장음표시 사용
41쪽
positum in rei veritale sed in supremi imperantis arbitrio iuxta aerarii aliusve publicas necessi latos. Ut reliqua praeteream exempla, Ruteniae imperium triste eius doctrinae periculum fecit
anno I 655 cum Cetur Λlexius argenteis suffecit aeneos nummos Paris Ormes quos aeque ac illos valere constituit. Brevi aduo ituerunt ut non minus quindecim loco unius argentei nummi accepto haberentur in foro mercatorio i quia vero siscus animis obfirmabatur eo in imposilitio pretio , teterrima exarsit Moscuae sedilio, quam ad compescendam oportuit aeneos illos nummos abrogare lj. Ex adulteratione autem in aestimatione metallorum et e doctrina quod nummus nonnisi habuntur quam veluti signum aes limalionis, facilis digressus ad monetam stetitiam, scilicet papyraceam, cuiusmodi postis ela PSO saeculo ser-ine Omnes Europae populos asstixit atque etiam in praesens
nonnullos contristat. Ita scilicet arguerunt: cum moneta consistat signo publica auctoritate eidem impresso, idem est eam edeteriori metallo seriri ac schedam, quae certum designet prelium, a supremo imperante Scribi: immo melius, quippe aesti- malio motallorum varia est ac in dies immutari potest; contra papyracea monula certum et immutabile pretium demonstrat. Insuper cum populi prosperitas tota Pendeat e quantitate pecuniae, nil magis idoneum ad eum maiori copia instruendum quam Schedae nummariae, tum quia multiplicari possunt nullo vel minimo dispendio, tum quia nullus exportationis ad alienigenas timor; aecedit facillimas SeSe Praebere quae numerentur
et transferantur. En papyraceae monetae doteS Seu praerogativae quae in caussa sunt ut eadem nil reOS argente OSque nummos
utilitate antecellati Porro adeo impudens ratiocinii abusus serino incredibilis videtur. 42 Auctor huiusmodi doctrinae primus suit circulator insignis I0 innes Liris natione Scolus, religione et erodoxus. Is immemor sese olim dixisse. Io n0n suprei c0mprendere quia paesevolesse ricevere come uri val0re quello che u0n fosse stimato equule
42쪽
alla cosa per la quute lo si durebbe, e come questo volore immaginario potesse essere stato muri tenulo lj per brevissimas mutationes , quod proprium cavillationis est, abiit in eas conclusiones de quibus superius meminimus. Doctrinam huiusmodi propinare studuit concilio senatus Scotino anno 1695. 2ὶ Reiectus a prudentissimis illis viris in Galliam se contulit ineunte saeculo XVIII , quo tempore aerarium gravissimo aere alieno premebntur, quin satisfacere posset obligationum schedis
bigilesti dello statοὶ quarum solutionem pluries fuerat pollicitum.
Pronas sibi habuit aures eorum qui summam rerum tenebant; ac populus gallicus nimia credulitate fidem circulatori et rogi ne nummulariae mensae ipsius consiliis institutae accommodavit. Brevi nummariae scheduo ad sabulosam sere dicam quantitatem Galliam inundarunt; at brevi etiam adeo viluerunt, ut nerarii decoctio, ac privatarum fortunarum subversio secuta fuerit. Ioannes Law aufugit. Galliae superfuit iactura 3 . 43 Eadem rei publicae detrimenta plus minus redierunt quoties et ubicum suo sic titia huiusmodi moneta invaluit, sive odita fuerit sub specie schedao hypothecariau boni ip0tecurii
sive nomine suturno adsignationis bonorum demantalium assequuti sive alia qualibet forma. Vix enim ac obligatorius iisdem
schedis appingitur usus, simul ac caedum auro argentoque Sunsciuntur, seri n0n potest quin vilescant. Praeter enim quod cautiones vel hypothecariae vel adsignationes bonorum sullaces omnino sunt, ad pulverem oculis ossundendam dumtaxat propositae, dissicillima enim, ne dicam impossibilum, exequutio, accedit nullam obligationum lutio coriam diem solutioni dictam non
praeses erat in praesenti pecuniae, quae auro et ni genio conStet, ne qui parari et aequi pollere posse. Λliud coclero quin est aurum argentumque quocum res omnes permutari actu valent in penu 'SSe, niiud vero maximeque divorsum apocham in scrinio Ser-
43쪽
vari quae agri frustulum aliquando adsignandum polliceatur. I alia proponenti respondebat Iacobus Lasit te Io posso mellere uno scitilo uella mia borsa, non posso mica portare is vostra terra solio l'ascella lj-. ii Quapropter edita papyracea moneta, Seu Schedis nummariis obligatorio usu concesso, intercipitur rerum permutatio,
commercio et Productione neceSSario corruente, cum moneta vices amplius non gerat mercis mediae propria aestimatione
aequip0llentis. Quid amplius ' Non modo vilescit illa sietitii
nummi species, sed universae rei nummariae aestimatio ob auctum nimis eius cumulum simulac ad veterem nova edita moneta adiiciatur. De nummis enim redit quod de quibuscumque mercibus fieri animadvertimus. Λucta scilicet earum copia, nu-getur oblatio, minuitur petitio et in necessarium conSequens vilescit aestimatio. Insuper sequitur nummorum auri et argenti exclusiva asportatio ad alienigenas quibuscum commercium fieri non potest per Schedas nummarias, Obligat Orius si quidem earum usus non nisi quam infra territorii sines obtinet. Ex hoc necessitas comparandi aureos argenteosque nummOS: quia Voro comparantur datis schedis nummariis, inde corum uestimatio magis magisque decrescii, quippe nemo pari impositilia aestimatione permutabit aurum et argentum cum frustulis papyri. Vilescente autem Papyracea moneta, res carius veneunt; inde annonae caritas et pauperum oppressio. Utique huiusmodi perturbatio socialis ordinis fieri non videtur vix edita papyracea moneta ; intino dixeris initio industriae favere eo ad amussim quia res carius Veneunt. Crebriores fiunt permulationes quia unusquisque nititur nummarias Schedas cum mercibus permutare poliuS quam Servet. Brevi autem vices mutantur. Vile scente in dies moneta, collabescit publica fides. De pretio emptoribus fides non habetur quia e dilatione urget timor gravioris in eo iacturae, cessat anticipalio quae tantopere productioni lavet ne detrimentum e restitutione creditor patiatur ; ceSSat circulatio, gyruS mercatorius, uno Verbo commercium : Si Stit
44쪽
enim ille polentissimus commercii motor il credito ; inde imminet decoctio et dissolutio la bancarotta - l .
45 En damna quae con Sequuntur e papyracea moneta et
ex ea doctrina, duplici salso antecedenti elicita, quod nempe monetae substantia constet signo auctoritate publica cuilibet materiei impress0, quodque reipublicae intersit uberiori , quam fieri potest, pecuniae copia redundare, quasi in eo positae sint nationis divitiae eiusque prosperitas. At salsi tale prioris demonstrata, nonnulla modo de posteriori. Nil siquidem doterius opinione, eo ditiorem esse populum quo maiori copia monetae praestet; cuiusmodi ex errore prodierunt nodum ea sun est a institutio propyraceae monetae, Sed etiam deridiculae leges quibus apud nonnullos prohibita argenteorum aureorumque nummorum exportatio et invectum illud mercatorium systema M
stema mercantile seu commercii aequi pondium bilaneia dei commercioin quo consultum ut merces alicuius populi perveniant ad alienigenas quin emantur ab iisdem, atque ita sub suco pleniorem nummorum copiam habendi, rebus sibi utilibus alibi comparandis populus privetur. 2J IIuiusmodi error cuicumque erit
in comperto cum alta teneat monte et monetam nil aliud prae- Sin re Praeter mercem mediam, qua interposita, facilius reliquae permutentur, et aes limationem monetae gradatim vilescere quo magis infra territorii limitos redundet. 46 Ex eo quod monota praebeat dumtaxat modum, rationem, uno verbo, instrumentum ad perficiendas permutationes rerum quae sint ad agendam vitam necessariae Vol utiles, consequitur nullum esse eius officium, nullam utilitatem ideoque
nullum pretium si desideretur quod permutari valeat. Fabula docet miserrimum fuisse et fame necatum periisse Midam eo quod a numinibus impetraverat aurum fieri quidquid letigisset; ac merito cadum sabula asininas aures eidem appingit. Utilitas si
quidem monetae constat una permutationum facilitate. Ex altera autem animadversione quod monotae pretium, aeque ac
45쪽
in reliquis mercibus seri solet, pro eius copiae ratione decrescat consequitur casdem esse populi divitius tum si pluribus
cum si pauci0ribus praestet nummis, dummodo tantus sit corum numerus quantus satis QSt ad ossicium mercis mediae, scilicol instrumenti permutationibus magis idonei, praestandum. nos siquidem carius veneunt si moneta redundet, vilius si rarosiat :atque inde posita eadem rerum permutandarum quantitato, iisdemque populi necessitatibus, Si hoc anno duplo aucta lue rit monetae copia, duplo etiam Venditabuntur merces quam anno superiori cum minor erat Pecuniae quantitas; rodundan ita si quidem oblationem auget Putilione minuta. Quapropterros eodem redit, divitiae scilicet populi caedem perseverant ut ut aucta moneta quia imminutum est illius pretium. I olies, repetam, en utilis est quotieS rerum permulationi inservit, cum proprie merx ad vitam agendam nucessaria vel utilis haud sit, sed potius instrumentum praestet ad res necessarias comparandus. Quid inibi proderit rhombus si lana desideretur quam tor queam 3 Quid proderit me duobus poliri instrumcntis ad susos torquendos, si linus, qui mihi est, vix uni susticiat ' Idem os it
pretium unius ac duorum. Relicienda igitur opinio adeo su nos la quae tot tristes genuit esse eius. 47 Is p itius dives est populus qui magis studet rebus necessariis ot utilibus ad vitam agem iam procreandis si vo id si ut re agraria, sive industria proprie nuncupata, sive commercio. Is uno verbo dives e quo redeunt plura et utiliora opera oeconomicae rei scriptores nuncupant serviqi produltivi) orga homines sive eiusdem gentis sive alienigenas quae indo crebrioribus utilioribusque permulali 0nibus causam praebeant l . Diviliae et prosperitas constant procreatione; id omnes intelligunt. Moneta itaque inter res procreatas recensetur, at si redundet, si nimirum excedat quantitatem permulationibus gerendis necessariam, inutilior est quam reliquae merceS ea in parte quae SVPe runt hominum indig0ntiam. Hoc insuper docet experientia et veritas propositionis illustrior fit ex semplis ab historia sive antiqua si vo coacua depromptis.
46쪽
48 Nemo ignorat ab Imperatoris Caesaris Λugusti lem pore usque ad saeculum XV maxime rarefactum fuisse aureum argenteumque metallum. Quae eorumdem copia a Romanis congesta suerat, quo tempore ad apogaeum potentiae pei Venerant, nec tota Sarcta Servabatur: partim deperdita, partim in terrae visceribus condita, partim consumpta fuerat, parS autem altera ad Orientem migraverat ut permutaretur cum mercibus comparatis ab Indis et Sinensibus ; exaruerant autem vel steriluerant auri argentique in Europa sollinae. Quid tamen Divitiae et prosperitas publica eaedem perstiterunt, quandoque maximine floruere, praesertim Splendido Antoninorum aevo lin, et moneta aurea argenteaque adhuc enim non prodierat exiliosum papyraceae monetae inventum j proprium praes lilii ossicium in permutatione rerum aeque ac post saeculum XV quo Λmericaeso dinae et persectiores metallurgicae industriae auro et argento peruviano, in exicano et cliensi Europam inundarunt, maxime enim viluit pretium et lantum crebrior moneta praestitit, quantum praeSliterat rarior. Eo autem quo vivimus aevo quis dixerit Galliam Britannia ditiorem Quis noscit Britanniam utut populi numero minorem plusquam Gallia procreare, eiuS xero commercium scilicet permulationes) duplo esse superius Nihilominus Summa nummorum qua utuntur Angli par est gallicis libellis septingenium quinquaginta mille millibus 750, 000, 000ὶ dum Galli in proprium commercium adhibere solent quingentum supra term ille decies centenorum millium 3, 500, 000, 000 nempe quadruplum 2 . Quid eloquenlius ut in comperto sit divitias populorum non constare pecuniae numeratae copia qIdem dicas de Hesperia cum foederatis Novi Orbis regionibus
comparata. Prior longe uberiori nummorum copia praestat quam aliae; harum vero Oeconomica prosperitas perquam longe Supe rat divitias alterius. 49 Concidit igitur et alterum argumentum ab PS ud O-doctrinae sectatoribus propositum ad auctorandam Papyraceam monetam. ViX autem Opus ut moneam Papyi OS a Supremo ina'
Cantu storia degi' italiani lib. IV. cap. 40. 2j C0quel in. dei credito e dei banelii Cup. 3 S 4.
47쪽
- 39 perante editos, qui pro moneta habentur, haud osso in lor miscendos tesseris a publica qualibet nummularia mensa oditis quacaudiunt vernaculo vocabulo B Vitelli di Bauca . I antum enim una papyri species ab altera discrepat, quantum libera voluntas a coactione, tessera praesenti die cum designato auri ne geniique pondere permutanda a leSSera quae motallicae mo- nolao per sic tionem sufficitur nunquam re ipsa in eam convertenda, communis aestimatio ab aestimationis lapsu, optimum nomen a pessimo , quod in honoro est ab co quod codidit in abiectionem, si dos demum mutua ac Spontanea considentia, qua onomini imperari potest, a publica d i sti dentia. Ex quo sil se ho-
das a nummularia mensa edi laS, u Sque dum communiter accepto habeantur, nuncupari titulos fiduci urios lj, quod, nisi ad ludibrium, quis dixerit de papyracea moneta
50 Primam tutiusmodi tesserarum causam ut aiunt ossicien lem, originem, historiam, hodiernam conditionem, praecipuas notas, bonum publicum quod ex iis derivatur paucis persequi non erit oci0sum : paucis, inquam, plena enim commentatio excederet limites dissei lationis quae iam nimi elatis vilio laborat. Coeterum ea de re scripSerunt quam plureS, plenius autem ol reclo quam coeleri Carolus queliu in tractatu du credit et des balaques edito Parisiis v. l849. Hinc epilogum nonnullorum quae ab aliis accepi pro dissertationis complemento mihi pro pono. Porro sundamentum tesserarum mensae nummulariae bι- Vitelli di banc ij, quibus hodie utimur, positum est in mutuali de quam verbo se credito rem magis demonstrante designant Itali, verbo nimirum a iurisconsultis accepto, quippe ait Ulpianus in leg. t j. de rebus credit. - Credendi generalis appellatio
est: nam cuicumque rei assentiamur alienam si dem sequuti, moae recepturi quid ex hoc contractu, credere dicimur m. Demonstravimus
si quidem divitias populi constare procreatione pro luetione); ad procreationem vero satis haud est industria, ut indiget quoque instrumentis ad procreationem idoneis eo scilicet medio, quod
48쪽
- 40 nesciam concinnius designare quam vernaculo in capitale m. Qui
industria praestat, non Semper, immo perraro, huiusmodi capite politur : contra illi, cui est caput procreationi idoneum, saepe do est industria. Sterile igitur unius caput et industria alterius erunt usque dum una coniugantur. Fit autem quod foecundum uirumque redeat mutua fide. Agricola caret bobus u ratoriis quibus arvum vel proprium vel sibi localum aret deinde Serat, desii luitur insuper pecunia qua eosdem sibi comparare
valeat. Alleri sunt boves aratorii qui sibi inutiles, quippe haud
agrariam, sed serrariam industriam exercet, neque eos Osferre potest ut adquirat serrum quo propriam ossicinam instruat; permulationem enim cum iisdem recusat ferri effossor. Quatuor inde inertia et si erilia manunt: agricolae industria, boves ad serrarium pertinentes, procreatrix istius ars, serrum effossoris. Iam vero faber serrarius vendit agricolae boves habita si de de pretio post messem solvendo : hinc ab effossore obtinet serrum ceSSO crediti nomine in agricolam. Hoc pacto quatuor illa foecunda Statim redeunt ut polo procreationi des linula quin ulla numerata pecunia intercesserit, atque huiusmodi prodigium factum est emutua side. Haec prima causa esliciens tesserae nummariae, hoc eius sundamentum quo nil magis consentaneum humanae Societati et christianae vel ipsius doctrinae praeceptis, quippe P0Si tum est in bonorum morum ratione et mutuo auxilio quod invicem praeSlari Oporici. 5l Hoc dixi primum tesserae nummariae sundamentUm, nam geminae eae transactiones, quas superius demonstraxi, colligari u lique poterunt cum tertia, quarta et ulterius, sed infra angustos limiles cito oriant cohibitae si mutua illa fides, qua con- Sistunt, generalis non sal : haud enim singulis aliorum fides quom Sequantur probe perspectu. Quid igitur si pers0na vel physica vel iuridica cuius fides , aestimatio, nomen omnibus probatum Singulorum obligationibus proprias susticiat praesenticliam die, Si ita placuerit, cum numerata pecunia permulandaS Nemo non videt omnia quae in praesens capita et industriae Opera Sterilia sunt, soccunda redire, ex hoc procreati0num fieri
ac tuo Sum Ct in necessarium consequens capita et instrumenta
49쪽
novae procreationis multiplicari. Hoc nimirum Draestant monsae nummulariae per tesseras credili circumeuntes.
52 Earum his loriam perperam ab antiquitate poloros. Uliquo utilitas mutuae si dei ut crediti tam Λtheniensibus quam II imanis perspecta, et prioribus crant trapeZitae, Romanis monsarii is ii argentariam exercebant quibusque vigilabant nummularii a publica auctoritato praesecti lj Λt perquam longo abest quod hodiernis nummulariis mensis valoant comparari. Rursus inventum litorae collybi traiectitii quod nonnulli tribuunt uo- bracis Gallia expulsis a Philippo sive Augusto sive Longo, et Longobardiam confligentibus annis li8l et l3lii, alii autem Guelphis Ilolpuria proscriptis et sese in Galliam recipientibus ut proprias fortunas ope literarum crediti ad locum exilii transferreni ; inventum, inquam, huiusmodi positum sucrat in mutua fide ; at maximum inter eas institutiones ot hodiernus discrimen. Nec cum his comparari valent vel mensa venota Baucodi Velioci ij anno liri ab ea re publica instituta, vel mensa innuensis Buuc0 di S. Giorgio j quae originem duxit anno l40l, vel domum mensae Anastulodamii, nam burgii, N0rimbergae, Rotordam ii quae floruerunt sa0culo XVII. Earum siquidem haud aliud orat institutum, quam, ut pecunias privatorum depositi nomine acciperent et tesseras initi depositi ederent, quas deponentes in alios transferre earumque versuram in mensae libris sacere poterani, ideo suo dicti in Bauchi di deposito e di Virata M. Pecuniam vero depositam iidem mensarii arcte custodiebant ac p0tius quam foenoris titulo quidquam darent, non' nihil minimum a depositariis accipiebant custodiae nomine. Utilitas in eo posita dumtaxat erat ut per depositum et inscriptionem apud mensam parceretur trans ectioni nummorum, atque insuper ut crebrae tunc temporis in re monetaria publicae adulterationis averteretur iactura, Sussectu nummi S metallicis ea moneta mensaria moneta di bauco quae immutabilis
50쪽
erat utpote proprio Veroque pecuniae depositae pretio aequa
52 Etiam in ditione Pontificia floruerunt et etiam nunc florent Iiuiusmodi mensae quibus privatorum pecuniae depositi nomine excipiuntur. Altera ex his constat mensa depositorum ibuncoclei depositiὶ instituta apud S. montem pietatis urbanum. Scitum siquidem omnibus pios liuiusmodi locos destinatos ad pauperes e Meneratorum praesertim hebraeorum saucibus redimendos, originem duxisse apud regiones Pontifici subiectas. Auspice Fr. Barnaba ab Interamna anno 1462 primus institutus est Perusiae mons pietatis cuius proprium erat pecuniam mutuam gratuito dare, acceptis pignoribus: mox sequuti sunt montes pietatis Urbisveteris anno 1464 , Viterbii anno 147l probante Xisto IV , Mantuae anno 1484 et Cesenae anno 1488 , auctorante Innocentio VIII, Bononiae anno 1506 imperante Iulio II. denique Romae anno l539 proponente Ioanne Calvo coenobila ex ordine fratrum minorum, cuiusmodi institutum probarunt Pontifices
Paulus III et Pius IV. IIuic autem monti pietatis Gregorius XIII per lituras in forma brevis 1 Octobris anni 1584 ad iecit mensam depositorum atque imperavit ibidem deponi pecuniam iudiciariam et pupillarem quaeque ad viduas pertineret. Hinc Clemens VIII, Xistus V, alii suo successores quaslibet alias pecunias ibidem deponi permiserunt 2 . Eidem amnis est altera mensa depositorum quae propria est Archi hospitalis S. Spiritus in Saxia de urbe, quam quo instituit Paulus anno 3606 ut consuleret viduis, pupillis, locis 3piis et curialibus qui eorum
pecunias ob decoctionem mercatorum et publicorum campsorum amiserant vel eas cum maxima iactura et non sine ingentibus eae-
pensis mediante discussione bonorum recuperare nituntur 3ὶ et deponentibus obligata voluit indemnitatis nomine omnia eius nosoco inii bona; deposita antem liuiusmodi excipi voluit m gratis et absque aliqua pecuniarum summa etiam minimae partis