장음표시 사용
21쪽
pias Dionysium Seniorem syracusanum, quem serunt vel flum-nea monota creditores rei publicae dimisisse, seu potius decepisse , vel nummis , qui drachma constabant , quadruplam aestimationem imposuisse , vel capitis poenam minitatum e ci-Vil juS argentum universum extorsisse ut mutata forma cuilibet drachmae duplum prelium tribueret lj; nec non ippiam Λthcniensem, ante liberam rempublicam , ii prius argenteam monetam vilescere curavit ut eam sibi modico protio haberet et inde, novo imposito signo gravique aestimatione adiecta, rursus
deduceret in vulgus 2ὶ : vitium , in suum , huiusmodi apud reges regulosque medii aevi possim iri opsit qui adulterinos
l7 Nec desuerunt eius auxi iurisconsulti qui , ut iisdem imperantibus blandirentur , suadere nisi sunt huiusmodi iure eosdem poliri , quasi monetae substantia constet publico Signo potiusquam vera metalli aestimatione, et quasi moneta qua pretii demonstratio habeatur quin illi aequip0lluat, ducto pers0phismata argumento ex ipsa Leg. I θ de contrah. empl. quam superius reci laxi . At publica conscientia eos imperantes qua publicos salsarios traduxit ; et Λligherius perpetuam dedecoris notam Philippo Galliae rogi cognomento ii bello irrogavit eo quia adulterinos nummos saepe saepius cladisset 3 . Reapse Pontifex Bonisaeius IIII. anno 1296 per litteras apostolicas u Ausculta sili η eum admonuerat ut ab huiusmodi vitio resipiSceret, cauSSalus monet irum corruptionem , scilicet im-p0sit ilium pretium praeter rei veritatem, sapere iniustitiam contra subditos et alienigenas 4 . Λnte ipsum vero Innocentius III. perconctanti R qi Aragoniae responderat u ut reprobata moneta quae a legistimo pondere fuerat defraudusa, alia sub nomine putris tui moneta cudatur quam ad legitimum pondus reducas Det illicitum renunciaverat iuramentum quod reX ille se praesti-
22쪽
lisso aiebat de servanda patris moneta quae fuercit legitimo pondere defruud itu lj ; atque, ut reliqua praeteream, Ioannes Papa XXII anno 132 l. contra huiusmodi vitium edidit percolubrem constitutionem dictam de crimine fulsi 2 .l8 Iustitiae autem et politicae oeconomiae regula quae nn ii s uioribus rei publicae moderatoribus probe fuerat perspectu, quamque Romani Pontifices iugiter servarunt, hodiorna dio omnibus probata, adeo ut disquisitiones huiusmodi ad hisio rium P0tius pertineant , quam quae in actu et exercitatione consistunt 3j. Eo quo vivimus novo singulis rei publicae moderatoribus persuasum , monetam ad instar mercis esse habendam quae aestimulione aequi polleat illi quacum permutatur ;persuasum in Super nummorum adullerationem nedum maximamro dolore iniustitiam, sed etiam exitiosam redire ei regimini ex qu0 prodii ; quippe dum per eam gravissima insertur iactura aurarii creditoribus , eodem tempore publica res nummaria potius collabescit quam constituatur; auela enim imposilitia monotae aestimatione praetor vorum materiae prelium singulae res carius veneunt ac sortiana publica in idem, imino in dolorius , redii. Λb huiusmodi persuasione prodita o cultioris scientiae lumine Ot ab exportentia rerum humanarum magistras actum est ut ossicium cudendi nummos apud plerosque Europae popul OS committatur privato cius operis redemptori qui vigilantiae publicae auctoritatis subiciatur; oadem sero ratio no sua, Pontificiis quibus rogimur logibus, auri ol argonii P0ola livondilio publico signo ad mel alli sinceritatem confirmandam subiici solet, quod otium sit in Gallico imperio aliisque ditionibus.19 Quid iam ori iuris, si e intingat mutari nummoruma S limationem Ox eo tompore quo Orta ust obligatio et antequam veniat dies solutionis ' Si quaestio nona huiusmodi dirimondam commilias de oeconomia publica disso rontibus, iam facilis ref
ponSio. Cum moneta mercis loco habeatur, indubitantur tradunt diem contractus inspiciendum osse, ut tantundem solvatur
23쪽
lio, auri scilicet x et argenti pondus. Pari autem facili lato haud
respondet iurisconsultus. Tantum siquidem intercedit discrimen inter imis scripti censuram et politicae oeconomiae Praecepta, quantum inter ius constitulum ac ius con Stiluendum. Oeconomicae si quidem scientiae cultores docent quibusnam regulis respublica recte administretur legesque serendas proponunt : at quoniam ius cuique e legibus iam scriptis tribuendum est, proinde inquirendum quidnam im a in proposita quaestione constiluant. Porro romanas leges de cadum ternae siluisse profitetur Cmacius atque huiusmodi silentium ex eo petit - quod consimilior Dinc erat nummorum Gestim ut o l . Pulat autem ad rem pertinere legem 2. Co i. de veleris illimis uiti t. p0lest. Pro urgumento huiusce dissertationis propositam 2 , quod tamen minus
recte die lum existimant alii quorum sententia verior videtur, ut in serius demonstrabo. 20 Inde certamen inter oeconomiae publicae scriptores et iurisconsultos vel ipsos de sun letalia probanda eadem in quaestione. Qui enim existimant monetam nil aliud praestare quam demonstrationem seu signum aestim alionis auctoritate publiea metallis , et cuilibet ulteri materiae impressum, ne constituunt ius praefiniendi potestatem seu pretium monetae QSSE quid maiestaticum, nullo ducto calculo substantiae ex qua Oadem constat, ii nimirum carpunt verba le9is l. lis die contrat . empl. Superius recitatae, quibus tradit Paulus se mutenta forma
publica percussu usum dominiumque nou tam eae subflautia praebet, quum eae quunt iis te ulque ex eo arguunt iuxta romanos
iurisconsultos prelium monetae imposititium dum luxui censeri atque ex arbitrio supremi imperantis pendere. Cuiusmodi interpretalionem ex eo eliam confirmani quod Paulus dixerit perpetuum OSSe monetae aestimationem ; nientes huiusmodi notam tribui non posse aestimationi ipsius materiae quae varia iugiter est pro tempore, loco aliisque rerum adiunctis.
24쪽
- 16 21 Contra autem qui monetae potestatem ex materia tantum hauriendam esse contendunt, eamque in nostimatione nequipollere oportere rei permutandae pretio, toti sunt in prioribus Pauli verbis in electa materia est cuius publica ac perpetuuaestimatio dissicultatibus permutationum aequalitate quantitatis subveniret in. Hinc professi nullum esse in rerum natura immuta bilem uestimationis modum, neque huiusmodi nota praedita es se metalla quibus moneta constat, docent illud ' perpetua Ge- stimuli 3 - accipiendum osse quasi perpetua compari lio aestimationis cum mercibus permulandis lj : nempe veluti sapide tradit Cui actus 2ὶ - perpetuum vocul comparatione coelerarum rerum quae permulantur vel uti vini, olei, frumenti et coelerarum rerum. Perpetua igitur uesti mulio est non simpliciter sed nil alius res relata m. Nec secus, aiunt, ros intelligi P0test; Si quidem pro Sequitur Paulus huiusmodi materiae ossicium suisse ut in dissicultatibus permutationum aequalitate quantitatis subveniret M. II inceruitur non nisi iugem comparationem et proportio non cum re bus permutandis demonstrasso iurisconsultum per Verba perpetua aestimatio O, alioquin aequalitus quantitatis scilicet pretii e Um rebus, qVarum certo certius mutabilis aestimatio, concipi
22 Postquam vero istius scholae sociatores ita et quidem recte interpretati sunt Puuli fragmentum quantum pertinet ad propriam
Veramque monetae indolem, progrediuntur ad ea: Diae Sequuntur legis verba eaque mole ia forma publica pexcussu usum domin Mimque nou lana stae substantia praebet quam eae qua utitiale :ntque ut totum, etiam in re iuridica, materiae tribuant, nihil publico signo concedant ad vim, potestatem, ossicium monetae desiniendum, contendunt verba non tam eae Substanἰia, qu im eaequunt tule ita osso intelligenda quasi iurisconsultus distinxerit
25쪽
- 17 inter nummorum corpora seu individuam speciem et pecuniae quantitatem, seu materiae aestimationem. Scilicet quia nummorum usus et dominium duplicitor accipitur ratione habita tum ad eorum corpora, tum ad pretium in sive in singulis nummis communionem pro indiviso quis intelligat sive in pecunia , n0n corp0ra
cogitet sed quantitatem Leg. 94 S l st. de solui. J m; ideo putant
Verbum quantitate haud esse accipiendum advorsutive ut aiunt ad substantiam sed ad corpus nummorum; quasi dixerit iurisconsultus non iam praestandam esse certam et individuam monetae Speciem, Sed potiuS eam ipsius quantitatem ex qua parin substantia redeat aestimatio. Cuiusmodi praestita interpretatione, illud arguunt nullum esse osticium f0rmae publicae nempe aestimationis a. Supremo imperante nummiS dictae, econtra Vim potestatemque monetae esse ab aestimatione materiae petendum; ideoque, mulato etiam imposilitio nummorum pretio post initum contractum, cius diem esse inspiciendum pro solutione ut tantum in quantitate restituatur quantum materiae datum vel promissum est l . 23 Ut libero dicam quod sontio, parum tuta, immo temeraria et contorta, videtur utraque Opinio: prior in antecedenti, altera in consequenti. Ltique enim reiicienda interpretatio ill0rum qui putant Paulum dixisse propriam eSSe monetae indolem ut e publico signo consistat, nulla ducta ratione materiae; nil enim magis vero aberrat quam quod Paulus posuerit abnorme illud iuris publici theorema traditum a nonnullis modii aevi iurisconsultis ut assentarentur Supremis imperantibus. Interpretationis huiusce salsitas eruitur ex universo legis tenore quem superius expendi. At aeque paradox0n Sapit quod Paulus ipse, cum res esset de practica iuri S quaestione, nempe
de iure cuique tribuendo ex eo quod lege sit, haud ex eo quod fieri debeat, nullam tribuerit publico signo seu formae vim et
potestatem ad moderandas privatas inter cives transactioneS.
26쪽
Nonne Aristoteles vel ipse . quem adeo sapienter definivisse vidimus poprium Verumque materiae ossicium, alibi tradidit in ob id numisma grvece dicitur quod n0n natura, sed lege valet et in nostra potestale est ipsum tum mulare tum inutile reddere ilὶ Quapropter potius e istimo iurisconsultum utique iradidisse iuris publici theorema cum germanam monetae indolem demonstravit per ea verba electa ina feria est cuius publica ac perpetua aestimatio dissicultatibus permutationum aequalitate quantitatis subveniret iuxta concinnam interpretalionem a Culacio aliisque superius cilatis traditam: atque ita censeo ipsum perquam longe ab suisse ut auctoraret arbitrium imperantium qui nummis aestimationem tribuerent haud aequi pollente in aequalitate quan
titulis scilicet pretiij rebus permulandis. Vix autem ne huiusmodi materia suerit m forma publica percussa -, nempe ViX ac supremus rei publicae moderator demonstrationem aestim alionis dixerit, eam esse Servandam in privalis transactionibus constituit iurisconsultus per sequiora verba in eaque materia f0rmupublica percussa usum d0miniumque non tam eae substantia praebet, quam eae quantitale , quibus legitimum monetae usum demonstrasse est in propatulo iuxta illud Isidori 2ὶ - In numis-
male tria requiruntur, metallum figura et pondus : si eae his uliquid defuerit numisma non erit m. 24 Hinc annuo quod si mutetur nummorum aestimatio , si vo id conlingat ob auctum imminutumve maloriae pretium, sive ei causam tribuerit arbitrium imperantis qui imp0sila demonstratione nummos plus minusve Valere constituerit, linnuo, repetam, coniraelus postea ineundos accomodari mulato nummorum pretio, ut scilicet Omnes species carius aut vilius veneant iuxta auctam vel minutam mone lae aestimationem. Λt vero quantum pertinet ad contractus antea inllos, de quibus solutionis dies venerit post eiusmodi imminutionem, seri non potest quin Se quamur aestimationem legitimam , scilicet auctoritate publica
nummis imposilam solutionis tempore. Nonne enim per rem Pu
27쪽
Uicam propriis creditoribus satissit iuxta pretium nummorum quod oblinet contractus potiusquam obligationis tempore' Nonne dubitores pari ratione reipublicae satisfaciunt ' Qui igitur fieri potest ut inter privatos diversa oblineat regula, ut ipsi
impari lanco cos nummos quos certa aestimatione imposita a republica retulerunt, diverso pretio propriis creditoribus numerent 25 Id autem obtinet si, utut mutata nummorum neStimatione, eadem lamen pei Severet unitas monetaria , idem nummarium systema ; hoc siquidem in casu , sive eXli in Seca , Ut
aiunt, ct imposititia suerit, sive intrinseca aestim alionis immu- tali O, nempe cum supremus imperans libellae vel quinario denarii aestim alionem imposuerit, vel eos denarios qui prius qua draginta in singulas libras seriebantur , postea sexagii ld CSSU voluerit ideoque imminutum pondus fuerit eorum ac prelium;
Si e e converSo, Servata monetaria unitate , minuS alere, ac Pri US aeStimabantur, nummos extantes constituerit; vel sub eodem aestimationis signo pretiosiorem monetam cudi iusserit ;singulis hisce in casibus lucrum et damnum erit debitoris, qui tot praestando unitates monotarias iuxta praesentem legitimam aestimationem quot accepit vel promisit , propriae obligationi
satisfaciet. Quod si abrogetur primaeva monetaria unitaS et no Vum Systema nummarium fuerit invectum, alia res erit; quippe,
cum id laetum fuerit, nonnisi quam per tabulas comparaliVaSVulgo di i aqquuglio se intelligi potest quantum praesentis pecuniae aequi polleat antiquae ante immutationem acceptae Vel promissae; cuiusmodi labulae comparativae ipsius supremi imperantis placilo edi solent, quemadmodum apud nos prodierunt in novissima systematis monetarii immutatione l . 26 Redeat igitur, iure quo vivimus, immutationem in num' morum pretio damno et comodo debitoris cedere , scilicet in- Spiciendam esse aestimationem quae auctori late publica in 'a' luerit tempore solutionis, nec eam retro trahi ad diem contractuS. Iure, inquam, quo xivimus: praeser enim quod huiusmodi regula consequens est illius Pauli in le g. l. J. de contrah. empl.
28쪽
- 20 -- eaque materia f0rma publica percussa usum dominiumque non tam eae substantia praebet, quam eae quantitate - cuius sententiam
superius expendi: idem deinde constituitur ducto argumento ex aliis Iustinianeae collectionis si agmentis. Et sano haud inspiciendum esse tempus contractus Sed solutionis ut ratio aestimationis monetae habeatur, colligitur e leg. l02 H. de solutionibus in haec verba in Creditor oblatam a debitore pecuniam alia die accepturus distulit: moae pecunia qua illa Respublica utebatur quasi ae- rosa iussu praesidis sublata est eo siquidem tempore nonnullae provinciae moneta utebantur propria quam interdum praesides impr0babant) ; item pupilluris pecunia , ut possit idoneis nominibus credi servata , interempta est. Quaesitum est cuius detrimentum esset ' Resp0ndi , secundum ea quae proponerentur, nec creditoris nec tutoris detrimentum esse se; quod non aliam puto ob causam reSponsum quam ex ea regula, in aestimatione pecuniae inspiciendam esse diem solutionis non contractus.
Reapse Pomponius in leg. 80 H. eod. tit. tradit in mutuo retro solvendum osse m tantundem pecuniae m, haud quidem tantundem materiae ; pecunia autem intolligitur m non tam eae substantia quam eae quantitate et quantitatem demonstrat forma publica nummis impressa iuxta d. leg. l. H. de contrah. empl.
27 Quod oliam nonnulli tradunt probari ex altero eiusdem Pomponii fragmento in leg. l. I l. f. de auro et arg. le'. - Cuicerium pondus argenti dare haeres iussus sit, ei pecuniam numeratam dando iure liberatur, si in ea pecunia eadem aestimatio fuerit: quod ita rerum est si non certum genus argenti legatum sit -: necnon e Modestino in leg. 9. β. eod. - Cum certum auri vel argenti pondus legatum sit, si n0n species designata sit, non materia, sed pretium praesentis temp0ris praestari debet m, quo loci per verba certum auri vel argenti pondus - demonstrari legatum quantitatis seu pecuniarium iidem statuunt lj, quamvis dissentiant alii aequo praestantissimi 2 . Hinc e distinctione iis in legibus
29쪽
instituta inter certum auri vel si Venti p0ndus ne certum Venus argenti et e regula posita, quod Priori in themate pecuniam numerulam dando iuxta pretium praesentis temporis debitor liburatur, rursus consequitur, iuxta legum romanarum sententiam, saeta mutatione in pretio rei nummariae, Solutionem praestandam esse servata aestimatione quae invaluit cum illius dios vo- norit, insuperhabita consideratione temporis initi contractus. 28 Νoque his resistit responsum Pauli in leg. 99. β. de solutionibus per ea verba creditorem lj non esse co9endum in aliam formam numm0s accipere, Si eae ea re damnum aliquod passurus sit . Quisque enim facili percipit ingenio, iurisconsultum do oa facti specie interrogatum sui SSe qua cCrta nummorum S pQ-eios fuerat in obligationem deducta, veluti, iuxta opinionem superius traditam, proponitur in le9. l. J. de clui'. et arg. leg. - si noucertum genus argenti legatum sit m et in le9. 9. eod. si non species designata sit mr ex. gr. si quis stipulatus fuerit monulam peregrinam quae ad instar mercis habetur et iuxta propriam veramque materiae aestimationem permutatur 2ὶ puta libellas gallicas, aureos britannicos, nummos russicos, Vel etiam promissa Sit moneta indigena, demonstrata eiuSSpecie ex. gr. argenteorum qui quinque libellis, vel aureorum qui viginti constent. De his quidem dictum Pauli rus ponsum ut scilicet nefas sit in altam formam nummos repraesentare si creditor eae eci re damnum aliquod passurus sit. Regula autem in genere perstat cum pecunia in stipulationem deducta fuerit uti quantitas haud qua species. 29 uuiusmodi vero regulam sequuntur omnes melioriS I O-lae interpretes. Misso enim Heinoecio sit punit. lib. 12 tit. l. S i qui facta in protio nummorum immutatione inspiciendum esse diem contractus salso arguit ex leg. 3. H. de reb. credit. ob indolem mone lae minus eidem perspectam, nec non ex ipsa le9.2. Cod. de veteris numism. potest. de qua mOX agendum quam-
1ὶ Manifestus est err0r scripturae Florentinae qua legitur debitorem. Seligenda praelectio vulgata eo vel quia confirmatur auctoritate Basilic0rum. 2ὶ Plin. hist. nal. XXXIII. 3. - Suet0u. in Aug. 75. Livius VII. 2. - Leg. 29. g. de uSula.
30쪽
quo vel ad regulam non pertinere, Vel prorsus contrarium Statuero erit in comperto: ac misso etiam Vinnio in iussit. lib. 3tit. i5. S 8, quem redarguit Voetius ad p in l. lib. 22. til. l. ob distinctio nona ab ipso institutum inter mulationem in vero proprioque nummorum pretio ac eam quae eon Stat e X trinseca aestimatione, adeo ut m si bonitas monetae intrinseca mutata sit tem
pus contractus; si extrinseca, idest valor imposilitius, tempus s0lutionis in solutione facienda spectari debet ira; his, inquam missis, Omnes melioris notae interpretes regulam constituunt , Si species monetae in stipulationum deducta non fuerit sed quantitas seu unitas monetaria, et inde conligerit mutatio in aestimatio nonum morum Sive quoad verum et intrinsecum, sive quoad imposititium et extrinsecuria prelium , in calculum ducendam csso diem solutionis, et imminutionem vel auctarium aestimationis cedere lucro vel damno debitoris lj. Eamque sententiam Sequuntur pragmatici 2 , iuris canonici explanatores 3 , nec non S. Romana Rota 4J. Quin immo apud plerosque nuperOS Europae codices abiit in disertam legis consuram 5 .
3ὶ ne iussest uel Ius Curi. lib. 3 tit. 23 S 2 num. 35.
Ferraris Biblioth. canonica V. M0neta num. 21.
iis restito in denari e seu re delia medesima somma numerica espressa nel contratio: accadendo a umento o diminuetione nelle monete prima che scadet ii termine delpagumento ii debitore deve restituire tu somnia numerica prestuta, e non e 0bliguis αrestitu ire questa s0mma che nella specie in corso at tempo dei payamento - de Subdit distinguens m0netam signo c0nstantem ab eius materia in art. 1896 , 4897 - Luressola contenuια net precedente articolo non ha luvo se ii prestito D fulto in ver-yhe metalliche; se furono prestute Dei sthe metalliche o derrute, qualunque siα ruu-mento o diminuetione dei loro prereto ii debitore deue in offui caso restitu ire tu