장음표시 사용
41쪽
gni: aut Eunapius Sosipatram Daemonum alumnam , & semper numine,ut vocat, Maiam: aut Hyginus Manto Tiresiae vatis filiam, vel Theo- noen, aut ali s supra memoratas,Sibyllie appella-.tione comprehendunt. Omnium maximum argumentum, quod Plutarchus, qui tam multa
de Pythia Apollinis sacerdote & vate celeberrima prodidit duobus libris de ea editis. nunquam aut in his aut alibi uspiam hanc Sibyllam appellat, sed Pythiam semper. Quod & Herodotus & Xenophon di alii scriptores antiqui o seruant. Multa alia in eandem sententiam pos sem adjungere; sed vereor in re doctis omnibus comperta diutius lectores morari.
CAPUT VI. Nomen hoc Sibylla quidsignificet ;
SEd rursus pugnant argum to ab origine ipsi- rus nominis ducto, quod id nomen significet vaticinandi peritiam. Ita namque Hesychius Illustrius loco supra allato : Σι&Zis PMwάλὴGὶν μηνα ομενη Ιωφη ς ,: νλ scitis μῶkες ενι ονομαπι Σιβυλλαι οἰνοριά si In quam sententiam omnes prope pedibus vadunt. . Verum ut hoc iis largiamur, non ta men quicquam essciunt. Neque enim sequi tur, non fuisse id nomen proprium unius singu- E uris
42쪽
aris puellae ratidicae, quia Vatem
nomina proserie positim propria, quae tamen, si
nia esse possunt, haud secus ac quae appellativa
dicuntur. Innumera exempla hujus habeo:
cres unum sussiciet, nomen istud αβρωπ D ; quod cum significet hominem , omnibusque hominibus conueniat, tamen proprium fuit cuiusdam athletae , ut in Graecorum Aristotelis interpretum commentariis me obseruare memini Patet igitur, nihil valere argumentum ductum ab clymo: de quo tamen obiter data oc- . ' casione aliquid dicendum est.., Sunt autem do- orum do huius vocabuli origine opinionestam diuersae, ut vix animus ubi consistat habear. Maxime communis & recepta etymologia cff:
πιος, hocest, θεος ri tum lingua,Dein ; & βουλῆ, consiliun ates enim Dei consiliorum particeps
sic gnarus essicitur, cum numine amatur. Non tamen absurdi, qui istius nominis originem de- ducunt a sibo, quo nomine vetereS Latinos callidum di acutum designasse, auctor est Festus in Lexico. Verum Salmasius a Graeco Hri mauult deducere. Sane si latinum id nomen esset, non produceretur penultima eius syllaba in Si-6ssinus apud bonos auctores ; sed corriperetur,
43쪽
πην βουλην, a mentis & consilii oblaesione, quam vates furore correpti patiuntur Z Huius compo- sitionis exempla in his nominibus, mωM , & M- , silentium, corcus, animaduertere licet: quorum prius fictum censetur, etsi, το -- τῆς oetm , ad significandam vocis priuationem: nohil enim aliud silentium esse videtur, quam vocis quaedam priuatio ; si vocis priuatio dici potest interruptio eius & cessatio voluntaria: po sterius autem idem quod ο σε σνομενο- πιπ οί
θαλμους qui ob sa est oculorum acie. Nihil igi
tur obstat, quo minus hanc nominis Sibyllae or ginem amplectamur, cum aliis memoratis probabilitate haudquaquam concedat. Nam quod quidam Sibyllam volunt nominatam a verbo raro fabal, quod est portare, nimis aemotum videtur: quia vates Deum in pectore portant,& animae suae incolam circumferunt, juxta il
Mentes acerdotum incola Pythim; unde & nomen P thonissa in sacris literis, &in Graecorum monumentis Et υ λεις, & εγῶς Asbιυyοι ab incolatu daemonis ; & Sibyllarum antiquissima Sambe me dicta, ab eodem verbo Ia bal. Ita Thysius Mistellanearum exercitationum c p. I . Hoc, inquam, nimis remotum , eui tamen haec magis arridebit coniectura,hanc sequatur per me licet.
Sane si est, ubi ingenio ludum dare liceat, maxime in investigandis numinum originibu
44쪽
id cuiuis permissum arbitror. Quod studii genus licet sela conjectura nititur, vixque certi aliquid habet ; nestio quomodo tamen doctissi- in 'uemque & ingeniosissimum mirifice oblectate adeo, ut ne grauissimi quidem Philosephorum sibi temperare potuerint, quin eo ludi genere inter altissimas philosophiae disputationes animo suo indulgerent. Sic Plato δε Cra-
lo, siue recta nominum ratione, multarum origines dictionum persequitur sed ea licentia, ut tota illa tractatio Iudierae potius exercitationis ad solam animi voluptatem comparatae, quam seriae occupationis speciem praebeat: adeo quae ibi affert leuia & friuola acutius excutienti deprehenduntur. Neque in hoc genere grauior aut solertior videtur Aristoteles; vel etiam Plotinus, caeterique sepientiae antistites; qui modo aliquid, quod ad propositum alludat, dicant, parum id, verum an falsum sit, curant. Sed dei Sibyllae etymo hactenus.
Patet autem ex his, non posse idoneum vu' lum contra noS argumentum trahi ex nomine
Sibyllae. Quod autem hoc nomen, ut dixi,proprium sit feminae alicuius vaticinio sepra alias ' omnes eminentis, aliud argumentum addere placet ex Cedreni Annalibus'; tametsi multis, quacis etymologia futilius visissim iri non dubito , sed tamen animi gratia subiungam. Is de Saba athiopum regina, ea cuius sementio inlib. bris Regnorum,uerba faciens,& nominis assini- e, ut arbitror, dc sapientia ipsius seminae indu-
45쪽
ctus, utpote quae Salomonis visencli atq; interrogandi cause in Iudaeam proficisci non dubitauerit, . hanc ipsammet Graecorum Sibyllam fuisse censet. in βατ ποι Σαβα, ελεγῶ Σαυλλα -
Caeterum non est satis, luculentis veterum scriptorum testimoniis probasse, unam tantum ruisse Sibyllam, nisi etiam loca quaedam non minus grauium auctorum, quae prima facie nobis aduersari videntur, explicamus; ne quis iis deceptus, a recto veritatis tramite, quem ostendimus, asiorsum transuersus rapiatur. In his est ille A istotelis in problemate primo sectionis trigesim, naturalium quaestionum : cmo loco det bilis atrae natura&viribus disputans, lauic vatum surorem adscribit, & in exemplum adducit Sibyllas dc pacides ς ita enim eos vates in Hurai μανικῶς, - -ουπ- κῶς, Σίβυλα B αοες. id est: afulti etiam propterea quod itae calor seisi mrauis in Q no est, morbis peiania implia' cantur, aut in atrico inferuesunt, in quo Siblia e tantur es Bacchae. 1ta Therisci ii
CAPUT VII. Loca quaedam di cilia ex D
46쪽
Bacchae vertens pro Bacides, quod va-i tum quorundam est nomen: ut pridem ab aliis est animaduersiim. Hi ergo videtur Aristote- les non obscure agnoscere multas Sibyllas.
Sed & Plutarchus in libro de pythiae oraculis, i sit quo quaerit: quamobrem desierit Pythia ver- sibus responsa dare t pariter S. byllas in numero plurali nominat: ,Σ β cu ἀυlα Bo ηι-
quo Sibyllam consedisse aiebant, & adhuc Del-
rhis visebatur, loquens: se, inquit, λεγε -
enim primam sibyllam videtur dicturus fuisse,
f. nisi alias fuisse agnosceret. ' Haec fateor, aliquid negotii primo aspectus legentibus facere possint, non tamen iis qui su- periorem nostram viderint disputationem, m0do paulum salis critici habeant. Quod enim ad Aristotelis locum attinet, non immerito aliquis suspicetur mendose scriptum Σπυλλαι pro Σιβυλοι. Quid enim facilius quam unum iota ad dem Z Ac ne quis a me hoc gratis dici putet,huic suspicioni occassionem dat antiqua versio latinae
47쪽
Conciliator dictus, qui cum Aristotelis librili commentariis auXit, sequebatur; quae sic habet: Midit autem spropter hoc quod Me calidios esprope intesiectivum locum , aegritudinibus conskmuntur maniacis aut diuinatiuis e unde Sibylia sBacides. Nota etiam eiusmodi extat ad marginem: Nota de Sibi ita re alii, disinis. Sed & ipse Aponensis in commentario congruenter ei Versioni sic inemorata verba explanat: Et plurimi, eo quod calidi s colera nigrae est prope secum , in quo viget operatio intellicitus diuina, pum circa virtutes phantasico, cadunt in aegritudines m Hacas e ira quod efficiuntur. -entes, diutinantes, s Dibonici: σ in cit quosdam qui fuerunt x os diuini prope, quod Sibysia in prophetia famosa, s Dacides. Haec eo fidentius affero, quod plerumque accidit, ut ex impolitis versionibus &semibarbaris L modo antiquis, corrupta bonorum auctorum loca emendentur. Si cui t men non satis justa haec causa vel unum iota mutandi in textu Aristotelis videatur; fortasse istud satisfaciet, si nimirum,quod alias interdum i fieri obseruatur, hic factum dicamus, ut Aristoteles Sibi lias dixerit pro Sibylla, per eam quam Grammatici vocant numerorum xnallagen. Qua & philosophos aliquando uti, ostendunt haec Platonis in Symposio η ορ- Ξυ, Φαλήμ, μάθωνας, δε μαχους, Παυσανιας. cui similia occurrunt passim apud eundem exempla , sed & apud latinos auctores; Iuuenalis: Qui Curiossimulant re Bacchanalia visura. Ita
48쪽
Ita & Arnobius lib. 1. uamuis Epicados omnes, Caesellios, Vernos, Scauros teneatis re Nisos. quaeaaomina su ut propria veterum Graminticorum in numero multitudinis per eam figuram usurpata. Sexcenta apud au tores in hunc modum. Neque vero mihi id primum super hoc Aristotelis loco in mentem venit . sed & Petro Victorio aquilo ante; qui verba illa ο ν Σιβυλλα πιλο sic in numero multitudinis posita exponit, ut figura nota usum Aristotelem non dubitet, libro 26. Variarum Lectionum c. 16. De qua eius lo- . ci interpretatione videndus Muretus lib. 13. Vari. Lect. cap. IJ. cui tamen hic, quod ad Bacidem attinet , negat esse locum: propterea quod ipse tres Bacidas fulse , quorundam testimonio certum autumat , cum Victorius unum. vatem extitisse eius nominis putaret. De quo quid probabilius mihi videatur, alias in dissertatione de Bacide dicetur. UI
Quod autem Plutarchus loco supra allato primam ait sibyllam quodam in saxo Delphis consedisse, neque hoc probat plures fuisse Sibyllas; neque necesse est, quia primam nominat, alias post illam primam in eadem petra sedisse, ibique oracula fudisse : sicut non sequitur, quia He-
Ila λυδάαας ριοι πζίτος ελεγχμην ἀνιεισι Primus Pol damas mihi exprobrabit; multos fuisse Polydamantas in Trojanorum exercitu, qui auderent Hectori exprobrare, si id de quoici agitur fecisset: aut plures Trojanos prin-
49쪽
cipes AEncae nomine in Italiam venisse, quia Maro AEneam primum e Trojae sinibus eo peruenis seprimis imagni operis versibus testatur: L Arma virumque cano, Trose qui primur oboris
Italiaem fato profugin Lauinaque penit j Litoriar. Nihil enim aliud ex his locis sequitur, nisi alios fuisse Troja profugos, qui in Italiam post AEneam descenderunt ; alios in Trojanorum exerci tu, qui Hectori si quid parum honestum fecisset, Polydamantis exemplo exprobrarent. Neque igitur aliud ex iis Plutarchi verbis essicitiar, nisi ideo primam dici Sibyllam in eo saxo sedisse,quia alias postea contigit in eodem loco consistere; non quidem Sibyllas, sed fatidicas post Sibyllam. Adde his locum Platonis in Hippia maiorestatim initio; ubi Hippias sophista illustris sic loquens
inducitur: 11-Ηλις, δεηlω λαπύαξα- ία - να τίν et λεων , ά--πζ-ν εμ5ερχῆαs τύν et λούν. id est, Elis namae ciuisas, ubicum e aliquid cum quapiam aliarum riuit tum in ictandum est, a me primum ex civibiu veniunt. An igitur quis quam ex his verbis inferat, i plures fuisse Elide eius nominis sophistasὶ & non potius, Hippiaminum fuisse, ad quem ex omni ciuium multitudine,ubi quid maioris momenti in republica agendum esset, cirutas. se conferret.
Nihil proinde aliud, inquam, Plutarchus iis verbis vult, nisi primam ibi fuisse sibyllam omnium quae eo postea accesserunt fatidicarum ; quod plane vicietur, si motu articulo, non αἷ
50쪽
πην, ut mendose seriptum est, sed πζαν ν την Σμβ Nisi Iegamus. Sic Ρlutarchum & veritati amicum, sibi ipsi concordem faciemus. t Hactenus quid de Sibyllarum numero dicen- dum putem, expositi: nempe hanc Vnicam tan- , tum fuisse. Irx, qua opinione. constituenda si Graecorum nonnullis elaboratum est, ut Viues ad cap. as. libri 18 de chritate Dei autumat: non equidem minus ea causa meam hanc putem do- i ctrinam, immo,eo potiori iure meam,quod huic lucis non parum mea opera confido allatum &roboris ad fidem in animis hominum . non praeoccupati iudicji obtinendam.
De Sibylia ad Ῥaticinandum facultate, O aliis adeam rem pertiment buae ac primum, an aliqua animae, humanae insit etis pra, en futura 'HAc perfunctus disputatione, ad alia quae in hac Sibyllae rerum consideratione se OG- .runt tractanda deinceps me confero ; quaudo non sbiter tantum de hac vate, & ob aliud nempe ob ea oracula quae eius nomine feruntur, disputare institui sed ipsius cause, ut quae de ipsa in veterum monimentis stitu digna extant perstripta, in lucem proferantur. In his igitur prima occurni indolei siue iaculi/s praeis undi fu-