장음표시 사용
461쪽
4 , cum Sole, & Cometa corpore in una quapiam linea rectat se ut . si . .: eauda in diuersiam Soli panem producatur,quod cuius ob oculos ponere non motta. o. n. lesium videbitur. ADieeimus in hoc schemate locum Basilisci, eius ue tum ad solem, tum ad Cometam patimis angulos: non enim citra stationem tertiam certus potuit ComEMisesignari locus. Locus itaque Solig, A.
Locus Corporis Cometae, D. Vertex Caudae. C. Cor st, F. Coa res,ti. Ecliptica, M, N. Lό. '-- Meridianus Solaris, A. B. 1 g: .ε O Meridianus Baslisici, F. G. ι 's . h. Meridianus per Caudam transens, H, I. Puncti Orientales, M,S P.M. a is occidentis, N, in ,, Uu .d. Linea positionis Cometae, & eiusdem tractus ignitus ad solem A C, ὰeclinans ab eiusde Meridiano versus Occasumgrad. ι . min. - . in circulo M, Κ, si, t,ad. supputatis. is Linea Positionis Basilici ad Cometae eorpus L E. per gradus quasi quinque iasi xo.grad. Occidentem vergens a Meridiana Baslisci linea. 4 ,. Ab Positionis Basilisci ad Caudam Κ, C. a linea cauἡae in Otientem ca. fili et ad co. dens ad grad. a. fere. ό in iἡs ' Circulus magnus per Cora incedens, Mangulum Pestionis eiusdem ad Socii postidi . lemsgnans integri quadrantis amplitudine, est linea M,N. per Solem & Cors, o, 'pa 3 30 ex Oriti uersus Occasum in rectiunatque continuum Vibrata. .
462쪽
Quaesit eius rei causa Phusea, quo3 Cauda in alteram vergat Solis panem, &s pistitis non sit instituti summatim tamen quid sentiam declarabo. Cometa comam in sole diuersam partem proiecit, maximum argumentum est, eius incen Radii, Pli, si dii causam non elementarem esse,sed ex corpore simplici ac coelesti prorsus expen- . dendam: σEIO enim proprium est, non vires suo spacto continere quod elemen- M patia Cotis accidit) sed foras transimittere, ut qualitatum snt activarum motrices. Si ab ele g. i. mento ignis,aut ex motu haec incetilio fieret, flamma in illam partem declinaret, stoli: . ad quam natura ferri procliuis est: sutium scilicet magis,atq; citra conspe us nostros: nunc ex Sole ipso Radii recta in Cometam diriguntur. Quicquid in illo pingue, vel viscidum sit igne commutant, & praeter hanc actionem, qua non sisserui ab aere calefacto, partes etiam incensas secum in rectum atque continuum ferui, donec concurrunt. Hanc crediderim esse Germanam rationem.
DE TERRAE DIMENSIONE, AC DESCRI-
do Regionis schemate in superficie plana ex Patris dogmate, via tamen paulo commodiore. Cap. Lxxxiij.
pater Chartae alicuius depingenssae me thodum cognito uniuscuiusque loci ad alterem Positionis angulo , solius instrumenti, ut vocat, binrti bHπου, &Directorii nautici adminiculo . Idem Caput hic placuit
annectere, non verborenus, sess eo modo, ut tum certituis plus a3seratur , tum molestiae nobis partem non eximam ademptam esse iudicetis. Nam ea ferramenta
lapidi Heracleo atttita, quorum opera in Horologiis vul-
463쪽
Dtibus est usitatior, prout in aliam atque aliam Regionem transferentur, adpo lare uridus nonnihil analogiae deperdunt atque commutant: ac subinde ad septe nos gradus circumacta, vix sua se potatione transseiunt, quod sane in describedi,
urbibus, Edisciorum basbus hortis, dc iὰ genus loci ς minoribus, maximi statim
erroris occasonem praebet. Dicam igitur duntaxat,quo tenus nostra diserat ope. talis, a s ratio.,reliquum ex Patris libello de locorum distantiis eruendum lino . Cum ita Mix tosti ru- que in prima specula segem fiximus, vicircumiacentium Opidorum stys, &po-pra, .. lationum circuli ad suam amussim expendanteir, non ita instrumentum colloco, statio mima vi eius Meridiana linea per Directorium nauticum ad Meridiem coaptetur seg alterius quod mihi, cumq; lubitum est, loci punctum ob oculos pono: sic ut lineae Meridianae, sue horae s a. applicata dioptra per utriusque perspicilli foramen illo tecta dirigatur atq- ita Astrolabo defixo, uniuscuiusque loci vestigo positionis an- ....i mum; id animo alte reponens, vel cautius annotans, in cuiusque circuli malo is '' differentia, quod sit numerationis exordium, vel quorsum euadat, an a puncto scilicet orientis Meridiem versus sit aestimata, an hinc ad occasum, vel ab occasu fit deducta aὰ mediae noctis lineam , vel hinc iterum in ortum delati simus, aut denique conuersa supputandi serie positionis anguli snt comparati. Deinde ocu- stati, sesa, lis aut mente concipio, quem mihi alterius eligam stationis locum. eiusque com sydero positionis ad aliquem cardinalium punctorum quatuor. Stante vero sic dioptra, postquam eo loci deueni ut secundas habeam positioniam dictarentias, ita demum posteriorem Astrolabi partem in plano colloco,ut primae fi lionis apex utroque perspicilli foramine con syderati possit : itaque instrumenti habitudine immota, iterum ad angulorum inquisitionem circunquaq; vator. Quod si commutanda st sedes, pro statione tertia, non secus ea ex secun/a vesti-stalla tertia gelur,quam ex prima in secun3ae καταξημ α deuenimus. Nec alter erit insatione
tertia instrumenti coaptandi modus quam ut Dioptra in suae positioni, linea simili modo ad secundae stationis locum dirigatur: necesse tamen fuerit tertia stationis locum,quo rectius tandem in plano collocati possit, duplici primum statione collimati, eiusque habitudinem sciri ad utraque priorum stationum loca. His er-ι ό ό. i. gotabitis descripto primum circiri. , pro angulorum Catastimate ad locum pii ,1.ho. 'mi status, non secus atque pater erudiit, omnium protraho positionis circulos. Deinde secundi status punctum,in stiae positionistinea,ad quantamcunque placet distantiam a priori remoueo : ira sane ut utriusque Meridia alinea s sic vocare licet) in modum parallelorum consistat, atq; iterum protractis lineis per anguloru differentias,in cor cursu rerum mensuratarum conspecta fastigia collo Exemplum, cari necesse est. Veluti s triclinii cuiuscunq; basim, laterum longitudinis, & in circuitu anguic turn anfractus in superficiem planam redigere fit animus.
464쪽
mmam mihi stationem in X, locabo, lineam vero instrumenti Meridianam L, M,V.ad fgnum 'e rectaHi rigor deinde sic sta te organo,omnium angulorum,seu lateralium lucturarumce in puncta A B, C, D,E F, G, H, I. quantum discrepent iuxta secistionis angulum,in limbo horario ab ortu versus Meridiem circumspectata seorsim annoto, nec non locum stationis secundae V. Quem faciat Positionis angulum ad lineam L, M,V. etiam atque etiam con syderor atque sit ea quasi 8 o. grad. ab L. versus T. supputatorum. His vero immi- minente dioptra, transsem me cum Astrolabo ad alteram speculam,am; ubi paluantea facilioris conspectus gratia ad perpendiculum erexeram, ibi instrumentum colloco, ea habitudine, ut e priori Catallimate eductum perpendiculum utroque Dioptrae foramine perspiciatur. Ita defixo tandem organo, repeto eorundem stinctorum Positionis differentias: iam nihil stiperest, quam ut in plana superficie duobus Aescriptis circulis, in utras; statione collecta per limbi gradus locorum discrimina inuicem conserantur 1 videbis in opticorum Radiorum concursu uniustu ..iusque ad aIterum restare Positionis differentiam: nam si intercapedinem duaru vi, mEtitum stationum in certas aliquot portiones partitus sis, eius segmentiam unum atque alterum congestum,in reliquis dimetiendis mensem vicem suppleuerit.
qua methodo inuestigari possint. CAPvT L X X X IIII.
465쪽
ra Vemadmodum locorum diuersus in Austium ac Borea reipe mas,sue latitu linum di ierentii per Meridiani circuli pastes 3 parallelo duplici interceptas a timatur: ita longitudines ipsae in aquatoris ambitu veletu; parallelo Circulo supputari debet ii ii ut nihil aliud iit loci longituoo , quam circuli AEquinoctialis si portio,duobus inclusa Meridianis quorum hic per loci verticem incedit,ille per locum alterum, unde longitudinis numel exordium, siue aὰ quem longitudinis est expendenda diuersitas. Plurimi autem huius calculi caput in insulis Cana iis statuunt, eumque qui his in caput porrigitur, caetetorum faciunt Meridianum principem fecit eius alibi men tionem Pater atque adeo haec res non unius arbitrio pende licet veterum censumsisti, isti ra Physica magis sit rationi congrua.Nostri instituti id tantum si vilongitudinu itai di H, Nini*bmuthodo ecipiscari possint. Multo id sanemaioris operiges atq; ne- oh. si titidi H inItitutio minus obscuritatis inuolua qua in latitudine quaerenda con- Ditebat. 2.1 o igitur hec prima longitudinis indagand via, exillo deiumpta,quod uno temporis momento diuersis Regionibus se conspicuum praebet planetae cor
pus, necnon Eclipss is aut initium: runde necessum est vel te prosectioni opera dare,vel alterum prasicere qui tibi qua uole; Regione dis, itus, idem Caili punct*cons eret. Id enim constat oca quae nostri respectu ma is portenduntur in Ori' entem Solem, eo priores numero sibi censere horas, atreue temporum differetia 'Vncellinunam horam incidat duobus loci, quodetinque voles Deliquii puso riongitudane pares, et in , Meliesiano iii burata, esse scito. Sin horae ius citrii culo diuersas terrae partibus Lunae ingressus, aut desecti tim vicistitudo discIςpςς quinque proiecto ac decem graduum longitudinikest faeiunda Hiuersias. Si hq ram media interlabi contingat respondebui palles. Equatoris septenet cu ssimi
466쪽
ae reliquo temporum calculo ex prop ortione coaptandi sitiat omnes locoru dictantis. Multiplicato enim horarum numero per et '. miniara. earundem partiuntur per . productum gradus AEquatoris designat duobus Menidianis interceptos. Quo3 vero exvltima ciuisone supererat, ducunt demum in i 3 .ut graduum minuta proueniant. Nunc vi numerorum evitetur molestia, in organi posteriore par Al et II
te adplicata Dioptra ad horam, qua vel certum aliquod zodiaci pune tum Luna perambulat,vel ad i odos cum Sole procedit,sic lignatura in limbo. Translata deinceps regula ad notam,quae alio in loco huius schematis praebitumst exordiu, dicto citius interiectos AEquatoris gradus cum sitis fragmentis indicabit. Hanc verbiongitudinis gisserentiam, longitudini tuae Regionis tibi petisee .adiungito, si alter stiores Orientalior: vel sebtrahito,s magis in Solem cadentem procubuerit ilicet loci alterius ignoti,ad tuum Meridianum continget positio.
git Eetipsis sub terra sole Meridianum occupante: nam ijs horae eo incedunt ordine,quem extimus circulus preti eri. Qui vero in B, videbunt Lunae deliquiti tempore eNortias solis, nam qui alijs fuit Meridianus circulus,his habet Horizontis rationem, & interior circulus eoru horas repisentat: Ciam autem hethor quadrante diei distent, erit & tanti longitu3inum differentia: nam aequinoctialis reuolutio diei unius mensura perdueitur. par id negocij facilitate pM- Alth, ins stabit Astrolabi pars potio siue facies tie Astrolabi ipsa, habito nimirum temporum dic. eliminae Metigiani quibus illud interceptum es,vnain AEquatore longitudinem quot gradibus exte datur,tu clarius commonstrant.Est,eris &alter modus eΣ obii ἡώ. Luna parallaxi, vel ipsius ad certum aliquod sydus, aut Caili punctum intuitu: nodis, ta lis iuuento enim utrobique interstitio Lunae ad aliquam stellam fisam,non longe ab hae distano Ecliptita dissitam, simul ac minorem ex maiori subtraxeris. restabit adspectuum diuersitas, qua secta per Lunae motum horarium, restiterit tempus coniunctionis Lumecti Cali puncto proposito: eoq; conuerso in gradus & minuta nihil pretieradditionem aut subtractionem, negocia superest,prout tuae consyderationis inte capedo Lunae ad stellam maior minorve fuerit. Si enim minor merit, adiicito gradus illos atque minutaad Meridianum loci tui, siue longitudinem cognitam: secus subtrahe: atque hoc modo locus tuae cons erationis erit Occidentalior, illo vero Orientesim.
467쪽
Apianus: vetum illud annotatu dignum est. totum illud Apiani dogma verum esse cum Luna magis Occasum respicit, quam ipsi stelata: alioquis Orientalior fuerit, euerta ratio censeatur: id intercapedo Lunae fuerat minor , subtrahe gradus &minuta a longitudine nota, laiocus tuus erit occi3entatior. , si maior, adde gradus&minu a ad longitudinem notam a cus erit orientalior. .
dianum occupet, ac quae si hora alteri cuicunque voles Regioni, cognita hora tui loci. CAPvT LXXXV.Ccuit Pater iuscunque sella repeti reverticalem cir lum, eiusque a tuo Metis iano distantiam, Cap. ῆ s . Nos econtra e ploratori, ut is Cocli punctus in loci alterius Meridianum sit de uolutus cognita hora nostra Regionis. tDm pei doctrinam 3 3. grad. Medii Cali vestrabimus,atque Kquatoris partes loco Solis,&Aledii Cali gradu interceptas adiiciemus arcui Ecliptica, qui eoaseendit longituAinis differentiae in Sphaera recta, numerationis terminus ramo. gradum designauerit, qui loci alterius circulum verticalem serit. Esto verbi sis. tia) vi hic Louanti constituitis quisquam sciae desideret, vibi Solymorum quis Caui putamis ad Meridiem peruenerit hora flarim et . pomeridiana, Sole ediistente in Apogato, primo gradu Cancri: reperio eiusdem signi culminantem et 8. gradu, inter quem & solaris corporis centium comparantur 3 o. AEquatoris gradus, longitudinis vero differentia quae Urbem Hierosolymam nostra nam intea cedit, Apiano censetur pari. 4'. 5c 24. scrup. cui respondet Eclipticut arcus,qui a principio Sin i 4.im gradu supputatur: quare hic gradus et Ciuitati ad circBIn verticale petuente: 81 quaecuq; stella a cu laoe gradu obtinet adicesionereista, iis quoq; in max ima cosistit altitudine supra horironte. Datur de hoe ex altero Astrolabi parte. Apνεηεs, plicata enim Dioptra ad hora loci tui reperta, subiectoch solis gradu in Signissio alieta instiu- processe a linea horq i et .versiis Ortii, si locus alter si Orientalior: sin secus, Occide. ' Ru pyx ς' te ueritis, & numera longitudinis differentia in limbo, cuius stipputationis termino adplicata mi liis Dioptra, in Ec iptica gradunt Zodiaci, qui Canum mediti te
468쪽
tenet M onis propostae eo mi in onstrabit. Si vero & horam expiscativoles,alterius Meridiani terris impendentem quae res in Eclipsium consyderatione, atque tere itineribus maritimis mirum in modum tum iucunda tum scitu necessaria est) nu , fg mera in limbo longitu3inis differentiam a Meridiana: vel ortum vel occidentem solem versus: fini supputationi, iungatur Almuri sue Dioptra. de hactenus voluatur is Zodiaci gradus. qui hora proposita tum Regionis Meridiano aonsstebat: actum resticto indice ad horam loci tui, obserua in quem Eclipticae gradum decubuerit: nam si eum hoc gradu volvatur Dioptra, dum Medii Caeli gradus antea repertus,iterum Meridianam lineam contingat: index horariae lineat temporis te Atiaesiti certiorem fecerit. Sit vero Moctrinae gratiao Solis deliquium, cui tempus sistas. h. Liano i 563. Iunii et o die, hora s. min i 8 .post Meridiem adstum Vrbi; Bononien rs supputatum industria Nic. Sirru. Lubet explorare qua hora Louanti hie se desectus conspicuum dabit. Longitudinis digerentia nostrae ciuitatis a Banoniar a .grad. 29. nain. in Occidentem magis. Quare & hoc ordine i liis a Meridiano si appuratis, Dioptram aὰiunge in circulo horario.ac et 8 .grad. 3r,qui Bononis hora Solaris Eclipseos, Midio Calo se inseret recta sub Dioptram duco. Ac se stantereti, referatur Almuri ad horam ii. eiush, i 8. partes: ea Ecliptica secat in i p. gra. 3 c. min.S. Hoc vero gradu immota sistatur linea, ac una cum reti transferatur, dum a s .grad. m. ad Meridianum redeat. Tum regula in limbo horario temptis
pomericlianum indicabit. quo nobis eadem spectabitur Coniunctio: horam scilicet a Meridie 4. & 3 i. minut. Vnde hoc caput superiori protius ordine, &euersae contendit Hypothesium ratione.
DE sITU ORBIs INVESTIGANDO, AC IN
certam terrae partem dirigendae nauis artificio per stellam vitam, nec non de locorum distantia vestiganda r tione Geometrica . C A P. Lxti xvj.
Itum alicuius loci a quem instituencia sit profectio, tuminanteriore Astro labi facie, tum in tergo commostrare ex
iam dictis facillimum est. Siquide in dorse Astrolabi perspecta eius quae utrunq; nauigationis terminu intercedit longitudinis digerentia, numeraret ringradib. imbi ab ipsa Meridiana linea ortum vel occisiim verius, pro alterius Regionis situ ,fini applicetur Dioptra, iamque in Dioptra pacto numeretur eleuatio Poli ab aequinoctiali centrum versias nec mora in stabiecta organi supe1 cie, locu quotu commonstrabit latitudinis supputatae terminus . Ut itaque itinerisinstituti paulo certior evadas, praesertim ventorum, dextrae aurae praesidio Aestitutus: sic agito. Cognita hora loci tui, applicabis illi Solarem locum, idq: Dioptrae siὶperincum- , ,..ue: benti; indicio, ac sie stante Reti, eadem linea relata ad punctum adeundae RegiC- au ti, si inis,lam antea designatum: monstrabit ilico si qua eius loci stella circulum Mericli stiis aulia. anum contingat, aut etiam recta supra caput feratur: unde hane stellam tibi tanquiae rectricem ob oculos pone, eo velum eo gubernaculum omne conuertito. Si
469쪽
enim sorte fortuna insigne aliquo3 sydus in ipsorum Tenitheonsstat, iam quasi Mercurii statuam crede, viam tibi quae digito signet.sin uero Meridianum eius loci pertingat, se3azeni thaliquotenus in latitudinem euariet. est tibi utriusque,&stellae spectata,& ipsius loci Zenith expiscanda altitudinum diuersias. Itaque si a Dimo tuo, atque oculis quas circulum ingentem concipias, qui per polos & steli, visam extendatur, atque in illo squanquam Himile st) huiuς differentia portionem imaginetis, inuenies caesilom,licet fortasse no aliqua stella illustre, qui tamerecta linea inter stellam antea repertam &polum reseratur. Itaque & ipsi am Regionis locum syderi substratum quas oculo sonitus es, idque pro erasentit osspuncto. Ac licet non usque adeo exactum, insigne tamen habes prosessionis compendium: quan3oquidem nec in amussi consuit nautis via vestigandae artificis: ted singulis horis cogitandum est aliud atque aliud caeli punctum huic Regioni in
caput impendere, ac proin assidue iuxta horarum numerum transactum, versi dum est Rete cum Zoὰiam. Veriam haec de nauigatione nocturna. Interdiu,cum
pios reo astrorum ignes phoebei radiis obtunduntur, sol tibi signa dabit:, ex solis altitu div*ψ dine quaeratur loci latitudo, ea nos per AEquatoris parallelum dirigat, dum perficiundae longi tudinis Alfierentiae: marina miliaria ex ratione correspondeant. Cuq; eo differentiae pertigeri; quem sibi lociis adeun8us vendicarit, cito te in eius Meti Hiano iam versari. Verum nunc per ipsum recta sursum vel deorsiim dirigenda na- Dis est, dum & loci latitudo per instrumentum accepta, latitu3ini olim perspeste conueniat. Utque obiter agnoscas quantu hoc angulo resto circuitionis fiat: md
.h, ibi riplicetur VtriuiqueA longitudinis & latitudinis differentiae arcus in se qu1drate,
alio ad ac producta per additione in unum colligantur. summae verbquaratur radix qua
drata, ea signiscat itineris conficiundi longitudinem per gradus aeuuales his qui sunt in parallelo proximie ducatur tunc ea distantia in s o, pro miliati s Italacis, in a . pro Germanis, in 1 r. pro Sueuis: nam non nisi ad latitudinem i s. graduudoctrina haec iocum obtinet.
De Usu Quadrati Nautici. CAP. LXXXVII.
Nanis potuit pari interior nos A instrumenti cocauitas,quandoquidem tabularum nullus hic sit usuς, uti in Astrolabo vulgari: sed omnium vicem unicum supplet Hori ontale Catholicum t quare una tantum inserta tabula, quae tum huic seruiat, tum C3 cli Solaris schema cum Quadrato Geometrico complectatur, non inutile suerit, in tympani plano Muticum illu3 instrumentum citius Pater inuentores' cum suis , ,htii: ' plagis 8c ventorum nominibus exarare. Quod quidem quam utilis si, expatris Parae inuen libello C Dographico, A additionibus eius in Apiani Cosnographi venari potest. Imo &praeter id q, proiectionis institutae duce ventu inquiramus, datur hine etia loco ii castigare logitudines, interea du in peregrinatione versamur :necnon
siimpia longitudinis differentiam siupputare. Quadrati fabricam vel ex ipso ad.