장음표시 사용
31쪽
- 23 30 Probo igitur intelligimus iurisconsultos melioris nota utut in antecedenti cum oeconomiae publicae doctoribus conveniant quoad propriam rei monetariae naturam ab ipsis traditam, immo ipsos antecesserint eadem in delinienda, altamen ob iuris nocessitatem ab iisdem dissentire quoad consequens practicum in quaestione , an , multilo nummorum pretio post obligationem, cadem quantitas in stipulationem deducta seu potius eadem maloriae aestimatio sit praestanda. Post romum a s firmant oeconomisiae quia nil legitimi protii in moneta subcs- Se consent et non nisi quam mercis mediae permutationibus idoneae nolam monetae tribuunt. Alterum 1ero probant iurisconsulti quia etsi consentiant eam esse oportere nummorum indolem ut prolium imposilitium cum vera propriaque aestimalione materiae conveniat, ni tamen, Si discrimen intercedul, logi limum prelium necessitate iuris in calculum ducendum csso constituunt. 3l l l vero in ciusmodi consequens nonnulli iurisperiti concedant, auctoritatem petunt e le9. 2. Cod. de veteris numi, nisi. potest. Nec recte quidem: eam enim ad regulam iuris superius traditam non pertinere arbitror. Lex ista lata est a Ualentiniano seniore qui imperavit ex anno a nati v. Christi 364, usque ad annum 375, quidquid nonnulli satiae dixerint ad camConstantino magno tribuendam. Caret aulem die et consulo, at oditam vel anno 367 vel paullo posterius colligitur ex iis quae in serius considerabimus. Sint itaque prae oculis legis verba. Λit Imperator se Pro imminutione quae in aestimatione solidi forte tractatur, omnium quoque pretia specierum decrescere oportet in. Verborum huiusmodi si cortici adhaereas, procul dubio existimas imminutionem contigisse quoad aes limationem impositi lium solidi; id enim significare videntur Voculae M pro imminutione in aestimulione solidi At secus se rem habere docet historia, nempe haud quidem imminutum sed auctum suis
Stessa qualita e quantita e nulla piu Idem statuunt Codeae Siculus art. l767 , t 768, 1769, Codeae Parmensis art. 16l7, 1618, Codeae Saba udus art. t 91 6, l9l7, 1918, deae Italici regni anni l806 iisdem verbis ac Gallicus , Codeae illius novissimus art. l82l, 1822, 1823.
32쪽
se eo temporis impositi lium solidi pretium. In retexenda siquidem historia rei nummariae penes RomanOS, Vidimus Constantini Magni tempore octuaginta quatuor SolidoS pares suisse uni auri librae. Ιd colligitur ex ipsius constitutione lain anno a. n. Ch. 325. in haec verba in Si quis solidos appendere voluerit auri
cocti, septem solidos qualernorum scrupulorum nostris vultibus siqu- ratos appendat pro singulis unciis, quatuordecim vero pro duabus, iuxta hunc formam omnem summam debili illaturus eadem ratione servanda etsi materiam quis inferat ut solidos dedisse videatur l . - Facilis autem calculus ex quo, supputatis Septem in Singulas uncias , redeunt 84. pro una libra. Λtqui sexto idus Ianuarii Lupicino et Iovino coss. anno 367.ὶ Valentinianus senior qui legem do qua agitur scripsit in constituerat quos ies, cumque certa summa solidorum pro tituli qualitate debetur aut auri massa transmittitur , in septu inta duos solidos libra feratur occeptu 2 . Ergo in propatulo est auctum fuisse non deminutum imposititium solidi pretium; etenim si nummorum P0ndere et materia haud immutatis, qui solidus primum octogesima pars erat librae auri, mox iussum accepto haberi qua Septua-geSimam Secundam, nemo non videt aestimationem imposilitiam solidi excrevisse. Hinc Valentiniani senioris lex quae vel eodem tempore vel paullo post latam de immutatione aestimationis solidorum constitutionem edita necessario est ita accipienda, quasi dixerit in pro imminutione libraein quae in auctain aestimatione solidi forte tracta lur - ; siquidem imminuebatur librae aestimatio simul ac, quae antea par fuerat octuaginta quatuor Solidis , mox erat in septuaginta duos solidos accepto serenda.
32 1amvero si aucta suerat imposititia solidi aestimatio ,
augeScere oportuisset rerum pretia , haud quidem decrescere. Scitum enim omnibus ac superius consideratum, aucto impOSititio nummorum pretio , cum idem perstet pondus eademque materia, reliquarum rerum pretia quoque augeri; hinc ea mei X
33쪽
- 25 quae prius venierat una libra cum eadem constaret octuaginta
quatuor solidis , modo aucia solidi aestimatione, ut 72 in singulas libras numerentur in venundabitur pretio unius librae et duo loci in solidorum. Qui igitur steri dixeris qu0d Imperator ,
contra Oa statuerit m omnium quoque pretia specierat in decrescere
oportet in Obscura sane legis sententia quia, inspecto vorborum cortice , Paradoxon superet atquc ox huiusmodi obscuritulos actum esse censeo quod in eius interpretatione variaverint iurisperiti.
terpretationem primum reseram. Is legem , de qua agitur , ita interpretatur quasi m una cum aureo Iradatim omnes reliquae monetae pro ruta cuiusque portione decrescunt quasi nimirum solidus genus nummorum, inferiores aut in monetae habeantur eiusdem generis species. Λbsurdiorem existimo ; siquidem nunquam pecuniam ei nummOS sub nomine specierum iure civili usurpatas vidimus. Atqui imperator ait m omnium quoque prelia specierum decrescere oportet m: in propatulo igitur ost res omnes singulas , scilicet merces spiae nomine specierum accipiuntur leg. 30 de tequi . l. , le9. 39 j. de suro, Gry. etc. eq. 54 de rei b. obl. alibi quo Imperatorem dem0nstrasse. Reiiciendam inde existimo IIolmani inici prolationem. Cuiueius ita
de cadem logo loquitur. Si venierit res ΑΛ aureis et Onte numerationem pretii imminuta fuerit aureorum aestimatio, imminuetur et rei renditae pretium: nam Ara aureos praestand0 emptor liberatur, etiamsi non tu ali sint solutionis temp0re, quanti contracius: eadem est contrariorum potestas ut ait Aristoteles: igitur si ante numerationem aucta fuerit aestimatio s0lidorum, augebitur et prelium rei venditae, quod summe notandum censeo: potest esse usui in mutuo et
in locatione et in luxatione mancipiorum legibus desinita in; idemque rursus docet in Comment. od sit . de ver b. obligat. ad leg. Quoties 59 inquiens in de hac quaestione nullam scio legem pri eler leg. 2
d. de releris numismal. potest. quia constantior tunc erat num-
34쪽
- 26 morum aestimatio -: eademque ratione legem interpretatur adiecta exceptione nisi in credendo nummi in aestimati fuerint M. Quamvis autem Cuiacius sapientissime tradiderit iuris regulam, quam Superi u S propugnavi, quod Scilicet, servata unitate mone-laria seu nummari O Systemate et sacta tantum immutatione in imposititio nummorum pretio , debitor liberetur eadem prae- Slita, quam promi Serat, quantitate pecuniae iuxta legitimum aestimationem quae obtinet tempore solutionis; attamen censeo regulam liuiusmodi minus recte depromptam suisse ex teg. 2.
34 Et primo quidem superius vidimus dictam legem haud contingere imminutionem solidi , quippe auctum potius suerat imposititium illius pretium, atque illud pro imminutione spectare
libram, cuius aestimatio revera minuebatur, cum paucioribuS SO-lidis, praestantibus ampliori extrinseco pretio, compleretur. Hinc minus recte singit Cuiacius quod ante numerationem imminuta fuerat aure0rum aestimatio quodque ideo venditor eumdem accipiens nummorum quantitatem quae sibi promissa suerat, iacturam saceret in rei venditae pretio, quasi in non lanti sint solutionis tempore quanti contractus M. Potius enim, cum eadem perstiterint unitatis monetariae pondus et materia, Venditor eX eadem quantitate vel tantundem accipiebat inspecto proprio seu intrinseco materiae pretio vel etiam pluris considerato aucta rio uestimationis imposititiae. Rursus interpretatio Cui acii resistit legis ipsius tenori. Imperator enim statuit, aucta non imminuta in aestimatione solidi se omnium qu0que pretia specierum decrescere Oportere m. Ex his , ni fallor , consequitur Cui acium utique veram iuris regulam tradidisse, ut minus recte eam de
35 Cia iacio autem contradicit, quod pertinet ad argumentum legis, Bart0lus lj qui ita eam interpretatur - Minuta aestimatione
florenorum minuitur aestimatio rerum quae vendiantur ad pl0renos. Quaero, qu0 modo decrescente aestimatione auri, decrescat aestimatio rerum, cum decrescat et accrescat per se ut in leg. pretia re-
35쪽
rum θ. ad leg. Fulcid. Respondeo ut colit 'itur eae summario: non enim intelligas quod res dentur pro minori pretio; sed dabuntur lotaurei quot valens; dicitur autem decrescere eo quod aureus minus valel . Hinc palot Bariolum, secus ac Cia iacius tradidit, legis dispositioncm retulisse ad venditiones ineundas post factam in ronum maria mulationem; in Q Umdem Vero errorem prolapsum ess Q, quod consuit imminutum fuisse solidorum pretium, cum auctum esse testetur historia, comparata constitutione Constantini mu-gni cum sequiori a Valentiniano edita quas superius recitavi. Propius ad rem Brunnem annus lj habet in comperio rem in specio legis suisse de extrinsecae aest mulionis nummorum mutatione; sed in eumdem, ac reliqui, errorem incidit quod putavit romsuisse de imminuta austimatione imposititia in nummis, voram autem tradit regulam cum ait m deminula aestimatione extrinscca deminuuntur rerum pretia -, Sed eam, aeque ne alii, perperam clicit e lege 2. Cod. le veter. num is m. potest. quae agit de audia nosti mulione solidi imposilitia, non de imminuta. Inter pro taliones Λccursit, Dyni, Balduini, Fabri, Covarruviae et ultorum qui modo unam, modo alteram sequuntur sententiam, quique iugi lor eodem salso laborant supp0Silo , accipiendae a
36 Quapropter, reiecta eorum iurisperitorum interpretatione, ut veriorem eliciamus legis sententiam , inquirendum primo in illius argumentum, utrum scilicet p0situm fuerit in dicendo iuro do contra citibus ante immutationem in re nummaria initis quorum solutionis dies venisset post auctum imposititium nummorum pretium , an politas constitutum sit in conirae lubus post eam immutationem ineundis. Primum haud recte argueres. Et sane intelligi prorsus non posset cur lex ingenere dicta de consequenliis seu essectu bus immutationis in re monetaria circa contractus iam initos cohibeatur ad speciem emptionis venditionis quam demonstrat illud se omnium quoque
pretia specierum decrescere oportet m. Nonne ius pariter Statuen
36쪽
dum fuisset de contractu bus mutui, de locationibus, de praestationibus perpetuis vel ad vitam, aliisve Statuendum nimirum fuisset cuius temporis aestimatio praestanda ratione habita ad solutionem. Quae cum salis sint ut admitti nequeat contractus iam initos argumentum legi praebuisse, accedit huiusmodi in hypotiiosi regulam constitutam rei veritate aberrare; nam posito quod eo in themate auctum fuerat potius quam deminutum imposititium solidi pretium, utque etiam poSita regula Superita S, auctore Culacio, tradita quod se si venierit res A J aureis, XX aureos post factam in re monetaria immutationemὶ praestando emptor liberatur μ; hisce, inquam, positis, minime obtinet quod statuit
Imperator omnium qu0que pretia specierum decrescere oportet μὴ
cum potius vel tantundem reserat venditor , inspecto intrinseco materiae pretio , vel etiam aliquid pluris, habita ratione ad aestimationem imposititiam. Quod si constituas logis
argumentum, prout eiuS Verba demonstrare videntur, stetisse in confractu bus post faciam immutationem in re monetaria ineundis, alterum scopulum ossendis , incidis nimirum in Scyllam studens vitare Charybdim. Praeter enim quod incredibile, posita
libertate commercii , imperatorem Scripsisse legem ut Oeconomiae publicae regulam ab experientia depromptum traderet, animadvertendum praeterea nil deterius excogitari posse ea doctrina quod, aucta nummi aestimatione, specierum pretia decreScant, eum Potiti S augeantur; quae siquidem res ante immutationem comparabantur una nuri libra, cum constaret octuaginta quatuor solidis, eadem cohibita ad septuaginta duos, opus est comparari solutis duodecim solidis praetor libram ut redeat pretium octoginta quatuor Solidorum par rerum earumdem uestimationi: ideoque contra regulam a lege positam augentur rerum pretia potius quam decrescant. 37 visco positis, ut probatam habeas legis sententiam, Praesidium ab historia rursus quaeras necesse est. Et primo qui dem animadvertere praestat leges trium posteriorum librorum Codicis minimo vel porraro spectare ius privatum , Scilicet mutua inter subditos ossicia, iura et obligationes: sed regulas publicae administrationis seu politici regiminis potissi-
37쪽
- 29 ilium contingere. Iam vero quo tempore Valentinianus senior imperabat, nulla erat libertas in commercio rerum PraOSOrtim publicae annonae. Publica uesti mulio hodie viilgo audit - tui istu in quam praetergredi nefas, emporia praesertim Romae moderabatur. Scimus cum in aluisse usque ab imperio Diocletiani anno a n. Ch. 284-304, in qui nodum rebus Pro mercalibus, sed et operibus muneribusque certum taxationem dixit. Edictum ea de relatum invenit Stratonico angius Guillelmus Stierard anno 1709, illudquo constat quatuorcentum triginta tribus specierum articulis, quibus singulis certum tribuitur prelium l . Cuiusmodi legem servatam diu fuisse testes sunt imp. Arcadius et Honorius qui prohibent ne petantur pretia ultraeu quae 9enerali lege diri patris senioris Valentiniani consillula sunt 2j. Hisce praemonilis, memoria recolas Valentinianum
dixisse m omnium quoque pretia Specierum decrescere Op0rtet μὴ atque animadverte legem hunc 2 Cod. de veteris numism. potest. dictam esse Iuliano qui in aliora leg. 2 d. Theodos. de cari. frum. ab codem Valentiniano nuncupatur auri0Hae Praefectus ,
unde error illius si glao PP. codicibus, quibus utimur, impres-Sae. Λc, iisdem positis, in comperto erit sententia legis de qua
agitur. Verbum nimirum aestι inutio, ratione habita ad solidum, USurpatum est adversalive, ut aiunt , vel saltem disere iter ad Oculam pretia quae spectat species. Primum demonstrat extrin- Secam nummi potestatem a lege dictam; altera prelium rerum Promercale. Hinc ne ex aucta imposititia aestimatione solidi ros annonariae carius Venirent, servata eadem publica taxatione quae ante immutationem rei nummariae dicta suerat , iussit
Imperator omnium quoque prelia specierum decrescere M. Reapse
nomine specierum annonarias demonstrari ex aliis iuris civilis locis c0nstat 3j. Quae cum ita sint, ultro concedendum in in
l) Cantu storia degi' italiani cap. 40 prope finem et nota 17. Ηuub0ldi M0numenta legalia ant. r0m. in 399endice. 2ὶ Leg. 22 et 23 C0d. Τheod. De erogatione militaris ann0nue. 3ὶ Leg. 2 Cod. de commerciis. Leg. 26 S 1 C0d. de usuri S.
38쪽
terpretationem dictae legis, quam sequitur Iacobus Gothosi'edus hoc summarium adiiciens pro rata seu proportione librae
auri, numero aureorum imminutae, ob, seu propter aestimationem nominatim aureorum auctum , Omnium pariter , per consequens ,
specierum annonariarum pretia in foro imminui aequum esse l . Cuiusmodi sententiam eo lubentius Sequor quia Summo quo quo Culacio illuxisse videtur cum dictam legem interpretatus dixit loco superius citato 2ὶ - potest esse usui in laxatione rerum sive mancipiorum legibus desinita in . 38 Λn consequens huiusmodi aequum fuerit, iudicandum remitto publicae oeconomiae scriptoribus qui certo certius respondent iniquum fuisse quod, dum augebatur impositit in solidorum aestimatio atque ita suapte natura augerentur rerum pretia, Imperator iuberet eadem decrescere Oportere t At non minus verum ita legem dictam fuisse; nedum autem dictam sed etiam executioni commissam , quippe dum scimus ex Iuliano in Misopogono 3 anio Valentiniani imperium et suelam eam immutationem in re nummaria frumentum venundari consuevisse ad rationem decem modiorum in singulos solidos, accipimus eodem tempore e Suida 4ὶ post factum imminutionem librae et auctam solidi aestimationem in lege sanaeisse Valentinianum ut modii duodecim frumenti uno solido venderentur, nullo refragante. Unde nautae cuidam, quod hoc non fecisset, deaetera manus amputata est se. Νec coeteroquin mirum eos Imperatores qui sub poena prohibebant ne quis in auratas habeat aut in tunicis aut in lineis paragaudas in vel in nulli licere in frenis et equestribus sellis et in balteis margaritas et smaragdos et hyacinth0s aptare M vel alia huiusmodi 5 , eos, inquam, Imperatores legem, de qua agimus , annonariam dixisse , quae utut regulis publicae Oeconomiae resisteret, attamen specie utilitatis publicae nitebatur. Λtque illud oliam accedit auctario aestimationis
39쪽
solidi causam praebere potuisse auctum promercale auri pretium, tuo in themate nil contra iusti et aequi regulas deprehenderes in consequenti imminutione pretii lege constituti quoad
39 Coclerum, ut eo regrediar unde discessi, e quaestione scilicet iuridica ad oeconomicam , animadvertam pOSt reStituta antiquioris scientiae rudimenta factumque tristissimum periculum, procul ulla controversia probatum hodierna die esse, nil iniustius et in bonum publicum dolorius eodemque tempore imperiorum prosperitati noxius Posse excogitari, quam adulterationem nummorum e publica auctoritate proditam , cuius ope
germana monetae natura eiusque ossicium prorsus immutantur.
Publici siquidem i uris scientia restituta ad primaeva theoremata docuit monetae ossicium seu usum duplicem eSSe, ut non Solum praestet modum desiniendi rerum prolium sed ci iisdem in aestimatione aequi polleat, ut scilicet habeatur quasi merx media quacum reliquae Omnes iuxta illius pondus, numerum et Verum pretium valeant permutari: hinc nullas alias esse partes supremi in republica imperantis quam quod signo nummis imposito ipse demonstret germanum cuiusque pretium: vigilare inde ipsum oportere ut imposititia aestimatio iugiter par sit vero illi auri et argenti pretio quod communiter obtinet. Quamvis enim eiusmodi metalla minus quam reliquae merces immutationi aestimationis sint obnoxia; attamen haud immutabile eorum prelium, cum huiusmodi virtus nulli prorsus rei per naturam concessa: impossibile si quidem est quod perpetuo pares sint metallorum petitio et oblatio , pares in Super copia et productionis expensae, quibuS in extremis tota consistit pretii desinitio lj. Quis dixerit aequalem suisse ante et post delectam Λmericani auri aestimationem ' Idem dicas de argento post apertas Potos ii sollinas. Nec obiicias haud oportero augeri vel minui nummi aestimationem, aucta vel minuta auri et argenti quantitate ac pretio, quia in soro mercatorio res omnes sese librare
40쪽
- 32 animadvertimus, cum carius veneant merces si vilescat metallorum
aestimatio, vilius si augeatur. Id enim pertinet ad transactiones post immutationem ineundas; quod vero pertinet ad contractus iam initos, ad redditus perpetuos, ad fisci creditores, nemo non intelligit, iuxta regulam iuris superius traditam , quanto assiciantur damno vel quam indebitum lucrum cum aliena iactura faciant, si eadem servetur in nummis imposititia aestimatio post factum in metallorum intrinseco pretio immulationem. 40 Insuper vigilare supremum imperantem oportet ut diligens inter nummum aureum et argenteum servetur Proportio
nam si imposititia nostimatio unius utilior sit ratione habita ad alterum, iam debitores unica metalli specie , ex qua maior redit utilitas , croditoribus salis facient, ea una erit in usu interioris commercii, altera autem vel ociosa manebit vel ad alienigenas migrabit vel olium susa e re nummaria subducetur. Quapropter ob huiusmodi proportionis dissicultatem nonnulli rei oeconomicae doctores scripserunt utilius esse ut unicum servetur metalli genus qua monetae typus , alii aurum , alii argentum proponentes; et britannicum regimen ipsorum ilicoricae obsecundavit, quippe apud ipsum aurea tantum moneta, quae dicitur lira stertina, legitima habetur, ea tantum invitis offerri potest, ac argenteos numm0s scellini) offerri fas est dumtaxat qua solutionis complementum, ut repraesentent aurei nummi fractiones. Nihilominus plerique e scriptoribus unius ulteriusque typi, aurei scilicet et argentei necessitatem confirmant argumentis quae experientia tot saeculorum nituntur; siquidem ab invecta moneta utrumque typum servatum fuisse
4l Eademque cxperientia rerum humanarum magistra docet quam gravia in rempublicam redierint mala ex illa psou-do-doctrina, quae invaluit medio novo quaque traditum Ol monetam nil aliud esse quam signum, ut aiunt, conventionis, libuuctoritate publica dictum repraesentando rerum pretio, et ius dicendi nostimationem materiac esse quid maiestaticum , haud
is in C0nsul. quoad hanc quaesti0nem Chevalier opere ei luto secl. 6 eup. 2 el 3.