장음표시 사용
101쪽
cum tamen indubitata res sit, a Deo tantum remitti possise peccata: & merito ii, qui Christum merum hominem esse putabant, mirati sint , quod peccata remitteret. Quis est bie, qui etiam peccata dimittit P ( &ex hoc ipso arguis mento ( uti Patres etiam hepe animadvertunt ) suam diis vinitatem & manifestavit, & comprobavit Christus . COI- locant vero suam spem Pontificii in Virgine Maria, dum eam sic salutant: Et spes noctra saloe . Denique Sanctos
veluti auctores beneficiorum , quae Deus tantum largiri potest, agnoscunt, dum cuncta , quae optant, a Sa eiis poscunt. Assine his, immo deterius est etiaraia , tantam fiduciam in Maria collocari , ut Christo praeponatur , velimusque , ab ea iussiones accipere Christum: Hinc lepidae illae, quidni impiae preces originem habuerunt: Iure matris impera. At cui e Christo nempe mnium domino, aeterno Verbo, & Deo, in cujus quat nus etiam hominis potestate cuncta posuit Pater. At eo tandem devenere , qui Sanctorum invocationem veluti uniacas delicias suas amant. At alia etiam improbitatis pericula in Sanctorum invocatione sunt sita. An leve est , verba Evangelica a sua significatione avertere, tranferreisque ad significationem alienissima' id vero peragunt Pontificii, dum verba, quibus usus est Angelus, ut ine fabile Incarnationis mysterium Virgini nunciaret, verba quoque, quibus Mariam ad se venientem allocuta est Elisahetha , convertunt in precem quamdam, seu uti appellant, salutationem Angelicam Mariae adhibendam , & ex duabus hisce portionibus Evangelii unicam nescio quam orati
nem, seu potius ab oratione remotissimum monstrum coagis
mentant: addita alia quadam prece, ut tribus hisce dises millimis partibus veluti poetica chimaera constet. Quid aliud est porro ea , quam Pontificii Angelicam salutati
nem, seu Me Maria vocant perinde quasi salutationum nostrarum indigeret Uirgo Beatissima . aut preces a salum latione inciperent, aut tanta nobis cum praeclarissima Dei Matre familiaritas intercederet, ut eam amice salutare
possemus, illique veluti egenti. & miserae fausta precari . Me Ma,ia. Ne quid vero . desit hac in re leporis, aut potius facetiarum & risus, Non semel aut bis, sed quinquagies ; & si opus sit, centies & quinquagies eamdem boni
Pontificii repetunt salutationem; quasi vero primum non auditiset, aut audiens se exorari non sineret Maria, nisi centies & quinquagies salutaretur, & ei fausta boni Ponti-
102쪽
ficii depreearentur. Satis vero tum evincunt, se oblitos fuisse acutissimi illius & intuitus, & auditus, quibus praeditos Sanctos volunt; immo oblitos etiam monitorum Christi Domini, qui paucis nos orare voluit, nec easdem preces pluries iterare , quod gentes solebant. sa Ad hoc (M Matth. c. v. i. caput revoca consuetudinem Pontificiorum , qui adeo suas me Maria diligunt , ut in templis suis Christo recitent, quasi ad eum pertinerent hujusmodi salutationes , aut preces ; sed fortasse id agunt, ut vices rependant Vi gini Mariae, cui orationem dominicam saepe recitant, R sariis suis, & reliquis precibus, quibus eandem Virginem Mariam honorare se putant, eam precem intermiscenteS.C A P. XXV.
Superioris rapitis argumenta dissollere incipimus; indicamuseque, quaNam seniscatione eorum, qua poscimus, a etores dicamus Sanctos; explicamus quoque, quouam sev su spem nostram appellemus Mariam, O reliquos Samelos, O in iis fuciam O spem nostram collocare test mur . Julii Caesaris Scaligeri epigrammate, Prudentii etiam,or Philabis Carpathii allegatis, aliisque probatissimorum Scriptorum indicatis tesimoniis dicta nos, illuseramus , comprobamusque.
I. A T haec quoque promptissimum est refellere. Enimo vero nullum periculum improbitatis inest in imvocatione Sanctorum, si eo adhibeatur modo, quo Ecclesia, & Patrum exempla adhiberi praecipiunt. Si alia quid irrepserit, quod a laude absit, emendes oportet, non id evellas, quod sanctissimum est, & utilissimum . . Ceterum auctores non facimus Sanctos sive beatitudinis , sive veniae obtinendae; sed deprecatores, S intercessores. Ea in re hic non immoror, quod pluribus , de interce sesione disputans , de illa egerim. (a) Rem sit libet , - vide caput 18. illustra postremis versibus Epigrammatis Scaligeri , quod mox asteremus. Te monitum tamen volo quod alibi non omisi ) usitatum jam dudum esse, ut vulgo auctores ii vocentur, quos intercessores, & impc t atores tantummodo dicere deberemus, sit rigorose vellemus loqui. Hoc modo Joseph (6 se omnia Egypti bona fratri b Gen. s. it. his, daturum prCmisit, cum tamen dare ipse non Hsset, sed tantum a Pharaone edi Iolceie, & impetrare. Et lam
103쪽
sua auctoritate, & praestantia Basiliu in posse permutare in meliorem vitam nostram, & ad caelum morientes dein. tel in fine orationis ducere Tamen sic Basilium jam mortuum invocat . b vicesiunx . - Tu vero sacrum Sc divinum caput, e caelo nos quaeso, , inspice, carnisque stimulum a Deo nobis ad disciplinam si datum aut precibus tuis ilite, aut certe, ut cum forti,, animo perferamus, persuade: atque omnem nostram
si vitam ad id, quod maxime conducibile est, dirige et M nosque, pollea quam ex hac vita migraverimus, illic H quoque tabernaculis tuis excipe: ut simul viventes &ri sanctam, & beatam Trinitatem, cujus nunc exiguam M speciem, & imaginem accepimus, purius , plemusque si cernentes , desideriis nostris finem statuamus, ac bello-- rum eorum, quae intulimus, vel pertulimus, hoc praem imium referamus. Venio ad alterum, quod maxime adversarii nostri subsannant. II. Spem suam Mariam appellat quidem Ecclesia; at eo appellat modo, quo appellaret afflictus homo eum. Aulicum , cujus patrocinium , atque interventum apud Principem imploraret. Si ita spem nostram Virginem Mariam appellemus, non appellabimus cum Dei, aut Christi injuria, immo non sine exemplo illorum ipsorum, quos adversarii in eorum recensent numero, qui Pontificiorum partibus non admodum fuere addicti. Citat quippe Al
t. dialogo S. cap. nus pus (D epigramma Julii Caesaris Scaligeri sic Vi
O virgo: o mihi post Dominum spes unica Iesum:
Qua te Bernardus, hac ego mente colo, Cui nunquam attonito saturantur lumina visu, Usque oculos tua sic pascat imago meos.
Cui nullo tenuis lassatur carmine lingua: Illa tuae laudi tam tibi visa rudis,
Aspice nos, quocunque tegit me nomine caelum , Et sordes, nati sanguine, terge meas.
III. Sed quanquam hac in re Scaligeri exemplum mulis
tum valet, non illius tamen auctoritate innitimur , cum
sive Mariam, sive Sanctos spem nostram appellamus; sed ad eos, quod nuper innui, ite appellandos inducimur , quod vulgatam loquendi rationem secuti ea voce lignificemus . non levem fiduciam in illorum patrocinio a nobis D sitiroes by Coos e
104쪽
mllocari, sperareque nos fore, ut ab illis foveamur, . atque adjuvemur . ( gg Quam certe loquendi rationem veterum exempla comprobare videntur . Etenim ab iis discimus, a Sanctis, immo ab eorum monumentis, locisque eorum honori dicatis spes nostras juvari. Nonne
mira loci pietas, & prompta precantibus ara si . Spes hominum placida prosperitate juvat. Dicere etiam Mariam, & Sanctos spem nostram possumus, quod cooperatores nostri sint, perfectoresque nostrael . Quod quidem fieri posse jam pridem ostendi, & hic Philonis Carpathii ( si Philonem Carpathium eum esse visi qua de re vide quae alibi dixi ) auctoritate confirmo . Atque tam de si haec eadem laudatissimi Patris verba alibi allesaverim, hic ea tamen repetere sine reprehensione Postumus. si Clamat ad Apostolos, ( inquit ille in com- , , mentariis ad Cantica canticorum ) Prophetas, (fl ad verba illa :M ac Martyres, ( quibus se mater Ecclelia commendare cap. s- v i 'LU-- non cessat ) ut quos post Christum habuit suae fidei , R' si & salutis auctores, eosdem habeat defensores , tuto' id stabimus 'adri resque perpetuos,& perfectores suae spei apud eumdem hune Philonis Car-- caelestem sponsum: cui quidem nunc custodes illi beati pathii locum diis. A spiritus in caelesti illa Jerusalem felicillime assistunt, ac cap. x - , , supplicant pro sponsa hac militante, mortali carae adis adnota Lx H huc velata, studiosa tamen sui divini sponsi, planequeta percupida illius assequendi; ob idque charitate ardens, ,, & desiderio , non modo rogat Apostolos ipsos, ac ce-,, teros fidelissimos patronos suos se se Deo commendari , se verum etiam quali adjurando cogit per eas vires, &H potestates omnium virtutum semina . Si quis plura in hoc argumentum rubere cupiae, Canisium adeat prae-
Tom. I. Para II. - L cla- 33 Multa ad id comprobandum afferri possent, quae non prR- terit Canisus: mihi satis est in rem meam scholasticorum Principem Aquinatem proferre. Etenim sanctus Doctor haec tradit . t i , , Licet sperare de aliquo homine, vel de ('i t. t. quaest. cr.
, aliqua creatura , scut de agente secundario in- art. .s, strumentali, per quod aliquis adiuvatur ad quareumque bona consequenda in beatitudinem ordinata . Ets, hoc modo ad Sanctos convertimur. Quem quidem articulum quartum integrum ut legas optot quippe in eo aegregie praevenisse videtur, & sustulisse S. Doctor eam, quam praegrandem I eterodoxi se adinvenisse putant ii . Catholicorum precibus dissicultatem.
105쪽
verbi Dei tom. t. liquos Doctores nostros , quorum aliqui copiosissime lib. s. cap. 13 pag h. c de re disputarunt. Cur porro vereamur Mariamathi meditat i. in spem nostram appellare , postquam sententiam no Canti eum static stram circa hujus vocabuli sensum tam aperte explica- Regina . verimus , &e ipsos, quos non contemnunt Heterodoxi, antecessores habeamus e An nescis , Bernardum , quem inter idololatras certe non referes, haec fuisse locutum etd in serm. de N - ( , si Exaudiet utioue Matrem Filius ,:& exaudiet uvita; n si Filium Pater. Filioli haec peccatorum scala: haec meari maxima fiducia est: haec. tota ratio spei meae. t Quidis enim potest ne Filius aut repellere , aut sustinere re se pulsam non audire, aut non audiri Filius potest Neu -- trum Plane. Ac tanto quidem viri praesidio muniti illorum maledicta, sannasque contemnimus , qui nos P tulanter mordent, atque arrodunt, quod Mariam normmodo dulcedinem, ac vitam nostram ( quod honoris cuiusdam , & amoris cauta iacimus sed & spem nostratai appellare non dubitemus . .
106쪽
Repelluntur trimo noxnulla, quae adoresus quassam a Perlibus interdum adhibitas preces objecere: tum explicatur, quisuam sit sensus Derborum quorumdam, quae in ea prece , quam salutationem Angelicam appellare consueDimui ,
I. TEnio iam ad precatiunculas quasdam , in quibus v imperium Virginis erga Filium indicatur. Omnino ab iis cavit Ecclesia, quae preces tantum poposcit a virgine, non imperium. Ora pro nobis peccatoribus . Sancta Maria , ora pro nobis. Hinc non Ecclesiae, aut Pontificiorum sensa exprimunt eae precatiunculae , in quibus hujusmodi imperium indicatur. Haec vero animose dixi ,2iod hanc intelligam Ecclesiae esse sententiam, non 'volias dissolvere non possem dissicultatem. Scilicet vide conciliari posse quaedam liberiora die a cum ejusdem Ecelesiae persuasione. Hoc modo Episcopus Castoriensis imperium , quod Petrus Damiani tribuit roganti virgini, refert ad amplissimam excellentiam , quam supra creaturas habet, ouaeque imperium vocari potest. sa) Monent sal vide tractatum alii, vocem hanc imperium, &similes indicare tantummodo tertium s. si a lau- vim quandam incaciorem in iis precibus sitam. Et sane d ii auctoris pag. Deus ipse obedisse dicitur voci hominis in libro Iosue, ( eap. ... v. t . idest se exorari permisisse ab enixissima supplicatione sinsue : quam ob rem lenius mitiusque accipiendas aiunt huiusmodi locutiones, non in ea sumendas severiori significatione , quam prima fronte exhibent. Quamquam iam (' Serm. r. dentis dudum usitatae eae sunt ; nam procul dubio Petrus Da- tivitate R. M. miani haud recens scriptor ab iis locutionibus minime ab-bcaeo go vitae
horruit. ( Usurpat quoque verbum impero assini insensu Graiiosi par. s. to. Agnellus hi storicus haec elocutus. ( ris haec autem quid is, i si ii r imperavit, ab eo (Carolo Rege Francorum, qui Magnus est (bi eonsideratione appellatus) Prasul obtinuit: Usurpat quoque similem vocem A. tomo s. pag. in ipsissima prorsus significatione Gersonius gravis, & e- 366. edit. Antaruditus Theologus, dum in sermone in Annunciationenia luerp. x os. de Maria haec eloquitur. (M Habet veluti auctoritatem, O tiam , naturale dominium ad totius mundi Dominum. ( Hanc solu- i di petivi d.
tionem equidem non rejecerim. - - inearnatione to. t.
107쪽
rationem Angelicam sere appellamus. Porro nihil reprehemsione dignum in iis invenio, quae veluti immania crimina condemnant adversarii. Ad tria summa capita revocantur accusationes. Primum est, quod desumpta sit, quod ad duas priores partes, ex Evangelio, tertia adjuncta ab Ecclesia. Alterum, quod duae illae partes sejunctae sint plane, & si spe. cientur ipsae in eo, unde delumptae sunt, loco, alio pertineant. Tertium denique, quod lepida quadam ratione Virginem salutemus, dum deprecari ipsam volumus. At ut a primo sumamus defensionis nostrae exordium , quis obsecro nunc ignorat, consuevisse Doctores Ecclesiae, sacrarum Scripturarum, atque in primis novi testamenti verba suis sermonibus inserere, & veluti transferre in rem suam, nonnihil, interdum etiam multum deducentes ab eo sensu, in quo a sacro scriptore prolata sunt Sane id , quod de Evangelicae legis tempore dixerat Paulus Apost ius, ad tempus ieiuniorum Quadragesimae deducit S. Leo ei in serie ferm sic sermonem quartum de Quadragesima ( c ) exorsus et mim u editione Praedicaturus octis, dilectissimi , sacratissimum , maximu-Que ii ixi die quo aptius utar e ordio, quam ut verbis Ap soli, iis quo Christus loquebatur, incipiam, dicamque quod a. cor. c. i. tectum s . s D Ecce nunc tempus acceptabile, ecce uune dies si latis Cujus quidem consuetudinis causam ex eo desumptam vidi, quod melius loqui non possumus, quam si eo sermone utamur, quo Spiritus Sanctus in Prophetis, &sanctis viris Iocutus est. Nulla vero edictione prohibemur, ne, dum rei nostrae volumus Scripturae verba accomodare, nostra quoque verba iis adiungamus, & veluti sermonem contetramus ex divino, & humano eloquio, quale fortasse eos decet, qui ita ad caelestem Jerusalem spectant, ut peregrini adbiae sint, or incolae in terra aliena. III. His porro sacile dissolvuntur illa, quae secundo Ioco obiiciuntur. Quis enim non videt, tam , si in eo , quo extant loco, alium sensum habeant Evangelii verba; sejuncta quoque sint prorsus e commode tamen transferri in rem nostram polla, & sensa nostra exprimere e congruenter quoque illa iungi, & unam veluti periodum, de
textum sermonis essicere e ' , . . . e
IV. Miror sane, cur eam, de qua nunc disserimm , precem propterea etiam condemnent, quod non cohaereant eae, qui ous illam coagnentavimus, partes: quandorequiadsm si recte expendantur, hunc laudati fumum sensum habenti Diuitiam by Coosli
108쪽
hene. Te colimst, tibique gratesamur, virgo, quod gratia plena sis, quod Dominus tecum adeo fuerit, ut nul Iounquam tempote a te discesserit. Benedicimus tibi propterea , & prae mulieribus omnibus te beatam, teque exce sentissimam praedicamus . Fructui quoque ventris tui Jesu benedicimus. expletam plane a noscentes laudatissimam illam praedictionem tuam his verbis expressam: Beatam
me dicent omnes generationes. Ad te, Maria, adeo sublimi inhonore positam confugimus; 'tuumque interventum, & advocationem exposcimus. Adello itaque, opemque nunc nobis, vitam plurimis incommodis, malisque obnoxiam agentibus, affer, sed tum porro maximam aster , quum morientes
humani generis hostis tentabit, ut vincat. En qualia sensa habeat precatiuncula illa , quam Ade Maria vocamus. Num haec christianae pietati advenentur, iudicet is, qui Mariae dignitatem, excellentiam, & pietatem erga nos, nostratque indigentias expenderit. His adjunge, si vis, ea Patrum testimonia. in quibus aut ad eumdem. quo Ec- Helia adhibet, modum adhibentur verba Gabrielis Angeli Virginem alloquentis, & sua quaedam, ut aptius fluat , concordetque sermo, addiderunt iidem Patres, aut postexplicata verba illa Angeli, alia adiundierunt via exposcendi patrocinii , vel laudandae Virginis causa. Huc sane pertinent illa verba Liturgiae , qt.ae Jaccis farris Domini inscribitur; quippe si editionem Morei:, sequeris , haec in ea ex
cordia, or miserat ovum taearum . . . ut iuveniamus Musia
ricord am, O gratiam cum omnibus Sanctis tuis, qui ab is terno tibi placxerunt Ade Maria gratia plena , Dominus tecum , benedicta tu in mulieri u , or benedictus fructus tui , quia Salvatorem peperisti animarum nostrarum . Pracipue sanctis uiae , ramis dilata, super cinnes benedictrae, plorassa Domina nostra Deiparae , semperque
Virginis Maria ( supple. memoriam celebramus ) . D, 'num est, ut te utare beatam dicamus Deiparam , semper
V. Etiam huc pertinent pIurima in sermone de lau- libus Virginis inter Epiphanii opera :( ) veluti illa. , e pag. yyh rem
se eratis plena mare spirituale habens gemmam caelestem ,, Christum me gratia plena , splendidum caelum , quR vii Coloniae rudi se in caelis incomprehensum contines. Deum. Ave gratiata plena, quae cherubicum thronum divinitatis fulgore su- .ri Pesas . Me gratia plena, quae caeli circulum habes, &- Deum Disitir Go le
109쪽
, , Deum incomprehensum, in te vera comprehensum . , H nec arctatum contines. Me gratia'plena, nubes colu-- mnae similis, quae Deum habes, qui populum deduxit per desertum. Quid dicam e & quid proloquare quo
vir pacto beatam praedicabo gloriae radicem Solo enim. Deo excepto, cunctis superior existite natura formo-- sior est ipsis Cherubim, Seraphim, & omni exercitu
, , Angelico: cui praedicandae caelestis ac terrena lingua si minime lassicit, immo vero nec Angelorum. Etenim si ipsi quidem hymnum, laudem , honorem protulerunt ese non tamen eo modo eloqui pro dignitate potuerunt . . .s O beata Virgo , columba pura, & sponsa caelestis Ma-- ria, caelum, templum, & thronus divinitatis, quaec Hruscantem in caelo , & in terra habes Christum e nubes A lucida, quae fulgur de caelo lucidissimum ad illumina A dum mundum deduxisti Christum. Nubes caelestis, quae si tonitruum Spiritus Sancti in se ipsa reconditum dedu-- xit in mundum, & imbrem Spiritus Samsti in unive si lam terram ad producendum fidei fructum cum impetu si demisit. Huc denique pertinent c neque vero singula referre opus est non pauca verba sermonis 3. ex eorum numero, quos Bemardus de laudibus Virginis , verisba Evangelica: Missus eri Gabriel Angelus ad Mariam Graginem explicans, edidit. VI. Tertium sic expedi. Vox illa me non ita adhi-hetur ab Ecclesia, ut salutationem quasi fausta precantem exprimat; sed ita, ut potius exprimat quandam veluti gratulationem significatam Dei parae Virgini propter eum
honorem maximum, quem consecuta illa est: Sane gratulationum salutationis vocabulo indicatarum exem
plis non destituimur. En statim unum , illudque persepicuum; Martini scilicet, qui uti testatur Gregorius Tam ii in lib. de gloria ronicus, (d ad Vitaliuae tumulum veniens, dedit salutati conicitorum cap s nexu, O m, ut si diguaretur benedicere, sagi Pu Quid enim aliud erat illa salutatio, nisi, ut mox explicatur , gratulatio quaedam Vitalistae significata: propterea quia post triduum majectati dominicae oraesentanda foret 'VII. Quid quod vox ista saluto, & reliquae vel huic ac
fines, vel ab ea derivatae, ad cultum, venerationemquel mg. O .f. tom. sigrarandam non raro translatae sunt In Concilio Nieaeat 3. Bibliot. Pale no secundo in ea significatione saepius usurpatur etiam pag. stom. cap. 6 . historiae Lausiacae s i id fit: in collatione quia. Sirmondi. que S. Maximi cum Theodosio, (- &ne multa afferam, in
110쪽
eumdem sensum adhibuit Paulinus Nolanus vers. Io . N talis VI. S. Felicis haec elocutus ACernere saepe juvat variis spectacula formis Mira salutantum & sibi quaeque accommoda votis Poscentum &c. Etiam in ordine Romano primo ( ) haec reperi: Teneu- In coena Domite eam ( Crucem ) acobtho, omnes eam per ordinem salutent, ni rom. x. Musei I--am Episcopus . , Diaconus prius nudavi salutant: ( id est talicia Mabillonio adorant) Simillima in eodem ordine occurrunt in ossicio dixi N feriae UI. (D Poretis, vero sedet , dum persalutet popuIus i i buu . . , . Crucem. Num salutante Pontifice , vel populo Crucem Ere. yQuando ergo Mariae dicimus aut Ave, aut Salve, aut aliud hujus generis verbum, Ecclesiasticorum auctorum mo- . rem secuti, nostrum illi obsequium, cultumque testatum facimus. Qua in re siquis nos reprehendit , reprehendat etiam est opus eos omnes, qui Dei Matrem veneratione, cultuque sane dignissimam antiquorum more venerantur,