장음표시 사용
41쪽
Quao latitudinem palmae humanae habent, palmaria dicuntura Varrone et aliis, ut digitalia, quae digiti sunt longitudino volcrassitudine. Plinius de lapidibus etiam palmatis loquitur l.
XXX VI. 29. is Theophrastus auctor est et Ossa e terra
nasci inveniri quo lapides osseos. Palmati circa Mundam in Hispania reperiuntur, idque quoties fregeris. Sino dubio lapidos in animo habet, in quibus filicum imagines eXpressae sunt. Etiamsi
igitur tunicas triumphales antiquo tempore palmis Caruisse et aureo tantum clavo ornatus suisse credibile sit, tamen a latitudino clavorum nullo m0do dici potuerunt, antequam palmae aureae
Sieuti autem jam dixi, h0n0s hujus habitus, isquo nihil co
gitari potest augustius , eo augebatur, quod simul cum corona aurea et sceptroi etiam Caesarum temp0re, quum sino justo triumpho ornamenta tantum triumphalia donabantur e templo Jovis Capitolini sumebantur ibique reponebantur. Gordianus suam et propriam primus possedit. Itaque illo tempore, quo
ornamenta triumphalia tam saepe et immerito dabantur, satis magna purpurarum copia Jovi fuerit necesse est. Sed transeo ad ea, quae imperatoribus in manibus erant, sceptrum et laurum. Dextra δ') laurum tenebat, in Jovis gremio ponendam, ') laeva sceptrum eburneum regium. Quam ob causam Becker sceptrum et diadema, tamquam ornamenta postea
Quinctil. XI. 1. 3.' ) Αel. Lamprid. Alex. Sever. 40. Praetextam et togam pictam nunquam nisi consul accepit et eam quidem, quam de Jovis templo sum tam alii quoque accipiebant, Rut praetores aut consules. '', Quamobrem appellatur istunica Jovis : Juven. X. 38. Exuviae Jovis : Sueton. Octav. M. Ornatus Jovis : Liv. X. T. Jul. Capitolin. Gord. 4. -Palmatam tunicam et togam pictam primus Romanorum privatus suam propriam habuit, quum ante imperatores etiam de Capitolio aesti perent, vel de Palatio . V) Plui. Aem. Pauli. 31. Dio Cass. XLIII. 20. δ') Plin. Panegyr. 8. -Allata erat ex Pannonia laurea , hanc imperator Nerva in gremio Jovis collocarat. CD. Ovid. Trist. IV. II. 56. ex Pont. IV. 90. Stat. sylv. IV. 1. 40. Deli hica lauri species, quae majoribus foliis quam Cypria erat, sesterilis vero baccarum , eligebatur Secundum Plin. XV. 39.
42쪽
dixit, neque equidem conjicere possum. Etruscam sceptri ot coronae originem confirmant Dionysius III. 6l et 62.), Virgilius VIII. 505), Silius Italidus X. 4 l.), 0ademque mittuntur a Romanis Porsennao Dionys. V. 35.) et Masinissae Liv. XXX. 15.). Aquilao aut m in summo sceptro sedentis praeter Lydum de magistr. I. T.), cujus verbis Bocher usus est, Dionysius III. 6l.)quoque et Invenalis X. 43.) mentionum faciunt. Nitor sano sose habet, quod Liviiis V. 4 l.) narrat, Roma a Gallis capta,
viros triumphales, consulares, praetorios triumphalibus vestibus et scipi0nibus eburneis praeditos in aedium vestibulis sedisse. Nam quia nullo rei publicae tempore nisi quum magistratus thensas vel imperatores triumphos ducerent, Jovis vostibus indui fas erat,' i)narratio illa cum damno veritatis videtur a Livio exornata esse. Sed quotios spolia opima Iovi Floretrio dedicanda orant,
imperatore S pro Sceptro tropastum querneum armis captis ornatum Sursum manu tenentes in curru stabant.
Deinde ad antiquissimum tantum roi publicae tempus pertinet bullae aureae usus, quae si revera fascinationis avertendae nequo ornandi modo colli causa aderat,' ) postea supervacanea saeta est, fascino sive phallo, sub impuratore ad currum affixo. 'AE)Eodem modo prisco tantum tempore imperatores miniato corpore, imprimis facie Jovem imitatos osse verisimilo ost. Cujus moris etiam Plinii notato vostigium quoddam restitisse, ipse dicit libr. XXXIII. 36.: Enumerat auctores Verrius, quibus credere
II. p. 337. Spatere Ausschinuehung hutnoch oin Diadein soris rei ne)und oin Seepiser init daraus sitetend0m Adlor hingiagonio. ' ' ) CD. Liv. ep. lib. LXVII. seMarius triumphali veste in senatum venit, quod nemo ante eum fecerat. Etiam Caesarum tempore is, ut insolitus mos commemoratur: Dio Cass. LXVII. 4. Domitianus) χα;rn nr0λῆ rν ἐπινικίοι orαν ἐς ro Joi λεν rinoior ὐσί V sire βεν. ) Plut. Marcell. 8. Romul 16. Lobeck. Aglaopham. Ρ. 169. Plin. XXVIII. 7. Quamquam illos infantes) religione tutatur et Fuscinus, imperatorum quoque, non solum insantium custos, qui deus inter saera Romana a Vestalibus colitur et currus triumphantium, sub his pendens, defendit medicus invidiae. O. Mulier. I. 374. hunc fascinum cum ipsa bulla confundere videtur.
43쪽
sit nocesso, Jovis ipsius simulacri laetum diobus sostis minio illini solitum, triumphantumque corpora. Sic Camillum triumphasse; hac religione etiam nunc addi in unguenta
coenae triumphalis et a censoribus Jovem miniandum locari. Caput donique imperatoris laurea corona ornatum suisse, notissima res est. Quod autem Sab. Masurius apud Plin. XV. 38. curru quoque triumphantes myrtea corona USOS OSSO, ut o Vantos, affirmat, sino dubio ad triumphos in Albano monte actos roserundum ost. Praeterea vero etiam magna ) Jovis corona, rigemmis
et foliis OX auro quercinis ob Jovem insignis , ) a servo publico in nummis a Victoria) super imperatoris caput tenebatiir. O. Mullor Etr. I. p. 37l.) de ea re haec ait: seMan mu8s das grosse goldno Diadem voti dem g0lde non Lorbe erkrang odor dorcorona radiata unierscheidon, die der Triumphator solbst trug. At quae hoc loco in universum dixit vir doctissimus, partim tantum Vora Sunt. Folia arboris sanctae auro efficta nunquam honorem verae frondis asSecuta sunt; corona autem radiata usi quidem sunt Caesares, sed mutata temporis ratione.
Jul. Caesar primus in theatro et in p0mpa Circensi per senatus
docretum sella aurata et corona gemmis auroque distincta, quam Dio XLIV. 6.) σr-εινον τον διαλεγον κὐ διαχρυσον ιGOD TOις πιυνγεῶ,P. Florus autem IV. 2.) secoronam radiis distinctam nominat, usus est. Quae quum complurium deorum: Solis, Bacchi, Aurorae, insigne esset, non opus Caesari fuit in p0mpa Circensi magna quoque Jovis corona. Nec quidquam somnio illo Octaviani patris ap. Suet. Octav. 94.) demonstratur, quo filium sibi visus ostconspicere rimortali specie ampliorem cum sulmine et sceptro
exuviisque Jovis O. M. ac radiata Corona Super laureatum currum bis senis equis candore eximi0 trahentibus; species enim' ) Juven. X. 39. - M agnaeque coronae Tantum orbem, quanto cervix non sufficit ulla. Quippe tenet sudans hanc publicus et sibi consul Ne placeat, curru servus Portatur eodem . . Plin. XXXIII. 4. -Et cum corona ex auro Etrusco sustineretura tergo annulus tamen in digito ferreus erat, aeque triumphantis et servi fortasse coronam sustinentis. 'q) Tertullian. de coron. 13.
44쪽
32filii, quam vidit, triumphanti quidem similis fuit, sed quae jam
ultra humanum modum amplificata in ipsum linone numen severterat. Deinde in nummis quoque Caesaris praecipue Augusti caput radiatum est,' ') quia notio quaedam symb0lica, ut ita dicam, cum radiata corona conjuncta erat. Apolla, qui jam Aeneae et Trojanis favorat, quum Augusto victoriam Actiacam dedissset,' ') tamquam divinus gentis Juliae patronus colebatur.
Augustus igitur semper Apollinem imitans insigne etiam illud divinum sibi asseruit, id quod postea maxime Caligula feeit.
Ex omnibus igitur, quae dixi, apparet, usum coronae radiatae valde esse circumcidendum neque Statim, ubicunque Scriptores, ut etiam Appianus ille, laureae menti0nem omittant, radiatae imaginem animo inserinandam. Pauca jam restant de curru triumphali addenda. Primum Onim scrvus ille, qui Etruscam coronam tenebat, hut esset exorata a tergo Fortuna, gloriae carni DX0,' ') interdum haec verba tamquam medicinam imperatori insusurrabat: HRespice post te, hominem momento te otianis . Tum pueri prautextati otiam, im
peratoris filii vel propinqui, ut gl0xiae h0norisque jam prima
aetatu cupidinem conciperent, in curru Stantus vel in equis funalibus sedentes victorem comitabantur. β')Juxta currum eunt secundum Appianum scribae et famuli,
qui bello interfuerant; proximi autem sequuntur filii imperat0ris
sy) Eekhel, doctr. num. VI. p. 12. p. 126. Rasche, V. s. v. triumphus. ', Aon. Virgil. VIII. 704. Prop. IV. 6. 11. IIor. eclog. IV. 10. Quare jam Latino a Virgilio corona Apollinis attribuitur; Aen. XII. 159.
Quadrijugo vehitur curru, cui tempora circum Aurati bis sex radii fulgentia cingunt Solis avi specimen. Plin. XXVIII. T. Servi verba Tertullianus commemorat loco mihi ignoto. ) Liv. XLV 40. de filiis Aem. Paulli) se Quos praetoxtatos curru vehicum patre sibi i9sos similes praedestinantes triumphos oportuerat. D. Valer. Mux. V. 7. 1. et 10. 2. Tacit. Ania. II. 41. Capitolin. M. Anton. Phil. 34. Sueton. Tib. 17. ,, Pubescens Actiaco triumpho currum Augusti comitatus est sinisteriore funali equo, quum Marcellus, Octaviae filius, dexteriore veheretur.
45쪽
adulti, βλ) senatores belli participes, tribuni ot legati, β ) cives
Romani servitute hostium exempti, capitibus rasis, piloati, β') Caesarum tempore nonnunquam uXores quoque, ut Claudii Messalina carponto vecta. ββ) Milites ipsi agmen claudunt, Dequites turmatim et cohortes peditum Suis quaeque ordinibus, ββ) lauro redimiti, praemiis militaribus ornati, quibus aut in bello aut ante triumphum in Circo Flaminio donati orant. βῖ)M0rem ipsum, quo milites incedebant, permulti scriptores nobis descripserunt. Ad c0mmissantium m0dum, δ') laetitia exsultantes, hJo Triumphose clamabant β') et carmina vel translaticia vel ex tempore saeta canebant. Versibus ea composita erant Saturniis, postea tetrametris trochaicis, pro poetarum ingenio horridis et confragosis; alterni autem fundebantur, ut similes seressermonibus essent. β') Pleni vero erant risollemnis militum las
quamquam non raro laudibus duces suos extollobant, ut Mam. Αomilio triumphante Cornelium Cossum, quem spoliorum Opim0rum causa cum Romulo compararunt, si ) et Camillum, quem Romulum ac parentem patriae conditoremque altorum urbis appellarunt; si t) tamen minima quaeque delicta perstringebantur et carpebantur, majora delicta acerbissime detegebantur. Ita Caesari triumphanti militos obj0 eorunt, se apud Dyrrhachium lapsana vixisse; si ) multo vero acerbiores sunt versus, quos Suetonius nobis servavit de impudiea rius cum Nicomede consuetudine et
ρ') Liv. XLV. 40. -Post currum inter alios illustres viros filii duo. N) Dio Cass. LI. 21. Appian. XII. 116. Suet. Claud. 17. Equo vehi solebant: Cic. in Pison. 25, 60. Liv. XXXIII. 23. XXX. 45. XXXIV. 51. Valer. Max. V. 2. 6. Suet. Claud. 17.Liv. XLV. 40. Mi Liv. XXXIX. 5. ') Liv. III. 29. ') Varro de ling. l. 17. 68. εμ ε) Plin. XIX. 41. Liv. IV. 53. M , Liv. IV. 20. si V. 49. N) Plin. hist. XIX. 41.
46쪽
do Cleopatrae amore. β' ) omnium molestissime serebant parsimoniam ot malignitatem praemiorum, adeo ut, si minus contenti erant, istaciti, ut iratos esse sentires, currum secuti sint. si )Caesarum tempore minime quidem una cum libertate civium licentia militum minuebatur, immo in dies crescebat, nihilo tamen minus, quum mores naturaque vere Romana jam permutata essent,
studium quoque illud cavillandi et jucundi Romanis proprium et quasi innatum videtur desiisse. Quid enim inoptius atque frigidius cogitari potest his versibus in laudem Aureliam Romae cantis γ β')Mille Francos, mille Sarmatas semel occidimus, Mille, mille, mille, mille, mille Persas quaerimus lUbi igitur p0mpa tali sore modo ornata et disposita urbem ingressa est, civium plausu laetaque acclamatione imperator eX-cipiebatur; si ) tota via triumphalis floribus conspersaqη) erat, tus in omnibus templis acconsum. Raro sortasse militibus evenit,
nati triumpho narrant, ut epulae iis ante omnium domus instructae essent. Celeriter autem pompam processisse, parum credibile est, immo restitisse saepe equos Ovidius dicit Trist. IV. II. 34. , atque tarditatem satis molestam suisse Vespasiani exemplo se imus,' 'iqui coteroquin neque gloriae neque magnificentiae studi0sus tanto triumphi taedio as ectus est, ut istion reticuerit: merito se plecti, qui triumphum aut debitum majoribus suis aut speratum nunquam sibi, tam inepte senex concupisset Cum triumpho duo opula conjuncta erant. Alterum in Herculis triumphalis templo, de quo postea dicam, ab imperatore
μ') Suet. Caes. XLIX. 51. Dio Cass. XLIII. 20. ) Liv. XLI. 13.
μ' Vopisc. Aurel. c. 6. et T. Cis. de tota re se Fut terer, de licentia triumphali militum Romanorum. vid. II. not. 23.)μ') Interdum populi plausu militum concietis repugnante strepitus satis magnus exstiterit, necesse est, sicuti in triumpho Valerii cos. Liv. IV. M.)-quum ad omnem mentionem tribuni Maenii) favor circumstantis populi plausuque et assensu cum vocibus militum certaret. ' Ovid. o Pont. II. 1. 35. Quaque ierit felix adjeetum plausibus omen Saxaque roratis erubuisse rosis. CD. Trist. IV. II. M. et 49. Suot. Vespas. 12.
47쪽
plebi parabatur, cujus cibi singuli ab Athenaeo Deipn0soph. IV.
bollo partae in his Herculeis cibis consumptam esse, id qu0d ubique seriptum inveni,' ') minus crediderim. Testimonia enim
veterum de decuma τῶν χoxiustro P i. e. bonorum non praedae loquuntur. Imprimis Plutarctius, qui morem sic oXplicare studet Quaest. Rom. 18.), quasi divitiae in liberis civitatibus invisae, tamquam corporis adeps, decuma illa minuendae essent, nullo modo decumam praedae in aerarium redigendae in animo habuit, sed privatorum fortunas. Certo tactum interdum est, ut praedae etiam decuma bello vota Herculi dedicaretur. Quomodo autem rem nobis cogitemus, si alii deo, ut Apollini V is captis praedae decuma jam danda erat 3 An cives tum coena privatos esse Putemus 3 Sine dubio imperator primum pauperibus deinde crescente luxuria omnibus civibus opulum illud suo sumptu dedit, neque velim semper proprie decimam partem intelligendam esse, sed, ut nos etiam vocabulo seder Zelinte utimur, in universum aliquam tantum partem. Altera coena in Capit0lio ab senatu imperatori instruebatur,' η)non ab imperatore ipso amicis suis, quemadmodum Appianus narrat. Consules autem omnesque quibus majora auspicia quam imperatori ipsi erant, ad coenam quidem invitabantur, sed, ne imperatoris h0nos ibi minueretur, ut domi manerent rogabantur. Jul. Caesar in Capitolio sequadraginta elephantis lychnuchos gestantibus usus est; et si majorem Dioni quam Suetonio fidem
dargubringen, wovon aisdatin eine Speisung der gesammteii Burgerschastveranstultet wurdo. yy) Plui. Crass. 2. Sull. 35. Dionys. I. 40. Herculi enim πλοι rodor i. oui divitias debebant divites, etiam aliquam partem reddendam esse putabant.' ) Liv. XLV. 39. se Quid 2 illas epulas senatus, quae nec privato loco, nec publico profano, sed in Capitolio eduntur, turbaturi estis 3 Cis. Plui. Rom. quaest. 80. Valer. Maxim. II. 8. 6., qui cum Appiano consentire videtur.
48쪽
luibemus, post eoonam triumphalem in forum cum iis descendit.' Lumina vero Caesari minimo opinanti a populo accenSa esse, ut Drumannus conset, o Dionis Verbis concludere non possum. Considerato justo vel curuli triumpho, priusquam ad alios honores cum ipso conjunctos transuo, pauca de ovatione adjiciam. Accuratius quam coleri scriptoros Dionysius do on agit lib. V. 48.
imporatoris ovantis multo inferiora orant quam triumphantis. De erant enim praetor currum eburneum, laurus, toga picta, corona aurea, Sceptrum .Iovis; ita ut praetextatus urbem in odoretur, myrto Vonoris victricis λβ) ornatus, tibiis non tubis canentibus, pro tauris ovem mactaturus. Pedibusne an equo voliens ut bona intraverit veteres jam scriptores non certe scisso vi dolitur. Gellius enim V. 6.) ait: isPraetereundum non ost, quod ad ovationes uitinet, super quo dissensisse Veteres Scriptor es scio; partim senim Scripserunt, qui ovaret, introire solitum equo vehentom, at Sabinus Massurius podibus' ') ingredi ovantes dixit, soquentibus Oos non militibus sed universo senatu. Neutra Oarum sententiarum Omni
) Drum. III. p. 615. Suot. Cnos. 37. Dio. Cass. XL 1 II. 22. Reetissimo lueoelierus Niobulirii sentontiam, qui triumphum curulem cum magistratu curuli conjunxerat, non est secutus Ilandb. II. 2. p. 81. not. 160.). Quum aut in ipso suam sontentiam roticuerit. equidem iis, qui curulem triumphum proprie cuilutem dictum esse putant, non dubito assentiri. Disorte enim Suetonius qui de Augusti vita agens c. 22.3 hoe nomine utitur non curulem dignitatem eo notat, sed omnino ovationes quas pedibus vel equo segerat Augustus, triumphis, quos in curru Stans d Ortaverat, Opposuit. Etiam sellae curulis originem recte mihi videntur Graeci scriptores intellexisse, graece eam reddentes: ἴoia αυος
Dionys. V. 47.)' ) Plui. Mareeli. 22. Plin. XV, 28. Gell. IV, 6. Unus tantummodo
M. Crassus, Spartaci victor, quum OVans rediret, in tum asPernatus SPHR-
tusconsultum faciendum curarit, ut lauro pro myrto sibi uti liceret. 'q) M. Plui. et Dionys. ll. ascriptis.
49쪽
ex parte vera est; ii enim qui equis introiVerunt, plerumque comitus tantum triumphonini fuerunt, ut Livius Salinator dovicto Hasdrubale, magistri complures equitum cum dictatoribus ineuntes, Crassus Frugi cum Claudio Caesare Suot. Claud. 17.), Domitianus cum Vespasiano DOm. 2.). Caesarum Vero tempore saepius equo usos esse apparet e Dionis verbis quae log. lib. LIX. 16. sit. et 17. init. Massurii denique de militibus sententiam salsam esse, non opus erit demonstrare cfr. Liv. XXXI, 20.). Sino dubio eam conceperat, quoniam permulto S imperat0res, qui exercitum non deportaverant, o Vationem tantum adeptos esse, legerat. H0nores autem, qui jam ante Augusti aetatem praeter triumphum imperatoribus ab senatu decernebantur, partim Semper tamquam pedissequi triumphi comites erant, partim rarius dabantur. Illis primum statua laureata annumeranda QSt, primo tempore pedestris, ut Romuli statua tropaeum manu tenens, quam Plutarchus vidit, deinde quarto vel quinto urbis saeculo equestris fieri coepta. yy) Quadrigae primum in deorum honorem positae memorantur a. u. 560. λ') Caesares deinde saepe quadrigas fornicibus suis triumphalibus imposuerunt. Julio autem Caesari in Capit0lio juxta Jovem quadriga p0sita est et Statua in aenea terrae effigie stans, cui inscripserant: IIμίθεος - Porro Si quaerimus, ubi statuae collocatae sint, plerumque quidem in foro magno positae sunt' ') atque Augustus praeterea omnium quicunque triumpharant, statuas in utraque Dri sui poriteu dodieavit; 'i)uttamen aliquanto hon0rificenti0r erat statua in curia vel in
Palatio vel in Capitolio p0sita. 'g)Plut. Rom. 16. Liv. III. 13. a. u. 417. -Α lditiis triumpho honos, ut statuae equestres iis F. Camillo et Maenio), rara illa aetate res, in foro ponerentur. Plin. NXXIV. 13. , , Pedestres statuae sine dubio Romae fuere in auctoritate longo tempore. Equestrium tamen origo per
y ) Liv. XXXV. 41. CD. Plin. XXXIV. 10. -Unde so Graecia) et nostri currus nati in his, qui triumphassent. Serum hoc et in his n0nnisi a Divo Augusto sejuges, sicut et elephanti. y') Dio Cass. XLIII. 21. '') Liv. IX. 45. VIII. 13. Tacit. hist. I. 79. annal. XV. 72. Suet. Octav. 31. Valer. Maxim. IV. 1. 6. -Voluerunt Africano superiori) statuas in
50쪽
Statuas triumphales Cnosarum saltem tempore DX argento picto saetas osse Plinius scribit libr. XXXIII. 4s . Quae autem reliqua sunt virorum triumphalium insignia do arcubus enim ariumph. in parte dissertationis topographicangam sestis tantum diebus conspiciebantur. Solebant tunc lauream coronam gestare et nonnunquam in Circo loco proprio et sella curuli uti. Noque tamen multos sellae curulis honore gavisos esse neque Sino senatus auctoritate vel populi jussu cum sibi vindicasse e veterum scriptis colligi potest. Sicuti enim Valer. Voluso a. 260. sesuper solitos honores locus in Circo datus sollaque curulis ibi posita dicitur, inter honoresqu0quo Causari decretos sella curulis aurata commemoratur. δ)Laureae usum aliquanto liberiorem suisse a Plinio d0cemur, qui
hist. l. XV. 38.) ἡL. Piso , inquit; isPapirium Masonem tradit
myrto coronatum ludos Circonses spoctare solitum. - M. Valerius duabus cor0nis utebatur, laurea et myrtea, qui et hoc voverat. Quamquam enim Papirius myrtea tantum utebatur, tamen nisi
mos fuisset, ea qu0que ei interdictum esset, praesertim quod ne in urbo quidem triumphum habuerat. Neque intelligere possemus, quomodo Valerius religione voti se obstrinXisset, si ne votum solverot ab senatu prohiberi p0tuisset. Omnino vero semper tonendum ost, fortasse in Circensibus Lintum ludis laureae usum permissum suisse; nam Octavian0 qu0que post proelium Actiacum Senatusconsulto opus suit, ut lauream omnibus diebus sestis serrol. 3)Extremo demum reipublieae tempore, quum Romani jam nescirent qu0t et quantis honoribus tyranni sui essent cumulandi, togam quoque pictam et tunicam palmatam iis obtulerunt. Plebi scito lieontia Pomprio data est, ut ludis Circensibus corona laurea et omni triumphantium cultu uteretur, Scenicis autem pra texta
coronaque laurea. Sed si Valerio Maximo II. 40) sidoni hubo
mus , Semel tantum omnibus ornamentis illo usus est. Julius comitio, in rostris, in curia, in ipsa denique Jovis cella po
) Liv. II. 3l. Dio Cass. XLIV. 6. ') Dio Cass. LI. 20. Etiam de Agrippa, quippe cui pro laurea coro
nam auream rostris ornatam donasset, Octavianus senatum consuluit.