장음표시 사용
191쪽
BE VIIIo I p. 379 volvitur, volentibus quidem nobis, at saepius etiam vix advertentibus Nimirum, ut rudi quadam figura num V rem exponamus est musculus A superne oculi bulbo insertus ad G nervo optico connexus, qui cum spiritibus animalibus inflatu d abbreviatur, oculum recta attollit, ideo Levatoris vel Attollentis nomen nactus; cui inferne abi ex opposito respondet musculus Deprimens appellatus: A dextris est C, c a sinistris D a latere inserti, ille rectus internus Adducens hic externus Abducens audiens Dest obliquus
externus, Rautem obliquus internus circa canthum internum tendine sit per trochleam quandam transiens, artificio prorsus mecha.
nico, quod solum inventoris providentiam ct consilium evidentis
IX. Quamobrem, si camerae obscurae artificialis fabricam: apparatus inventorem dum arguit rationis pariter ac artificii plurimum oculis ipsis ingerit, prout in superioribus ostensum est; hae Oculi seu obscurae camerae nataralis praerogativae nulli vel arti vel humanae rationi imitabiles, quasque adeo multo minus bruto cuidam Spiritui aut plastico principio, aut animae nescio cui vegetat, vae, aut facultati formatrici rationein consilio destitutae, adscrib re licet, neque vel Soli aut Lunae aut ulli astrorum influentiae. nec coelo denique Melementis, verbole universae naturae, nec I ejus parti attribuere licet, haec enim omnia prudentia,& consilio destituuntur sed Numen aliquod sapientisi1mum ac potentissimur agnoscendum est, quod noliuinam tantum ejusmodi structuram se. me excogitavio fabrefecit, sed quotidie innumerabiles, innumerabiliter etiam variantes quodvis enim animalium genus aliquid peculiare habet, oculorum numerus tantus esV ut num pliareῖ capilli in universa natura reperiantur incertum sit fabricat aut eredibilius ampridem eum ipsis aluntatiuna omniunt rudimentisi minalibus formavit, suo deinceps tempore, oco ccasione mouvendos N nutritione mediante quam solus clatori uteri aut incubam.
tis matris, praestippositis istis staininibus divina manu praeparatis praestare potest in conspectum producendos di quam nodie sui sibi Disius deductana hic obit eu tantura indicare voluimus. i
192쪽
Visione ac simplici videndi modoe
tine dein m igitur, quid visio sit cin quo consistit, exponendum est. Requiritur ergo I Specierum rerum illuminatarum per lentem crystallinam in oeuli fundo clara&distincta repraesentatio qua se emissarum e quovis lucidi aut illuminati puncto A. v. g. in Fig. XII. emissi de per pupillar in humorem crystallinui indidentes radii innumerabiles quorum loco hic duo soluinevitandae confusionis gratia exhibentur post binas refractiones, alia explicandas, herum coeunt in unum punctu physsicum, cillancti suboriginalis colorem vivacissime exprimunt dum interim smiles alii aeri quovis alio puncto egressi, similiter uniuntur, sed hi diversi, distinctoque puncto sine omni confusione, io pacto tota rei imago cum ouinibus omnium partiunt coloribus distinctissime depingitUr.
II. Verum cum haec eadem repraesentatio in Camera obscura artificiali contingat, Vid. Fig. HI. quae tamen nequaquam Videt, ideo minifestum est hanc repraesentationer non esse ipsam vis nem, neque adeo is tuus videre proprie S in rigore philosophico, sed requiri Iuminosae hujus repraesentationis, non sine motu quodam fibrilis seu capillamentis tunicae reticularisimpressae continuationem per earum collectionen in nexu optico, novamque deinde explicationem in cerebro usques ad organum sensus communisim quo praesentes antia)ales hiritus se in impressionem , modo cor re percipiunt, h. . e. De aratione agitantur, ut vel in Obiectaua perceptum antrorsum inclinati per eos nervos musculosa notoriosserantur, qui corpus ad illud assequendum amplexat inundeterminent;velaveriti nitu Iob insistitam sc aut ingratam immpressionem: ad alio nervos nauiuulosque deflectant, qui corpus totum eonvertant ad fugam disponant c. quod equidem longa & diuturna assuefactione cum incredibili celeritate conjungitur τ
193쪽
Et libe est id quod in brutis vivere dicimus, . Min homine quoque
in casibus subitaneis, ut cum occupata alibi mente, aut meditabunda species improvisa alicujus folii transverso motu oculis confuse obversantis subitum horrorem toti corponi incutit, antequam mens. quid rei esset cognoscere potuerit aut cum digitus alicujus oculo alterius intentatus palpebras claudi citius facit, quam mentia cogitati in consilium posset in te venire. 1 li
III. Neque vero haec specierum in oculo Receptio, nec in cerebro facta perceptio materialis visionem perfectam qualis ea in ho- 13arne utplurimum d Ordinarie contingit, absolvunt, sed requiritur 3J etiam perceptio mentalis, eum Vera cognitione saleta knpressionis conscientia coniuncta, quam judicium 1 quoddam ordinarie cons iit tr. i Sic e g. in obvium habemus horninem aliquem, non solum ejus imaginem in oeulo recipimus mediante nervo optico ad cerebrum, spirituum animalium promum conduin transis
mittimus ni quibus hunc aut istum motum excitare posset; sed etiam anima nostra ratioualis ali illa specie excitata quomodo id fiat, dicere non possumus, nisi quod ad liberum voluntatis Divinae a bitrium degem inde latam recurrere nos oporteat varia cogitat judicat e g. id quod videmus, esse hominem, lair veste indu tum staturae mediocris, tot circiter passibus a nobi distantem, quem propius tandem accedentem agnomimias esse nostrum amicum, ideoque salusare δ alloqui assuenientem cotistituimus c. quorum omni uin nihil in bruto contingere necentam est ut statuamus, si ratione illud ac judicio praeditum statuere nesia1rms :ici Et hoc est illud quod Afistoteles dicit in roblematibus,
tesiani moderni urgent, qui bruta sensu destitui penitus existimant, recte quidem, s eo modo sensum intelligant, prout in homine se habet, nimirum sensum cum perceptione mentali, cum judicio
eonjunctum , minias recte vero, nec satis prudenter opinor, si sensus eo modo concipiatur, qu supra num II votum accepimus.
Videntur nimirum committere allaciam a dicto secundum quid addictum simpliciter, tum ex eo, quod bruta non videant eo modo mi homines vident, concludunt ea simpliciter non videre.
194쪽
V Aliter cere visum e tripsi Cartesio, qui eiuri pari. I. Epist. LXVI. Henricus Mortis Anglus ad eum scripsisset a nulla ipsius
opinionum animuni suum, pro ea qua sit mollitie ac teneritudine. ,, aeque abhorrere, ac ab illa internecina, jugulatrice sententia, quam in methodo tulerit, brutis innibus vitam sensumque erbripiens c. Epist seq. p. 189 post allatas varias ration es, quibus probabile reddi credit, bruta carere 6gitatione sua1netsi id demonstrari posse dubitat Velim tamen notari, inquit, me loqui de, cogitatione, non de vita vel sensu Vitam enim nulli animali de nego, utpote quam in solo eordis calore consistere statuo nec . denego etiain sensum, quatenus ab organo corporeo dependet: is sicque haec mea opinio non tam crudelis est erga helluas, quam pia erga homines, Pythagoreorum superstitioni non addictos. se quos nempe a criminis suspicione absolvit, quoties anilualia co- ,, medunt vel occidunt. VI. Scilicet loqueridum erat cunti vulgo sentiendum cum eruditis, cum omni aevo bruta videre dc sentire sit creditum, non satis prudenter factum es ab his philosophis, quod loquendi morem. receptissimum potius mutari, quam sentiendo optime, ad loquelam vulgi sese accommo resoluerint, quod facillime tamen poterant; ita vero imperitorum risui se exponentem pro fanaticis habiti, qui
videre negarent, oculis aeque ac nos instructa, iisque eodem mo-co utentia animalia; cum dicenaes bruta idere quidem sed absque cogitatione ae judicio, non vero eo modo quo vident homines.
varia mentis judicia supperaddendo c. assensum multo facilius suis i
195쪽
Visi vie Lucis, Colorum, umbrae S c tanquan visibilibus propiis proprieque sic dictis i
turn eo us aliquod lucidum sive nativa luee praeditum ante ocu- - - uos ponitur, ejus radii motu suo vel nisu, rectilinteo in retinaeshras sive capillamenta extrema transtulisti haec concutiunt, con, sequenter concussionem illam per opticum nervum, in quo fibrae illae colligantur, Scerebrum usque contin aut qua impressione Observata aut per minaeXchata Mens judicium suum versus objecturnhicillum, tanquam affectionis receptae causam , natim exp*rrigit, assectioitem dilatam, quam inicerebro perceperat, eidem adrest it, adeo constanti quidem lege, ut, curii similis extremitatum fibrosarum in retina commoto contingit a causa aliqua vel intrinsere oculo vel externa quidem is Jue omni destituta, se g. cuna oculus in tenebris confrictus aut pressus aut percus Tus scintillas quasdam lucis emittere videtur vulgo dicitur, lainetsi forinsecus adstantium aliorum oculi nities earum videant assuetionem tamen illam extra oculium retro porrigat ducis scintillas videat, i ubi reve
ΙΙ. Quomodo vero anima nostra illas impressiones corporeas, ipsis incorpore dc spiritualis, observare possit, lande sit illa necessitas reserendi extrorsum perceptas in cerebro affectiones, si quis quaerat; ei respondemus: Frustra quaeri rationes, ubi merum Tegnat arbitrium, quale in admirabili hac animae spiritualiis Iustri corpore suo organico unione omnino supponendum est , Tametsi eniim spiritus animalis sit quasi vinculum medium, quo corpus animam anima vicissim in corpus agere dici potest, cum ipse tamen hic animalis spiritus materiatus sis corporeus, non apparet quo pacto corporeum lio priincipiunt afficere illud incorporeum, aut contra, orisit, nisi potentissimum voliuntatis arbitrium interveniat, quod constanti quadam sibimet ipsi ata lege, em:ciare ut agentibus in corporis organa spiritus anu ales, ibi praesentes,
196쪽
784 R externis object is sensibilibus, quaedatri in niente perceptione d si cogitationes excitenturiis vicissim obortis in mente libereque excitatis volitionibus. animales Spiritus eo modo moVeantur, aut v rius sciam in perpetuo inbtu jam sint determinetitur, qui ad ,ό-litiones illas exeque Es est nedessarius. III. Neque vero mirum hoc videri debet, quod in hoc negotio ad Diuinae voluntatis mcaciam confugiamus, quandoquidem hozuniversale est, d cum ad prima deventum, in Divinae voluntatis beneplacito acquiescenduin hoc ipsum pro ratione ali gandum; quandoquidem e g. Materiae primae ejusque existentiae, Motu, item eidem primitus impressi S pertina partem in alteram translati. durationis item eiusdem sive temporis c. nulla dari aut postularieausa his ea vel potest vel debet; quandoquidem haec omnia ejus. modi sitiat, quae a DEI arbitrio unice dependent de hoc ipso ad cauissimillam arbitrarismagnos .da1ririos vel invitos trahunt cόgunt.
IV. QRbd igitur receptam ac perceptam in cerebroducis affectionem retrorsum ad certum Ccumireferamus, tanqualia ad ejus fomtem, h. e. ad objectii in impressionis illius causam id quidem aDEI consilio sapientis ino' voluntate liberrima sic dependet, ut
ejus rei rationem reddere nec possimus nec teneamur Et hoc in eum itidem finem coiistitia tuin est, ordinarie Mutplurimum Feriin, extra Mos positarum praesentiam erip . indubie deprehenderemus tametsi in uno alteroque casu contingere possim ut secun εd in hanc regulati judicantes aut lucem videamus in iis corporibus cmae revera nullam habent prout e g. Luna tanquam nativa
luce splendida a nobis spectatur, qua ipsa tamen distituitur non minus ac paries a Sole illusivatus obstacula tantuni sunt, quae Solis lucem dire 'te incrinspicuam reflexione quadam ad oculum defores faciunt, a illid ex quoque lota lucis illam a seca inarem retrottans ibimus, in quibus ne objeinim quidem ullum es quod tale quid ad oeulum emisisset. V. Jam quod de iura originaria, de lumine, huius sobole, hactenus dictum est, idem de lumine modificato a debili ato, h. e.
de Coloribus, pariter intelligendum venit nimirum quod illa luminis modii iratio eris in aliquam iassectionetra ncerebro producat,
eui simile qdid deinceps ad objectis ipsum refertur, aeque inepte
197쪽
Fh 'Is 3ONP. 18squidem, ac si quis: dolorem eae acus punc' Rra selitiem, is mileat quidllam in acu pungente supponeret cum in acus illius cuspide noti dolor aliquis, sed doloris illius causa reperiatur eodemquemo sonon asse tio illa a mente nostra observata, quain favum aut vi δε- denti aut caeriri eum colorem appellamus, ad objectam recte refertur, sed causa plius illius assectionis emciens, talis vel tabis asperitas alit pororum radios haminis absorbentium dispositi, e ibῖ offenditur dum interim hens, ita assueta, ipsam ' affectionem quam sentit . ipsis ob)ectis inesse putat, etiam tum cum falsis id se putare rationibus 'videlitisi imis convicta; quemadmodum sciens decipitur, ' causam deceptionis probe Callens , dum vultus imaginem pone speculum videt, ubi tamen nullam esse nimis via denter cognoscit quod maluerit 's Divina providensia, in paucis quibusdam casibus nos decipi, quam in caeteris innumeris inuo, tidianis illa regula carere qua objectum ibi esse, rei te utpluriinum judicamus, unde radii luminis ad oculum directe pervenerunt.
Q. Rerum umbras non per se, sed per accidens videmus quain tenus nimirum rerum vicinarum a Sole illuminatarum imagines in oculo exhibentur, umbrosi vero loci nulla aut valde obscura eodem sic modo quo nihil in cantharo vel marsupio esse videmus eo ipso cum absentis vini aut pecuniae nullam in oculo recipimus imaginem. Quae ipsa quoque genuina ratio est ejus haen quo aerem licet a Sole illuminatissimum non videamus, partem autem ejus parvularci intra circumstantes umbrosiores alias cum e g. perrimam aliquam aut angustam aliam aperturam in Obscurum quendam locum illabiti ir distinctissime cernamus; quia sic. hujus lucida species in oculi undo exhibetur inter partes hujus fundi nulla specie luminosa occupatas, dum in casu priore totus oculi fundus a toto aere illisminato aequaliter undique occupatus, nullam partem
ab aliis distincterii tam animae in cerebro potest exhibere. VII. Idem de pelluciditates opacitate dicendum est,i quod opaca se per se, pellucida vero per accidens tantum videantur. Ο- paca enim receptos aliunde luminis radios ad oculum reflectunt suique speciem in ejus fundo positive imprimunt ii, cerebrum usque Gntinuandam: ellacida vero qua talia radio luminis aliunde receptos traiisnari istiGl nec is oculum acticiunt hullamque Tom. P. Ala adeo
198쪽
ex parte i plus minus, spacum sit, ideoque quatenus opacum est aliquos saltem radios ex receptis ad oculum reflectat, suique adeo speciem aliquam, obscuriusEulam saltem, ad oculum cerebrumque transmutat, ita positive videndam. Aether autem summe pellucidus, adeoque recepto nocturno v. g. tempore luminis radio;
sole jam infra horizontem delapso sursum versus radios suos emittente omnes simpliciter transmittit, quippe luminis ipse vehiculum radiorum, . . . linearum aetherearum a Sole motu rectilineo pressaruna, subie fham, nocstibus illunibus, aereque post lapsas recens pluvias aut nives depurato, summe niger videtur, h.e proprie loquendo, per se plane non Videtur. CAP. VII.D
Visionis directae requisitis ac praecipitis conditio
Ex dictis rationes nunc facile reddentur omnium eorum requisitorum, sine quibus visio directa fieri nullo modo potest. Equibus primum est, quod visibile liodlibet, aut lucidum esse debeat h. e. ex seipsoclumen emittere, aut a lucido quodam illuminatum, . e mutuatitio lumine resplendere. Patet is ex eo, quod oculus sit obscura camera, in cameris obseuris autem nullae pingantur noctu rerum imagines, sed interdiu saltem cumi e regione posita corpora saltem diurna aeris luce resplendent : Et vividiores multo pinguntur illae imagines , si objecta ab ipso Sole immediate ag diremus illuminata fuerint; idri Lod experientia ipsa nos docuit. Nimirum radii lucis si in quasi penicilli , qui rerum species in oculo aeque ac in obseuris cairieris aliis depingunt his itaque deficientibus pictura deficit, huc deficiente impresso e suS
199쪽
1us cerebrum nulla emittitur, visioque ade, fieri , nulla potest
Hine in tenebris omnis color quoque deficit, Omniaque nigra appa- a rent, . e. omni lumine & colore destituta, indeque penitus inui.
sibilia. II. Secundum requisium visionis directa est, quod objectum vi
dendum non debeat esse nimis exiguum , cujus genuina ratio hinc petenda est Generatim omnis objccti in camera obscura depicti 1pecies ipso objecto multo minor est, inuidem quod distincte experti sumus, juxta num III cap. II.) tanto minor, quanto lens adhibetur globosior ideo per lentem crystallinam oculi valde glibosam objecti speeios millies ipso minor praeterpropter depingitur. Hinc vero in promptu est concludere, si objectum est nimis exiguum, e g. adleuisse mucrone minor, ejus imaginem in oculi
fundo recipi millies minorem, adeoque insensibilem, quae eadem ratio est rcquisiti tertii, quod objectum visibile non debeat esse nimis remotum. Cum enim in obscura camera observaverimus, bis jectorum imaginies tanto itiinores pingi, quanto sunt remoriores, perinde fuerit c. g. sive res majuscula uti pollicis latitudo, millies remotior ab oculo ponatur, sive parvula millies minutior prope ipsum statuatur: utriusque enim species vel imago in oculo depicta evadet insensibilis. III Sed inquies, nos stellas tamen videre, quae ab oculo immensum distant, cum fixarum distantia in minima omnium Tychonis hypothesi a terra eas removeat I4oOo ejus Semidiametris h.e. raoψOOO milliaribus germanicis Cham quaevis terrae semidiameter complectitur 6 milliaria. Videtur ergo facultas visiva inim- mensum se exporrigere, nec ullam esse ipsius intuitu nimis a. gnam distantiam. Respondeo ita rem omnino habere, si hoc unum
addatur Nullum oblectum a visu nimium posse distare, si moles ejus sit disiantiae proportionata. Hinc stellae fixae, tametsi incomprehensibiles sit earum distantia, conspieuae tamen sunt ac vi-sia perceptibiles, quia moles earum ingens quoque est mincomprehensibilis, cum minima omnium quas oculo nudo videmus, telluris nostrae immetis globo novies sentem esse maior credatur. Hinc cum homo ex intervallo r. milliaris vix conspici possit inermi oculo, Montes tamen aliqui altiores in distantiaeto,go milliarium, praesertim ex Oceani planitie, cernuntur. IV. TemAa a
200쪽
IU Tertiam requitatuin Directae 'isionis est, ut res. videnda an ..te, non post oculum, nec oblique nimis a latere sit constituta. Tametsi enim plurima objecta quae intra angulum rectum ABC Fig. I. circiter ante oculum disposita sunt, in obscuris cameris, consequenter in oculis quoque, sui species aut linagine una repraesentant; experientia tamen. docet eorum imagines quae directius 3 quasi perpendiculariae tu lentem incidunt, ut in A multo accuratius distinctius lae depingi i. quam illas lateralium versus se C constitutoriam .quam ob rem in obscuris cameris artificiali-l xlens vitrea versus ista Ja eralia bjecta converti debet, si distin
ille videri vcikint', oculi: es camera naturales ideo ain. volubilisphnata est, ut ad quae' is objecta iacile dirigi convertique possit. Cum vero luminis impressi per rocus solum lineas fieri possit, vero a lateribus nimis obliquis, e g. a corpore D, nedum ab iis qus post octiliani in E vel F cpilucata sunt, recta Via radii per pupillam S crysBallinum 'eli etiam per lentem vitream in artificialica1nera penetrare ad fundum aut mulam excipientem non pos sunt, nati etiam. sic imago pingi, nullae hujus impressio ad cerebrum transmitti; nulsa adeo visio fieri pote1 t. V. Quae etiam ratio quarti est requisiti, quod inter oculum δρobjectum videndum nullum interponi opacum corpus debeat. Sient in corpus opaeum G positum sit ante obiectum A, 1ujus adi; versus oculi pupillam dixe m M in opacum G impassi, inde retrq- flectuntur ij ad pupillam penetrare prohibentur. Neque hic quic-miam re fert, an dictum pacum eXtra oculum , ut in casu nio declarato, an vero intra oculum sub cornea v. g delitescat, uti
suffusionesi pelliculae, quae radios per corneam jam transuris RSuherius. ad crystallinum Moculi fundum per enire prohibent, quibusque ex opposito aevi cuidam auete aera tres circumvolutis S a
pupillae foramine retractis, visio statim restituitur, radiis jam absque inipedimento cryctallinum pervadentibus & objecti imaginem rite deferentibus. VI. His omnibus vero requisitis quintum hoc tandem stiperaddi potest, quod oculiis a luce majore quam est illa obiecti videndi, irondebeat esse praeooc patus. Id enim cominune habent omnes sensus, ut a sensibili fortiore occupati in commoti, debiliorum im-