Cosmographia, siue descriptio uniuersi orbis

32쪽

PET. APIANI ET G EMMAE FRIS. ri

De quinque Aonis. Oput III L.

umbra cum certa opaci corporis sit species, in lunatii eclipiatione apertissime Aemonstrat) & in medio mundi immobi lisconstituta, quinque coelestis sphaerae circulos, quemadmodum sphaera in conue itate sua complectitur, AEquinoctiale scilicet,&Tropicos & Aristicos circulos. Qui praeteraequinoctialem in coelo quinque zonas, toti8emq in terris pla- is tigas constituunt. Quarum duae circa polos extremae,fiigore semper horrentes, Fibi ,bi vix habitabiles existunt. Tertia in omnium medio inter tropicos sita, propter les,aliet niseontinuum Solis discursum,& ob radiorum Solis perpendicularitatem,terra seu plaga a sta de male aut afore habitabit. ratione discernitur. Reliquae duae, quae Tropicis Arcticisq; circulis interiacent, temperatae & habitabiles . Temperantur enim calore torridae zonae, dc extremarum frigore, quarum nos alteram lucolimus, alteram Aniceci de Anticlitones.

Diuisionis praunissae formula in plano extensa.

33쪽

Hoc Schema demonstrat terram esse globosam.

Si terra esset tetragona, umbra quoque tetragonae figurae in eclipsatione Lunari appareret. Si terra esset trigona, umbra quoque itiangularem haberet rmulam. Si terra hexagonae effec figurae,eius quoque umbra indefectu Lunari hexagona appareret, quae

tamen rotunda cernitur ,

34쪽

PET. APIANI ET GEMMAE FRIS. DE PARALLELIS CIRCULIS.

istantiam ex omni parte inuicem habentes, & nunquam, si possent etiam ad infinitum protrahi,concurrentes. Quamuis Paralleli ad libitum potiunt describi, tamen sad Ptol. imita- ., tionem) per certos tam in selitaquam in plana telluris desi et ignatione latitudini gradus dispescit nus: od etiam in figura hab .a sequenti arithmeticis seu tabulati appareto Hac tameninteo invicem. capedine abinuicem distant, ut dies unius paralleli longissimus, superetparallelialterius diem pxolixiorem quarta fere parte unius horae. Eadem habitudine &reliquorum parallelorum distantia erit imaginanda, tam in parte Septentrion

aratisi,vertim Ptolem eviritiem in Omnipus nabia imitandum latum G as. parallelos septentrionales deseri ι, ea Io. ratione Da Chimata diximus terminari: ni od Climata per media hora paria procedant: paralleti Hro per quadrantes tantum . hoc est,si cui initiummius climatis praecedentis initium vincit ma semihora cita paratam praecedentem quadranrepuperat. 1 addecimumquartum parallelum, osius longissima dies est quindecim hora ramos re is,νt ex ordine paraeeloram quiuis fuci istinarauerit. Hinc pere per medias horri ad istimet mare Ux parallelum inceditur, cuius maxima dies continet ag. horri. Demum additione integrae hora ada .parallelum deuenitur,qui per Thylen insulam transi. Haius di/i maximis quantitas a G.horis continet. Vsteritis Ptolomatis non distinxit,quandoquidem ignorum erat quicquid telluris ab Agustine vitra parallelum per Thylen protractum destribitur. Licilis tamen miteriis quaMuate unis hora addita M vigesiimum quiniartim,deinde menis excessu ad 3o .parallelum deaenire. Sunt qui ab ipso aequatore Clima a sumere initiam volant, Sed cum hac ratio solo ordine distet O illa iam a nobis traditu πι- ratior sit fissi tu scriptoribari supιrsacaneam videtur plura da his seria furare. Quanitimvero parua uotlimatu ab inaltem se ab .quatore λ lent, lacidissime in Globo nosto τὼ

35쪽

Arithmetica supputatio, seu diuisio Parallelorum, quantum quisque ipse rum ab aequatore distet

Gratis aliautionis poli, seu alitudinis terra.

36쪽

suorum periti apud veteres , terram secundumlatitedinem in I. partes diuture quas Climata appellarunt.Nos veto pro I κ d pter neotericam obseruationem,in partes seu Climata s. dis- Ihi. petamus. Est autem Clima spatium terrae inter duos parsiolos conclusent,in quo se biliter, id est,ad semihoram muta- α , quid tui horologium. Quia elongado ab aquatore ad polos viros que fiuntiemper dies inaequales. Ideoq; quotum aliquod Cli unde uoama fuerita, aequatore,tot semiholis longissima eius loci dies superat/iem nocti sotri aequalem . Notandum insuperest, quod Clima aut ab Vrbo,aut fluuio,aut reia 6 iu i. one,aut init aut monte insigni, ira sertiuntur nomina. Primum itaque di e,. eitur Dia Μome, a Dia, quod estper,& Meroe,ciuitate Aphricae, quia eius me- Dia fredium transit per Μeroen. Secundum Dia Syenes,quia eius medium transit per . Syenen,quae est ciuitas AEgypti, siub tropico Cancri sita. Tertium Dix Alexandrias. Quartum Dia Rhodou. Quintum Dia Rhomes. Se tum Dia Pontou. alibri ISeptimum Dia Boristhenous. Octauum DiamPheon.Nonum Dia Danias. Ex- Pontou. dem nomina habent Climata meridionali nita praeponendo Graecam illa pratia Borysthe- positionem Anti,quae Latine sonat ecotra,vel oppositum, ut Anti Dia Meroes, ''μ- Anti Dia Syenes, &ta Diti ''

37쪽

Zonae climata.

PRIMA PARS Cos MOGRAPH. TABULA A RIT A METICALIS

Climatum, cundum gradus & minuta latitudinis, - quoad principia. media, & fines eorundem .

Principiam Medium Fini

Primum Clima

secundum Clima

Tertium Clima.

Quartum Clima.

Quintum Clima.

Sextum Clima.

Septimum Clima:

Octauum Clima.

AppENDIX GEMMAE FRISI L. O Mnesilais iam dicti circuli νt in istis ivantur dia in subiectis terris sup Uria eo,

destribi imaginanda est. Fit hiso It qtiatuor minores circtili quin spatia iηctai ct t rra super cisis, instinguant,quae propter militudine Zsna nominatu sunt. Duri ex remra circulis potiribus intiresa vi , antiqui non habitabiles ob rigidum perpetuo caelum asseruere. Mediam si lirer, ob intemperatam Solis ardorem : est enim inter duos tropicob interclusa. Verum nostra Eruthsripes res eum non soltim habitabilem, sed temperatum essest rationibus contendunt experiresia comperti sunt. Sub qua cultissimissar- candisiima , .eprehendumsur regiones. Religuri vero dura zonab intor potires circalos sttropacos interceptra,habitabiles temperatins esse liquido tonsa. . Diistiquitar etiam terra superscies secundum aliam rationem . Quam o enim aliqua regio iati s ab Aequatore in altererram terram declinauerit, iunt opus aestate diei longissima, O mi si betae noctis quantitis augetur: ades pi qui maximed ei s iluet o o graditas, ea aetem langissima sex Men tim habeat, x octent vici sim diei aequatim. Otii vero sub ipso Requatore consistunt, perpetra di diem κοcti isqualem ia horartim habret. Ratio hti us digestatu ex Sphura misteriati se ex se rogisho se raphico ob octilos poni potes. Ptolemaem igitkr ct alij clocorum scriptoriam nonnulli pro di eis quantitatis di rum variatione,diuersas plagas terrasea climata disti ere, ira scitiret τι ratis ιitim dimidia hora quantitatem in latitudine contineat, o in modum etsχου per totis orbem ab occasu in Oritim protendatur. Loca uiaeibas climalibus subdola ipsis nomina indisere, τι primum crima ab aequurore versus poliam arcticum δεα με die, vel per Meroen vocatur eo Dod med ii huius climatu per mi an

38쪽

PETRI Ap I ANI ET GEMMAE FRI s. et 7

quippe quibu3 retiones furiis ignora erunt. Addant alii octoum p/r Riphas .HIMeorudis palatis, Nonum per Damam, oc. Augettidi Oi m iarum clamarum dies prolixioris quantitus νηase hora, hoc est, quo tim qtiodi est clima, tot semihorti dies eias maxiAa, stiperas duodecim herri. Pr in initis nimi chinatis dies longissima continet ra. horas, ostis sem. In sine uero qui idem Hl cum iηitio secunia tamisi; . horas. Sic t deinceps τnia se horum addiderimus, pro 'oris chmuribus habisimas semper quantitate diri muΣimae pro tali climate. Ouod nunc diximus de Chinatibus septenariisnatistis. eadem ratione de austrinis istetigi rolamus. ni siqvid haec proprν, non appetiantur nominiis sed per contrarim, νι αντι δὶα μερμες, αντι δὶὰ

COROLLARIUM.

d nem,quae ιηθhurico cornu Iongitudini est aequalis: gradibus raro singu .miliaria ualita adscripsit, qua leticis 1 Flandricis aut sillanicis

o a. fer e Gallitis restondent. I ta quidem ut terra ambitus rectomo ist-nere quamans Cati plagam Hrsus,igoo. miliaria Flandrita conlineat. ossi e cultis tauquam certi amus ab omnibus probatur se Uuvasur. Longitudinis gradus appetiant, qui in sequaιore at occasu in ortum numerantur, per meriam ipsis Globi o terra rotanditarem. Laboramηt Wares ut tingitudinum regnoscendarum modum aliquem inuenirevieertum,ac minime fallacem,perinde ais lutits inum quod tamen hallecitis protrii nemo. Latitudinis uero gratis sunt, qai ab se Hasore ad Polos Esrom ct sustralem numeratur. Aorum numerus exacte cognoscipoto eo Dod Poli immobilei persistam: iη hos enim tunquam sopos castimatur. Hisse rudibus peris quidem ac certissimis terra distingui potest, ut o in quatuor partea artiu triduntur. a Borea quidem ad Aequatorem ρ o. totidem raro se ab Aeqeatore ad sti rura: ct si nec dum certo relatu nobis lavster de regionibus, qua in tanta rerrae lamplitudine. qauata est satralis plaga continentvir : ubi alter mundicaria nobis mimmo constitutis.

De Longitudine Terres, i. CX P. VII. -

: noctialis circuli segmentum, Meridian eiusdem loci,&For- loci quae . tunatarum insulatum metidiano comprehensum. Quia vete, res illi Geographi superficiam terrae Aeseribere , &ex stadias

j mo locotu intercapedines inquirere volentes, posuerant pri-ν mum longitudinis gradum in occidente,hoc est,in Fortunatis insulis,quae nunc Canariae appellantum deinde secundum numerorum successum, per meridiem in orientem, telluris ambitum gradatim depingebant . Quam inquam longitudinem in plano typo i quem Mappam vocano ut sequitur, Hebraicis litetis squia longitu3o, si Notum respexerimus, ad extris su Iram versus Hebraico more dirigituri Helicta Haareia,quod sonat,

transitus, seu via terrae, intitulauimus. Qua aurem via uniuscuiusque loci longi

tudo sit competienda, in sequentibus propositi ibus breuitate quadam doce-C bisue

39쪽

bimg. Alias vero, Deo opitulante,in nostro Astrolabio,plano quoque Met eo roseopto,ex nostro Mathestes disciplinae scrinio onge exactius in lucem edere decrevimus. Qualiter autem in plana nostra deumatione, in corpore etiam tb lido, orbis longitudo si exploranda, impresentiarum absoluo. Longitudo i ta distinguitur meridianis, qui circa polos concurrunt. Vnde graὰus mensi irantes arcum aequatoris, inter primum longitudinis gradum squi occidentem claudit & meridianum, qui transi pes locum tuae habitationis, gradus longitudinis vo

cantur.

Ecce Figuram extensam in plano. AppENDIX GEMMAE FRISII.

40쪽

alicuius oppidi, & eleuationis poli aequalitate osse egigitur iucundiis Lector hic horizonta mobilem,

DETRI Ap IANI ET GEMMAE FIO S. Io

De latitudine terrae locorumve . CAP. Usi L.

tis' i ridiani, vertice, seu polo horizontis, atq; aequatoris circulo diffinitumi & est semper aqualis altitudini seu eleuationi poli impra horironiae: quadam tamen ratione inter sie disse- iunt.Nam eleuatio sue altitudo poli,esi arcus meridiani in iri rei polum mundi& hori ontem interceptus Latitudo. Irre i io loci est arcus metidiani inter Tenitii capitii, &aequatoris circulum contenrus. Hae autem dux portiones meridiani s auctor Sphae de- imostrat sunt aequales. Numerus igitur latitudinis terre ta Septentrionalis q Meridio lis in solido plano , de ι o.m. 3 ut Ubieti sint litur: si ter &lon

que ex parte septentrionis aut deprime, Aut eleua, secundu i mi erus gracua eleuationis poli, pro certo eleuatione eXpoitulat: & vicie , s tot elle gradus eius de meridiatu ab:emiinoctiali circulo usiq; ad Zemth depicti hominis, quotarcus elusidem meridiarii inter polum mincii&hors Zontem comprehendit. Formula habus traditioni

APPENDIX GEMMAE FRISII.