Petri Petiti ... De sibylla libri tres

452쪽

uam Su parient mulieres, hoc est, cupiditates operabuntur. Rursis Salome non intelligens allegoriam subdit: Recte ergo feci quae non peperi Ibi porro rursus subdit Dominus: Omni

herba vescere , ea aurem, quae habet amaritudinem , ne 'elcaris. Quo innuit, liberum esse Unicuique matrimonio uti, aut continentiam seruare , si cui alterutrum amarum molestumque videatur. Haec ea caiisa adnotare visum est, ut omnes

intelligant, quantum sibi & Clemens & aliicius aetatis permiserint in quibuscumque citandis veterum scriptis, non multum curanterivera essent an ficta es supposititia, quae in me dium proferrent. 8 c de aliis,quos citat, mitto in praesciis dicere : certe quod ad Hysta- spem attinet, cuius lectionem suis auditoribus commendasse Apostolum Paulum in concionibus autumat, quantum erret, ex iis quae de

Hystaspe illo mago tradit Ammianus Ma cellinus lib. 23. intelligi potest, nequc abs re sit cum tesserie : Metiam opinionum insignium auctor ampli mus Plato macha piam esse Perboni pico docet, diuinorum incorrus tussimum cuia tum , cui emia seculi, priscis multa ex Cha daeorum arcanis Bactrianuae addidit Zoro res: Hinde V stosses rex prudentissisim Darii pater. ui cum superioris India secreta fidentius pen rearet , ad nemorosem quamdam venerat soli ru-

453쪽

manorum ingenia potiuntur : eorumque monitu rationes mundani motus re siderum , purosquefacrorum rituπ, quantum colligere potuit, erudia

ri, ex bis quae didicit aliqua sensibus magnorum in odit quae isti cum Hsciplinis praesentiendi

futura ,per suam quis e progeniem posteris aeta ribus tradunt. Ex eo per secula multa ad pro sens una eademque prosapia multitudo e reata deorum cultibus dedicatur. Feruntque etiam, si

iustum est credi, ignem caesimo lapsium apud se sempiternis foculis custodiri , cuius portionem ex guam ut faustam praeisse quondam Assalicis regi

hi dicunt. Ex hoc, inquam, Ammiani loco patet, quani sit absurdum putare, talem virum ab Apostolosuisse propositum populis, cuius libros de vero DEI cultu & rebus diuinis consilerent: quem, velut alios eius sectae, deorum, sodest, cacodaemonum multitudinem agnouisse de professum fuisse, magiae definitio , siue interpretatio, a platone in primo Alcibiade tradita, . declarat. Hanc enim dicit esse θεῶν λωπείου deorum cultum; quemadmodum & Apuleius refert in apologia. sed de illam ignis, quem caelitus delapsum fingebant, custodiendi & r gibus praeferendi superstitionem ab eodem Hystaspe transmisiam aliis magis indidem patet. Quod satis est ad incutiendum cuiuis Christiano horrorem librorum Hystaspis, nedum tan-

to Apostolo Vt satis mirari non possim, tali

454쪽

LIB. m. CAP. XVII.

quoqui; teste ad Christum ethnicis insinuandum sustinuisse uti Iustinum Martyrem in apologia secunda, Quo loco. etiam deplorat temporum conditionem es quod Imperatorum edictis prohiberetur lectio librorum Hystaspis, Sibyllae, & prophetarum. . At enimuero etiapasiillud concederetur , ab illo mago mentionem Christi inter deos factam fuisse ; quis tamen non, videt, tali testimonio. admittendo latam. ethnicae superstitioni omni atque idololatriae aperiri portam , pietatis autem christianae puritatem c0ntaminari , dum impuri daemones deorum nomine in eiusdem cultus societatem

Vocantur. . Eadem ratio est Sibyllae quae &ipsa, ut supra monstratum est, falsorum: deorum cultum. praecipit. Non minus proinde temere Lactantius Sibyllam & Mercurium sanctissimis Hebraeae gentis prophetis aggregat atque componit in pruno de salsa religion Nunc inquit)ad disina testimonia transea σrseed p in unum proferam, quod es simile diuino, re ob nimiam vetustatem, re quod is, quem n minabo,ex hominibus inter deos relatus . Me curium, quem Thoh AEgyptii vocant , a quo& literas de leges accepisse dicuntur, intelligit: ab aliis idem ter maximi cognomine adiuncto

nominatur. Cuius tamen testimonio certiora multo sibyllarum carmina ibidem censet.

CAPUT

455쪽

SEd ex omnibus argumentis , quae a luersus Sibyllae diuinitatem & falsb tributam auctoritatem afferri possunt, validissimum illud mi

hi videtur, quod cx Ecclesiae iudicio ducitur. Quo. argumento Augustinus contra Faustum Manichaeum utitur ; qui Sibyllae, Orphei , ct aliorum externorum vatum testimonia, ad gentes de Christo persuadendas accommodatiora &cfgaciora esse contendebat iis omnibus, quae in Ecbraeorum prophetarum libris de eodem scri pia extant. Hunc isitur Manichaeum in hoc deceptum dicit, quod non attende , t , in num ecclisis icti Sibylla vaticinia) recitari, cum Hebraei prophetae in omnibuου gentibus clareant, at que ad Chrisianam salutem tanta in edium examina deducant. Ita ille in libris contra Fau stum. In quibus adhuc expressius alibi : M-

bysia porro, vel Sibysiae, Orpbe tu , re nescio :quis Hermes , re si qui alii rates, mel meologi, vel sapientes, vel philosiophi gentium, desilio Dei, aut de patre Deo, vera praedixisse seu dixisse perhibentur e valet quidem aliquίd ad paganorram

Pavitatem reuincendam, non ta en ad forum auctorit- -

456쪽

auctρritatem amplectendam , cum ictam Deum nos colere ostendimuι , de quo nec illi tacere

Fotuerunt, qui flos gentiles populos ad idola σ

daemonia colenda partim ducere ausi fiunt, par tim prohibere arest non sunt. . Atisit sancti a Hores. nostri &c. Quibus verbis Augustinus omnem plane Sibyllae oraculis in Ecclesia a ctoritatem derog t, duabus de causis. Prim' est Ecclesiae consuetudo ; quod haec nunquam selita sit Sibyllae & aliorum ethnicorum uti tostimoniis in negotio religionis, vol aduersa p Sanos. Altera est ipsius Sibyllae improbiatas, diuinis profana miscentis, ac eadem charmi celebrantis Christum, simul populares suo ad falserum deorum cultum inuitantis, atque infandos sacrorum ritus d entis, Quo Vtror

que modo Sibyllae de Christu v ticinia explorduntur planissime, Priore. quidem sic. Se

tentia est M. Tullii b ipsius naturae adytis promptλ : Omni tu re Ue'sio omnium genti um lex natura putanaea est. R ae lex natura* falsa eise non potest. Qua yto magis .corve sis omnium fidelium , . qui Ec clesia dicituri Alii enim homines naturae lumine & ratione , quae omnibus est communis, reguntur; E cle

sia Spiritu Sancto, qui neque fallere neque falli

potest. Cum igitur Ecclesiae consensit iudi catum sit, & consuetudine firmatum, non ego dignam .ibyllam cuius. testimonium inter iust

fidei instrunaepta habeatur, vel apud ethnicos,

457쪽

ad insinuandam iis veritatem religioni stianae ; annon ex hoc vel maxime intelligi potest, falsa esse illa de Christo vaticinia , quReius nomine feruntur λ Neque enim talia ili

. unde illi, quam a Spiritu Dei offerri potuistent. Hoc autem dici non potest : quia frustra e sent vaticini illa , quorum nulla auctorita iVsus nullus in Ecclesia esset. Nihil autem Deus temere aut frustra facit Sed neque huiusmodi omnium fidelium con

sensi in explodendis Sibyllae libris inanii de

nulla vehementi fulta ratione denseri debet

Quae ratio alia esse non potest, nisi quod nunquam si c raper, ni fuit atque exploratum Ecclesiae , haec vaticinia de Christo vexa esse bi- yy r, aut illi ni is sis affatu exprest . QUOdi ne ad illa exi enda sufficit Quia. non est maiestatis' sic Minae , incerta pro certis .mpi cti & proponere : cum sit dolumna &firmamentum verit tis ; ita Apostola perhibente in I. ad Timoth. cap. 3 Quod igitur Ec- clesiae semper incertum fuit, hoc qui quam pro certo amplecti, tueri , asserere audeat t' saltem igitur Sibyllina de Domino oracul in- Certa esse fatendum est : quod, ut dixi, satis est ad imponendum silentium iis, qui illa pr. idoneis verae religionis testimoniis Venditant. Sed & illud vehemens ad abrogandam

sinis auctoritatem omnςm argumen'

tum censendum , quod habet idem AugΠ-1tinus

458쪽

stinus in lib. 18. de ciuitate Dei cap. q7. Vbi postquam concessit, non incongrue credi pos se, non modo apud Iudaeos, sed etiam in alii; gentibus extitisse homines , quibus humauete per Christum redemptionis mysterium reuelatum fuerit , quique d hoc etiam praedicetidum impulsi sit tme inquit)participes eiu dem gratiae fuerunt, siue .evertes, siue per malos angelos edocti sunt , quos praesentem Christum,

quem Judaei Hon agnoscebant, simis fuisse confessos. Postquam hoc dixit, paulo infra vessus finem capitis subdit : Sed quaecumque aliorum prophetiae de Dei per Christum Jesum gratia proferuntur, possunt putari a Gripianis esse confictae. Vbi Θ andam insinuat 'distinctionem:

nempe in eorum numero, quibus extra popu- . tum D i apud alias. gentei natis reuelatum est

Christi mystorium, quosdam gratiae eius fuisse participes, & pertinuisse ad spiritualem Ierusalem ; alios eo electorum numero non

fuisse. Illorum igitur si quae ςxtent prophetiae de Christo, ut beati Iob, esse amplectendas; horum autem, qui gratiae expertes fuerunt , vaticinia, si quae serantur, credi posse conficta a Christianis. Quibus vorbis amplius declarat, ut non est absilrdum credi, Sibyllae& aliis ethnicis vatibus reuelatum Christi gratiae arcanum & praedictum, sic neque absonum

videri debere , si quis ea de Christo vaticinia supposita a Christianis censeat. i

459쪽

Ecce , quam aperte Augustinus Christiam- rum veterum fidem in venditandis Sibyllae or culis suspeestain habet. Vt desinant quidam partium magis, quam veritatis studiosi theologi acerbius incusere Casaubonum, quod in exercitationibus ad Baronii annales. in disputatione d Sibyllae oraculis haec scripserit : postremo me id vehementer mouet, quod videam, prisi Ecclesiae temporibus. quamplurimos extitisse, qui facinus palmarium iudicassent, Amentis suis cis lestem veritatem ad tum ire. Auo facilliinficia licet noua doctrina a gentium sapientibuου -

teretur. Quam Casauboni censuram expendensMontacutius in quarta exercitationa: uant

importunis illis &c. Neque hanc ferendam vis ri doctissimi censiuram, & merito a Rosuve do flagellatam, censet. Ergo & illa Augustini modo allata flagellanda est, & spongia ei, ut magnae importunitatis, inducenda. Quod enim magnus hic Ecclesiae doctor putari posse dicit de Sibyllae & aliorum ethnicorum Vatum de Christo oraculis, haec scilicet a Christianis . fuisse conficta , id ipsum factum putauit C saubonus : in quo nihil aliud quam iudicium Augustini sequitur . Eant igitur, & cadem censura, qua Casaubonum explodun , dc propemodum impietatis damnant , Augustinum in ordinem cosant , & importunitatis damnentis

460쪽

CAPUT XIX.

Alia Augustini verbal expenduntur: Montaculis in iis hastamitio demonstratur.

Postquam dixit Augustinus : quaecumque aliorum, hoc est, ethnicorum de DEI per Christum Jesimi gratia proseruntur, putari pos' se a Christianis conficta ; mox exinde hanc consequentiam infert: Ideo nihil es ruus a

conuincendos quoslibet alienos, si de hac re con

tenderint , nostrosque fulciendos, si recte Iapherint, quam ut diuina prodicta de Christo ea pro- fcranirer , quae in Judaeorum siripta seunt codici buae. Auibus auulsis de sedibis propriis, re proster hoc testimonium toto orbe dispersis, christi Pue quaqMe crevit ecclesia. Quia, inquit,quae b Etsnicis profectae de Christo prophetiae ii stam apud Iudaeos & Ethnicos ipsos fraudis suspicionem habent, & suppositae a Christianis videri possunt ; nihil tutius & firmius esse potest ad Ethnicos pariter de Iudaeos conuincendos iis iocis, quae de Christo perscripta extant in Judaeorum libris. Haec sententia est horum ver borum Augustini Ex qua efficitur, minime esse laborandum nobis de illis Sibyllae de Christo oraculis, siue res sit nobis cum Iudaeis, siue cum paganis, cum ab utroque hominum gene-ος repudiari possint , ut Christianorino figmenta,