuntur.

Ita enim in a dialogo de Poetarum historia lo-

e nam

Non male illa quidem, si Sibylla nomen appes

latiuum est, commune omnibus feminis vati-

ceret,a olim nuncupata. Verum haec . s

inlino se in om

, nunc certe

omnes 1

39쪽

rem ab illo libenter, si viveret, apud quos aucto res id scriptum inuenerit: si indoctos, nihil moror ; si eruditos & prisci aeui, horum & nomen& locum indicarui. Quod cum non facit , &fieri non posse certo scio, superest ut hunc mentitum dicamus. Damus autem testes contra eum omni exceptione majores. Audiamus Pau

iis filia, re Peleae apud Dodonaeos , diuinarunt quidem ipse, non tamen Sibylia ab hominibus nomisatae fuerunt. Idem ex Hygini veteris Grammatici libro Fabulose historiae intelligi potest: ubi de antiquis vatibus utriusque sexus singulari capite tradithunc in modum : Amnus Elati sibus, Mopsius

Amyci fili- , Ambianum inclei vel Apollinis msius, Manto Tiresiae filia, Pol idus Caenini Abiu,H lenus Priami filius, Cassa , Priami filia, Caschas Thestoris filiin, Theori mentu ri phidei μίλι , Theonoe Protei filia , Telemus Eurymi filior,

Sibylla Samia, alii Cumaeam dixerunt. Ibi cum

vates feminas complures enumeret, non tamen

harum ullam Sibyllae nomine appellat, praeter unam, quam expresse Sibullam vocat. & ab aliis

40쪽

. Cassandram eo nomine appellauit Hyginus, ut vidimus ; non Maro, non alii scriptores , quic- quid Gyraldus contra obstrepat; non id n Ma ro Carmentum Euandri matrem,

cecinit quae prima futuras mearis magnos, re nobile Pallanteum. Huic antiquum nomen fisisse Nicostratae se- runt; post Carmentam dictam a furore, quasi mente carentem, si Pliatarchum audimus, qui nominis hujus hanc originem tradit in Quaesionibus Romanis. unde etiam carmina censet dicta . quod insanae illae mulieres sua responsa versibus modulari solerent. De Phemonoe nulla mihi objicitur dubitatio, quin vates . simpliciter habita & dicta fuerit, nunquam Sibylla. Et semper credam, donec mihi proferatur locus antiqui alicuius auctoris, qui haric. nomine Sibyllae appellet. Certe Pli- nius lib. I cap.3. hanc testem citans, Apollinis quidem filiam vocat, non tamen Sibyllam: Phe-

monoe Hcta Apolginis filia dentes ei esse prodissit. De .i tertia aquilarum specie ibi tradit, quod genusi Graeci ριορφνον, Homerus περκνον Vocat. cui . . dentes inesse praeter aliarum auium naturam, Phemonoes istius auctoritate confirmat. Sie & Plato in Symposio Diotimae fatidicae mulieris sermonem recitans, habitum cum So-i Crate de natura amoris , hanc γυναιμα μαν-η . simpliciter vocat; ita enim lego, non εχανπνι ἁ ν, ut quibusdam placet. Sed neque Arrianus ram illam vatem e comitatu Alexandri Ma-