장음표시 사용
111쪽
cipes facultates esse dicit nos autem principem facul talem mentem, seu intelle tum statuemus er in hae parte pauli a peripateticis discedimus. Doce me de sensibi is externis. E Ni sensus , seu exteriores non eo dicut
tur, quod ris promineant sed quia insubiectam rem SH uexternam incumbunt ui quadam prodeunte a cerebris pq instrumenta, atque qui Auliam Iensibus' i me, dia conuenientia, quibus obiecta percipiunt numerus I - δautem facultatum sensuum exteriorum non ex obiectorumsensibilium sed ex organorum, seu instrument
rum disperentia, seu potius quod ad cogntrionem rerato modis natura sic ordinante perueniamus sumitur habet in instrumenti siensus tanquam materia:ocul In rem, cili gidarat ramenim, quo animaIui et non audit ne quo audit, gu stat porro, quo pacto stat sensatio, uarie disputatur. sed simpliciter hoc tenendum est per quandam
θειαν uel αντι παθειώ θrci sensum ab obiecto potius: es et ita inter sensum, eius obiectum, quodsensu per cipitur, quaedam similitudo, seu conuententia: inter motus quidem nitium sinitIuudo .fes cum mi attin
gituridis ilitudo ideoq; in sen usi pusio. Quid est videndi facultas
112쪽
per medium δεας vi ,seu perspicuum excipiuntur est aute humor costa inus aqueo perlacido circumfusus: ipse quoquet hoc pio concretus, atque uisus instrumentum dicitur Quid est audiendi facultas Et vis transfusa a cerebro per quinti sier ueri neruosa quae tanquam instrumento utitur aere avoribus ingenito, membrana hunc continente in latio M auris capacitate, qua sonus percipitur. Quid odorandi pzς facultas, quia cerebro per processus albicantes neruis non absimiles, qui extra caluariam ad os cribri nodo per orata, naresque producuntur Lodores euin dere in iratione excipuuntur. Quid est gustandi facultas E et is, qua lingua, C palato, in quibus iteratio pari neruorum propagines sparsaesunt adminiculo carnis, qua lingua praedita est sapores percipimus,mfamiliaria ab his, quae naturae aduersantur, discerni mus est igitur gustus inst uentum terreum sed huα moris particeps Q i id est tangendi Z TANGEN I facultas per totum corpus si ars, atque di bus ternorum ope primum quidem simplicesq; ali,
113쪽
quesitates ealidum, frigidum, humidum, siccum deinde meas, quas tangibiles uocant ut mollitiem, duritiem, ali eritatem, lenitatem, g tatem, tenuit tem, Ientitium,stiabilitatem, densitatem, rarit temere percipit. Doce me de sensibus interioribus. Dixi Galenum appellare partes principessecvl. talis animalis sensus interiores: nec nictitionem facer apyrio Διων
munis externorum sensuum fons, C moderator nam b eo tanquam riuuliseissus exteriores deducuntur, e ' is earum functiones obseruat, atque in hunc imagines rerum haustae exteriores sensus in cerebrum conflue res primisin excipiuntur hic discernit nigrum ab albor calidum a frigido mollia a duris erc. hic internoscit similia, C discrepantia esis tanquam centrum, in medio se suum exteriorum omnes pariter admittit ostiis nibus accommodatus sed Galenus tres ponit fac faistes eu potentias; uidelicet φανταςι ν,λα ρη DoL Quid est imaginatio seu φαυ/ταοκit EsT, quae imagines ab exterioribussensibus oblotas apprehendit . singulorum se suum obiecta discernit, atque internoscit tribuit autem Galenus omnia
imaginatriciscultati, quae philosopbisensui communi, quem tanquam tabulam rasum statuunt: in qua nihil est descria
114쪽
descriptum sed omnium imaginum capax est, C late, lectionis principium censetur unde dicitur nihil esse ininte edis, nisi prius sit in sensu er reuera nostra cognitio partem habet ab inteste Iutartem sensu. Quid est ratiocinatio
ΔιM οητικi , quam ratiocinatricem, uel cogitatriacem, barbari discursum uocant, seu discretionem, e stea, qua conceptas iam si ecies, seu imagines sensibus exterioribus oblatus fingit de hs cogitat, atque mediotatur comminiscitur aliquid: componit: diuidit atq; ordine quodam collocat. Quid est memoratrix pravi μονατιο est ea, quae id, quod a prioribus sentibus excepcum C quasi elaboratum est, ceu in thesauαram, ut custos recondit, conseruat, atque retinet Creum usus eius est jursus expromit est igitur duplex eius actio: primum recondere: deinde recondita rebus etiam absentibus per seruatae imaginis repraesen μtationem cum praeteriti temporis recordatione re
si, re ita, ut praesens cognitio praeteritae respondeat,tanquam eius imago requiritur igitur ad memoriam primmam, ut rem teneamus deinde, ut sit iustum temporis stultum inter utranque cognitionem praesientem, et praeteritam tertio praeteritorum, d praesentium similitudo . hanc multim circumstantiae adiuuant.
115쪽
Drs diuinalis quia anim us communis est hunc vero uim cerebro tribuunt leti si cum alijs partibus communicet: nam in testes dispundit incendia libidinis:
in ciuentriculi cupediae: in cor ambitionis, iracundiae c. huius obiectum est bonum opinione de bis autem
si forte aliorum est alia sententia cum ijs nemo metu gnare existimet. Quid est rationalis appetitus is, qui cum ratione des derat: qui refrenat importuna cupiditates, libidinis, eriracundi e motus: soni desiderio capitur: malum autem refugit estq; cumibant a coniunctus. Hae distinctiones etsi sunt
usitatae; tamen appetitus, qui incitat ad motum, recte in duas partes distribuitur: quarum altera sit Iuntati, quae.rationis moderamen sequitur: altera cuin piditati, quam Aristoteles, ara utram uocat sensius bosequens ualde autem istae inter se dissident quae cum impetu βrtur, ρμη dicitur.eficia uoluntas nihil aliud,
quoi inteilectus extensus ad aciendum in consequeudum id quod cognoscit baec in brutis non est; quia uoluntas mentem atque ratisnem tollit cupiditas sensum, atque corpus ista solida bona prosequitur, e consilio
mentis, Io comotivum incitat haec uarijs bonorum mulachris capitur: ac gestiens, er temeraria uolupta
tessequitur e ad ministerium musculos, jui uoluntari motus instrumenta sunt, uocat. Qis pacto Acro ut motus, deinceps dicemus
116쪽
Suntne alij nerui deseruientes motui , alij tactui, si sensui
E T quoddam discrimen ponendum nerui et ita sensu destruientes sunt molles.ex priori cerebri parte orti. tactui autem de linati sexto pari neruorum ce
ranae cerebri adiunctae sunt quarum propagatione, atque extensione, cum non solum nerui e sexta coniungatione; verum etiam si in dorsi estiantur, fit, ut tacitui subserviant motui autem nerui partim a cerebro, partim sinae medullaaprodeunt e cerebro quidemino iores: est inauerδ duriores me Galieni, medicorum sententia est, in trumentum uoluntari motus esse musculos, quibus uim mouentem a cerebro, si 'inali medusta, quae sub stantiae cerebri cognata est, ne ui pervectores stiritus aduebunt an uero it tritus per neruos transeunt, ueluti tanti m tanquam per irradiaritionem; in medio relinquunt medici haec de locomonis Lastus, quam bos ab appetitione cieri diximus, hinc tamen ab ea dilberre. Restat , ut de ea, quam tu principem appellas , me doceas.
V hi possem huius enim tanta est praestantia, ut diuinae eius actiones, uidelicet, notitia uniuersuum principiorum tam procorum, quam theoris
117쪽
Suntne hi sensus distincti certis sedibus
G non discernit certis seditas, nec Graeci medici : sed 'atuunt sentiendiscultatem seu facultates principes in toto cerebro Je, nec actiones ex certis locis ciere; ut Arabibus,quorum sententium nucplerique sequuntur placet , imaginationem in priore parte ratiocinantem in media: memoriam in postrema cerebri spe . ac, quod de medicamentorum applicandorum ratione d ijs adfrtur, non didicile est refutare illud aliquam rationem habet, quod dicitur a partibus aliterioribus motum incipere, e tendere ad posteriores sed eiusmodi uestigia incorpore in strumento re sidere uix uidetur uerisimile. Quare somnus dicitur quies sensuum pQ A nonsolum exteriores uerum etiam late riores sensus per ruuntur in somno quiete cum enim uigiliae sint sensus incitationes, utque motus cerebru, quod πωτον αἰδητικον, cum Galeno statuimus; defa tigatum motu, quietem requirit inde somnus, cui materiam suaue uapores in cerebrumsublati praebent, obrepit per ad recreationem totius corporis, animae elaquandam quasi libertatem animal quiete perfruitur ea tamen quies in somnijs, quae sunt sensuum interioruagitationes, cim tuidelicet uarijs imagiitibus per quis tem exercentur; saepe turbatur unde non recte dictum a quodammo limus somnium stirituum C san
118쪽
somno non cessant . de his aut alio loco dicendum est. DIXTI CEREBR Esr Efacultatem mouendi quid est illas Rectius dices eam esse a cerebro uim per neruos in musculos immis , quam in cerebro sed, priusqu de hac dis ibocsciendum est per imagines istas animo
conceptas, Cr consideratus, excitari uim quandam: eam Graecion ην uocant Latini appetitionem. σα
essentientis cultatis ani me fectio, qua qui quid uiuit, praeditum est; sed certo discrimine alia enim est appetitio naturalis: alia animalis alia ratioα natis: nam animalem, Crrationalem quidam propter frutorum motus discernunt. Quid est naturalis appetitus E uis, quae unicuilibet membro familiare nutrimentum aduebit,atque attrahit eas eximate in reliquas corporis partes tanquam ex fonte diffundistur. Hanc Galenus I x. Methodi Regetatiuam uoces: Cr. I. de causis ori tomatum dicit Appetentia est sensus penuriae. banc philosophi plantis tribuunt.
Quid est appetitus animalis PPETi TV animalis,seusentiens est, quoad i ad quod sensu apprehendimus, ducimur dicim
119쪽
eorum: discrimen honestorum C turpium gubernuintio miranda reliquarum uirium futurorum prouidenoti 'inmortesitas, cum a corpore disoluta est, uix um- bram et monstrent ed enimmortalem hanc, 'is Q
incqrpore statuimus i cmqgidem mi re, nisu principem, V reginam omnium culitatunt, quae sunt in corpore, elle arbitramur. Quid igitur est, vel quo nomine appellatur Z
quod est , t tu mus esse Iim licem, incorpoream Habilam a corpore, ex diuinitus huic immisam, ates;
post eparatiqnem minor nn . Latini mentem,Graecit νουν uocant Plato mentem in anima, et animum in corpore statuit. avellatio auqemini essectus, uel intellia gentia propemodum ius actioni conuenit quam du-
plicem iaciunt unam, quae a sensibus certo iudicio sumit imagines tam uniuersalium, quam particularium: seu potius ab ipsa cogitatione elaboratis singularibus accipit ex quibus communes imaginesfacit hanc intellectus patiens qui dicunt aliam uero uectionem plane diuinam intellectum agentem uocant, uidelicet , cum dijudicat uera a falyis aequa ab iniquis bonesta ab inhonestis huic insitae sunt tam theoricae, quam practi caenotitiae hic ratiocinatur, atque alia ex alijs certoniodo colligit, eas contemplatur rivi contemplatios pientia dicitur Iri recte consultat de actionibus,cu
120쪽
Mummientia uocatur hic notitias artium exciαtat, atque ili as artes certo ordine constituit, cum sit intelligendi principium certo ordine sine mutatione: nonsecus quam lumen eqsui sibi maximum princi
ita uit is Loteles iae Anima hic denique quod bo- minis est proprium xuere reminiscitur non indiuiduo
rum sed notitiarum uniuersalium unde e Plato ait: Nos reminisci artium non cere eas . se uero νοῦν πακτμον, quae cum intesiectu unu a ubstantia, atq; λην is seu uoluntas dicitur,coniunctam babet: eas proaerem, , seu electionem unde jns omnium uirtu- tumetque uitiorum cooperante recta ratione emanat.
ri tandiget; tamen toto cor tanquam proprio domici
tμ , cor re nensuum ministerio, aut in strumentorum opera utitur; in aeternam beatorum dem recedit propter Dei in cuius meritiis .cquiescit , cu in bi Deusecundum promi liones creditium ussi intusancto dat strata, ad coelestia fertur, et Deo rei offertur, atque iungiturior perpetua alutari uita bri titus e sempiterna petristis.