장음표시 사용
31쪽
aut ab aliis nomine Perii accepisse iuxta interp.D.Hieton. Novitas Apostolatus per inuidiam Paulo obiecta luit.
1 SECUNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
quidam putant, ped necessario, neque ab hominibis, neque per hominem he Apoctolum esse propcnii: sed per Iesum Chrasium, S Deum Patrem, meos, qui Paulum extra duodecim Apostolos ventilabant,est nescio vade subito prorupisse, vel a maioribus ordinatum astruebant, hac autoritate confunderes,dec. Quod autem ibi addit D. Hier. polle oblique in Petrum,& in caeteros dictum accipi, quod non ab Apostolis, ei sit traditum Euangelium: ita intelligendum est, ut non neget Paulus se iurisdustionem Apostolicam,achiralem a Petro,vel aliis autoritate Petri accepistse. Mox enim subiungit verba, quae exprimunt cur ita sit locutus: sic enim ait: Hoc autem ideo reparatur, ut nemo sibi contra legis onera pro Euange gratia disputanti,possit opponere, sed Petrus hoc dixitnsed Aporum oti hoc statuerunt, sed prace res tui aliud decreuerunt. Cymod quidem insequentibus mani ius 'cit,dum ab eis, em videbant- esse aliquid, nihil inse collatum restra, ct ipsi Petro in faciem restitisse se str. bu,nuda se dicens necessiturcompulsum, ut lapocrisi cederet Iudaeorum. Haec Hier. satis significans multos per id tempus fuisse pseudoapostolos, & falsos do- istores,qui se Paulo aut aequarent,aut etiam praeferrent,obiicientcs nouitarem Apostolatus non a Christo, sed aliter concessi. Et ipse Paulus (vt idem Hieri aduertit,cap. 1. eiusdem epistola: quid debeat apostolis antiquioribus,exprimit, dum ait: Post annos quatuordecim ascendi Hierosol mam cum Bamabar, assumpto,s Tito. E ccendi autemsecundum reuelationem,et contuli cum illis Euangelium.
quod praedico in sentibus seorsum autem js,qui vadebantur assiquid esse . ne Fri e in vacuum currerem,aut cum sem, &c. Quasi dicat, contuli Hierosolymis cum iis qui videbantur esse aliquid, id est qui eminebant autoritate, ne mihi periret fructus laboris, quem tangendi, praedicando Euangelium propter pseudoapostolos, qui multis persuaserant diuersa me ab aliis Apostolis docere. Non igitur propter se , quasi nouam iurisdictionem exposceret, hoc fecit; iam enim eam antea obtinuerat, sed ut constaret gentibus quarum Apostolus erat, se a Petro non discrepare. Nec ut aliquid diiceret. Nec enim, ut ait Ambr.aliquid
ab his discere poterat,qui a Deo fuerat instructus ; sed propter concordiam tapacem, Dei nutu factum est. Quod autem Paulus sacerdos, & Episcopus su rit a Petro ordinatus,Arator inprincipio sui poematis liba..insinuat,fic ait:
Spiritus accensam verbo radiante lucernam Sub modio lacere vetans, secernitent lum Dixit in oris opus. Suem mox sacrauit euntem
Imposta Petrus illi manu ui sermo magistri
II. Oecumenius existimat Paulum, & Barnabam,accepisse manuum impositionem, non a Petro, sed a Lucio, & Manahen, autoritate Petri. Aut historiae scholasticae lib. vlii mo,cap. o.refert, Saulum & Barnabam post illudi verbum,Setretate mihi Saulum s Barnabam, Ach. is anilios sui fle ab iis qui audierant in Hierusalem,uta Petro,Iacobo,& Ioanne praemisso ieiunio, & oratione solita ordinarentur. Quod licet probabile non sit,quia Petrus , ut ex historiis constat,Romam iam abierat,post liberationem a carcerestamen censet autor historiar,Paulum & Barnabam,accepto ab Spiritu Chri sti sancto, Ap stolatu,atque adeo omni scientia ad praedicandum Euangelium necessula, ad sacer
32쪽
sacerdotium , & Episcopatum, per manuum impositionern ,sui Ie promotos. Quam impositioncm potuerunt prastate successores Petri , qui Antiochiae ag. besai. ade Salmeron .lom. i 1. trast 36. l. 3Ca.in illa verba, Act. I 3. S re- s,lmesongrue mihi Saulum. Quatam denique dignitatem contineat Apostoli Iesu Chri- tom. M. iii appellatio, a qua Paulus epistolas fere omnes suas exorditur, explicat D. Haeronym p. i. ii olae ad Titum. fCi enim inquit iudices seculi lumis,quo Hieron. nobiliores este videamur, ex Regibus, quibus sentiunt, & ex dignitate, qua intumc scivit, vocabula sertiuntur : ita & Apostolus grandem inter Christianos tibi vendicari;dignitalcm , Apostolum te clivsti praenotauit ivt ipsa no- . . Uinis autoritate , lectinem sibi conciliaret, si utque indicaret, ii , qui in . Chi isto crederem, debere sibi este subiectos Nec talim, lilod paulo ante scriptum posuit uiis ad Rom. seruus tesu Chri lio non differt ab eo, si dixistet, sex uus sarientiae , seruus iustitiae , seruus sanctificationis, scimus redcmptionis, clitissus L Christus quippe factus est nobis a Deo Patre sapientia istina,sancti scatio,& ctus est no- redemptio Haec Hicronyna. V, - i bis cipientia, . I I I Illud i ,blmiauerim,morem Pauli eis Iesu Christinomen spissime re-rocre, non solum sn principio eptae ut hic vides etia in medio & sine. Ad- Genebratae Dertit Gene .in Chronolosia, Paulu,inci stolis nomen Iesu quingeties usur- Iesu nomen Passic , quod D.Hieros .ad Ephes cap i tribuit iam tomista, quo Christia dili- mo, a Paulo
derat per nomine ;Viae, quae notauimus super capur primum epistolae ad. ad ah Timoth. in principio ; I 3 xv nomen Hebri significare Saluatorem , fuisseque i.Tim. r. Christo Domino ab Angelo Dei iustis impolitum , priusquam in utero conci- lesus nomen FcI ctur, atque adeo proprium illi esse. Nomen vero tam si appellativum est; christi pro-
ipsique comiti e cum caeteris renibus, & sacerdotibus. Vtrique enim in ve- PURN
teri lege oleo inungebam ui ; Vnde in sacus ti Petis, vestum tingenae,pro verboeli creas,de tine lis pro elictione v surpatur; sicut etiam Crim pro electos, Rationem, assignat Lach lib. . cap. . Erat inquit Iudae s ame praeceptum, ut acrmn confice- rent uenaeuentum, quopiri raro posse ait, qui vocabantur ad pacerdotium e ad regnum ct sicut Mac Vm tuis indumentum purpura est signum Regu l, sici se tinguenti nomen. Hine August.tract. 3.ii Ioan As inquit est pronum nomen, Gractus. Sm August.
ramenti nomen est. idem asterit Tertu l. in . contra Praxeam Christi unctio, rum p. siue electio in regni & sacerdotii dignitatem exprimitur, Ptam. . Unxit te V '
Dcus, Dem tum oleo tiritiae cc.
Per voluntatem Dei. Gioech otia
33쪽
ter clarificauit eum , cum dixit, Filius meus est: si est .Et rursus; Tu es sacerdos in attintim,e c. Hcbr.s.sic Paulus ait:Nec questuam firmet sibi honorem sed ii vota tur . Deo tanquam a garon.Sic O Christas,non semet sum clarificavit. c. Alludit ad usum Hebraeorum apud quos non qui vellet, scd, quem Deus eligeret, Pontifex erat. Elegit enim Deus Aaron ; Deinde huius filium. natu maximum; quod est semper seruatum, dum Respublica illa iuxta Dei leges admi
nistrata fuit. Caeterum Paulus,ut nemo miretur,summi Pontificatus honorem . Christo est e delatum , qu uis ex tribu Levi, silvcscerdomu retim non ferit; . quem ad Hebr: . vocat sacerdotein secundum ordit m Melchisedech; cum hos loco, t,esse filium Dei, cui ille honor Sc maiores debentur. Conit. ,m. - Erat hoc loco oblata opportunitas agendi contra eos, qui litientechiente, ho. magistratus appetunt: verum sati est quid Patres lentiant brciliter expedire.norem. . D. Cyprian. in lib. de unitate Ecclesiae , siue de fimplicitate praelatorum intelalia sic ait Hinc uni, qui se iatro apici temerarios convena sint si tua dic tione . . Imficiunt: qui se praepositos, sine et tacta varients lege confimum, qui, Nomim Episco- , Psalm i, patum dante . Epis visibi comen assumant: quoi designata in Thais. h. Spiritus tam Cy ' P ' tum in pecti titiae cathedra pestet,ct luci sidet,corrumpenda veritatis artifice , , diatina trahasa linguis pei hJrri euom nim,'uarum sermo,tat cancer serpit,estc. Et D. Bernati Bernar l. se . S . in Cant. notans sui temporis praelatos , qui se magis quam ser m. I. Ecclesiam sibi creditam curant, vocat illos non inuentores sponsae, sed vendi-: torcs : Sortus sunt m ntrifcra Apostolim m. sed nanc sum; successores oratis c
piunt esse unimio m pavet' o rimam tam vigiles r errarentur ad curiam, qu. m alacra . curaunt ad cathedram. Vigilarent ditisue tuli te seruauita ab His inuentam, sibi cre
diram. Pano es no bis digil: is, quod non sera am nos, nisi, O perdam: periment spariter , ct pereuntes, c. Haec Grnaid .ubi vocat sanctos Apostolos vigiles. 'qui inueneriam sponsam,& custodiunt ciuitatem id est,Ecclesiam. Queritur D. Beniatd. ibidem Bernard quod multi sponse diuitiae.&ornatum in se transferant Inde Avetie' - Isin itin uod i a pauper, O inops ct uada relinquit ',' e miseranda anculm UAbs ' bu tali .exa ut Non est hoc a cere regem sed mactare, direme Temno, Qui de iuri, uorant plebem meam , ut cibum panis, & quia comederunt Iacob. Et locum crans tonti eius desolaverunt: Et Osa g. Peccata populi mei comedent: quasi dicat, ecc sex - torum pretia exigunt, y peccantibus debitam huicitudinem non impendunt, c.Paulus ergo apostolus es electus non suis meritis, cum fuerit persecutor,& coim, vini sicliosus Christo Ad per voluntatem Dei,hoc est, beneficio, de gratia Dei: atque adeo ita loquitur, sicut nos loqDiritur cum dicimus de aliquo principe . Christiano, eum per gratiam Dei, Lusitaniae aut Galliae Regem Hle. Quodi pse i ad Timotii. i. Etetur, dum ait , Gratim ago ei in me constrint i in Chri De Iesu, Domino no ho. hi me fidelem exit limauit qui prius fit bla themus,ct persecu- ' hQm hq - ,recretumeliosus , etc. Quae verba citans Augus .in lib. 2.homil.Dei gra rum I tiam commeramis,mi, Ecce hibito clim mala faceret,ct mala merereri .ma Oh li ce secutor: praedicatar erigitur, este. Ek quibus verbis infertur er vor inra, tram De . idem esse hoc loco atquc per gratiam Dei, ut sic riterita omnia ex- cludat, ante beneficium iustificationis in se collatum, dignitatemque ipsim
34쪽
' in Se inclum promissionem vitae, quae est in Christo Isi s v. m. Graece ti e em , Avires s et, Inm.
V. Explicat , ad quem scopum attineat,illius ad Apostolatus dignitatem facta a Deo electio. quasi ita dicat: Per voluntatem Dei factus sum Aposto lus, non quidem ad spem alicuius temporarij commodi huius vitae, scd ad obtincndam vitam promittam , per Christum, id est,beatam ac sempiternam. ndrum D. Curyl oti .ex plicans haec verba, secundum promissionem rc. sic ait,si aut in lit repromissio est, nolicam hic qu*rere.Spes enim, quae vide ui , noncti des.& Ambros. mgratia linquit psaltim se C sti Iesu, Dra volun -
ctatum sigmficat, ut qua O quanta proin iis in sutura persidem Christi sit,
e rei, quo praedictione em , crementum faciat, in siluandis, a Siplinatam aura. Aserae. enim serui sum, aut in tantia sua, ct fide, netoria Dominorum pureum exaggerant. Haec Ambrosi ad condem sensum exponunt hunc locum , Theophyt. Oeeum. Se fere G tarci Patres. Primas ius citam , eandem interpretationcm se cuius, cait: Cousse a veritare, em humi me, non isso merito lassem:se Apasso umselum, sed Domiti, doluntate secundum pram si nem vita . quae est in Chri fa lesu: si notas per Chriseum est et ua a terna. Itaque oh clum esse alii , non Trvitam tetrapor iam cst mortalem praedicaret sed potius aerei nam, est immortalem; pro adeptione Taruum est omnia incommo , es Monem ipsim Inc pati. His ve bis suis excitat Dimotheum,ne despondeat annatum,cum audierit magisti uiuaen Paullam in vinculis esse ,timens ne quid sinu letibi eueni t. Non enim debent ab ses,au .carceres frangere animi; m hominis, qui fidei, & promissionum ai tib recordatus, lyraemia & gloriam Uernam anhelat, ne, sum Aposto-lit aut Apostolorum diicipuli,qualis M at imotheus,aut cuiusuis doctoris,per quem asserta veritas, multos aequirat ad Chri Nin vi ait Ambros subeat animum istud, i. Corinth. is .Si se hac et a tutum Jerantes sumus in Christo ,mis ferabihoras mus omnibus hominibus. Quantum apimos addatad ferendos labo- es,spes suturotum bonorum quae nobis a Cliristo promissa sunt,expressit Iustinus Martyr,in Apologis pro Christianis, sic enita vi: Ego quidem qui Plato, nici delectarer sciplint, , cum Chris Sarios calumniose de ri audirem, dideremque eos impaludos intimiosque e se ad mcitem O quaecunque horrenda mortalibus euiter fre ; consideram se mecum fieri omnino non posse, ut illi in Uiri s desicrisque viuerent. st motus enim qui qui Voluptates cytis setur est usi in us est qui bona bimar- em esse putet, di per eam cupiditatibus delici siue priuetuc laec Iustinus, agens de tolerantia Christianorunianirabili ob spem vitae aeteritae Ira ec in Episcopis, &doctoribus matris elucere debet, ut vult Cypi. intipiti. s. ad Cornelium lib. i. sic enim ait, Suod si ua res est,ut nequissimorum timeatur audacia actum si de Episcopatus distore, O de Ecclesia Subernanda diu:na ct sub imi potestite; neque chri-j iam isse possumus , si ad hoc ventum est, Sit perditorum minad pertimestamus. Haec. Cyprianus. Quicquid sit, Paulus, dum ait,se Apostolum clectum secundum promissionem vitae, quae est ri Cliristo opponere vult lcgem gratiae, quae promittit vitam aeternam, Mosaicae legi, luc cultori biis suis bona temporaria promittebat,ut patet D cut J.6.& M. vide Augustatb s.contra duas epistolas Pelagianorum P. DIia m. i. 2.q a. o. Ddd x VERS.chn sost.
Primas.spes futurae beatitudinis
Iust.Martyr, Patientia maletrum in
35쪽
i8 . SECvNDAE EPIST. AD TIMO T. H. VERS 1.Timotheo charistimo filio. Graecae V m et D nimia et iram I. TITIc non est uirum, ut in superioreepistola,hoc est, sed phra, ,1 1 hoc est, diu b. Timothemini vocat non modo filium, sed chatis num
tysost. filium; ut annotauit Chrysost potest enim unum esse suae altero. Galatas nan- Gala; cap que appellat filios cs . . pro quibus tamen moeret: Filioli, inquiens, mei, quos iii, illa, parturio. Magnum vero virtutis illi hac appellatione testimoni uin per t:. . ,hibuit.Na cum illa charitas a natura non Pr ficiscitur, a veritate omnino materiam sumit. Qui enirn ex fide sunt geniti,nullam ob aliam causam, quam ob virtutem solam chatissimi sunt. Idque cum apud nos,tum apud Paulum impri- Theophyl. mis qui nullo mortali tenebatur affectu. tendit ex hoc, inquit Theophyl. post Chesost. quod non et elati iratus Fili, aut aliqua in re de ipsa de 'eram ipsum rei n-quat. Dilectus en m mihi es inquit sed diis cir necessit ,erra inibi ex Caesare imminet. me remoratur, quominus sim apud te. Iaec I heophri. cum quo concinit Theod.& Oecum. Intellige aute dum dilectum filium vocat, I aulum intelligere inari rue , & summe charum si cui cum dicitur Christus Matth. s. ii Patre dieitas, hoc est pius meus dilecto,is c. intelligitur dilectissimus; Vnde etiam a Paulo lilius datici ovis vocatur id est, a inae,& infinite dilectus, iuxta Cypr.in epistola ad Caecilium de sacramento dominici calich: Hieron in . tamen super epistola ad Philem.ait, vocem Grecam psi qua vulgata editio vertit ch Haritum, magis significare, d ligibilem. i. dignum dilectione, que in dii stum. Potcit enim indignus esse amore, is,qui a nobis diligitur. utiturque exemplo Christi qui ait, Ditistite inimicos oe Tros, O . Sunt enim inimici a nobis dilecti: si non sunt diligibis es.Timotheus vero non solum erat dilectus Paulo, sed ob egregiam indolem, & honestatem motum amore dignissimus,ab eodem alle- ritur, non solum verbis , dum eum filium chatissi imam, siue amabilem vocat:
ed etiam factis, dum eum Ephesinae Ecclesae praepositis Non enim cuiuis
i ratian. cunque est hominis Dei Ecclesiam re re , ut amrmat Naaian. ii lib. Apolo- Chrysost. getico,& Chesost de sacerdotio. Tuba. VII. Porro more Scripturae, ut annotauimus. cap. i .epist. i . ad Timotb. filis vocari solent discipi A,& ij praesci lim,qui mores praeceptormia imitamur, R eg t Glij prophetarum s lib.Reg dicuntur trophetarum discipuli. Et ipsc Pau-A 3- lus Act et s. se filium esse ait Pharis ortina,i.discipulum,& maxim c. Gamalielis, D is prum quo mitiam inde a puero eruditus. Vt non sit mirum iocari Timotheum
i β' μμ μ hoellaeo ii ut tam ius is, & paterna fuit charitas Pauli erga suos,ut non solum Timotheiani, & Titum, de alios passim filios appellet, sed etiam Onesimum seruum fugae,& furti reum, hoc nomine aflicit, quem se in vincu- . lis ait genui fle, ad Philemonem scribens.
VERS. 2. Gratia, mi soricordia, pax a Deo Patre dc Christo I sis u Domino nostro. Graece ; Ees , mis Sali dijo I. T Oco verborum quibus Latini,ut Cicero,& alij,in epistans salutean pre- Pauli. . I cantur iis,quibus scribunt; Graeci a diaptab, sue 'ir, dicunt. At Pan- lus, dum ait, Gratia, ase,ct misericordi s c. Omnia fausta, & felicia optat Ti- INO; O,S caeteris,quibus scribens,eadem verba praemittitan explicationem
36쪽
horum trium verborum multa conis limus in eXOrdio, T. ad Timotheum, i Tim,t ' . v sapit. i. solum hoc loco ham duo vocabula explicabo , Gratia, .' ,- .. vltim quem habent in sacra Scriptura. Et quidem vocabulum gratia interdum significat fati rem quo is valet apud iliquem , ut Laihi,' niuenisti gratiam in 'apud Deum, Hoc est,non solum donum Dei , quo iusti omnes potiuntur , Iedipecialem fauorem,quo gratiosa apud Deum. Interdum gratia opponitur . legi,ut Ioan. i. Graua ct demas per Iesum Christum actas i. Vbi gratiam oppiiiii legi. x quidem ostendebat peccatum,non auferebat: praecipiebat, seu vita res, quibus praec situm impleretur,non suggerebat Haec per Moysen tanquam Gratia o famulti administ rata cst,at vero gratia, a mundamur a peccatis, qua prom ponitur legi.pti reddi tulit ad obsequium legis, non per Moysen , sed pcr Iesum Christima, data es de derivata.LData quidem, ut Per autorem;dcriuata, ut per mediatorem. Hanc gratiam comitatur charitas, quae mundat cor, mentem sinat, vix ad obediendum legi confert. Non enim externus tantum fauor Dei erga nos vocabulo gratiae significatur, ut Lutherani hodie Theologi adlatrantes, dicunt, sed donum cceic ste in anima sedem habens , quo illa ex merito Christi: & nostra cooperatiove imbuta, in sortem filiorum Dei nos asclibit. Quanuis autem vox Graeca γ re, & Latina, graim, apud profanos scriptotes Dui rem, ni ficent duntaxat: tamen iit sacris literis nanc habent ignificationem; signi ant enim donum Dei faciens creaturam rauonalem Deo acceptam:vt pisis apud Paulum ad Rom. r.Minotasti Adamus,cx antiquis interpretibus. Adad uti
. II. iam vero pax gratiam consequitur. Est autem donum illud,quo animus acquiescit in Christo, confidens Patrem sibi propitium fore, per Chri
stum filium eius,cui seruit. Antequam Christo crederet; non erat in quo possit acquiescere; terrebant animum omnia, mors, peccatum , in forum p me. De hac ad RobL6. agit Paulus, tum ait : Iustificati fide pacem habeamus ad Deum per Jesum Christum. Augetur autem in nobis haec pax; obedientia dc 'obseruatione mandatorum Dei. Quid docet i sei 13. cum ait: E. erit opus tu- is l.13. stitia, pax, custus iustitia Hermum. Hebri quies, oesecurita ue insem e num,dec. Vbi loquitur de iustitia, quam praestam tu in operibus nostris, re
missionem iam consecuti de peccatis per Christum ; quac dicat, ii quis obedierit legi, & praestiterit op a iustitiae secundum Pei beneplacitum , is, hac
sua iustitia, inugnem consequetur pacem, eoque perueniet, ut ea pax securitas quam iusti in hac vita coniecturis innixam obtinenti dici merito po(Ii t. . , Pax autem iustorum metum comitem habet. Nam Hilarion cuius vitam de- Hilior'
scripsit D. Hieron. de D. August. aliique Christianae Reipublivae proceres, 'rarum' ''
post multos annos ex obedienda legis transactos , cum irin etant motituri,. de futuro iudicio soliciti erant. Ad it Isaias, Sedebit populus meus in pulthmu- . em ' in tabernam fiduciae inin requie opulenta, dcc. Eapertus igitur Pamlus, gratiani maximam pacem Dei ; naec ipsa beneficia, charitate incensus, omnibus communicari desiderat ; Quo sensit, i. Corinth. . ait Opto Hos i Cor. , omnes esse sicut meipsum. Vt enim ait August.trin. 8 in opistolam Ioannis, M- Augusti inruas muli omnes edit Abi aequales. Meminit autem insalutatione Dei Patris , &Iesu Christi filii eius: quia licet Deus Pater, fons gratiae iit ; nemini tamen '' eam l .argitus cst post lapilam primi hominis, nisi per Christum : ut hic anno- . L .,
talut Ambros N D. Petrus, Act in concalio P mo omnium , cui ipse prae- Act .
37쪽
, o SECUNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
., fuit, ait: Neque enim est aliud nomen sub cegio datum hominibus, in quo oporteat nos Avg rim is ossi A. Vide D. Augus .ei stola s. q. r. Et epistol. III. ad Donatum. Hinc. ' i Eceleti omnes orationes Molui , Per ristum,&c. i s. hom. I I I. Quanti autem facienda lit Pauli salutatio declarauit D. Chrysost io. ho . IC.in 1.ad Timoth.capit. . dum ait: Suscit sola Pauli alutatio graua imPauli talura eum, qui ita Alutari r. Sunt enina Sanctorum virorum talutationes instar ' ''-'si precationum , & benedictionum, quae vilic3 sunt iis pro quibus fiunt , sicut Mitis, io. & Sanctorum suffragi Vnde Christus Matth. io. iusnt di lcipulis, ut pacem precarentur suis hospitibus: Intrantes autem domum, statare eam, dicentes, Pax Mare. O huic domui. Et ipse Marc. p. bene precabatur pueris quibus manus imponebat. hq Hinc benedictiones Iacobi, Moysis& aliorum Patri rcharum magniliunt: ' Et,ut ait Philo I idaeus, in lib. de charitate: Ata beneae Iones e uasticae, quibus Philo lud. timuerso populo bene precatus est, rata O e caces ferunt. Quandoquidem linquit Efficaces issi ah amico Dei prosiciae sunt; lam vere, parentum benedictiones & maledictiones Pp qmu hq esticaces esse experientia confirmat. Et Ecclc siastici cap. s. dicitur, At dicio es ih. .a tu si at domos uiarum, malidi So autem matris eradicat indamenta. Quod Eeet s. in Iacob benedicto ab Isaae, vel inuito Gen. 1 . & in Ephraim; & Manasse
Gen. et T. Gen. 8.confirmat. Atque, ut maledictioncs parcntum timcantur a filiis prae- ipsi q3, ter quotidiana eLempla , recolendum cstillud , quod refert D. August. 11. de et inhiliae ciuit .cap. 8. sic enim arii: Deccm qu Amfratres Serunt , quor Am sunt ma-suiu patem rci, tres so rata, de Cesarea Cappadocia suoru taurum non ignobiles; mam icti rariun impie ma ris, recenti patru eorum obitu destitutae , quae inui iam ab eis filmam acerbissimi fiati*ne , tu it Itali poena sum di tutus me rotis ut horribiliter qMaterentur omnes tremon membrorum. In qua foedissima specie, ocuu suorum civium non ferente , quaquaueris sum cuique re rusum est, toto pene vagabantur orbe Remano, &c. Suadendum igitur filiis eist, si parentes contemnant. Exaudiuntur enim orsan apud Deum' orationes' persuadendum etiam est cunctis mortalibus, ut exemplo Patalis omnibus gratiam,misericordiarn , de parem lesu Christi precentur; illiunquo. Romi i 5. alidiant dicentem, ad Rom ra. Benedic te , ct nolite maledicere. Oportetquo deterrexe homines.& praesertaim foeminas ab usu, siue abusu male precandi iis . quibus cum agunt,dem otium gcrunt.
habet Ct .e codex, quod memor tu arinita te diligo. Hoc enim exc( llenti silmae charitatis indicium est , Cim qui ex amicitia ornari, se putat.
Oiscium aurem sistam modeste inter salutandrumni commendauerat; nunc singulatem ci gaeti moliast 'stum ostendit. ut enim fide opus est doct ori apud . audit es 3c diutoritate; sic beneuolentia:significat autent, quanta charitate discipulum complectatur, dum ait de non solum illius recordat , sed etiam satias Decinetere, quod line interinissione illius in orationibus recordetur. Quod autem assidua mei, ita in recordatio alicuius sit effectus amoris ho- cstaque de per istae amicitiae,confirmatur Ex Psalm. i so. Itbi turba captiuorum desiderio patria impulla ii,S lumina Babylo rus, dec . Si oblitu fiet ortu I Hierussem, oblimam detur. Cliald. Oh upescat dextera mea. Hinc Ecclesiast. 1 .e a. m. t: t qui mi ei uiamicum et erum, d c. Et Plato in dialogo, in quo disputat de
38쪽
amicitia ait, homines consiliatoris Dei ductu, amicos seri, Se intes solos bo- nos es e amicitiam; malos autem, neque bonis , neque malis este amicos. Et Aristi Et hic. q. ait: Eamirum autem amictitat , imiAumque dirtutum. perfecta es Arist, a cuia. Eti . Chrysost i Thest et hom r.esti Paulum suisse verum, & spirita. V D
lem amicum quoniam paratus erat vitam & sanguinem tandere pro amicis, ta in sphennana descendete, ut ipso assit mat, acl Rom. s. Addit Chrysost. veram re per stam amicitiam, per Euangelium minime cessasse, sed potius au- com sutile. Et quidem Paulus giatias agit hoc loco Deo quod ipsi amicitia
intercedat,cym Timotheo, illiusque inter orandum, record*tur. Vtinam tam syncera ellet inter Christianos amicitia. Videri nanque potest haec virtus hominum fraudibus ostenta , via cum iustitia ad coelum , raro rcditura, euolasset.
VERs. 3 Cui seruio 1 progenitoribus.
V. A Pro genitoribus,ita est,hixta,maioristia meorum fidem,& institutionem Maiorum ta II Verbis in Ao tvω,pio quo vulgata editio liabet 'rum, secundum mo- 'dum loquendi Scripturae, & vium et Leot 'ru'a , si incar, non quamcun- eidium
tri qui filiis otis, i uinos honores desere bunt. Appellat autem Deus gloriam csuain, lamam,id est,soluitutem per excellentiam sibi debitam. Vide August. Aurumio. de ciuitate, cap. i.&c. Colitur ve ei Deus maxime, fide, spe,& charitate, ut ostendit idem August. in Enchiridio , cap. i. similis est ille locus cap. r. ad Rom. ubi ait: cui seruio inspiritu ubi etiam Graece in ve burre more icia. Fru- Rotan stra autem Valla in cap. . Matth. nititur inscitia: arguereTheologos,assi rimatis principes inguae Graecae nillil distinguere stet: si, & sic: - ,& . . . v. v id ram EXemplum a ducit ex s. lib. Xenophontis in Cyro aedia Et ex Leuitico . Nam ubi nos habemus: De Mine tuo nion dabis seruire principi. Graecis est haeram . Caeter uia Valla, non aduertit semper licuisse,& tarn inde ab initio id sibinutis Xenophocis vindicaste disciplininam pro Cores,ut voces quas si quo sua praecepta coin 'PUM, quem
Vl. Hoc igitur loco, dem est, cui eruio, &c. ac si diceret Paulus , quem Filii si fidem ego diligo a proauis,sive progenitoribus,quorum v na fuit sides cum fide mea; videmur enini minores, si maiorum suorum iidem retine in manibus Deo ''serruisse ; unde Hebraei olim recin rebant ae Delim . interponendo maiorum Deo suorum mcrita, I XOd.s 2, Retcordare Ab Q. , Is ac, ct racob: c. Et Dan. 3. ieruit A. Benedictus es Da me Deus Patrum hostrum L . Hosque nominat, Abraham di- xx' i 3 lectum tinim Misaac, suum tuum & Israel sinctum tuum. Et Ioan . 8. Iudaei dicebas it:. Visetnen Al .lsae sumus et neministri uir ius tinquam. Quibus Dominus: nil r.t e m 'peris brahaei h lat. - . Simili modo loquendi utitur . ad Hebraeos .dicens, dira Letii in Abrahae lumbis ciat, quando decimas ob- Hebes,
39쪽
Melchisedec Regi, & sacerdoti in figuram Christi, ut annotauit etiam Ambros. Ambros vel certe significat Paulus dum ait, se coluisse Deum in progenitor i. . ius suis:cultum latriae se Deo praesti ille in maioribus,quoniam in lumbis eo- sum quodammodo erat. Caeteriim non est: id silentio praetereundum, quo . optabilius longe sit,a pros nitoribus Deum colere stari en gentibus in Deum credentibus non obfuit habuisie Patres,& proaues idololatras, ta inlideli, EZech. i s. enii ait EZech. is Filius non portabit murmviem Patris,&c. hoc esse, filius, non . v sirum' 'φ' punietur neque damnabitur apud Deum obmiam parentum iniquitarem idii
Timotheus etiam patrem ha- - . .es N cc tamen patris infideli-
Cht hi . Quadiuna assid ia cum Christet conuersatio, de qua D Chrysuu tibi in s t. it
.i pectum huc atque istuc circunferans, t e vero nugi rerum sperae motus Ur
dum progenuoruni eii donem Licii fidi in Christi quam profitetur,ison esse rem nouam, sed a PIOEC- Tettuli. nitoribus detrivatam : ne de illo querantur Iudae i. sicii: Teii ulli uos queritur de gentibus, quod res optimas maiorum suoru abiecerint, d nouas lectati sint, se enim an : Ubi revio,tibi teneratis malo ibus debara .r do lyhabitu, victu,
. m rei disti nouam appellari : Nouillio Drim ivt Tertullianus an mater dis di est, Sc Luri- a. Incniis: Si noui utes.sinquit rc rapiantur, Vere e et , de fides senectorum Patrum . aut a, a si certe na ex harti et litur,d c. Est auteiu Christi fides antiquissima . aequisiitia si s Euscae Caesariensis de demonst . Euang.& AhistIcclesiastica confii nihi
40쪽
vitam dicit; quia etiamsi Iudaietaret, puram tamen, & a vitiis vulgaribus i-beram vitam ducebat. Vel certe, quia etiam tunc, cum persequeretur Cliti-stum,ex Eelo persequeretur, & non humana ratione , seu potius elatione, perinde ac multi haeresim constituentes, in qua conscij sunt pudoris sui,& erroris. heodor. huic explanationi accedit; sic enim ait,Etsi deditassilendore non tu- Theodonta restimonium , bonam tamen in Deum assectionem significauit perpuram conscientiam. Etenim quando persequebatur, se ea pro Deo facere cxistimabat. Hoc cnim dixit etiam in epistola ad Philippenses cap. 3. Secu in Telum , perseuens Philip 3. Ecclesitam; sicundum iustitiam ua est in lege talia irreprehensibilis. Haec he . est autem conscientia pura, estectus vitae purae; sicut& mala, effectus est vitta 'A impura: unde per synecdochem, una res pro altera usurpatur. Magnum est autem, quod Paulus ait, nunquam se aliter docinde quam sintiret,etiam cum Ecclesiam Christi persequebatur. Nec tamen in hoc multum sibi arrogat.Nihil enim prohibet secundum iustitiam legis, hoc est , secundum Iudaicam iustitiam , quae exterius apparebat, versari line querela, de tamen coram Deo esse peccatorem, ut docet Augusti serm s. imo ipse ad Titum cap. s. exponit, h*grumstuq qualis estet in Iudaismo coram Deo,antequam ad Christum conuerteretur,sic ienim ait: Eramus aliquando, chnos insipientes, increduli, errantes, cum autem benignit in apparuit Saluatoris nos Iri Dei, . Quibus verbis videtur Paulus suam vitam antet conuersionem, tanquam impuram damnare.Vide August.in August. ita Psal si .ubi exponit illa verba, i Timoth. i. v autem pracepti est charitas, de Pi/i 3 corde puro, en conscientia bona, et Me nonsimi: Ait enim, ei Paulo; vocabulum cohsi 8h j, eo Hentia bonae,pro vocabulo spci bonae usurpari,quia spes bona,ex bona com bona a Pa scientia, ct pura permanant. Sive igitur per vocabulum purae conscientiae ve- lo dicitur .ram iustitiam intelligamus; sive bonam affectionem erga Moyas legem, in spei bona. qua sita fuit apte legem gratiae vera religio, siue veritatenae, & simplicitatem, ut annotarunt Chrysost.Theophyl.& Oecum. profecto opponitur malitiae,& Chtysost. simulationi. Longe enim aberat Paulus, etiam ante conuersionem, ab omni Theoph.srinulationis&mendacii crimine, unde gratias agit, i.Timoth. i. Deo, quod Qecui se fidelem, id est, veracem , ut plerique Patres interpretantur, inuenerit; atque Pqvim qMa 'adeo in dictis tachilque constantem. Sic enim ait,smet ad ago et,qui me constriam sionem v -uit, rario DA, Domino ne bo,quia elem me exiremauit poneus in mim Zeno,qui rax fuit.
prius blasphemus fit, i. Erat Paulus amans veritatis; atque hoc ait Chrysost. Chelast illum , ad conuertionem, tanquam donum naturae, cuius autor est Deus, contulisse
VERs 3. Quod sine intermissione habeam tui memoriam in ora- . tionibus meis, nocte ac die desiderans te videre.
Graech; tac reta Min v et is ansis Atipoletur, O Trali dixi mi Acin, r--s in eam Maean: ἀμ ora i M. IX. QEnsus est, ut interpretatur Theophyl. grarias ago Deo, quod memini Theophi otui, non simpliciter aurem, sed in precationibus; dio ac nocte Deum pro te interpellans , ut desiderium, quo tui videndi flagro, adimpleatur ; ex quibus verbis satis constat, propterea Timotheum a Paulo non adiri, quia in vinculis erat; cuius rei ideo in principio epistolae non meminit, ut annotauit Eee Thecph.