장음표시 사용
211쪽
tiae inaequalitate non animadversa inaequales videantur, quod re-naotior anguliam visionis e cla aut imaginem e d minorem in oc
lo exhibeat: et ex opposito inaequales magnitudines AB& abra et si distent inaequaliter eadem proportione, videri possint aeuuales, in oculo constituant tum angulos visorios tu in imagines.
Ex quibus porro C, sua sponte consequuntur ab Euclide dudum uti praecedit quoque, demonstrata Si ad visibile accedamus propius, illud visiim iri majus auctius , , si visibile eadem manente distantia revera augeatur, id visium iri propius accessisse. Denique idem visibile, in eadem distantia, posse videri ma-
iii aut minus, prout ad axin visionis rectius aut obliquius posituri 1 fuerit; quod rectius A n g. in oculo faciat angulum vissionis spe Vel imaginem De o obliquius autem a B angulum visionis scae, vel imaginem' U. Lucida nocturno teinpore, aut interdiu quoque ex obscuro aut tenebricoso loco visi peculiare quiddam habent, praecedentibus quodammodo contraria. Nam 1 majora Z ampliora videms tur, quam in luco iureia conspecta prout in luna crescente v. g.
falx primariae lucis ABCD Fig. XVII. sub vesperam haut longe
a Sole occidente visa eandem videtur circumferentiam cum reliqua
obscuriore parte ABC constitueres post Solis occasuiu autem in tenebris profundioribus visa ultra peripheriam istam in ab iisque exporrecti cernitur, et Eadem flamma de longe in distantia proportionata major videtur quam in vicinia id quod candelae facesque de nocte accensae satis testantur . Utriusque vero eadem, chaec peculiaris quidem ratio videtur: quod oculi pupilla in tenebris 3 remota 11se multo amplior magis dilatata sit, quam inllice diiurna d nocturna propiore id quod in sellium praesertim octilis evidentissimum est Quamobrem per ampliatam pupillana
intromissa lux in oculi fundo latius spargitur, quam per coarctam. CO
212쪽
Quod plura videamus, quae revera plura sunt ac distit, stis intervallis sejuncta, ex eo manifestum est, quod illa species suasis imagines distinctis etiam .proportionatis intervallis depingant; eodem modo quo in aliis cameris obscuris artificialibus easdem depingere blent, eoque pacto spectatoribus occasionem praebent, de rerum ipsarum Xtra cameram X- tantium multitudine recte judicandi. Quo paeto vero disjunctae realiter alicujus picturae partes, quarum intervallaci licet in se satis notabilia, oculo tamen conlpicua non sunt, non ut plures, sed ut unam continuam picturam constituentes, supra Cap. IX. n. X. jam docuimus. Nimirum partium singularum imagines eo casti revera etiam plures in Ocrito depinguntur, sed ita prorsus contiguae ut non tanquam plures, sed tanquam unam integratia constituentes considerentur. II. Cur autem gemino oculo, quorum Uterque peculiarem ae separatam imaginem recipitin ad cerebrum , per separatos duosque nervos Opticos, transmittit, ordinarie tamen non nisi unicam rem Videamus, num I. it. cap. X. paucis quidem indicamus,
hoc loco tamen paulo fusius exponere coasultum duximus. Et primo quidem Galanus olim rem eXpeditu facillimam ex eo judicavit quod nervi optici in progressu suo versus cerebrum coeanti coa 3lescant, adeoque duas utriusque oculi imagines in unam conjungant. Vid Fig. XXIII. num I. Sed uxperientia docuit, I Hanc coitionem nervorum opticorum in quibusdam Subjectis plane non fieri, quae tamen objedia non geminata, sed non nisi una tota suavita viderant: et In quibus coaluisse videntur, remotis extimis involucris omnino separatos nihilominus observari. Et si maxime
3 penitus coalescerente nervi ipsi quas deserunt ad cere
213쪽
brum species sive impressiones, notum est tamen eosdem nervos post illam coitionem iterum divergere dc in utramque partem separatis fibrillis distrahi, ut exitiis earum ultimatu e conspectu V3
III. Haec incommoda cum vidissent Cartemni, alio commento Itam Galen hypothesin interpolarunt , dicentes: oculorum axibus ATM BV num a. in idem objecti punctum medium conversis, illius speciem transmittere in filamenta Sympathici aec Drac d 3 c. quae bina in cerebro in idem punctum C aut D c. concurrant, Sc hoc modo geminas utriusque oculi receptas impres.siones CDE cxcdes, in unam communem CDra coalescere animaeque non nisi rem unam repraesentare. Similis quodammodo huic hvpothesi est nova theoria visionis Wilhelmi rigus Med. D. Angli, quam in actis Eruditorum ad annum LXXXIII. excerpserunt Collectores ipsenses p. 434. seqq. his suppostis cou- tentam: Quod I Fibrae nervorum Opticorum in exortu suo supra
thalamos nervorum Opticoruni eodem modo tendantur, quo chordae super ponticulum inflec intur, ita quidem ut silpremae auracbb Fig. XIX. magis, remotiores ab his cracta d, minus tensae sint, binae adeo quaevis cognomines concordes sive homotonae dicendae: Quod a ea sit utriusque oculi dispositio, & connexio, ut uno ad certum objectum converso alter simul ad idem convertatur, atque adeo binae in utroque imagines in concordes homotona9 fibras incidant Quo ipsos contingat ut impressio objecti externi utrasque fibras concordes movens non magis duplicem sensationem praestet, ac fides uuisenae duarum cithararum simul pulsatae duplicem excitent sonum. IV. Verum ut haec utraque Cartesii Briggsi supposta nimis πλασματαδη videntur ita magis arridet . Fabri hypoth.
quae fusius exponitur in Synopu ejus optica Prop. XIX. accusa ratius adhuc iubtilius in Tracst de Hom. Lib. II. Prop. XCIII. p. m. 3IO. huc in compendio rediti Cum utriusque oculi axis GL. DL vid. Fig. X. I. ab opt. ad idem objecti punctum diriguntur quod in visone ordinaria semper contingit)tunc reliquos radios visertos,st anima retro per oculi utriusque centrum pariter eductos,siverim. IV. C e minitis
214쪽
mentis rectilineum quasi judicium, ad eadem puncta M MN, quibus
radii visites QE, SH, c. reales corporei advenerant, terminari, hoc pacto uon nisi rem unican a inente deprehendi. Si vero ages coeunt in punctum aliquod inter oculum c objectum, vel etiam thrans objectum, tum radios visorios, sive mentis judicium per oculi utriusque centra eductam, ad diversa puncta temminari, sic duplex objectum, judicare, in priore quidem casu
propius, in posteriore remotius. V. Atque hinc nunc multo planius apparet ratio, quam vel ex Cartesin vel Briggsi hypothesi, cur, si axes utriusque Oculi in ceritum objeebim, e g. digitum propiorem , aut in aliud multo romotius, ut lucernam, conversi fuerint, insimul autem splendiduni aliquod aut candicans praesertim parvum, confusius in oculum incurrat, remotius digito in primo casu, aut propius in altero . illud confuse visum geminatum appareat 3 cur item alterutro oculosve de industria sive morbo quodam praeternaturali dispositione detorto, rerum visarum species pariter geminentur cur denique ebrii homines lucernas aliaque gemina videant, licet unica sint 'quia nimirum hic oculis humore turgidis, ibi violenter distoriis, axes optici ad idem objecti punestum componi non potiunt, atque adeo nec caeteri radii viseri ex utroque oculo ad eadem objecti.
VI. Chris tophorus Scheinerus Soc. I. Mathemat. Ingol stadiensis, diversos casus nobis enarrat, in suo oculo seu fundamento Optico Lib. I. arci II cap. V. quibus res una eademque oculo uno bis ter aut quater distinctissime, absque ullo adhibito alio diaphano, videre liceat nimirum si orbiculus iligneus, ex Iamina quadam tenui e cisus, acu duobus, aut tribus, aut quatuor foraminibus transfigatur, ilitervali 1 ninore quam sit pupilla, Oculoque altero clauso, alter ad foramina facta applicetur quam vicinis si me , per ista simul turrium fastigia de die, aut stellae luculen tiores, ut Luna; vel auessae procul candelae . lampades ex Io, et . c. paruamn distantia, spectentur. Aegre quidem adducor, ni Viri experientissimi fidem in dubium vocem attamen ha 3s Coenus de die rem tentanti res nondana successit.
215쪽
VII. Si liter cap. seq. XII. Oculum in umbroso loco constitu. tum, si per foramen digitali plus minus rotunditate transspiciat facies accensas, aut alia Objecta valde lucida aut candida, sed inter se discretain loco dissita, qualia essent fenestrae vel fenestrarum rotulae c. suspenso interim in medio foramine corpusculo aliquo
parvo paco, inter pupillamin faces c. interjecto , aciem inte rim in accensus illas faces uno obtutu intendens' ad pendulum illud corpusculum quasi non attendens animadversurum, ait, illud corpusculum, toties velut insidere faculis illis aut rotulis fene-1tiarum, quot earum conspicatus suerit. Addit, experientiam esse facilem exploratam mihi tamen frustu huc usque . Omni
uod oculus immotus Obje stata loco in locum revera mota moveri videat, ex eo est, quod Species rei motae in oculi fundo locum mutet, ε consequenter alias aliasque cerebri fibras convellat sic animae nostrae occasionen praebens de loco ipsius objedii extra oculum mutato prout nimirum nos in cameri Obscuris considentes e specierum pictarum minia, aut verius quia
speciei illae proprie loquendo non moventur, sed successive aia aliaque in diversis ocularis fundi partibus gignitur e diversis imaginis pictae locis, rem ipsam locum mutasse recte judicamus. Et quidem, ut in Obscuris cameris ex moti specierint in sinistram, objecti motum in deXiram cognoscimus ita pariter in oculo uni objecti speciem in oculo dextrorsum, ab ad 4. Fig. XXI. I. b& c c progredi sentimus, onjecta in ipsum extra oculum snistrorsum moveri percipimus, de ipsius stu c. recta se per linea retrorsum ab a ad A. ab ad B, ac ad C&o educta judicantes.
216쪽
II. Hoc igitur modo cum de niotu objectorum recte judicemus, similiterque de quiete, cum c oculus immotus immotae rei speetem eadem sui parte, de consequenter iisdem cerebri fibris diu cxcipit, indeclite ejus quietem infert multi tamen casus contingunt,
in quibus aut quiescere videtur, quod revera movetur, aut OVeri quod revera quiescit, aut celerius tardiusve , vel ut aliam plagam mOVeri, quam revera movetur c. Sie in debili luce quieta arbor nemo vi vicina remoti 0ri oculo videtur cum nemore conjuncta, accedenti propius ab illo quasi discedere, ad ipsum vero accedere quia remoto ocul Intervallum inter arborem nemus distincte non erat perceptibile, accedenti vero magis magisque 1nanifestatur. contra tardius mota videntu quiescere , ut mrologiorum indices, quos actu ipse moveri non observamus, intervallo vero temporis interjecto moto esse animadvertimus quia
nimirum , 36OO minutis sive arteriarum pulsibus, singulis adliue distincte perceptibilibus, per exiguum spatium horarum notis ii terjectum provolvuntur; quo in partes 36o diviso, vix unicium indivisibile punctum uni pulsu seu minuto secundo respondet. ΙΙL Similiter, si verum est stellas fixas diurno motu circa te ram rapi ab ortu in occasum, tametsi raptus se per immensos fiat circulos adeo ut aequatorealis aliqua stella, secundum Tychonis hypothesin omnnim minimam, intra unius iDiniati secundi spstium necesse habeatricio militaria germariica decurrere quia limen immensa illa spatia in oculis nostris, stellas in aeris extima Puperficie quasi haerentes intuentibus, exigua valde videntur, tam dimidius eorum ambitus, quem 12 horarum intervallo, h. e 432o nainutis secundis sive pulsibus arteriae decurrunt, si in totidem particulas divisus concipiatur, in puncta indivisibilia quasi evanescat ideo moveri illas actu non sentimus, acri licet obtutu eas contemplati, ex intervallo tamen temporis notabili easdem intuentes, ex eodem loco ad vicina nobis aedificia aliaque immota referentes promotas interim notabiliter deprehendimus. Multo minus 4gitur e ruin motus secundus sive propritis, si quem habent, priori illi, diurno plus quam soco vicibus tardior, observabilis esse potest; quandoquidem unum coeli gradum, cujus magnitudo in oculis no- axis latitudinem Solis aut Lunae apparentem bis circiter adaequar
217쪽
la . 24. quasi digitos intra et annos demum absolvit, adeoque anno integro 3 ad summum digitos ex quo factum est ut multa
emuerent secuta , antequam hic motus in coelis evaderet sensibilis. IV. Si quae res inaequaliter ab oculo distantes aequaliter moveantur in eandem partem , illa quae remotior est tardius moveri videtur, propior celerius Ratio ex adjecto schematismo apparet, qui est XXI i. I. in quo A remotius objectuin, is propius imagines suas in eandem oculi partem, projiciunt, indeque retro ad iden, sanetum C remotioris alicujus d immotae superficiei referuntur. Progressa vero aequaliter, ab A in B&ab a in b, cum remotius in B imaginem suam in partem Oculi vero ne projiciat, ut prior imago minus spatium c d , Osferior majus cis eodem tempore percurrerit mentisJudicium inde, remotius objectum quoque minus, vicinius majus spatium decurrisse colligit, maxime cum retro ad superficiem immotam CDutrumque referens in
D, b vero in-E conspicia V. Ex opposito vero si oculus ih certam plagam, ab ortu in occasiun aut ab occasu in ortum sensibiliter promotus, interim Lunam aliamve stellam immensiim distantem, ac sensibiliter quiescentem, vel etiam revera in oppositam partem eXcurrentem, in-weatur hanc una secum in eandem partem aequaliter promoveri
opinatur, quia vi praeced. g. quo longius abest res , eo minus spatium ejus imago in oculo decurrit sive ipsa revera moveatu oculo inmoto, sive oculus moveatur, ipsa quiescente δε quae immensam distat, moto licet per sensibile spatium oculo, imaginem
suam in idem sensibiliter punctum oculi projicit;idquod fieri non postemens judicat, nisi res una cum oculo, eandem partem proVehatur. VI. Si magnitudo quaedam ampla, cujus adeo partes omnes simul di1tincte videre non possumus in certam aliquam plagam,etiam velocissime, moveatur, minor autem aliqua distinetius visibilissensibiliter quiescat haec quiescens videtur in contrariam partem
moveri, illa vero revera mota quiescere. Exemplum praebent Luna Hellae intuores, per aut juxta nubes velociter a ventis agitatas visae oculus enim separationem illarum ab his evidenter animadvertens ex utriusque imaginum iu oculo separatione, ei potius illam separationem adtribuit, quod distincte videt, quam alieri quod non nisi confusius intuetur cra VII.
218쪽
ao MV1I. Simili ratione aequabiliter, ainetsi celerrime. motu ocuti is, alia immota, praesertim obliquius spectata, in partes contrarias ire judicat Exemplo sunt arbores celeriter navigantibus, aut curru velociter provectis in oppositum procurrere apparentes. Nimirum celer adeo dc aequabilis inotus oculi vel corporis, cum ipsi non per se, sed per accidens, contingat, super navigio quippe vel curru promoto per se quiescenti, sensu est imperceptibilis re et cum tamen separatio oculi ab arboribus aliisve objectis distinctissime percipiatur, non potest non eam iis adscribere, cum necessum sit facta reali duorum separatione ejus causam in alterutro saltem residere. Hinc patet, cum stellas noctu solemque de die, supra horigontem magis magisque elevari videmus , non esse hoc sufficiens argumentum diurni motus stellis revera adscribendi Nam si terra, ios cum ipsa rotaretur in ortum circa suum centrum, velocissime quidem 1ed aequabilissime , hic motus nobis per accidens tantum conveniens, utpote eidem terrae parti revera adhaerentibus , nobis foret imperceptibilis Et quia tamen interim separatio stellarum ab horizonte nostro, aut hujus ab istis, est evidenter perceptibilis, eam, quam in nobis non sentimus, illis necessario adscribimus. VIII. Non solum autein res immotas in adversas partes ire deprehendit oculus in anteriora promotus, sed hujus sui motus ignarus; verum etiam de rebus una secum in eandem partem, sed tardius , motis idem format judicium. Nam cum ipso celerius promoto abi in P Fig. XXII n. 1. aliud quoddam objectum ab Ain B promovetur, sed tardius, refert objectum B ad locum D,cum antea illud ex O retulisset ad C; hoc pacto illud retrocessisse non
potest non judicare. Quod idem accidit, si una in circulum promoveantur oculus Mobjectum, ille celerius hoc tardius, hoc simul ad ambitum aliquem remotiorem referatur. Eodem enim modo quo prius, oculus ab O adi excurrens, cum objectum alterum A prius ad locum C retulisset, deinceps ad B villo tardius delatum, ex Trefert ad Di hoc pacto iii anteriora regressum
IX. Q uod si vero objectum in eandem cum oculo partem feratur, sed multo celerius ' tum haec ejus celeritas optice augetur ac
219쪽
multo maior apparet quam revera est, sive redis sive circulariter ima in eandem partem promoveantur prout ex iisdem Schematismis tantisper mutatis ium. I. d. videre est. Etenim objestos Acini delato, atque adeo spatio ΕF amplius quam oculus interim ab ladi delatus, judicabit hic toto patio GH ill id longius exci aerisse, multoque adeo majorem celeritatem ipsi adtribuet. Est tamen casus aliquis, circularibus hisce motibus oculi tardioris Mobjecti celerioris in quo obiectum nunc multo celerius, nunc tardius procesin se putatur, quam revera processit, uno etiam plane retrocesiusse, quidem celerrime c. Ut si oculo in circulo majore Fis XXII. n. g. ad I ab I defertur , dum objectum
similiter ab I ad et imulto celerius moesit, videbitur lio in ambitu quodam exteriore ab A ad B spatio inulto majore, excurrisse, similiterque a B ad Cisque diim revera a et ad Mantum delatum erit, oculo interim a II ad III translato Cum vero porro hoc a III ad I procedente, illud agad promotum fuerit solita celeritate, in extimo ambitu deprehendetur a C ad D tantum, atque adeo valde tarde promotum. Denique cum promoto oculo a IV
ad V, objectum a 4 ad ue processerit, subito a D ad B retrogressium, porroque a B ad E ulteriore retrogradatione, tametsi, cuius ad V ad VI, Ipsitim objectum D ad 6 directe in easdem
partes interea decurrerita X. Et hoc illud est, mod Copernicani curnprimis urgent in planetarum irregularitatibus , Directionibus , Stationibus, Retrogradationibus declarandis quas cum credibile non sit revera in eliS, ita ut apparent, contingere cum pus ordinis amantissimus anomaliarum confusionum Autor statui non possit non aptius remedium ne fingi quidem posse, quam si Terram una cum Planetis in eandena partem, tardius quidem inferioribus Merc. Ven. celerius autem superioribus, mari saturn. ov. ferri ponamus, eoque adi omnes illas irregularitates meras apparentias oculorum lusus esse demonstremus. Quod certe infalsibiliter consequitur, si in utroque Schemate superius dato, pro oculo Terram, pro objecto una moto, in priori superiores planetas in posteriori inferiores, pro externo denique ambitu stellarum fixarum Sphaeram, supponamus, 'uae ibi dicta sunt, huc decenter applicemus, . XI.
220쪽
XI. Tandem pro diversitate medii spirituumque 1 cerebro dispositione, rebus quietis motum, moti quietem, celeriter motis tardiorem motum adtribuimus. Sic aere nebuloso aqua lente fluens, ut immota spectatur, celeriter autem mota tardius moveri putatur; quod partium agitatio disinicie satis per nebulam 1aut percipiatur: Ita saepius in orbem gyratis aut alias vertigine correptis omnia gyrarii in orbem moveri videntum quod spiritus in cerebro sic gyrati receptas forinsecus rerum imagines cimpress1ones una secum in orbem rapiant, & hoc modo ex gyrantibus ina ginibus rerum ipsarum gyrationes inferendi, necessitatem imponant Idemque accidit si vel praecipitem torrentem, vel rotam figuli aut moletrinae diutius Qeontentius adspiciant oculi, di postea ad alias res immobiles convertantun a priori enim vertigine d rapido motu spiritus intra cerebrum in vertiginem acti, aliarum deuiiceps rerum imagines cum aliqua gyratione recipiunt,