장음표시 사용
31쪽
seos repudiaverat, alienum et Peregrinum scriΡtiriss genus, dialogos Socraticos addendos exi stimavit; in quibus nimirum non ea narrarentur, quae ipso disputasset Socrates, sed, quasi illa dixisset, imitando exprimerentur. Pariter illi, qui bus POMissctione censeri videbdtur, fabulas eas, quae Ηο- mane eS VOcantur, inter Poeseos genera numerarunt: quem errorem ii, qui incertam oblectationis notionem sequuntur, ita vulgo propagaverunt, ut, qui aliter sentiant, Per-Pauci reperiantur. Quodsi animadvertissent, eadem re istas narrationes a carmine epico distare, qua oratores etiam in eiusdem argumenti explicatione a Ροetis disserunt, oratoris artem illis scriptoribus, non poetae, addiscendam Statui sent. Haud melius a plerisque de sabellis Aesopicis disputatum est, quas non ob tractationis rationem, qua una Poetae a caeteris scriptoribus distinguuntur, sed ob solam fabulae fictionem ad poesin retulerunt, ut Primus Romanorum Poetarum esset Menenius Agrippa. Quae falsae atque incertae Ρο eos notiones etsi plurimorum maximorumquo caussae vitiorum fuerunt, nescio tamen an multo maior ex eo exstiterit errorum multitudo, quod plerique, unice exempla Ροetarum amplexi in iisque defixi, vel rerum dΦs-ptarum dissimilitudino, vel tractationis diversitate ita capitenerique se Passi sunt, ut ea, quae seParanda eSSent, --scerent; quae coniungenda, disiungerent. Nam in erim Plis quidem neque ea omnia reperiuntur, quae a Poetis carmine disseri possunt, et ea, quae inde petuntur, diligenter Sunt cognoscenda atque examinanda, in iisque, quae aliena, quae mutabilia, quae fortuita sunt, discerhenda ac seiungenda, ut illud, quod differentiae caussam in he continet, Purum incorruptunique relinquatur. Nihil enim difficilius ab iis, qui exemplorum comparationo aliquid effici existia mant, evitari Potest, quam ne in iis, quae veris diversit tibus aut necessario aut Ρlerumque adhaerent, Vel quae levium aut Ρlane inutilium dilacriminum notae sunt, divisi num rationes Ponant. Nam ilia, quibus vere alind Ρoem iis genus ab alio discrepat, raro per se Patent, et in omni um quasi consPectu Posita sunt, sed Plerumque eorum, quae statim in oculos incidunt, caussas continent, multoque Per
32쪽
tinent latius, quam exemplorum universa vis et multitudo. Quamobrein, qui haec non viderit Ρrobeque intellexerit, incertus turbatusque in tanta ac tain coniuga diversitatum copia vagabitur, donec id, quod maxime probabile visum fuerit, avide amplexus, quidquid obstet, aut utcumque tollendum, aut ignorandum decreverit. Sic Battesius mira quadam facilitate, quum biica carmina detraxisset, reliquam Poesin omnem, quam, Aristotelem sequutus, in imit sone agentium aliquid sitam putabat, ita, quod ad argumenta, distribuit, ut eam aut deos, aut reges, aut ex ΡοPulo homines, aut pastores, aut denique bruta animalia imitari diceret, itaque heroicum carmen, tragoediam, Comoediam, P storiciam poesin, et tabellas Aesopicas inter ipsa di stingueret. Eadem levitate plerique omnes, alii aliud sequuti, Ρlano dubiam et incertam hanc totam disputandi rationem reddiderunt , quorum in numero illos ne ponam quidem, qui, ut Eschenburgius, unumquodque Poeseos genus eX eo, quod Plerumque fiat, desinientes, non videntur quidquam ad Philosophicam harum rerum investigationem Voluisse contribuere. Quodsi in hac tanta sententiarum multitudine ac discrepantia veri inveniendi aliqua spes est, ea magnoΡere Vereor ne addendo, detrahendo, corrigendo minuatur Potius, quam crescat. Nam quum in iis maxime rebus erratum fuerit, quae totius disceptationis fundamenta sunt, non videmur aliter ad Veri scientiam pervenire posse, quam si, relictis omnibus, quae antea in hoc genere viri docti disputarunt, de integro rem ordiri conemur. Est igitur ab notione Ρo eos incipien- ' udum, e qua tamquam ex fonte suo, Principales necessariaeque Poeseos Partes omnes hauriri debent. Ea autem quum duas res contineat, alteram, qua in pulcris artibus poesis numereidr, alteram, in qua usus cernatur et vis artis: duas IIa hebimus dividendae Ροmeos caussas, unam, quae nil traetationis, alteram, quae ad argumentorum diversitates speciet. Quarum Posteriorem primo loco Peri estigabimus, ProΡter ea quod convenientius videtur, Ρrius, quid tractare Possint Poetae, quam, id ipsum quomodo tractandum Sit, Cognoscere. Postquam autem hanc utramque rem absolvorimus, de non- nullis earum divisionum disseremus, quae aliundo, quam ex
33쪽
ipsa Poeseos natura Petitae sunt; non quo supplere Velimus, quae antea omitti debuerint, sed Partim ut errores eorum, qui istis divisionibus male usi sunt, confutemus, Partim ut veram eamim lignitatem atque utilitatem Ostendamus. In qua omni disputatione si qui forte sunt, qui arrogantiae cuidam et fastidio tribuant, quod confidentius omnia et sine excusationum captationibus dixerim, eos Vehementer rogo, ut sibi persuadeant, me non eam iuvetidis Paruinfitie exercia lati ingenii vim esse credere, ut nihil erraverim, sed haec tamen scripturum non fuisse, nisi Vera putarem. Nam ne homini quidem adolescenti eam in philosophia adhibendam esse modestiam arbitror, ut videri sibi omnia dicat, Sed eam, quae QSt, non videtur, modestia, ut aequo animo. ferat, Si id, quod tamquam certissimum proposuerit, ab aliis refutetur, et veri, quod illi invenerint, eumdein ducat honorem esse, ac si suo erutum esset studio.
Omnia, quae arte fieri dicuntur, e sine aliquo, cuius Caussa comparata sint, iudicantur. Qui si certus quidam et Verus finis est, mechanica arte facta dicuntur; quo Voca bulo patet hic non tantum eas aries intelligi, quae mathem
licorum regulas et manuum operam exigunt, Sed omnes artes, in quibus, quid sit illud, quod enicere artifex debeat,
. clarum definitumque est sin absque certo fine speciem tamen consilii cuiusdam prae se ferunt, pulcrarum artium οPera VO- cantur. In hoc ipso enim pulcritudinis natura ΡοSita est, quod non certi cuiusdam finis cogitatione, sed quadam tantummodo specie consilii, quae animi viribus exercitandiu ac-
Commodata est, iudicatur. Nam voluptas quidem illa, quae ex Pulcritudine percipitur, non potest pro sine haberi, qui Pulcra arte obtineatur. Etenim quia pulcrum aliquid esse non ex Voluptate cognoscitur, quae demum Perspecta Puleritudine locum habet, tantum abest, ut voluptatis cogitatio artificem, quid pulcrum sit, docere queat, ut, nisi Persecto vere, ne cogitari quidem ulla voluptas Possit. Distinguun-
34쪽
tur alitem Pulcrae artes materia, in qua ista consilii cuiusdam species expriniatur. Quarum ei, quae in cogitationum apta et Congruente compoSitione Versatur, a dicendo Germani, nescio an male, nomen secerunt. Nam quum duplex sit illa ars, prout aut unice pulcritudine censetur, aut Praeter hanc etiam ad utillitatem spectat, Primum genus Poe- Sui, alterum eloquentiam appellarunt. Quodsi commulienomen quaerebant, quo uiruinque genus ad PulcraA artes res erretur, P aeseos Vocabulum adhibendum erat, quippe
haec ipsa continens, quibus quaeris dicendi ratio in pulcrae
artis operibus numerari queat. Oratoris enim ars eatenus tantum ad Pulcras artes Pertinet, quatenus sola Pulcritudine aestimatur, quae Ρο eos est natura; ubi autem Persu dendi consilium, argumetitorumque Vis et Pondus spectantur , in illarum numero artium Ponenda est, quae Certi Cuiusdam sinis cogitationem requirunt. Itaque qui Poetae et
oratoris artem unius cui dam Pulcrae aritu nomine complectuntur , Pariter in generis desinitione videntur errare, et divisionem male instituisse. Nam et pulcrae artis vocabulum latiore, quam licet, Significatu Sumunt, eloquentiam eo reserentes, et poesin tum a maiore illa arte, quae nihil aliud quam ipsa Ροesis est, distinguunt, tum ab eloquentia, quae poesis est alii arti adhaerens, plane diversam quamdam artem esse existiniimi. Quamobrem rectiuq ridemur ita Statuere, eam de Pulcris artibus, quae cogitasionum apta compositione continetur, PD in esse, eamque, quum orationi certum quemdam sinem habenti adiungitur, eloquentiam Vocari. Igitur eloquentia Per se non est in pulcris artibus numeranda, Sed omnis rhetorum disciplina a lilitamentum erit illius, quae de poesi agit, disputationis, neque aliam vim habebit, nisi ut usum Poeseos in ea oratione, qua veritas explicatur, demonstret.
Dieisio poeseos eae argumentis.
In Ροeseos autem generibus investigandis duas res, ut supra dictum est, Spectate convenit, materiam artis, quae
35쪽
quum ab experientia, quae tum rerum inextiausta multitudine, tum notarum coniunctissima assinitate animum obruit atque
confundit, sumi nequeant, ad ipsum animum hominis cogitantis redeundum est, atque inde, quomodo aliquid, quidquid illud sit, cogitatione persequatur, Cogia cendum. Non PO-test autem hic alia cogitationum compositionis discrepantia cogitari, quam liaec, quod aut Per se et necessario CO- haerent, aut animi libere vagantis arbitrio iung'ntur. Nam quum neque leges cogitandi, quas ubique Obsera ari necesse est, spectare hic liceat, neque rerum tractandarum diversitates, quae ab experientia Petendae sunt, eo iratii debeant, Sola necessitatis ratio, qua inter se iunciae sint cogitationes, ad aliquod discrimen constituendum relicta est. Ea autem hoc iudicatur, quod ea, quae quis oratione exponit, aut illa ipsa re, quam tractat, continentur, aut ipsius dicentis opinione, rerum similitudines, propinquitatesque captiantis,
nectuntur. Philosophorum Sermone altera stibiectiva, altera obiectiva cogitationum coniiuictio diceretur. Inde duo genera Poeseos nascuntur, alterum, quod ex rei alicuius Partiumque eius enarratione Constat, alterum, tu filio Poeta,
nullis argumenti sinibus inclusus, libere, quidquid videatur,
arripit componitque. Quorum Postremum lyricae Poescos nomine appellabimus, cuius ab iis tantum Corrupta eu significatio, qui salsa desinitione decepti aliena et peregrina illuc
retulerunt. Alterum genus nisi quis ab rei alicuius expOSitione, exegeticum nominare Velit, epicum VOcari SuaSC-rim, sive ab heroici carininis dignitate, sive quod hoc Vο-cabulo argumentum Potius, quam tractationis ratio designari videatur. Hac divisione alia nititur divisio, quae quidem ad eam tantum, quam eΡicam Poesin diximus, pertinet. Nam quum in lyricis carminibus cogitationum coisiunctio Plane libiu a, nullisque omnino legibus adstricui sit, ex hac certe nullae ducentur notae, quibus in aliquas partes dividi queat. Epicavero Ροesis quum ueCeSsariam quamdam, ipsiusque argumenti natura destilitam cogitationum cohaerentiam contineat,
36쪽
GENERIBUS. 2 sane quaeri potest, quot et quibus modis fiat ista copulatio.
Cuius rei explicationem categoriae relationis Praebebunt, quibus Omnis notionum coniungendarum ratio descripta est. Ex iis autem intelligimus, quae rerum Praedicata a Philosophis appellantur, aut ut accidentia substantiae iii
haerere , aut ut effectus e caussis suis derivari, aut ut Pa tes mutuo neXu Sese sustentare. Atque Orationis quidem ea ratio, qua rerum notae, ut accidentia substantiae, rebus
adhaerentes enumerantur, descriptio dicitur; illa porro, qua
Caussarum quarumdam effecta Euonuntur, narratio VOCatur; tertia denique, qua omnium Ρartium, e quibus aliqua res ConStat, cohaerentia explicatur, doctrinae nomen habedi
numquodque horum generum orationis unam e tribus animi facultatibus sibi Ρropriam, qua regatur, , vindicat; ac , descriptio quidem Ρhantasiam, quod omnia, quae Poeta
refert, ipso rei alicuius contuitu suppeditantur; narratio in tellectum, quia, etsi necessario enecta cum caussis Colia rent, in ipsis tamen caussis non insunt, sed mentis comple xione adiunguntur; doctrina denique rationem, cuius Ossi cium est Principia Ponere, quae rerum multitudine in unum coniungenda singularum Ρartium cognitioni inserviant. Poetas igitur, qui ea tantum, quae in carminum Suor Im RrgumentiS reperiuntur, cXponunt, aut describere aliquid,
aut facta narrare, aut rerum mutuam coniunctionem e Principiis quibusdam colligere necesse QSt. Itaque tria ePi' Cae Ροeseos genera Sunt, diagraphicum, illegeticum, et didacticum. Haec ne praVο usu ad salsas quasdam opiniones desse- .ctantur, οΡerae Pretium Videtur explicationis gratia quaedam addere. Ac Primum nequaquam ista epicae PO eos desinitione id effectum est, ut hyricis poetis describendo, na rando docendo interdictum sit. Immo nihil est harum rerum , quin frequentissime in lyricis carminibus .inveniatur. Verum si consilium lyrici et epici poetae rationemque tractationis consideramus, nulla difficultate alterum ab altero Iicet distinguere. Lyrici enim poetae non rerum Plenam eo Mutionein curant, sed raptim, ut quidque idoneum ridetur, decerpunt, et descriptiones, narrationes, demonstrationes non
37쪽
ipsarum caussa, sed aut aliam aliquam rem, aut suum quemdam sensum cupiditatemve respicientes, a thibent. Atque etiam quum toti in describentio, in narrando , in docendo vereantur, facile cX eo cognosci possunt, quod cogitationum
coniungendarum Caussas Nou Lim e carminum argumentis, quam Suo ex animo Se Sitque Vi leantur petere. Multis enim modis rerum notae colligi, argumentationesque et narrationes quoque institui Ροssunt, si quis suae libidini, quam rerum conditionibus, Obtemperare malit. Id, Si qui sorte Sunt,
qui exempla requirant, nescio. an nequeat sortius Comprο-
tiari, quam illo carmine, piod in cantico Salomonis legitur, capite quinto, inde a versu decimo usque ad finem. Ibi Puella amatorem suum describens non, is ut cognosci possit, efficere studet, quod rogata tamen erat, Sed, amore adducta, suae cupiditatis in omni descriptione Signa exprimit. Deinde ne hoc quidem lyricae et epicae poeseos distini-ctione firmari voluimus, in epicam poesin iiiiiii e brica transferri Posse. Ac sane in epicis quoque carminibus haud raro Irricorum munere languntur Poetae. Quae quidem res nihil plane obstat, quominus Statim unum genus ab altero liceat distinguere. Nam, ut paullo ante dictum est, ePica Poesis eo continetur, quod unice rerum plenam cognitiο-nem Spectat; l)rica, quod poetae libidine hic illic aliquidi arripientis regitur. Sic Homerus quum alibi saepius, tum in utriusque carminis principio et ubicumque Musas invocat, irricus Poeta est, quamquam quis dubitet, quin is unus omnium epos facere Plane sciverit Θ Aliter Ossianus, qui, aeque lyrica et epica Ροesi excellens, utrumque genus ubi que miscuit. In quo quis non facillime brica ab epicis car minibus diiudicet, si consilium Poetae, aut rem aliquam
narrare Volentis, aut narrationes ad Suum aliquem. Sensum
Recommodantis, Perpenderit Θ Eodem modo quis haesitabit, quo Pindari Argonautica , quo Apollonii reserenda sint pDenique ista bricae et epicae Ροeseos definitione as sumta non erit dissicile, quaedam carminum genera, quae hactenus dubium et incertum fuit quo pertinerent, ad suum quaeque IOCum revocare. Sic cantiones illae, livae facti alicuius narrationem continent, nostri Romaneten et Balla-
38쪽
den vocant inter brica carmina Vulgo numerantur, Pro pterea viod honcam Ρο in tribus Partibus absoliri, Odis, cantionibus, et elegiis Vulgo existimatur, quo nihil per aereius cogitari potest. ΝοStra quidem si vera est sententia, dubi tari nequit, quin ista Carmina ad epicum genus, in eo lite ad diegeticam Ρο in pertineant. Contra fabellae Aesopi
cae et universa epigrammatum, quae nune Vocantur, ratio
lyricae Ροesos Partes sunt, quippe nullam rem ipsius rei
caussa, sed ut aliquo referatur, exponentes. Quae autem Graeci, aculeum non requirentes, ePigrammata nominant,
brica pariter atque epica sunt. Eodem modo ea, quae allegorica carmina appellantur, hoc ipso, quod allegorica sunt, NuSquam POSSunt referri, Sed Si rem Spectes, quam imaginibus involutam continent, aut lyrico generi adnumerari debent, aut epicae Ροeseos partibus, diagraphico, die-getico, et di lactico, e quo Ilia8 atqiae Odyssea essent, si
quorumdam grammaticorum Somnia Sequeremur.
IV Divisiones poessos e forma , ac primum e forma mutabili et immutabili.
Posteaquam de materia Meseos explicatum est, formae ratio, Propter quam series aliqua cogitationum in pulcrae artis operibus numeretur, est inVestiganda. Quae quum unice in pulcritudine posita sit, meo, quod Pulcrum .dicatur, reliquas Petere oportebit Ροeseos diversitates. Ac pulcritudinis vocabulo non id solum, quod sublimitati ΟΡ' ponitur, sed quod huic utrique rei commune est, intelligiamus, illam alteram Pulcritudinis partem formositatis nomine appellantes. Duodsi ea, quae Mntius de formositate et sublimitate diisputavit, diligenter inter ea comParamus, hoc nobis videmur colligere, sublimia pariter ac formosa ita esse comparata, ut, tamquam ad finem aliquem referenda sint, eisi, quo referantur, nihil est, apto quodam lusu mentis vires exerceant. Quae postea, ubi de formositate ac sublimia
tale icendum erit, Ionius erunt persequenda. Nunc quidem illam remn conditionis ad finem aliquem, qui vere nullus sinis
39쪽
go DE POES EOS est, comparationem, masne sinalitatem formalem dixeris
antequam eius Partes Uectemus, alia quadam ratione consi-
derabimus. Est enim illa finalitas aut necessaria quaedam et inimutabilis, aut mutabilis ac fortuita. Quod primo quidem adspectu salsum videri itecesse est. quia, ubi, qui sit iste sinis, ad quem aliquid reseratur, iudicare non licet, ilitudicari non
poteSt, necessaritimne sit, quod ei consequendo factum exi- Stimetur, an sortuitum. Ac sane ipsa per se pilicritudo nillil
continet, quo immutabilis iudicari queat, sed id, si qiiidquainusquam est, aliunde est Petendum. Itaque tum demum necessaria et immutabiliti dici pilicritudinis ratio potest, quum. eadem forma, qua pulcritudo nititur, simul vero aliquo sine nestimatur. Id autem dupliciter sit, aut quum Veriis iste' 1uiis certus quidam desinitusque est, aut quum forma rei ex incerto quidem, at omnino tamen Vero aliquo sine pendet. Ad priorem casum illa, quam fixam adhaerentemque somnositatem Κantius vocat, pertinet: quae si humana arie faciaest, rem, cui adhaeret, a Pulcrarum quidem artium operibus excludit, ut eloquentiam arctiitecturamque. Altera vero ratio in quibus artium operibus observatur, ea nihilominus Pulcrarum esseCta artium Sunt, propterea quod, quum certo
quodam fine careat, non impedit, quominus Solam puleri- audinem spectent artifices. Censetur autem illa aequabili Omnium Partium proportione, Graeci nostri Regelmassigkeit Vocant) quae quamquam certum sinem Per Re nullum habet, cogitari tamen nequit, nisi ita, ut omnino ad Verum aliquem sinem, quicumque ille sit, reseratur. Nititur enim haec aequabilitas regula quadam, quae larinae rationem doscribat, ob eamque rem non pulcritudine, Sed Ρersectione iudicatur. Haec regula quia absque Certo quodam sine observatur, in ipsi s rerum formis eluceat necesse est, quod non Putest aliter fieri, nisi ita, ut quaeque pars alteri norinam Praebeat, quod ipsum symmetria vocatur. Cuius qui sinis, quae caussa sit, scire, ad formae quidem persectionem iudicandam non est opus, ut in illis formis, quae symmetrica proPortione carent. Quae autem ex hac formae aequabilitate et inaequabilitate ducitur carminum inviisio, ea licet ex ipsa notione Poe
40쪽
seos derivari non possit, tamen ne in illariim quidem numero Ponenda est, quaes Sola experientia suppeditat. Illae enim in eo, quod naturam Poeseos continet, nihil mutant, atque 'idcirco, ubi de hac sola agitur, omitti debent. Quod quum
plane contrarium sit in aequabilitate illa. Patet, eam non ΡOtuisse praeteriri. Neque enim recte disputari de poesi pote, i, nisi, id ipsum, in quo eius natura Cernitur, quas mutationes admittat, explanatum suerit.
Atque ex illa aequabilis et inaequabilis pulcritudinis disserentia quaedam Poeseos divisio nascitur, quae Propter ingens momentum Semper animadversa, Propter disiicultatem vero nondum Plane explicata fuit. Nam quae carmina cantionum nomine appellantur, ea sunt, in quibus aequabilitate illa, quam iliximus, pulcritudo regitur. Ita quo genere Poe-seos illustrando qui illud quadam laetitiae et hilaritatis expres-Sione, omnem sublimitatem seiungentes, contineri statuunt, plane nihil ad eius cognitionem existimandi sunt contribuisse. Ista res enim ut omnino apta digna lue.Sit ad aliquam Ρο seos divi Aionem faciendam, certe in iis carminibus, quae
omnium sensu Cantiones Putantur, Neque unice HOC IleCESSario reperitur. Propius Veritatem illi accesserunt, qui aequa bili aliqua animi assectione exprimenda cautiones a Caetera carminum multitudine differre arbitrantur. Qui quamvis veram discriminis caussam non tetigerunt, nam ex eorum sententia multa carmina ad hoc genus Pertinerent, quae nemo cantiones esse Sibi persuaserit) nou tamen plane errarunt, quia istam assectionis aequabilitatem e totius formae apta Proportione et comparatione oriri necesse est. Hac autem sola cautionum naturam contineri unusquisque Vele SeuSu Suo, Vel EX Eorum, qui Cantiones faciunt, consilio
colligero Ροtest. Nam illa quidem carmina, in quibus POetae assectio omnibus legibus, nisi quas argumentum Praescribit, soluta est, nemo ad cantiones retulerit, quippe Denis quibusdam cohiberi in hoc genere eius libidinem Postulans. Quae quum argumenti ratio, quod in cantionibus aeque epicum ac lFricum eqse solet, iniicere Poetae nulla Ροssit, qua alia re, nisi ipsius formae quadam aequabili com-