장음표시 사용
161쪽
fi lib. II. decret. titulo p. deferiis
Mariae, Resurrectio Domini eam die sequenti, Assensio Domini, dies Pentecoctes, Nativitas B. Joavvir Baptista, Apostolarum Petri, O Pauli, a sumptio Beatae Maria, ejusdem Nativitas, reae Apostoli, O dies omnes Dominicales. Adde Canonem quartum & vicesimum ejusdem Concilii, de quo deinceps redibit sermo.VI. Possem hic proferre multos Canones, quibus, si vellem , evincerem diebus Dominicis , & solemnioribus , iis deoque etiam non paucis Sanctorum fellis, fora siluisse ,
& forenses lites: sed eruditi , & quicumque dant op
ram cognitioni harum antiquitatum , hujus generis monuismenta facile invenient. Speciminis causa vide Canonem sextum decimum Concilii Arelatensis VI. (e) Ca-nonem et . Concilii Meldensis anno S i. celebrati ,( &
ni itutionem quartam & quinquagesimam in earum, numero, quas Leo die ud Sapiens edidit: ea denique , quae tradit Nicolaus I. numero, seu responsione XII. ad cossulta Bulgarorum . ( At reliquis expressius fortasse .& apertius id his verbis praecepit Gregorius IX. Romanus Pontifex ( f o Judicialis strepitus conquiescere
, debet diebus feriatis, qui ob reverentiam Dei noscum tui esse statuti. Scilicet natalis Domini, S. Stephani, V Joannis Evangeliitae, Innocentium, S. Sylvestri, Ciris, , cumcisionis , Epiphaniae , septem diebus Dominicaesi Passionis, Resurrectionis cum septem sequentibus, A- A scentionis , Pentecostes cum duobus qui sequuntur , si Nativitatis Ioannis Baptistae , festivitatuin omnium si Virginis gloriosae , duodecim Apostolorum, & praeis is cipue Petri, & Pauli, beati Laurentii, dedicationis si B. Michaelis , solemnitatis omnium Sanctorum , aet, , diebus Dominicis, ceterisque solemnitatibus, quas si si guli Epilcopi in tuis diaeceiibus cum Clero, & populosi duxerint solemniter venerandas . Hic, si vis, repete legem latam a Manuela Comneno, cujus tam verba allegavimus.
162쪽
et et SyLora indicantur, sus Caperti me ivtelligas , opera Ier- , et uia diebus festis , ideosue solemnioribus SavLI rem diebus fuisse Christianis interdicta . I. Onstat itaque perspicuis documentis, a forensibus iurgiis adii inuisse diebus festis, ideoque in solemnioribus martyrum natalitiis Christianos. Veniamus nunc oportet ad partem alteram, ostendamusque, a servilibus etiam operibus Ecclesiae decreto illos sui me prohibitos . Porro, ut id comprobes, afferre hic poteris pleraque eorum, quae nuper attulimus. An non perinde forensia iurgia , ac servilia opera iisdem decretis interdicuntur Sed antequam a forensibus coucertationibus arcerentur his diebus Christiani, a servilibus operibus prohibebantur. Atintulimus jam Constitutiones apostolicas manifesto deceris nentes , ne servi diebus Ecclesiae fetiis opera sua exercerent. Quod non ita accipias velim, ut servi quidem ad opera cogi non possient, at opera ipsa servilia ( idest , ut fere intelligunt, laboriosa aut servis iplis, aut si vis, ingenuis hominibus permitterentur. Enim vero tum Ecclesiasticis decretis, tum communi consensione vetiti sunt Christiani omnes, ne laboriosa opera festis diebus agerent; cujus quidem rei ea causa fere affertur, quod si secus fieret, ea co Porum quies non obtineretur, quam Deus jam pridem praecepit; & si in hisce operibus sese exercerent , Deo vacare non possent . Hinc permittuntur ea tantum opera , quae laborem minime exposcunt, aut si exposcunt, iis deo permittuntur , quia si prohiberentur, sine magno inis commodo vita agi non poliet. II. In ita mensum oratio cresceret, si cuncta allegare vellem loca . ex quibus intelligas, laboriosa opera di hurum festis fui' Christianis linterdicta. Ad aliqua tamen digitum intendam , quae satis erunt ad id, de quo agimus, Di anno s3 S. cele- comprobandum. Vide itaque Canonem vicesimum octa- brati t Q. Concit. vum Concilii tertii Aurelianensis: (H quod decretum tan pag Sicti deinceps factum est, ut Capitularibus insertum iit: Cano- nem A. Synodi Narbonensis.(H Canonem decimum octavum , I. ' - 's' Cabillonensis: (e) quem quidem canonem condentes Epis i l celebrati anno copi nihil novi se condere, sed tantum vetera decreta se eis o. m. i. Concilis renovaere testantur: Canonem primum & octogelimum pag. 3yy S a Cain Disitirpes by Cooste
163쪽
pitularis Aquilaranensis Caroli Magni (H in quo quidem
none idem Carolus Magnus decreta Pipini Patris sui
confirmare se ait. Sicut es bona memoria Genitor meus in suis nodalibus edictis mandavit. canonem Eg. Capitularis The
dulphi Aurelianensis Episcopi . O) Caput, seu responsum, XI. Nicolai Papae I. ad Consulta Bulgarorum. G Caput xxxv Concilii Triburiensis. Denique Canonem XV. Concilii
AEnhamensis.(h Quamvis vero alia hujus generis plurima d creta referre possem, haec tamen indicasse sit satis: quod enim ad posteriora tempora attinet, de iis nemo dubitat. III. Neque vero ad rem hanc comprobandam defuere miracula. Multa quidem narrata sunt a veteribus; at si consistere me vis in iis, quae in contemptores festivitatum Sanctorum edidit Deus; duo proferam ex antiquo , eoque non spernendo scriptore. Gregorius Turonicus is
et , qui in libro secundo miraculorum S. Martini (o narrat, quas poenas dederit mulier , quae in festivitate R. Joannis agrum adiit , ut eDufa semina mali seminis xi via , messem solam purgaret . Etiam in libro de gloria Confessorum (i severe punitum tradit hominem quemdam, qui in solemnitate S. Mariani annonas diu infoetas aqua, ac germine producto consatas , facto igne super vimina conterela torrere paravit ad pocula facienda . Sed de his hactenus.
164쪽
Expenduntur Ioca quaedam Conciliorum, aliorumque Ecclesiasticorum, O veterum monumentorum, quae adis versari videntur iis , qua nuper tradidimus .
X I. versalitatem illius comprobandam fundamentis , ad ea discutienda jam festinat animus, quibus eandem, de qua disputavimus hactenus, consuetudinem nec antiquam esse, nec ab Ecclesia universa exceptam ostendere student nonnulli. Quoniam vero duo proposuimus, diebus scilicet festis fora fuisse clausa, & Christianis interdicta servilia opera; quod attinet ad fora diebus festis clausa, nullas vidi oppositiones, quae referri huc exposcant. At quod ad opera diebus festis interdicta spectat, sic disputant. Ab E clesiae usque exordiis, & subsequentibus etiam temporibus hujus modi opera ab Ecclesia permissa sunt: falluntur e go qui interducta fuisse ajunt. Nonne in Laodicena antiqui sima Synodo in Cristianorum potestate relinquitur , ut, si velint dominicis diebus operentur 3 En Canon 2y. ejusdem Synodi, interprete Isidoro Mercatore. (D si Non opor-,, tet Christianos judaigare, & in sabbato vacare, sedis operari eos in eadem die, Dominicam praeponendo ei-- dem diei. Si hoc eis placet, vacent tamquam Chri-- stiani. Quod si inventi fuerint judaigare , anathem A sint. Si ergo christianorum arbitratui relinquebatur, ut vacarent, aut non: Si hoc eis placet, non illis revera interdicebantur servilia opera . Porro Canon hic tanti fiebat saeculo VIII. ut Carolus Magnus Capitulari Aquilarane, si capite XV. illum inseruerit. (' II. Nonne in aliis etiam decretis permittitur, ut sabiem opera rustica agantur 3 Sane Constantinus Magnus id permisit in ea lege quae extat lib. 2. Codicis tit. I 2. de feriis leg. 3. En illam. ,, Quoniam frequenter evenit, M ut non aptius alio die frumenta sulcis , aut vineae aer D bibus mandentur, ne occasione momenti Pereat como moditas caelesti provisione concessa &c. ii II. id quod Capitulare Aquilaranense anno Igo. actum capitulo St. sinit (a tria carraria olera fieri in die Dominico ic ideoque festis etiam mutyrum diebus ) ides Muttiaear.
165쪽
ggrra , vel victolia , Dil hy forte necesse erit , corpus en Iuslibet duci ad sepulcrum Assinia nuper protulimus ex Joanne Beleth. ( Imino Concilium Oxoniense Capitulo 8. (b etiam sinit, ut incelebrioribus festis opera rusticana exerceantur. En Canon ipse cum titulo illi superposito.. si Haec sunt festa, in quibus , prohibitis aliis operibus, con-
si ceduntur opera agri culturae, & carrucarum . Statuita mus, quod festa subscripta sub omni veneratione se se ventur, videlicet, omnes dies Dominici, quinque diesse Natalitii, Circumcisio , Epiphania Domini, omnia si festa Beatae Mariae praeter fellum Conceptionis, cujus,, celebrationi non imponitur necessitas , Conversio S. H Pauli &c. ,, Et mox si Volumus etiam, ut alia fe-- sta a Rectoribus Ecclesiarum , & Capellanis in obse-- quio divino, & laude devoti ssime celebrentur, min , , ribus operibus servilibus, secundum consuetudinem lo- si ei illis diebus interdictis; festum Sanctorum Fabiani, , , & Sebastiani, S. Agnetis, S. Vincentii , S. Blasii, S. H Agathae &c. Alia etiam extant hujus generis decreta, quae facile occurrent, si pervolveris tractatum Th massini de festis sc) ex cujus lectione videbis festa aliquot ita fuisse constituta , ut post auditam Missam cuique lictaret agere, quae liberet. osque in meridiem feriari volumus c inquit Decretum Concilii Trevirensis ita ut facto se ero ad labores redire liceat. Quin etiam novimus quaedam eam &si solemnia festa olim ita fuisse celebrata, ut mane daretur Ecclesiae, & pietati, reliqua diei pars quotidianis , di laboriosis etiam operibus. IV. Nundinae quoque non modo saepissime diebus festis
celebruae sunt, verum etiam earum celebrandarum ex festis Martyrum diebus occasio desumpta est, immo nostris ipsis temporibus crebro desumitur; facilius quippe , , opportunius mercatura agi potest in eo loco, ubi frequens populi multitudo convenit. Sane nundinas in Sanctorum natalitiis jam pridem celebrari consuevisse, intelligimus ex Epistola g. idest postrema libri S. variuum Cassiodori, quae alibi allata est. Haec adversarii. V. At ab his levi negotio exsolvimur. Laodiceni Can ius verba paulo aliter transferri consuevere a recentioribus omnibus. Scilicet vertuntur hoc modo: S ilred possint. En nonem integrum. Quod non oportet Christia sos iudainare, O iis sabbato otiari, sed eo die operari; diem autem Dominicum praefereutes otiari , si modo pellat: ut Christianos. Eere Disit iroes by Cooste
166쪽
re vera voces illae ridii matura vertendae sunt possint, minime vero vertendae si placet. Potuere scilicet tum a Gentilibus, quibus non pauci Christiani inserviebant, cogi ad opera: potuere a necessitate. & inopia ad eadem opera adigi, potuere etiam operari, ne ex eo otio agnoscerentur Christiani esse, atque ad tribunalia puniendi deducerentur, Ecclesia in iis circumstantiis Christianos otiari non jubente. VI. Si Constantini lex opera ruralia die festo permittit, eadem nostris etiam temporibus Ecclesia tape permi tit, quum scilicet vereri jure possumus, eripi posse seg tes , si die festo colligere negligamus. Hoc tantum Ecclesia exposcit, ut illius subjiciamur imperio, & si commode id fieri possit, Episcopi, vel saltem Parochi facultas adlit . VII. Eadem vero opera interdum ab Ecclesia prohibita, interdum permissa videbitis, prout scilicet aequum duxit,& incolarum aut necessitatibus, & inopiae, aut commodo opportunum. Nempe ad Ecclesiam pertinet decernere modum, quo festa observanda sint. Hunc vero modum decernere universim non potest, sed accomodare illum decet incolarum conditioni, & opportunitati. Hinc multa Pontificum, Conciliorum, & Episcoporum decreta occurrunt, quorum partem aliquam at fert Thomassinus, in quibus eaedem res interdum prohibentur , interdum permittuntur: aliquibus in locis licere dicuntur, in aliis vero prohibentur . VIII. Ceterum quod peculiariter attinet ad Concilitae Oxoniense, (D monuerunt viri optimi, a quibusdam tum M In veneta po-
codicibus, tum typis editis libris abesse integrum Cano' strema editionet, nem hunc, qui in multorum suspicionem propterea inci- tom. 33. pag. ro P dit. Haec vero ne dixilla existimer evitandae dissicultatis in margines ad- causa, vobis auctor su m, ut prima potius, quam postreia norantur; hoc in-ma hac solutione innitamini. tegrum caput non
IX. Si nundinas, ouas haberi vetuit in Concilio Arelatensi VI. canone io, & Meldensi canone et . interdum / Udiebus festis permittit Ecclesia, propterea permittit, ut, quoniam ad templa festis diebus conveniunt populi, comis modius sibi parare misint vitae sublidia, alias dissicillime comparanda . Neque vero opera laboriosa diebus festis fieri permittit , tam & si nundinas esse permittat e neque enim exposcunt illae opus laboriosum eo die fieri , quoad mercatum convenitur: disponi vult Ecclesia ante festum nundinas ; post festum alth deduci merces et idemque secum ipsa non pugnat, dum opera servilia, & la-
167쪽
hotiosa die festo fieri vetat, sinit autem nundinas M.
ubvumenta a ferimus, quibus edoceamur, omni studio cavisse Ecclesiam, ne ea, qua in peccatum deducere
nos scite possent, diebus festis
I. QI tanto studio Ecclesia fideles ab iis arcuit, quae impediis I re illos poterant, ne diebus festis (ideoque Martyrum
solemnitatibus ) se totos divino cultui, & Sanctorum obse quio darent, quanto magis illos amovisse dicenda est ab iis mmnibus, quae eidem divino cultui apertissime adversantur, uti peccata sunt, & ea omnia , quae peccandi occasionem facile praebent e Infinita propemodum ea sunt argumenta, quibus, si vis , ostendere id potes : neque vero in re notissima aequum est ubertatem affectare, & eloquentiam . Seligam
tamen aliqua, ne videar ea monumenta contemnere, quae
bl in serm. olim summo studio alii collegerunt. Sane Augustinus, b) quan-p6. de tempore. tum Christianum festis dedeceat minus honestis voluptati- in nova editione bus indulgere his verbis edocet. si Dicitur tibi, ut spi- τη- inscribiturque is ritualiter observes sabbatum: non quomodo Iudaei o, hq o servant sabbatum carnali otio; vacare enim volunt ad nugas, atque luxurias suas. Melius enim faceret Judaeus in abro suo aliquid utile, quam in theatro seditiosus exsisterete & melius heminae eorum die Sabmbati lanam facerent, quam toto die in mentanis suis impudice saltarent. Tibi autem dicitur , ut observes,, spiritaliter sabbatum in spe futurae quietis, quam tibi
promittit Dominus. Amnia tradit num. Io. tractatus R. in Joannem. Et rursus num. 2. Commentariorum in
si bati est. Hunc in praesenti tempore otio quodam Co ,, poraliter languido, & fluxo , & luxurioso celebrantri Judaei. Vacant enim ad nugas, & cum Deus praec si perit sabbatum, illi in his, quae Deus prohibet, exem cent Sabbatum. Vacatio nostra a malis operibus, va- catio illorum a bonis operibus est. Melius est enim a-,, rare, quam saltare. Itaque Augustinus choreas, aliaque choreis assinia, quae otium languidum , fluxum , xvriosum, pugas, opus n3gatorum, O vera mala appellat,
168쪽
t sdiverius interdicta indicat Im servilia ipsa opera . Quam
ob rem mirum non est, ii communi quadam conspirati ne tum ipse, tum reliqui Patres, & Concilia non modo Peccata, verum ea etiam, ex quibus peccatorum occali nes facile desumi possunt, interdicta moneant, sutique decretis ipsis iterum vetent. . II. An vero cum his non consentit Canon M. inter illos quos complectitur ea canonum collectio, quam Codrcem e nonum Ecclesiae Africanae appellavit Philippus Labia,qui eam nonum collectionem, (θ Justelli editionem secutus, suae Conciliorum collectioni inseruit 3 Audi num vera dixerim; Illud etiam petendum , ut quoniam contra pretecepta divina convivia multis in locis exercentur, quae ab errore gentili attracta sunt, ita ut nunc a Paganis Christiani adnare celebranda cogantur; ex qua re temporibus Christia. norum Imperatorum persecutio altera fieri occulte videatur: vetari talia jubeant, & de civitatibus, Ac de possessionibus imposita poena prohibere et maxime cum etiam in natalibus beatissimorum Martyrum per nonnullas Civitates, & in ipsis locis sacris talia committe. re non reformident. Quibus diebus etiam, quod pud ris est dicere, saltationes sceleratissimas per vicos , a que plateas exerceant: ut matronalis honor, & innu-,, merabilium foeminarum pudor, devote venientium ad ,, sacratissimum diem. injuriis lascivientibus appetatur ;,, ut etiam ipsius sanctae religionis pene fugiatur acceseius. Canon etiam subsequens, idest 6 i. eiusdem Codi-
cis haec jubet inculcatque.,, Nec non& illud petendum, ut spectacula theatrorum , ceterorumque ludorum, die pM dominica , vel ceteris religionis cnristiante diebus c leberrimis amoveantur; maxime quia Sancti Paschae o-,, ctavarum die populi ad circum magis, quam ad Eccle-,, siam conveniunt; debere transferri devotionis eorum, , , dies, si quando occurrerint, nec oportere etiam quem- quam Christianorum cogi ad haec spectacula : maxime,, quia in his exercendis, quae contra praecepta Dei sunt, .. nulla persecutionis necessitas a quoquam adhibenda est, sed, uti oportet, homo in libera voluntate subsistat sibi divinitus concessa . Cooperatorum enim ma imme periculum considerandum est, qui contra praecepta Dei magno terrore coguntur ad spectacula conveni
III. In eumdem sensum Concilium III. Toletanum, Tom. I. Pars II. T a
169쪽
est irreligiosa consuetudo, quam vulgus pet Sanctorum si solemnitates agere consuevit , ut populi, qui debent si ossicia divina attendere, saltationibus, & turpibus inis si vigilent canticis; non solum sibi nocentes, sed etiam, se rei giosorum ossiciis perstrepentes. Hoc etenim, ut ab ,- mni Hispania depellatur , Sacerdotum, es Judicum ais Concilio sancto curae committatur . Et haec quidem excripsisse sit satis. Alia indicabo, ut fi quis ea ipsa inspicere optet, id assequi facile possit. sunt vero non ro. Concilii Cabillonensis anno fio. coacti. ( Canon 38.& 3 o. Concilii Turonensis anno Bi . his lebrati Huc etiam pertinet Decretum Herardi Archiepiccopi Turonensis, quod referente massino (D Synodalibus illius Statutis anno gio. capitulo I I. inseruit. Nec pr*tereas uelim id , quod Nicolaus I. ad Consulta Bulgarorum resisPondens cap. xl. tradidit.
IV Alia quoque ad rem eamdem pertinentia Decreta Thomassinus (G recenset in peculiari tractatu defestis; quae ut legas opto. At praeterire nequeodecretum S. Caroli Boris romaei, quod tertio Mediolauensi Concilio edixit, & actis Ecclesiae Mediolanensis insertum est. (D En illud. si Saltem ,, horis, quibus divina celebrantur ossicia , interdicimus, ne se saltationes, tripudia, choreae ducantur, aut fiant. Neis item mmciane, ludi scenici, vel theatrales, hastiludia, &si alia cujusvis generis spectacula agantur. Ne circumforanei si circulatores, & id generis nebulones praestigias suas , si inaniaque ea spectacula agant, neque quidquam omni-M no vendant, ne medicamenti quidem pretextu . Atque ad haec verba animadvertatis volo, optasse quidem Samctissimum Archiepiscopum, ut ab inanibus iis, quos en merat jocis, & oblectamentis prorsus caverent diebus his sis fideles, at quoniam vix obtineri id posse sperabat, praecipere, ut iis saltem horis, quibus divina officia ce. lebrantur, ab hujusmodi inanibus voluptatibus iidem fiadeles sese abstinerent, ne scilicet iis illecti divina negligerent. Vide etiam quae idem Sanctissimus Archiepiscopus docet Concilio I. par. E. Consti. so. Iv. Convivia quoque sumptuosa, & adeo lauta, ut lux
riem alerent, non famem tantum arcerent, saepissime reprehenderunt Sancti Patres. D. Hieronymus numero I. EPi
stolae (d) ad Eustochium is Unde nobis ( inquit ) iolis
si licitius providendum est, ut solemnem diem non tam n cia
170쪽
si ciborum abundantia, qu3m spiritus exultatione cel ,, bremus , quia valde absurdum est , nimia saturita- , , te velle honorare martyrem, quem scias Deo placuisse si jejuniis. Ita tibi semper comedendum est, ut cibum &- oratio sequatur, & lectio. Quod ii aliquibus displicet. Apostoli verba cantato. Si adhuc hominibus placerem, , , Christi ancilla non effem . VI. Id etiam displicuit Augustino, qui id adtestatur, dum num. q. Epistolae ad Aurelium scriptae (o haec ait., , Commetationes enim, & ebrietates ita concessae, &M licitae putantur, ut in honorem etiam beatissimorunias, martyrum, non solum per dies talemnes ( quod ipsum H quis non lugendum videat, qui haec non carneis oculis inspicit. sed etiam quotidie celebrentur. ae foe- , , ditas, si tantum flagitiosa , & non etiam sacrilega , , esset, quibuscumque tolerantiae viribus sustentandam
H Putaremus ...... Saltem de sanctorum corporum
,, sepulcris, saltem de locis Sacramentorum, de domu bus orationum tantum dedecus arteatur. Quis enim ., audet vetare privatim, quod cum frequentatur in sanis,, e is locis, honor martyrum nominatur E Lege etiam eam Augustini epistolam , quae in editione P trum Sancti Mauri reliquis addita est, positaque n. 2y.hac quippe de re Alypio Thadistensi Episcopo scribit,
narrans quibus denique hortationibus obtinuerit, ut Hyae ponenses Catholici abstinerent a luxuriosis conviviis, quae in Sanctorum natalitiis Africani celebrare consueverant: sermonem quoque ejusdem Sancti Doctoris olim q. de diversis in nova editione et si (D & sermonem Ioi. de dive sit. Recole nuper citatum Canonem M. Ecclesiae Ahia canae , &s vis, adjunge sermonem st. inter eos, qui olim Ambrosio ad scribebantur, & recitatus dicitur in Natali Sanctorum Apostolorum Petri, dr Pauli, & reliqua Ecclesiastica monumenta, quae a Clarissimo Muratorio coli Ela invcn es tu ea disquisitione quam de agapis sublatis im
v II. Adeo vero hane in rem incubuerunt Episcopi , ut qui prorsus tollere a Sanctorum festivitatibus non potuerunt lauta nimis, & sumptuosa convivia, curam tammen impenderint maximam, ut quantum fieri posset, parcius vino , atque epulis convivae indulgerent. Picturas propterea se in convivii loco disposuisse Paulinus narrat, ut scilicet dum picturas diutius contemplarentur , qui ad