장음표시 사용
21쪽
non numeratae pecuniae non anni sed quinquennii spatio nupereensuimus. Scripta VII. Id. April. Caes. A. Cost X Llud ancipitem tenet mentem, an priuatas scripturas, vel sollemnes cauti nes constitutio haec attingae Posterius inde creditu facilius mihi videtur, quia sollemnes scripturas olim desiderari probaui, atque ante CONSTANTINI consitutionem in l. r. C. de fommul. et impetrat, action. sublat. abrogatam esse sollemnitatem scripturae non innotescat. Nihilo tamen minus, Cum quinquennio euacuata sit exceptio non numeratae pecuniae, Pr,mum litteratis obligationis fundamentum exinde iure colligo.
him celebrem et eximia prudentia illustrem tibi benevole
lector , ostero legem. Digna quae tota in Vmm moea tur Inuenies eam in CODICE THEODOSIANO L. M. t. 27.s certum petatur de chirographis. ER imperatorum HONORII THEODOSII et Co NST ANTII. Duo praecipua habet capita, alterum de mortuorum, alterum de viventium clibrographis agid Primi capitis hae sunt partes: Creditor mortuo debitore, si hic absens fuerit intra iuge, hoc es continuum, quinquennium, si praesens debitor mortuus intra biennium, iudici competenti publicare cautiones, et debitoris heredes conuenire debet, sub iactura crediti. Conueniens autem, intraliaec Constituta tempora, heredes, nihilo minus probare debet tam ipsam scripturam, quam debiti caussam, vel documentis aliis, vel testibus. Deficiente eiusmodi probatione veteratoris suspicionem incidit, et a petitione repellendus, immo puniem dus est. Secundum caput, viventium Chirographa tractans, tribus constat membris: Si negat debitor cautionem, nec in
22쪽
questratio pecuniae locum habet, usque dum litigatio ex falso ad finem producatur. His autem annis peractis, cessante sci' questratione, ipse creditor debitum aliis modis probare ten tur. Sin autem debitor manum fateatur, urgeat tamen nihil sibi numeratum esse, post quinquennium audiendus haud os Postremo noua plane additur sanctio, ut intra duodecennium renouatio debitorum fieri debeat, contra absentem iudicis impetrandum edirem et postibus debitoris adfigendum est, domestici etiam conueniri possimi. Uides quanta sapientia hi
IMPERATORES Cautionibus excrescentem malitiam cred, torum pariter atque debitorum compescuerinz Pertinet igitur tota ad chirographariam caussam. quod ceptionis non numeratae pecuniae Circumscriptione prone intelligitur. Ten
pus quidem quinquennii in hac lege definitum estis adseri nequit , sed cum ad constituta iam tempora se reserat, uti impro- habitur coniectura, quod ad supra collatum fragmentum cod cis Hermogeniani respiciat, in quo quinquennium definiri, iam exposui. Sane non dubitatur, Iustinianum in reformaim da litterarum obligatione has duas antiquas leges ante oculos habuisse, et si tempora exceperis, dici poterit prudentiam hane in suis legibus, quae et in codice de non numerata pecunia M.
prehenduntur, imitatum csse. ' .
Vt ergo Ius ΤINIANI tempora et huius obligationis Baturam reformatam rite intelligamus, locum addam. f. f. de litterar. obligat. ubi sedes chirographatii contractus et litterarum obligationis conspicitur. Plane, inquit IMPERATOR, quisse debere scripserit, quod ei numeratum nom es: . de pecuriis m, vim ulimeratris multum tentioris exceptiomem . opponere Non
23쪽
potest; hoc emim saepilone coristitutum est. Sie fit ut hodie,
dum queri nori potest, scriptura obligetur et ex ea nafitur comictio, esi te scilicet verborum obligatione. Multum autemt pus in hac exceptime antea quidem ex principalibus constitutionibus usque ad quinquennium procedebat , sed ne creditores
diutius psimi suis pecuiniis forssan defraudari, per constitutio
nem nostram tempus coarcitatum est, ut ultra biennii metas huius modi exceptio minime extendatur. Adde ad pleniorem Cognitionem L I . C. de non numer. pecvn. Ex quibus haec eo atractus chirographarii definitio dimanat: contractus si, teralis, quo quis spe futurae numerationis pecuniam mutuo face sise configaetiae, hiemilam thirotaaghum dantem σω- citer obhgans. Descendit exinde condictio certi ex itteriI 1lae chirographo, quae est actio personalis, creditori qui chirographum accepit aduersus debitorem competens, ad illud, quod in chirographo se accepisse consessiis est, restituendum. . Nec tyronem fugit hanc obligationem mere ciuilem esse. Quo enim principio non solutum repeti posse credi potest 3 Interim tamen 'naturae reguliS repugnare aegrius concedo, quo iustius est des, des patresfamilias ad agitandam rerum suarum curam poenis excitare, malitiamque ingrauescentem reprimere. - Secessionem autem a vulgata DD. Opinione facere cogor, qui ciuiles o, ligationes omnes aequitate Praetoria excludi, nescio quo principio, defendere conantur. Non ignoro quasdam est rum a praetore reprobari, de omnibus autem hoc inconsulto
adseri mihi videtur. In obligatione ex re iudicata, licet semientia iniqua pronuntiata, hoc fieri difficillimum est demonstratu, immo salsum. Eandem illis litem mouebo, qui hoc de litterarum Obligatione contendunt; nam infra docebo excepti
24쪽
nem non numeratae pecuniae Contra actionem ex contractu
chirographario descendentem plane non dari, adfirmand Quam ob caussam et hanc speciem ciuilis obligationis ad eas resero, quam aequitas praetoria minime reprobauid Et cerebrinam quidem ac ipsam reprobandam ducerem. Aequitati potiusquam maxime consortas est litterarum obligatio, quod ante deducta probant.
Ut distinctius de cautionibus capiendis iudicare, possimus, requisita prius enodabo, consecutionibus exinde deductis: I) ut chirographum sit datum, li) ut ex causa mutui sit darum, ΙΙΙ) Ut biennium taciturnitate debitoris sit elapsum. Quod primum sundamentum attinet, proprὰ loquendo tabrographa quamuis scripturam, debiti confessionem continentem complectuntur. Quae a veteribus Graecis πειρογραφα a recentioribus ' πιρα vocantur. A quibus συγγραφὰς in eo differre scimus, quod utriusque partis subscriptionem livbeant. Cumque hoc nouioribus temporibus in hilateralibus plerumque contractibus sieri soleat, his συγγραφάς, chirogra' pha vero unitateralibus contractibus adplicant. HallucinaturA L C l Λ T V S parerg. L. III. qui chirographa polypticos libros vocat, qui tamen rationes publicas potius denotand Vnde l. 2. C. Theodos de discusi. rati ibus publicis id est pol3pticis db Citur, confer. L s. eiusd. Cod. de iud. Lb. Polyptichos vero curatius di xeris, cum illae chartae πολὰς ἀποκλωπας οιον πτυχὰς contineant. Nihil autem intererit, sue quis propria manu conscripserit, sue subscripserit tantum, siue alius ipsius nomine . scripserit et subscripserit. Ultimo vero casu δοχειρον male adpellaretur. Consequor ex hoc primo requisito quod omnin
25쪽
hoc chirographum siue litterae, quae cautiones in iure nostro dicuntur, omne sint et primum huius obligationis fundamem tum. Quod nomen litterarum obligatiovis satis comprobat, partim ex I. um I. de litteri oblig. constat, ubi IMPERΑ- Ton eum qui se debere scripsit seriptura obligari et ex ea nafri obligationem dicit, sustragante g. vlt. I. de oblig. verbis: aut enim re contrahuntur, aut verbis, cui litteris aut consensu. , Quae licet haud placeant BACH o v Io Vol. I. disp. XX. th. 2.hit. B. cuius rationes Wiss EN BACH ad insit. disp. XXXIIII.
th. ar. suo sui Pagio confirmat et Io. PR. ΒΟΕCΚEL MANNin comment. ad digesta L. XII. tit. I. I. U. Cum eoque NIC. M A Rae in i in dissi de mutuo praesimio sententiam impugnent, nihil tamen muto.
operosissimus fisit MARTINI in congerendis ration, bus pro praesumto mutuo pugnantibus, quare de his quanta potὸro breuitate circumspiciam. M ARTI Ni rationes hae sunt: α) Quoniam ICti trium tantummodo obligationum, nullius vero litterarum Obligationis issentionem faciant. Sed oblitus sorsan est C A i i institutionum et IUSTINIANI, ac membnisse quoque par erat nullam olim exstitille obligationem ex litteris, adeoque ex scriptis ΙCtorum et edictis praetorum, quibus conflatum digestorum corpus, illa deduci haud poterat. Principum autem constitutiones nouam hanc obligationis speciem inuenerunt. Instat β) porro MARTINI, quod ipsa scriptura aliam contineat caussam, pecuniae scilicet numerationem, quae bactoris actionem sendet, et cui reus contradicat. At enim vero hoc ipsum adsertum a natura littera n obligationis prorsus abit. Contracta quippe litterarum Obligatione non quaeritur . s . amplius
26쪽
amplius an quidquam sit numeratum. Ad hoc tantummodo attendere debemus, an consessio adsit de mutuo accepto debito. A qua quum biennium praeterierit, debitor numerationi coim tradicere nequit. Idcirco non numeratio sed chirographum verum fundamentum habet. Non grauioris ponderis est γ) quod
si scriptura fundamentum esset, actor semper obtineret, modoreum scripsisse probaberit, hoc vero non ita procederet, dum reus non scripturam, sed numerationem abnegaret, actorque ius, non quod scripserit reus, sed quod acceperit praetenderet. Nam expeditum quidem est, reo scripturam negante, probatio nem eius actori incumbere. Hac vero probatione seliciter acta, si biennium iam cssi erit, non amplius reo aditus ad n gandam numerationem datur, nihil enim interest, siue numer, tio sit facta, siue non, satis quod scriptura demonstretur. Quam ob rem etiam δ) adsertum corruit, quod ita rem non condemnaretur propter scripturam, sed propter probatam ab actore numerationem, quod tamen fieri deberet, si scriptura ille obibgaretur. Posterius veritati conuenit, cum autem prius ex falso praesuppilo defluxerit, nauci omne, quod obiicitur, est hahem dum. Nouam ε) exinde exsculpere studet rationem quod i vis STINIANVS non primo hanc obligationem introduxerit, sed iam veteribus ICtis atque imperatoribus nota fuerit, uti illud adparere eX tot. tit. C. de non numer. pessi sibi finxit. Ita ergo, concludere haud .dubie tentat: quod cum veteribus ICtis et
imperatoribus ante tu STINIANVM cognita fuerit, nec tumen litterarum obligationis mentio fiat, litterae obligationis
iundamentum esse nequeant. Error grauis tam in antecedem
tibus, quam in conclusione inuenitur. In scriptis enim vet,
rum ICtorum inerarum obligationem inueniri nego, et . D 2 supra
27쪽
13 DE VERA INDOLE LITTERARUM OBLIGATIONI s
supra hoc iam demonstraui. Illos enim compertos habuisse, diuinando quasi, obligationem quam deinceps imperatores imuenerunt, nemo et leuiter tinctus adseret. Quae ab imperatoribus vero insormata sunt, exstant, adeoque ad consequendum nihil omnino superest Provocat quidem ad L s. C. de nomnum. pecuu. in qua Omne sundamentum in numeratione poni pro Vero venditat. Dubito vero an serio haec di xerit, ma lem iocum haberi, ut parcamus viro. Magnus mihi eris Apollo, qui ex hac lege casum erues, ubi ex litterarum obligatione adlio erat instituta, de quo et cogitasse tantum imperatores vitium habetur. Uerba ex initio lems: Cum ultra hoc
luodU ac epis- Aassiuari inninem posse constat: lucuhenter demonstrant ex mutuo, adeoque reali contractu actum esse, in quo
nihil quod solutum non est, repeti posse, superficiaria tantum instructus scientia non dubitabit l. 2. I. R. l. II. D. de reb. creae et alibi passim. Ac sequentia verba: si me dum tempus intra quod huius rei queresar deferri debet transiit, hoc optime Comfirmant, si quidem, quamdiu queri potest, nulla existit litterarum obligatio, g. vn. I. de litter. oblig. de qua re in inponendo temtio requisito fidius agam. Si aliquid est quod ipsius sententiae lucem accendere videtur, stat certe η) verba ivs TlNIANI in adleg. g. ne pecuniis ulterius fraudari creditores possint, quae etiam voto ex asse respondere credidit, Cum creditores fraudatidici nequeant, si numeratio sedis haud sit. .Infra horum verborum significatum dabo. Illud hic lassiciet, quodsi veram iam merationem requirere velimus, nulla plane unquam litterarum sed rei esset obligatio. Quod quo modo serri possit dispice. Reliquum quod ipsi est argumentum, a quorundam ΙCtorum sus fragatione derivatum, parui pendeo, cum raro mis erret.
28쪽
ET EXCEPTIONIS NON NUΜERATAE PEcUNIAE. 29
Errant itaque, qui in praesumto mutuo firmum quaerunt praesidium; cum mutuum re, non praesumtione contrahatur. Errant qui praesumtam numerationem fundamentum habent; cum in litterarum obligatione non amplius de numeratione quaestio sit, non quod praesumatur lege, de qua praesumtiOnc nihil exstat, sed quia scriptum est. Sed imprudentius hi errant, quos tempus biennii modum constituendae obligationis constituere non pudet. Tempus quod constituat obligationem, an unquam in legibus inuenisti Θ An tempus est factum obligatorium p Miror THOMA si v M inscho ad Huberi prae- lecf. iur. citi. ad instit. tit. de liter. oblig. schol. ad 3. 4. l. . g. I. D. de O. et A. adduxisse, ut exinde demonstret obligatimnem tempore constitui haud posse. Perspice, quaeso, legem. Obligationem ad tempus constitui non posse dicitur, quod in stipulatione olim obtinuisse constar. Qualis autem inde comclusio p Consustam, opinor litem, de litteris vero linerarum obligationis fundamento constituendo. Quo nomine ante omnia constare dehet, debitoris hanc esse scripturam, quam Creditor ad fundamentum actionis profert. Duplex igitur aliis videtur quaestio: an scriptura haec sit quae adseritur, an numeratum sit. Posteriorem plane eliminandam Censeo, Cum cin linerarum obligatione nihil reserat an numeratio facta necne. Prior huius loci est. Quod si debitor hanc suam non agnoscat scripturam, in diuersas partes eundum est, pro distimcla iuris communis et Saxonici dispositione. Communi iure, negante reo actori lincumbet probatio , hanc debitoris esse scripturam, vel minimum ipsius voluntate exaratam; in quasi succumbat actor, actione cadit et reus, est absoluendus.
29쪽
Longe aliter vero res iure Saxonico procedit. I Ioc enim documenta vel recognoscenda, vel dissilenda. Nunquam it, que actori probatio incumbit, potissimum in processu execintivo; At sit, reo forsan ad dissilendum se offerente, illum actor -
admittere nolit, scimus executiuum processum tunc esse derelinquendum, ac, ordinario deinceps instituto, eadem probatio tunc ad actoris ossicium pertinet. Haec dum pauci ignorant, probatione non indigent. Cave autem, maledole debitor, ne improbo consilio neges; actore enim probante vel testibus, vel aliis documentis , scripturam tuam esse, scias te dupli luere Poenam. Quae poena et in malitiosam numerationis negati nem, et in Creditorem solutionem factam improbe inficiantem statuta est iii Nom X VIIUGLπὶ2'. oem rι πλοῦ-λο-- AD II. pecvn. Nec, si iuramento a creditore desuper delato, illud detestans debitor tandem confiteatur, eundem ab hac poena omnem relaXationem habere tuto adfirmo. Scio quidem plerorumque ICtorum opinione in hoc casu poenam im ficiationis euacuari. Sed nuncium ipsis mittere iubet dicta no- ML Dupli quidem poena omnino cessat, sed alia ipsum peribnaciter negantem eXspectat. Ita enim distinguit nouella: Si actor statim neganti iusiurandum deserat, et ille, hoc deesti nanS, Confiteatur, vacuus et immunis est ab inficiationis podina. Sin autem protracta lite, deinde actor iusiurandum des, 'rat, tandemque iurare nolens, ad net negatum, ad praestandas expensas condemnabitur. Quod merito poenis accenseS, Cum alias lite per iusiurandum sopita, compensari soleant expensa
Pergo ad secundum requisitum: ut ex causa mutui chiro,
graphum sit datum. Est et hoc plurimis doctorum contrO-
30쪽
uersiis, ut fata iuris prudentiae esse solent, veratum. Scio quoque rem a multis iam esse tractatam. Nihil me deterret.
Nihil sane proferri potest, quod non ab aliis scriptum sit. Nihil scriptum est, cui non aliquid possit addi. Et ut prius de mea
sententia te reddam Constantiorem, rationes Colligam collectuque arma in dissentientes seram. Nemo, nisi plane imper, tus , in dubium vocabit et verbis, et re, et consensu, iam ant, quioribus temporibus contractus perfici. Nouum itaque obligationis genus, quod litteris perficeretur, voluisse imperatores introducere vix ambigitur. Ergo quodcunque negotium iam vel verbis, vel re, vel consensu persectum est, illud si litterae accedant, non persectum demum , nec persectius redditur, sed litterae accessoriam tantum habentur, Vel si mauis, ad facitorem probationem tendunt. Alia longe esst ratio litterarum obligationis, quae, nisi litterae essent, plane nullam persectionis caussam haberet, nisi in litteris ita scriptum csset, ct hae solae litterae producunt obligatione N; Indeque IMPERA-
Ton sanxit: scriptura obligari feribentem, et ex scriptura nasci, obligationem. Quidquid enim per se persectum est, alia perfectione haud indiget. Aut ergo re, aut VerbiS, aut consensu iam perseelus es: contractus; et quid iuuant litterae, nisi ut probent 3 Aut re, aut verbis, aut consensu perficiendus erat ContractuS; nec cum perficient litterae, nisi in mutuo lapsu biennii litteris confirmato. Pessime adeo quis concluderet: Ubicunque chirographum est datum et biennium praeterlapsum, ibi es: litterarum obligatio. Optime haec exponit v I μN I V S ad tit. I. de litter. obit. Quasdam cautiones et consessiones debiti plane inutiles dicit, scilicet, quae caussam debendi inon continent, quas indiscretas vocant, quales sunt, si quis comsessus