장음표시 사용
61쪽
cum in Gristo est interim animam consep tσ
Do obgruit, ob curat, S concretione carnis in- faecat; unde i i relut per corneum specular ob soletior lux rerum es; procul dubio cumri mosetis exprimitur de concretione carnis,ini a expressione colatur, cera e de onans horporis erum
pit in apertum, ad menam cor punum es Dam i cem 3 flatim semetipsam in expeditione substantia recognstat , re in diuinintem i a libertate resia
piscis o ut se somno emergens ab imaginibus ad Perigates. tunc Ur enuntiat, σ ν et, tunc exH-rat, o t trepidat, prout paraturum diuersorii sui sentit, is ipsius statim angeli facie euocatoris se
marum, Mereuri poetarum. Ita igitur causam explanat, qua fit ut homines sub mortem potius, quam superiore vitae tempore, futura augurentur & praenuncient. Tunc scilicet animam maiori eX parte esse extra corpus C aliqua autem, nempe postrema,adhuc illi haerere. Hanc partem animae foriS eX-tantem superfluum vocat Tertullianus: quasi redundantem eius substantiam ; quod respectit corporis intelligendum est, quia ea animae pari corpus ampliuS non informat, utpote extra ipsum posita. Per hoc igitur sit perfluum, ii quit , quod adhuc cumstatur in corpore, hoc est, pars, nimae alia nondum corpore soluta, enunciat quae Videt, quae audit, quae incipit nosse. Ita animae egressim ei corpore declarat suo modo, hoc est, pinguiore Mineruat ut alias
62쪽
sint ubicumque dei anima disterit, quam ut totum quoddam partibus. extensum cogitat, adeo obtusa mentis stri , ut quod miratur Augustinus in homine tam facundo) nunquam potuerit ca Pere, aliquid esse animam, si ext Psa non siti sed tamen ex lihe loco apparet, hi si non es alienum ab eorum' sententia, qui aliquam animae inesse facultatem, qua futura pt sentiant, sispidantur. Qu9d si verum est, tunc demum homines hanc vim incipere usurpare atquc in promptu habcre, cum morsiis inuat; id fieri putandum est ea ratione , quam Plutarchus dicto loco affert, quod anima morte in stante minus se adiungit corpori iam afficio neque amplius idoneo animae domicilio aut instrumento. Neque enim in eius e corpore disicessu mutatio ulla fit loci, aut ipsa vere migrat motu locali, sed selum cessat operari per eo Pus , quia ad nullam functionem amplius utile. Quo fit ut omissa inutili sarcina, in se conue xatur, incipiatque operari secundum nobiliores secultate' e quibus illa est qua sutura praeuidet. His coniecturis tertia ex eodem Phitarcho diiungi potest hoc modo : quae ratio est vita. ad eos quibus iram aut libidinem largiore po' tu accendit, eadem est. halitus e specu erum- pQntis , qui Pythiam Delphis incitabat; atqui
qua ratione vinum dictos assectus excitet, notum est: non enim quia vim. ipsam & faculta-ῖem irascendi aut libidinandi esstri potanti, sed 3 C s quia
63쪽
iam natura ad eos motus proci luem ita calor excitat, ut actu moveatur. . Cur igitur non idem inflicemus de halitu, quo Pythiam corostat Elitam inflammari ad vaticinandum; . Vt non austorem hunc & causam vaticinii, sedis . citamentum putemus facultatis animae insitae ad
futurorem euentuum rationes videndaS.
Sed & Posidonius , ut refert Tullius in primo de Diuinatione , varios diuinationis per sbmnum enumerans modos, hunc primo loca affert: quod praeuideat animus ipse per se se, quippe qui Deorum cognatione teneatur. Si pzr te: ergo per vim sibi a natura insitam. Cu- ius profecto argumentum 'hasuper videri possit, innata omnibus cupiditas cognosendi quae sibi euentura sint. Qua cupiditate haud scio an alia Vehementior animos incessat. Hinc propensio ritui in arioliis & omne diuinantimn genus, C in r principum, quorum secreta vix sine' mathematicis; ut exemplo etiam Poppaeae Ne- ronis coniugis Tacitus demonstrat in primo Historiarum : nullo, inquit Plinius lib. so, cap. I. non auido futunu de se mendi. Quod maxi- me pateret, si quot modos futuri indagandi ea curiositas inuest, sigillatim vel solis supersti rionum nominibus indicatis percensere vellem. Ex quo intelligi potest, non ciue futuri notiti- am supra hominis captum, sed posse saltem in nonnullis expreri naturae appetitum s alioqui. frustra esset: natura autem nihil in castum facit
64쪽
Ne Aristoteles initio transnaturalis philoso- Phiae, non esse verum homini indeprehensibile, ,. Probat argumento eius cupiditatis, qua omnes ' mortales tenentur, aliquid cognoscendi: -ν- Tες ανθ' ωποι ειδενιμ ορεγνlcitis , φυος. Si enim citas appetitus, qui est omnibus innatus, non es set in aliquibus expletio: frustra haec generi hi mano indita propensio esset. Quod , ut dixi, naturae omnia sapienter instituenti repugnat. Cum ergo etiam omnes naturaliter quae sibie ienti ira sint, nosse expetant, eodem mocti Consequens Videtur, quosdam reperiri inter ho- mines,quioaturalem potentiam ad effectumina turpe viribus redigere valeant. Atque haec sunt quae meo quidem iudicio probabilius afferri pos. sint ab iis,qrn inesse nobis a natura vim quandam praesciendi futura contendunt. Non tamen his sic trahi debemus, ut nori potius eos I taxaudiamus, qui animam humanam non propria ' villa facultate, sed vi aliena excitari ad vatici nandum docent. Quos recto sentire , paucisi sed certissimis rebus deinceps ostendo. . Primum videndum est, quae sint illa circa quae vates &fatidici versantur. Horum autem, at ctore Augustino Nipho in lib. de propheti cap. 6. triplex est genus: unum est eorum quae
excedunt; ut meam facultatem & aliorum hominum qui hic Lutetiae degimus, quae nune Romae aut Constantinopolii aguntur non erim
65쪽
enim eorum, qui illis in locis veriantur, & ignota illa nobis tractant,notitiam taliafugiunt. EiuS-
modi & quae quiuis mente agitat, dum penes sQhiset, nec foris prosert: haec enim alabi tun ignota, ian illi qui cogitat.o Alterum gen
eorum quae Omnium prorsus hominum captum superant, toto genere homini occulta; licet non
Deo & intelligentiis : ut religionis mysteria. Terti0 in genere sunt quae suapte omnium homi- num sensus &intelligentiam rugiunt: yt futura contingentia , quae in mentis humanae arbitrio posita, nihil in se habent finitum quo in unam potius quam in alteram partem cadant... Haec igitur omnia quibus occulta sunt, dum sunt occul- , non posse ulla animi nostri industriae Myre hendi, sed sela diuinatione, certum est. Caeteris autem praeteritis, id quod dixi , de solis futuris contingentibu .. .demonstrasse sufficiet. Quod igitur omnem animi humani facultatem excedanti futura contingentia, hinc sciri potes in Omnis cognoscendi facultas in homine, inscii-sus exteriores,ila internos & mentem diuiditur: sed nulla harum potentiarum quae continge ter futura sunt deprehendi possunt : ergo omnino humani animi captum excedunt. Horum quae hic sum sintur, prius notius est quam Vt pro batione egeat; alterum, in quo esie dissicultas Potest , ostendo. Futura contingentia dicun- Rur proprie, quae non sunt quidem, possunt at xem esse aut non esie, quia ab humana voluntate
66쪽
dependent, ut fiant aut non fiant. Interim dum nondum sunt , nihil esse in iis cur potius fore quam hon fore iudicentur, manifestum est, cum in hominis sita sint voluntate : qui homo nou dum est; ita enim pono ; ut magis incertum es se constet, cuius nondum cause extet in natura; istiae quis propositum voluntatis fingat multo tempore agenda praecedens, quod ratione im- inobili persistat: tamen lucredibile est, aliquid tam cernam esse posse in humanis consiliis, ut mutari non possit, praesertim si lovgum tempus essectum praecedat. Nego igitur elusinodi contingentia , vlla ex notis humani animi facultatibus deprehendi posse. Non enim ullosensuum exteriorum, qui omnes simi rerum praesentium ; que interiorum, qui quodcumque agitant e. ternis sensibus acceptum ferunt: quia per species animo impressas rerum externarum, qui bus unus in animam ingressi is per sensus externos, ut omnes fatentur ; sed neque mente:
quia nihil In hax esse, quod non prius sensu aliquo occupatum fuerit, constans dogma est philosophorum. Sed propter motas si ra dubital tiones, quibus ostensiim est easdem rerum spe- cies memoria infixas, quemadmodum praeteris iarum cognitioni, quae recordatio dicitur, naturaliter inseruiunt , sic & suturarum praeuisioni
non minus suapte natura esse accommodatas et
selum in eo esse discrimen, ad utrum rerum ge anima intendat, praeteritarum an futura rum ι
67쪽
intentione reflecti possit, ad futuras non possit, cum & hae & illae pariter non sint.; ob hanc. in quam, & alias dubitationes , accuratius, quid in his mens possit, aut non possit, perscrutari
. Mens quidem altissima est animae potestas, M. quodammodo immens : nihil enim est quod non cognitione complecti possit, omnium est capax.quae coeli ambitu continentur , si quidem&Dei, qui ipsum mundum continet. Non tamen existimandum est, ita esse felicem, ut citra causae vilius exterioris impulsum omnia in seipsa contemplari possit, vivissem est Platoni, qui re
rum omnium rationes ei naturaliter inditas ae vernaculas credidit, quas in se conuersa intueri valeat, quantum . non noxia corpora tardant m
terreniq; hebetant artus moribundaq;membrat ut Poetarum doctissimus Platonis Musa alsatus loquitur. , Quin neque si talium ratis niun ab Ortu plena esset, ovinia cernere popset: non enim rerum particularium & indiuiduarum discrimina & proprietates, certiS materiae finibus, locis, temporibus diuisas; quanimvarietas ad unarim communem x tionem reduci
nullo modo potest. Quamobrem nequς eius hominis mens qui Lutetiae est, ex se locis procul dissita cognoscere potest, neque si quae te ris alte infossa & recondita vilum excludant,
68쪽
haec quisquam vi ulla mentis deprendat: multo igitur minus eadem animi vis rerum euentus futuros contingentium prospicere ac certa cognitione signare possit. Quarum enim rerum ne
que principia in se anima habet, neque signa H-la, aut indicia ex quibus percipiat, qui possit e
rum ex se notitiam capere 3 Quod autem anima in se non habeat rerum principia, notius est quam ut probatione egeat. Ita enim esset causa essiciens aut formalis earum. Sed neque notas aut indicia habet contingentium quae non
dum stat a viae enim illi, & qua necessitate t lia illi inessent t. Neque est quod verbis abutar in re manifesta. Si quis enim tam insanus esset, ut hoc affirmare vellet, hunc melius omnium hominum operientia quam ratio ulla refelleret. Abunde igitur his quae dixi, cuiuis non socordineDe protervo probatum & constitutum videri ebet, non posse contingentia futura ab homine propria animi industria cognosci. Consequens est igitur, ut iis quae sitra negotium facere visa sint, respotideamus. Primae difficultati occasio data ex memoriae. conside ratione, & laturorum cum praeteritis compseratione : ceu ratio exigeret t anima eodem modo se habeat ad latura atque ad praeterita, eo quod tam praeterita quam futura non existant. Sed longe disparem esse rationem horum & il--lorum certum est: non tamen facile est os ei
dure disparitatem, Quod enim vulgo dicitur.
69쪽
deesse animae species rerum futurarum, vanum esse ostendimus supra: cum eaedem sint praesentium , praeteritorum, & futurorum species. Quae enim nunc praesentia sitiat, haec antequam ensent futura erant: eadem & non multo post, quia non manent, praeterita dicentur. Quoa
autem de rebus dico, idem pari iure de rerum vestigiis, quae in animo conseruantur, assirmari potest. Immo rerum consequentia id esse necessarium docet. Eo proinde redit disputatio, ut explicetur causa, quamobrem eaedem terum species cuiuis pro arbitrio res praeterit sexhibere possit, futuras non possit. Ego hanc huius disparitatis causam mi asio, quod earum rerum, quae transactae sunt, ordinem videre possiimus, instantium & suturarum non valemus. Cum enim omnia quaec sunt, in aliqua temporis parte efficiantur , quia tempore continentur, necesse est in iis esse oridinem quo fluiiunt, dc alia aliis succedunt, quae successio tempus vocatur. Nihil enim aliud est tempus quam rerum successio, eo quod alia prius in ortum dentur, aliae posterius. Hunc autem ordinem silccessonis secundum prius &posterius, in iis quae praeterierunt, facile anima videre potest ; non autem in futuris quae nondum facta sunt. Tametsi enim & futura suo ordine procedunt: non tamen eum ordinem anima videre potest, quia contingentium com
70쪽
-tus, quod ad rerum ipiarum conditionem attinet ; quae, ut dictum est, possunt esse & non esse, quia in hominum arbitrio positae. E contrario ordo, quo ses praeteritae extiterunt', certus I est, neque certus tantum, sed etiam immutabi-' iis, adeo ut ne diuina quidem potentia mutari possit. Non ergo mirum vidori debet, quod uatina horum ordinem percipiat, etiam postquam in natura e sic desierunt. Neqiue enim ordo ille una cum rebus interit, sed ipsa successione manet. Nam & rebus prioribus de tructis earum successio persistite cuius haec natura est, ut.praeterita neque amplius existentia praesentibus es post futuris alliget 3 aliter siccessio intelligi non potest. Anima igitur humana, qui ordo rerum non existentium certus est, hunc videt ; non autem qui incertus in- Magna porro in his admiratio incessat necesi ei se est altius contempsantes, quomodo multo- xum sibi succedentium, ideoque partim existentium,partim non amplius existentium ordo,qui ex his resultat,ad animum. veniat ab eoque per Si quidem ordo qui in successione est ex omnibus resultat. dictum est autem, ςorum quae transeunt alia amplius non esse. alia esse dum transeunt: ex quo efficitur, ut in o dinem etiam veniant & sint quae amplius non sint ue sequitur etiam , ut abolita fiant apta &conjuncta praesentibus: non . ens scilicet enti j. Ne.