Disputationum anatomicarum selectarum : ad chylificationem

81쪽

iusdam axiomatis tenendum Respici oportere ad T επειγον και μονιμ ον παθος hoc est ad eum inlotum , qui momenti est maioris, caeterisque diutius durat, ac praedominatur Uerbi caussa:

in ira, quae σι est ἀναβρασμος quidam languinis, tristitiavi momentanea est ast ei succedens ορ ξις αντιτιμωρη ς multo durabilior, in qua ab ebullitione sanguianis ac spiruuinii elati s imi excrementitiam cerebri humiditatem, disibivunt, adiculos pro

Est ubi duo affectus 3 quideri plane contrarii conet irrunt, Viribus alias papibus, alias tinparibus i Si pacibus, talia diu invicem colluctabuntur intus Mario dubio donec eresea in tuo soluti in lacrimas pariter eluantur. Cuius farinae est παθος ιυνης τη χαρῆ, καHλw7ry συι μυιν ' a Xenophont i κλαυθσίγελως nuncupatum, i qui est risus lacri imas intermistus seu risiis ut .ita loquar lacrimos i .ei similis, qui hodie spectaculo quidem ridiςillo at non perinde j tueundo, telis gulae ab agVI tr VibςX torquetur , arisari bulbistb in os sertim insergi. . Andromaciae Hectorem tu praellium egressururn, simul ac in simio exceptu es ab ipso filiolum, prosequitur δακρυορ γελασασα Apud Statium, mistoris Latonia fletu In Medea ob iniustum repudium filios, quos XIasone ius ceperat', trucidante, ira subest lacrimis, siseratio non . caret ita, . . . . , --i et i iii IL VII. IX ni Quina in congressu duorum impari, uno vi dente alterum, Timae de cordis vibratiore assultu manant, idque experitur in se unuSquisque της ἐμ παθως χοντων, ut cum desperatione spes bona confligi de superas: Sc cum in privignis ad novo e tumu

82쪽

jactatus octis est a Publio Haeredis fletus sub persona risus est, aut ut A. Gellius citat in Noctibus Atticis risus personatus. LVIII.

Quales quales autem cuiusculique generis suerint motus isti, quibus cor vina cerebruin fons lacrimarum perturbatur, elicere lacrimas vix aut omnino non poterunt,olisi vehementes sint concitative, atque impetu quodam irruant.

LIX. Sed Madjuncta iidem esse debet spes, - - του μελ-

λοντος , inprimis autem, 'uidem perpetuo η υσπλιαγχνίσι, qua quis serio caritatis sensu, ex sua ipsius ac propria, vel alterius infelicitate movetur, sive ea praesto sit irae foribus, sive a tergo immineat, sive jamdudum etiam praetervolarit quae virtus Ut hominis propria ita excellenti, sed .aninus usitato nomine a

Hae et fi selinus plerisque visum is praeter historicam fidem: vera tamen sunt, cita 1seri constat. Quod si sti Alexandri qumdem fert opinio aut a s riui , qui pex 'ahgbre1D arrectus' est . auta meatuum prope eulostis,issitudide expfimere se huiDor vel oculorum vel qui in proximis der hi ductibus continetur, ne in moesticia x serenimis cito, neque magna cum-allevation la

83쪽

D E . LACRIMIS TI

quamlibet alioqui perspicax, imbecillitatem captus sui submittens maiestati numinis, nihil non optime dispensantis sicut neque dum ipsi explorata est plane mirifica illa sympathia consensus harmonicus cordis cum cerebro, proclivitas unius ad obsequium

alteriuS.

LXIII. Neque enim pusillus ille 'salii nervulus curios indagatori sacere satis potest neque πλεγμα- cohors nervorum sane quam numerosa, quam primus Observavit Fallopius, anatomiae procerbbus approbatur : neque de κοινωνι es, vasorum, Vel ultro citroque reciprocantium spirituum: neque denique de συρροια aut συμπνοι universi corporis, consentienS, conspirans, continuataque cognatio principum illarum partium, deduci posse videtur ut in huius indagine mens prorsus adhaerescat.

LXIIII

Ast ne de iis quidem πιστεις habemus, in quibus cardo vertitur totius argumenti, quo de agimus in praesentia, nempe cur excunetis animantibus homini tantum verae illae lacrimae, quarum thesis meminit quemadmodum c risus, datae utrisque potissimum faciei partes dicatae sint. Quare caussam a nobis sciscitanti, quod respondeamus aliud non est, quam quod olim in scholis riosius percunctanti. quo pacto nix existeret, reisondisse qliendum ferunt: Quia Deus sic vellet: hnec scilicet verba ingenui candidique animi, bona fide pignori relinquentem, cuni debitum non posset personere. Non enim aliunde erui posse caussa lacrimarum, ut e risus,in l1ominibus videtur, quam ex potestate, quam in corpus habet anima Scilicet Naturae allubuit adiuubrare in facie vultu latentesianimorum motus, 3c illic Θυρίδαι, - ἔνδον latuere, ut in promtu essent, ad manum exposita. Mirum veroni Momus rideat,

cui ne quidem Dii siti satisfecerint. LXV.

In gentibus subitisque me improviso incidentibus animorume ansternationibus, χαιτοὶ πανικοις, id est lymphaticis pavoribtis, Bd ubi malorum liberationi plane jam desperatum est, ideo nihil lacrimarum prodit ab oculis puniceis, quod eo repentino confertoque

84쪽

N SALOM. ALBERTI

toque recurii caloris vitalis spirituumque velut attonitum fatiscat tum etiain obrigescat cerebruin, humores in eo velut gelu durati consi stant, idemque prorsus accidat homini, quod deprehenso ab eo asseeti cerebri symptomate , quod κάτοχ' dc κατάλ δι nominant, non aliter constupescenti, quam qui Jovis ignibus ictus. Vivit, est vitae nescius ipse suae. Graeci ρκτετυφωμένον και ἐρις, αροντηwένον dicimi. LXVI. Quo pertinent authorum illa: Vt Synerui constitutione altera: το λωιρυείναίου τὼ μεγεθει τὴν συντυχοντων κακω πλα γεντας πελιπό Lacrimae nonnullos ad iniseriarum magnitudinem attonitos defecere. Et Statii ins Thebaidos Diriguit juve, nis, lacrimaeque haesere paratae. Apud Herodotum in Thalia, cum sammenitus ad mortem duci filium vidisset, tacitus sedit, vultu humi defixo cum vero de amicis iliopem quendam, illacri- Inans caput manu tutudit. Qi laesitus catussiam respondit, το του ετ ιρε πάθος ἄξιον εινα δακρυ- τα δε ιχηιαβινα ιιε ωχακα, 1 cvsτε ανακυλα HIR Amici calamitatem lacrimis posse significari: at nata domestica lacrimis esse maiora hoc innuens, quod est in a. Rhetoric cap 8. Aristotelis ubi ad Arrias in illa refert εκεῖνο μιεν ελεεινον, τουτο δ δεινον ill ad miserabile esse, hoc vero atrox terribile, hoc est, ut Philosophus hoe posterius explicat, -κρουστιγίον του εH. Ges curae, inquit Seneca loquuntur, ingentes stupent Nimis φιλοτεκνος Niobe poetis fingitur apidea, propter aeternum credo Su luctu silentiunm

Eis autem animorum perturbationes de genere eorum non si int, quae dicuntur ἐφ ιιιν , id est, an nostrae obuitatis sita libertate, naturae legibus non imperio vol inlatis subjectae, quo nomine λωπαι dictae sunt Democrito οῦδεσποτοι. Quia nemo dicere legem Setthus aut sues audet censere dolendi li

85쪽

etit Poeta loquitur ipsas illas tamen nunc exasperat, nune το σφο- Φλb earum reprimit cohibetque mens consideratione circumstim tiarum: ibi ultra citrave modum se incitando peccant,in gyirum ducens sibi audientes obtemperantesque reddit, ad mediocritatem revocat, unde gignuntur postea bsεταὶ idirata, λλεί-μως

LXVIII.

Similiter lacrimis, quae ciuntur a motibus anmaorum, moderaisti mens potest, & vel iis sese dedere muliebriterque indulgere, vel ab iisdem sibi temperare, modo suspendere, modo renovare pro conditiones sensu affectionis cerebro a corde communicatae atque impressae ut hoc etiam jure lacrimae rδοαιsετικου suti appellari debeant.

LXIX.

Et quod est amplius, ne tum quidem θαιρεσεως nomen lacry-anis potest abnegari, quando pro βουλWρ ea accipitur a quibusdam, vi voluntatem indicat quam recte id fiat, nunc quidem nihil moramur, etsi pLilosophum inter ambo illa distinguere nos minime latet. Quid est enim quaeso προαιρετιμωτερον , aut perinde βουλητον, atque affectatum illud ac nimis exquisitum lacrimarum genus in gnathonibus, Mimis τιολογοις, meretricibus, ac pra iacis, mercede quae conductae flent alieno in funere, idque -- cali quadam miscricordia, in genere mulierum universo, quod θρη δε est καὶ Φιλοθρη νγ ' quibus nimirum non modo corda ita assuefacta sunt sua, ut affectus quoslibet suo sibi arbitratu induere, & more histrionis vultu repraesentare possint sed, oculi adflendum longo usu quasi condocefacti, atque omnino eruditi, sive ad assentandum, sive ad struendum estis insidias, sive ad aucupandum amorem, mercedem, aut alia id genus.

LXX. Cum apud Homerum videt lysies Penelopen deflere fata tamariti, quem ignorabat assidere sibi, reprimit se, sc δολω δακρυα οχευθει , id est, lacrimas astu occulit de quo pronunciat Plutarchus in comment de virtute morali, quod habuerit οἱ DTom. IV. Κ χοού

86쪽

κρυον, id est, spiritum, sanguinem Jacrimas rationis dicto audientes.

LXXI. In lacrimas proni sunt, . seseque lamentis dedunt, quicunque eviris animos gerunt muliebres, ἄνανδροι appellati, c puerorum aetas neque dum potis τὼ θυμοειδε imperitare : adhaec corporis constitutione praediti tenera, molli atque Seminata, cerebro udo humectoque Sc languido , dedit Veneri cingi iuviei ἔυ πλαγ χνοι , d ad miserendum proclives, generosi secundum provernium, quod ad Lenodotum refertur citatur ab Eustathiar Iliad. b. αγαθοι αριδακρυες οἱ ναρες Item natura distorti ac perversi, quoties eos spebus eludi frustrarique suis contingit λευ*αντα τι ci τοι, qui ingenue ingenioseque concipiunt imagines rerum absentium, animoque repraesentant suo , in affectibus longe potentissimi. Denique temperamento corporis calidiore humidiore, quibus etsi ira subito concipitur, satis vehemens illa : justis tamen ad sui vindictam destituti armis, neque ferre eam, neque Concoquere queunt, aestimationemque injuriae fletu mulierunt more eluunT, vel minimis perturbationibus succumbentes Graeci ακροχολους αφιχολους nuncupant : Galenus saepenumero ocυθυμ ρυς, etsi hoc posterius . videtur in ancipiti relinquere, atque utrbque versum accipere, non tantum de naturis cordis impendio fervidioris, verum etiam de frigidioribus, quae levi occasione com-mOVentuΓ, e rationis potius imbecillitate, quam calidioris cordis affectione, hoc est, de iis qui sim humestiore paullo corde, citra calidi dominium quales sunt foeminae, frigidae quidem illae, at irae tamen praecipitis, ut parum ab οργίλοις οι οξυθυμοι disse,

runt.

LXXII. Αδαὶ ρυες siliat, quibus 7ποροι 'δακρυποροι perangusti sunt

atque impediti, angulorum carunctula supra modum increvit, itant arcte meatus, cerebrum pumice aridius est qui item αλυποι hint indolentes. ο οπλοτοι sive stupidi i αν σθ; τοι, horridi

87쪽

rigidi, naturaqtie immites Jeri cαὶ δυσγενεις . Inter τους περ θυμιους, temperamento praediti calido sicco , quibus inest το δὲ σφοδρον ἐκεινο και διαπυρον προς οργην, quibus bilis in nasum concitur, quique m fermento toti sint. Nam horum scin . tillantes oculi vice lacrimarum ignem spirant. LXXIII. Sed, aliunde, quam ab emcientibus caussis, lacrimarum differentiae desiimi possunt. Ac primum quidem συι ρι ri discrimen

parit. Aliae namque tenues sunt, aliae mediocres, pro natura lavinorum Z caloris, serum ab iis secernentis, demenso forami numque efferentium angustia vel laxitate.

Deinde Qualitas, quam tactus deprehendit. Hinc quaedani sunt calidae, quaedam frigidae illae vincentis, hae contra debilitati caloris argumentum sunt. το γαρ απιπτον , ψυχρον το δὲ προπε ιριενον , Θεριιον. Frigidae sant eorum, qui valetudine oculorum laborant, choribundorum Calidae tam ridentium, quatri moerentium, etsi, qui cutis in facie respectu eas metiuntur, iecus de lacrimis ridentium pronunciare solent, quibus senilis judicio frigidae censentur, perinde ut lotia ταὶ θερμολουTρ-lων. LXV. Tertio Quantitas sive ubertas, quae provenit ab ichorum , cmateriae potulentae, cum in venis universi, tum in cerebro redundantis copia, caussae tam foris oculum urgentis , quam intus cor percellentis vehementia. Quibus sus tragatur spiramentorum expedita amplitudo caro χ εγκανθιδε σομ*ωδέστεροι, vel Omnino deficiens. Contra parcius fluunt, ac citius inarescunt,ubi secus illa se habuerint.

LXXVI

De sapore lacrimarum quaestio est apud Plutarchurn in eo lue bello, quo eventuum nonnullorum rationes promuntur naturales . cur nimirum suum agrestium lacrima dulcis sit, cervorum dum capiuntur contra salsarac improba opponitur caussa, frigus in cavo, calor in apro

88쪽

I XXVII.

Cisus lectiones veritas posset alicui subpecta videri , nisi authod idem verbis iisdem repeteret T. συWποσιακοῖν Probi. a. atque obsaret nobis cis telis illud in -κλίων προβληματων: etsi in his tanquam ἐξωτεριμοι λογοις probabilius quam limatius, magisque ad vulgarem popularemque sensum accommodate disputat Quae incocta sunt, inquit, sapores habent deteriores,

hoc est, aut acidiores, aut salsiores, aut amariores contra quae. concocta maturaque sunt, dulces aut minus insuaves. .

LXXVIII.

Etenim in animantibus, quae rvi βρμα Rota πυρωδ,1, velut aper animosa sunt, ut excrementa reliqua calida sunt, salia imara ita lacrimae, quae tanquam reliquiae sunt humoris seros,

tenui bile perfusi LXXIX. Ide, caliger, quo nemo fere post Aristotelaeos ii discendo

odisserendoque subtilior 1t, nemo argutior, commentario in libros de plantis, qui Aristotelis nomine proscripti sunt hactenus, te ctionem istam ausus fuit censoria quadam notatione mutare in sententiam contrariam, cervi, inquit, lacrimam dulcem esse , apri o contrario falsam, lutarchus 1cribit. LXXX. Caelius etsi a lect antiq. cap. s. ad limandam veritatem inte pretatione utitur satis commoda nequaquam callida : postea tamen lib. 3O. cap. I. nimis abditum hoc esse, ab intellectu devium: mque naturae maiestate reconditum latere fatetur, quod ingenio. rum solertia nonduiri satis videatur excussisse.

LXXXI

Nos qui asserere antiqua malumus, quam mucronem ii admo- ere Uli censerit, per cervi lacrimam existimamus proprie sic dictam in brutis lacrimam allutarcho non innui, omnis enim salsa est, tam aprugna, quam cervina sed λὶμην potius , cui natura proxime si ibter oculo oblongum fossiculum osse maxillae illic dehiscente, affabre in cervix machinata est, in quo viscedine eoagulata

89쪽

c gidata sua colligi queat, unde etiam eruitur, spirans initio βροαωδε τι propemodum ut suum jugulatorum tergora, dum fetae iis diripiuntur, superfusa fervente aqua. rocelli temporis ευωδα acquirit, adeo pertinacem , ut totum septennium illibata

possit asservari, quod de periclitatione Johann. Langit nobis liquet LXXXII. Salsior ea est ita fugace cervo, propter implicata sordium strigmenta, illuviem sudoris. Jc πίδας cuticulae, at lite pilbs, quorum radices fuliginis acrimonia eXess atque corrumpit. Apri contra, si ua venatu excandueriti exarserit in furorem,dulcior est, eo quod περιτlωμα της ita ιπεπτου τροσης ita e Galeno su pra ληαγην definiimus exquisitius percoquatur a plurimo fervore raptim se ad oculos promente

LXXXIII

Quod in orientalibus terrarum tractibus maxime vero in ersia, cervis circa annum aetatis centesimum, ad canthum oculi perhibetur accrescere ipsis ossibus, atque in os protuberans Concrescere ea duritie, qua cornu superet, insigni nitore fulvi coloris, non sine vestigii atriorum venularum, insiper tanta laevitate, ut tactum eludat si sic est, ut esse scribitur, ἄποιον est, neque sensum assicit, ac ne tentat quidem qtiibusdam pro lapide putatur, quem gentilitio nomine Albeetalia appellarunt, haud scio quam recte, inquiriturque venatoribus admodum studiose, contra quaevis

venena annuleium praesentaneum.

LXXXIIII

Avicennas aliud genus lacrimarum nativum vocat, quasi insitum nobis congenitum, is ipse jam ortu acceptum ut cum caruncula angulorum aut dees a nanira aut paullo nimium exigua est: aliud accidentale, adventitium, temporeque in nobis jam editis, extrinsecus acquisitum. Accidentalium rursum quaedam continuae sunt, quibus similiter caussam praebent defeetus ἐγκανθιδος, aut deminutio eiusdem ex dinotu medicamentorum acrium, antsectione του πτερυγίου sive unguis perperam administrata Nonnullae interpolatae, cum vel sine morbo, quae sequuntur debi-

s litatem

90쪽

LXXXV. Signa diagnostica sunt oculorum fluentium sive lacrimantium,

gravitas capitis, cerebri nimium onusti annixus , gestientis sese a superfluente materia crebriore sternutatione Xonerare.

LXXXVI.

Per autem multum refert scire, num a venis quid mittatur, laquibus. Si enim eae aliquid contulerint, quae intra calvariam cutem sunt, adest praeter pilorum defuyium tenso cutis eum pruritu quodam tque lancinatu, si praesertim iunior sit acrimoniae particeps. Sin reliquae, quae intra calvam lint, nares, intus pruriunt atque palatum.

Tam visceruim, quam partium propter oculos sitarum laesionem produnt depravata dispositio, Volaris affligentis sensus. I XXXVIII. Lacrimas nativas negat Avicennas ulla adjuvari ope posse. Est Celso supervacua curatio in iis, qui ab infantibus id vitium habent, necesIario mansurum, ad mortis usque diem. Prius tamen qUam Una tun aetate adoleverit, aut confirmatum sit, parere remediis selet, ut in puerulis. . Ideo Avicennae , quasi oblito tu paullo post dicuntur difficiles curatu LXXXIX. Sed, illarum curationi desperandum est, quae profluunt δἰ ἀρρακτίαν, aut ut Philotheus velut interpretando illa alibi loquitur διοι ἐσχάτην ατονιαν της καθεκμης μνάμ εως, insitae non solum cerebro, sedis ἐγκαν θιδι ipsius oculi subflantiae,

horum musculis: quod in acutis morbis est ολεθριον τε κ αὶ Θανατωδες, id est, marcescentis vitae indicium: cuiusmodi lacrimae non secus ac sudores gelidi et collo e capite, mortem proxime antecedunt.. OHoc loci non involvendiam silentiq, quod in moribundis semel atque iterum visum nobis est Nam in his exstillationem lacrimarum saepenumero corrugatio consequitur tunicae corneae 'stiam vulgus