장음표시 사용
41쪽
Paulim in Thcophyl. ne statim turbaretur, satis esse existimans huius rei mentionem in vinculis dem extremam partem conserre. Exaggerat hoc loco D. Chrysos . amorem Pauli si cx cupientis videre discipulum,his verbis: Uidci immensum fruoris asseclum'radi-- j 'N sti dilectionis insimam ' vidisti humilitatis magnitudinem, per quam he discipula pur- eat , rationemque cur non Venerit, asseri y Qua quam sit plena rationis, etiam pupura monstrauerar ; sed, ct in con uentibus indicat, dicens , Memor lacrymarum tua- Piimus. rum.Haec Chrysost Recte Primasius in illa verba, Noecte ac die desideram te Orandii pro dere, ait, ct charimtem ostendit, O iugiter orandi praebet exempla. Orandum est ippiii enim praesertim pro amicis, &discipulii; cum enim non pollet in hac vita mortali ad Timotheum venire, ut sperabat, i .ad Timoth. s. literis conatur id praestare, quod praesens optabar. Eoque peruenit oratione, quo non potest
corpore. Dum vero ait, desideram te videre, modeste eum inuitat ad mutuum conspectum, antequam Neronis experiatur gladium: manifestiori inuitatione uturus, cap. q. inquiens: Festina ad me venire: Ubi aduerte , maxime foueri amicitiam mutuo conspectu. Vnde Cant. E. Ostinde mihi 'ciem tuam: Et Moyses Exod. s. Deum alloquens dicebat , Ostende methi 'ciem tuam, fugi riam, Oc. Et Arist.' Et hic. cap.6. sic ait; Trincipium adamandi asseri alte tu, et Et eap. tr. mantibus amabili mum ipse a pectiis, propterea quod hinc maxime est, croritur amor. i.Tim. 3. Cant. C. Exod. 3 c. Arist.
VER s. q. Memor lacrymarum tuarum, ut gaudio implear.Ctaece; Mutari si . A me T AZ υαν , ixa vesic : .FIcri potuit (inquit Chrysosti ut ratus discipulus a magistro auulsus fieret,
ac lamentaretur, non secus, quam infans distractus ab ubqribus matris,atque lactis alimonia destitutus. Ita Chrysost. & Theophyl. iuxta quem, ita exponenda sunt haec verba, ut constet sententia, Memor lacrymarum,&c. desiderans te videre, ut gaudio implear,recordor lacrymas tuas. Et si enim natura ab amicitiae affectu alienus essem; lacrymae tamen tuae sufficiunt, cum in memoriam redeunt ad omnem duritiam mitigandam.Primasius ita explicat , Memor lacrymarum tuarum,cstc. Memor, inquam, lac marum , quas me abeunte sudisti, unde me ad tristitiam prouocasti, quam tua opto praesentia temperari , &c. r
V E Rs.s .Recordationem accipiens eius fidei, q est in te non ficta.
ALiam apponit causam, cur tanto affectu desideret discipulum videre;ni-ia i .lF- l mirum, recordationem fidei castae & syncerae. Haec enim causa maximedere memor impulit paulum ad illius dilectionem. Quasi dicat , non solum lacrymae, quas vix utum ii, in discessu meo largiter fudisti, mihi in mentem veniunt, ut tuum aduentum optem; lod etiam recordatio synceritatis tuae fidei,laetitia me assicit. Ita Chrysi Theophyl. Tlic odor. Cum autem fidem tam studiose laudat, non solam Catholicam,& qua Christiani sumus intelligas; sed etiam eam quae est cum charitate coniuncta Nam fides, nisi cum charitate coniuncta sit, mortua appellatur a D. Iacobo,& quidem darinones suo modo credunt,& contremiscunt, ut notat Aligust.in lib.de verbis Apostoli serm. i . & trach. i o.in Ioann. agerens,
fi de ni, quam laudat Paulus hoc loco in Timotheo , dilectione de operibus discer
Chrysost. Theoph. Theodor. August.sser.
42쪽
discerni a fide daemonum. Quyd etiam asserit Bernard. epist. 2.ad Episcopum Bernivit Senotiensem; ubi agnoscit triplicem fidem; unam, probatam: alteram, mor- i. tuam:tertiam,sistam . Possumus etiam nomine fidei intelligere pietatem , de omnium virtutum chorum, qui fidei tanquam basi, & sundamento innititur. Est enim fides,ut dicitur ad Hebraeos ii perandarum sub hintia rerum:uibidem ait Paulus, Sine sit,imo bile est placere Deo. Quare verisimile est,non nudam Timothhi fidem sed religione, charitate, & aliis ornatam virtutibus, hoc loco intelligi: multi, aliis maxime cum Paulus laetitia , quod non ficta sit, perfundatur. Ficta enim est, virtutibus aut saltem videtur,cum in aliquo inuenitur bonorum operum,& charitatis dea flustrii,
VERs. si Quae & habitauit primum in auia tua Loide,& matre tua
Eunice; certus sum autem, quod & in te. Graece ; nns cytaei cra si s sese in cru Aui j, m rn mn, ea tra
. huyucit m mi se eis o , OB O Ui. I. A Ddit nouam laudem Timotheo, quod auiam habuerit fidelem, cuius aenomen Graecis sonat ri euorem; Nam Arui , Graecis est melior, scut Aω,-v , optimus: & matrem ludaeam quidem, sed fidolem, cuius nomen Eumice, hectoriam sonat apud Graecos. Fuerunt autem Lois auia, de Eumice mater Timothei , non tantum fideles per fidem implicitam Christi venturi, quam sere Iudaei habebant, sed de Christo qui iam venerat,explicitam. Habitasse autem Fides eo ait,fidem in illis quasi permanentem,& stabilem,quam acceperunt, ab aliquo stant lauda praedicatore, ante quam Paulus, Lystram, unde erant,peruenisset. PFOpterea Titatiis A fuero supprimit progenitores, ut patrem, & auum, quia erant Gentiles, & in- euius niariis fideles. Sic Gregor. Narian. orat. et . to m. r. in principio in funere fratris sui tus Gentilis Caesarij,exprimit matrem suam mille iam olim ab ipsis proauis Deo consecra- erax tam , & pietatem in maritum qui Gentilis suerat,per catechismum, veluti bo-m nam olivam in oleastrum inseruisse, adeo feliciter,ut aliorom quoque in sitio c. ipsi commissa. & animarum cura demandata sit. Filios etiam ipsa Deo peperit,& ad mores optimos conformavit. Hinc intelligitur in sacro eloquio non tam sexus quam virtutis haberi rationem, cum aliquem Scriptura commendat. Sed quae laus est,habere maiores virtute praeditos i Ea nimirum , quia stabilis , & firma creditur fides,quae veluti haereditaria est. Ita Chrys.& Theoph. Chrysost. Addit Theodor. de parentibus autem mentionem faciendo, cum laude, ac Theseph, commendatione fidem confirmat in discipulo. Nihil enim aeque iuuat, ut Nisu . . exemplum domesticum .Et quoniam accidit,ut nonnulli ex piis nati, pietatem iuuat , ut parentum non imitentur,necellario subiunxit; Certus pum autem, quod O in te. exemplum Haec T heodor.Recte Primasus illa verba; Certus sum autem, Urc. explicans sic domesti si est; Quia comprobaui fidem tuam , conanti eri indiges,non doceri,&c. Erat e im/i igitur Timotheus particeps syncerae fidei, & pietatis, quae praecesserat in matre , & auia sua. Hinc discimus honorem a bonis parentibus cum pietate in filios derivari,atque adeo decens esse, ut fili j de parentum virtute,quam magni
faciunt,glorientur. Hoc docuit Christus, quando ex cruce, cum multae adeos cnt mulieres , solius matris meminit, quam discipulo commendaret. Vnde Chrysost. hom. 8 . in Ioan .lom. 3. vi iam linquiti Dominus abiret, matrii cu Chrysost. ramidis puto reliquit. Deinde subiungit,sed cuin non alim cuius iam mulieris me- Ioam E e c 1 mInit,
43쪽
Qua certit dine Paulus cognouerit se perseueraturum in charitate
minit,cum adessent E LAdmonet quidem amplius marribus tribuendum. Utrarim cum Piritualia impediunt, parentes, nec cognoscendi quidem tunt. ita cum must impediunt, . merito omnia his Sint tribuenda, ct omnibus prorandi; quia genuerunt, quod educatur unt , quod innumeras pro ipsis mole has fi bierunt, oec. Laus igitur matris de
auiae in Timotheum derivata ab Apostolo,& pluris fit, quod haud dubiis eluceat documentis.Quod adeo verum est,ut non dixerit; suspicor quod & in te; sed potius ceram Sm,vel, ut sonat vox Graeca,persuasus spm,qubd O in te.Nemo tamen putare debet,Paulum per fidem Christianam, seu Catholicam, por reuelationem certo credidisse Timotheum fidelem: id est, vera fido praeditum esse, sed per fidem tantum humanam ; Quo sensu , hoc ipso verbo utitur ad Rom. I s.cum est,tanus sum autem,quod pleni estis dilectione, Ex quo loco,& aliis constat verbum Graecum, pro quo nostra editio vertit, ussum,non semper reserri ad fidei certitudinem in fallibilem, sed ad humanam persuasionem. et I. Hinc colliges interpretationem, qua locus D .Pauli ad Rom. S. explanari debe3, dam ait. Certus sum enim, quia neque mors,ratque Uita, Neqne Anges, Urc.neque creatura aliqua poterit nos separare a charitate Dei. Ure. Dissicultas enim
est, quomodo hoc loco,certitudo significata consistat cum aliis Scriptum: locis , quae negant hominem certum csse de perseuerantia in cliaritate usque ad mortem Respondent quidam vi refert eo loco Adamus Minorita Apostolum de se solo loqui,atque ipsum ea de re habuisse reuelationem. Huic responsioni, quae probabilis vidctur , obsistit usus pluralis numeri in pronomine nos neque vita ., neque mors, St. Vnde alij,quod hic dicitur generaliter, referunt ad omnes, qui secundum propositum Dei vocati sunt, hoc est, ad praedestinatos; sed neque haec responsio idonea omnino videtur,cum electi interdum in pectetuum cadant.Tertia expositio utitur limitatione. Quasi dicat Apostolus, tam iussum enim, quia neque mors,neque vita poterat nos separare a charitate,videlicet, quantum c ex parte charitatis; licet spectata mutabilitate libeti arbitrij,sepa . ratio timeri possit.Quae expositio licci vera sit, dubitare postumus. an sit literatis. Quare verus sensus eliciendus est inspecta significatione verbi quo utitur hic Apostolus: et missura ninque, quod hoc loco, de cap. 8. ad Rom.ponitur,& cap. r.epistola 2.ad Tim.inuenitur etiam ad Idcb os s. ubi dicitur; n- imus de vobis dilecti rei, meliora, O viciniora saluti.Inuenitur etiam ad Rom. c. p. I S.Certus sum autem Fatres mei,di ego ipse de vobis , quaniam ct impleni estis dilectione,cte.Unde discimus verbum illud pertinere ad omnem persuasionem, etiam probabilem tantum; & non omnino certam. Quis enim ausit assirmare Romanos plenos suisse dilectione,aut Timotheum fuisse vere fidelem, hoc est,alienum prorsus ab omni gentilitatis & Iudaismi affectu Multo minus a firmauerit vir prudens,id a Paulo fide fuisse creditum, cum talium rerum non
. III. Haec notauerim propter haereticos nostri temporis , qui sequentes Bucerum , illum Pauli locum ad Rom.8. pertinere volunt ad Oimnes iustificatos; & quidem Bucerus ex eo elicit, illum, qui semel iustificatus est , a gratia non polle excidere. Et Luthetus hinc statuere conatur dogma suum de fide speciali, quam putat sussicere ad salutem. Abeant ergo haeretiei, dum verbum mmioravi, intelligunt de persuasione, quae omnem exinsus excludat formidinem qualis cst fidei certitudo. Sunt iis assinia & alia loca, iacmpe ad Philipp.r.
44쪽
CAP. I. VERS. . V. 3Tonfido amem in Domino,quod O ipse veniam ad vos esto. Et t. ad Thessal. s. Coum dimus autem de tiobis fratres in Domino, Et ad Gal.s. Ego confido de diabis in Domino,quod nihil aliud sapietis. Sed haec forte a Lutheranis contemni potIent, eo quod istis locis sit fritniore in voce media,non m miriam , sed quis nescit solere Praeteritum medium etiam passive usurpari. I V. Illud ad tropologiam pertinet, quod Paulus Timotheum laudet eo quod a maiorum fide, & pietate, non degenerauerit. Nam, ut Lyricus ait:
Dos est magna , parentum virtus :& filio Ascanio dictum est ab AEnaea, apud virgilium, Discepuer virtutem ex me, ver que labores. Plerianque tamen fit, ut filis bonorum parentum studia deserant, & ad vitia Iu olabantur; quod monstri instar est; eum filius imago sit patris;tales fuerunt filij Samuelis viri sanctissimi,de quibus ita scribitur, i. Reg. S. Et non ambuliuerunt iiij i ius in is eius: Sed declinauerunt post ait Aliam: acceperunt ae munera, ct peruerterunt iudicium,&c. Vnde Iosephus o. Antiq.c. s. recte hoc usus exemplo aduertit,non semper patribu, similes nasci filios. Hi nanque cum paternis, atque adeo optimis praeceptis fuerint imbuti; liena tamen vitiis saxarunt, tales etiam sunt,qui vitia parentum, non virtutes imitatitur. Fuerunt in Adam veritatis, & salutis studia: fueriat in eodem affectus ad cupiditatem boni commutabilis. Quid miseri sequimur I dolenter id explicat Bern .serm. i. de aduentu Domini: sic enim ait: infelices Ab emam,omi s veris, Iutaribus di I, caduca pausis,et transitoria quarunt. V. Recte a Boetio lib. 3.de consol.prosa 6.dictum est, dum agit de nobilitate: Si quid est nobilitate boni, id esse arbitror, ut imposita nobili necessitas quaedam esse videatur, ne scilicet a maiorum virtute degeneret. Huc pertinet illud Cic. r. . Odios m est cum a parentibus dicitur:O domus antiqua, heu,quam dispari Domino dominaris'Quadrat etiam in hunc locum,quod Plato ait, in Dialogo, de Attica nobilitate, siue antiquitate: iurum (inquit) gloria ne abutamini, o diri Uthiniems,neque eam expendatis,eroget quescientes nihil impius posse viro accidere,quam honorandum esse,non obpropriam virtutem,sed propter virtutem, O gloriam maiorum. Gloria enim parentum naris praeclarus magnifici que thesaurus est, si accedat imitatio. Vti vero pecuniarum s honorasmque thesauro, est hunc ad posteros non transferre, turpe,est tara generositate indignum est , &c. Quod autem ait Arist. i. Polit. .& lib. 3 .cap. 8. Ex melioribus,meliores procreari:quo sensu Lyricus ait:
Portes creantur forti sis bonis Uin iuuencis,esim equis patrum Virtus; noc imbellem feroces
Ita accipe,ut intelligas,bonam naturam, isciplina indigere; imo, de Dei gra- . tia. Nec enim Salomoni satis fuit,quod ait, Sap. 8. Sortitus Am animam bonam, id est,in lucem editus sum cuim indole,& propensione ad virtutem, &sapientiam; nec quod patrem habuerit, a quo praeclare cruditus fuit; quo minus de illius silute dubitemus; ne plus aliquid dicam. Vide D.Thom. I. 2.q. 63. art. I. ubi quaerit, utrum virtus si nobis a naturai Merito ergo laudatur Timotheus,
Nobiles Imaioru visis tute non degenerandi necdilitate quadam co- pelluntur. Cie. I.ossic.
45쪽
Excitat Paulus Timo theu ad virtutum pra xim Theodor.
D. August. Bene uti gratia Dei, vide est. Prosper. in ibi sent.
,3 SECUNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
quod ab honestis parentibus,& virtute praeditis progenitus, eoruna dein, &honestatem sit imitatus.
VERS. 6. Propter quam causam admoneo te, ut resuscites gratiam Dei, quae est in te,per impositione manuum mearum. Graece; A s, manere si et rei premta cra , d ex impe Eurycia o evrum c edi Mis mis my χe M l . I. Iostquam Timotheum laudata fide materna , & bona ipsius indole; sibi
L conciliauit, subiungit hortationem, qua efficaci oratione illum excitat ad exercitium de praxim virtutum: Propter quam causam inquit;) quasi dicat,ut interpretatur Theod. Haec cum mihi de te sint persuasa, hortor te, ut animi tui promptitudine, de alacritate excites gratiam spiritus, quam accepisti per meam ordinationem; quomodo enim oleum lampadis flammam cincit vehementiorem : ita animi promptitudo, dc alacritas attrahit gratiam spiritus. Haec Theod. suffragatur huic interpretatioui D. Chryso. sic enim ait: idcirco, quia sidcin tuam integerrimam non ignoro, alacritate tibi opus est, ut exsuscires gratiam Dei , quemadmodum ignis indiget lignis, ita & gratia alacritate nostra opus habet, ut feruere perpetuo possit. Gratiam autem Dei, interpretatur hoc loco D. Chrys quem sequitur heophil.) eam , quam acceperat Timotheus ad Ecclesiae institutionem, ad perpetranda miracula vel ad omne religionis obsequium:quippe hanc vel extinguere, vel excitare in nobis est. ldcirco, de alibi ait, Spiritum nolite extinguere, i .Thessit. . Is enim angore animi, &negligentia tabescit,&extinguitur: vigilantia vero, & diligentia suscitatur,& elucet. Vult ergo D. Paulus ne gratia, quae Timotheo data est, ad multos diffundatur; de veluti Gro fertili commissum semen croseat in utilitatem Ecclesiae & magis, magisque in dies estimescat,ut Occumen. hoc loco exponit. Vnde in parabola talentorum, Matth. is. Dominis laudauit eum, qui esceptis ad
negotiationem quincti, talentis,totidem talentorum accessione,decem retulit, a raterea
audiuit, Euge sirue bone,Bec. Illum vero qui talentum unicum, quod acceperat, metu domini in terram defodit, obiurgauit, dicens: Seme nequam,ctc. silebas, quia meto,drc. tollite ab eo talentum, O date et,qui habet decem. Sc. Habenti dabitur et abundabit. Erc. Particulun habenti, exponit D. August. lib. i. de doctrina
Christiana,cap. t.bene utenti gratia Dei. Additque dona, & beneficia Dei, siue illa gratum faciant habentem, siue sint gratis data, augeri, & cumulari, si illis
bene utamur. Qilare gratiam Dei excitare hoc loco,idem est atque in Euangelio, talentum multiplicardi, ut constat ex D .Prospero lib. sententiarum,ex lib. sententiartim D. August. sententia 's. crescus inquii pemper faculta gratia,dum usu maior efficitur, ct chantate elicior. Vult ergo Paulus, ut Timotheus excitet gratiam,quasi qui sopitos, flain & labore ignes suscitat. Primasius, sic exponit; propter quam causam admoneo te ut resuscites gratiam Dei,quasi tribulationibus dormientem,&c.
II. Hic locus admonet nos,ne desides simus,& otio diffluamus, ut enim ait D. Basil. in constitutionibus Monasticis, cap. s. non eo consilio Dominus hominem finxit, ut segnis ac languens desideret; sed contra potius, ut esset qui
se in laboribus honestis exerceret. Quandoquidem & primo in paradiso Adae
46쪽
praecepit, ut laboraret,& paradisum ipsum custodiret. Deinde, postquam ille ex eo eiectus exulauit, sententiam tulit,ut pane suo,in sudore vultus sui vesceretur. Quod autem,quae Adae dicta fuerint, ec omnibus etiam dicta sunt, qui ex eo sunt oriundi;ex hoc liquido perspici potest, quod cum illum tantummodo nominatim Deus moriemulchasleriquado dixit,Gen. 3. Terra es,& in terram reuerteris: ad omnes tamen posteros calamitas peruasit. D. Hieron. epistola .ad Rust. Monachum, de vivendi forma, scribens, inter alia, quibus nititur illi persuadere exercitia virtutum, sic ait: Zeu uam de manibus o oculis tuis recedat liber. Discatur psalterium ad tierbum; oratio sine intermissone, vigilsiensus nec dantu cogitationibua patens. Fram Pince patientia. e ma scient am Scripturarum , ct camis vitia non amabis. Haec D. Hieron. Vbi etiam hortatur Rusti. cum ad laborem manuum : Facito (inquit ahquid operis, vi te simper fabolus inueniat occupatum, Sec. Ipse Hieron. fatetur sibi utile fuisse, ad carnis molestiis tentationes vincendas, studium Hebraicae linguae ob difficultatem, quam experiebatur , in stridentium anhelanti limque verborum meditatione. Resertibidem; quendam Graecum adolescente in ,qui nulla continentia, nulla operis magnitudine poterat carnis flammam extinguere ; prudentia sui Archimandritae resipuille : Nam Tater(inquit) imperat cu:dam viro graui, dii iurgi s atque conuitis; insectaretur hominem, et post irroeatam iniuriam primm et eniret ait queriamoniam. Vocati testes, pro eo loquebantur, qui contumeliam secerat. Flere iste contra mendacium: Nudus alius credere veritati. Suid multa I ita annis ductus est, quo expleto, interrogatus adolescens, Aper cogitationibus pristinis, an adhuc molestia aliquid sustineret: Papa (inquit uetuere mihi non licet refornicari libeat ' Haec ille. Quare in omni vitae sorte sua cuique est excitanda gratia. Et quidem D. Basilius non solum loco citato,sed multis aliis,suadet suis discipulis exercitatione,& laborem manuum; & D.Hieron. Rustico monacho: Caeterum non tenentur ad opera manuaria religiosi, nisi quando ordinis statuta eam obligatio-dem inducunt,ut bene aduertit D.Thom. 1.1.q. I 8 sint enim multa religiosis proposita,quibus suscitare possunt gratiam suae vocationis Me quibus Gregor. Nag. eleganter orat. I .de pace. Inter alia numerantur vigiliae, inediae, preces, lacrymae, callosa genua, pectoris conuerberationes, suspirium ex intimo cordis manans, pernox statio, mentis ad Deum peregrinatio,ienis inter orandum fletus audientium animos ad gemendum incitans. Laudat & modum coeno-bitarum, tum in publicum prodeundi; tum ab hominum frequentia secedendi illud ,ut alios erudiant, hoc, ut spiritus mystcriis imbuantur.) Et quidem utrunque adeo praeclare, ut de in media hominum luce versantes solitaria' vitae rationem sement,& in solitudine agentes, charitatis humanitatisque ossicia teneant, eorum denique vitam esse alta. Opes in egestites possessionem in peregris
nationes mam in contemptu, potentiam in infirmitate; prolem egregiam in caelibatur qui delicias aspernari pro delices habent; qui regni coelestis causa humilitatem amplectuntur; qui in mundo nihil habent ; ct mundo superiores Ann, qui cum in carne sint; extra caraum tamen uiuunt, qui propretione Deum habent; qui propter regni oem inopia laborant. O propter invitam regnant. Haec Nag.eisdem fere verbis, dolens,
quod aliquando his bonis caruerit. Ill. Iii Episcopo peculiaris gratia,quaria suadet Paulus, excitandam esse, illa est, quae per impolitionciri manuum a Deo infunditur. Id significant ea
Gen. 3 D. Hieron. Exercitationes honellae ex D. Hier D. Hierou Hebraeam
Religiosi noobligantur ad exerceda
Laudatur modus vive di coenobita
47쪽
o SECUNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
verba , qtta est in teper impositionem manuum mearum. Quasi dicat, ut exponit Theoph.Volo villiscites gratiam, illam ipsam , quam accepisti, cum ego tibi manus imposui, eligens te mystica consecratione in Episcopum;atque ignem istum,ne patiaris quasi cinere superposito,oeculiari; vehementiorem, & maiorem efiice; virtus enim, ut ait Tertuli. denotatone sui gaudet. Vbi aduerte, simul atque Paulus Timotheum in Episcopum consecrauit, gratiam statim coelestem, ac supernaturalem in eum decendisse tum ad signorum operati nem;tum ad doctrinam Ecclesiae recte tradendam,ut notat Oecumentui. Hoc coeleste donum excitari vult Apostolus diuinis negotiis ,& exercitiis. Nos quoque,nisi gratiam Dei e coelo nobis donatam quotidie orationibus, & piis operibus, veluti quibusdam flabellis, ut flamma coelestis eluceat, suscitauerimus,maud dubie experiemur spiritum frigere,& tandem extingui. Vide Aug. in lib.qq. mistarum, q. rao. ubi praesertim loquitur,de usu lectionis, & dochr
nae sacrae , & haec verba Pauli, huic argumento accommodat: Excitetur tin quac deuotio nosi a. quando ea,qua licet non ignoramur, recensentur, tamen . tale est ingenium natura nostra, ut torpescat,si usu Alfierit trictionis; quia sicut frium . nisimitatum Aerat aeruginem contrahit, va oe anima nisi sequenter exerceatur diuims operaraonibus. Suamobrem David ait illam beatum eis, qui die ac noZ e legendo m auatur , quia exercitatur desiderium anima erga opera saeviaria et se to exoc iio,c e. Illud tandem aduerte discruciari Lutherum,illiusque assc Ias, cum ala diunt, Paulum hoc loco mentionem facuntem gratiae I unothco collatse perimpositioncm manuum. Nec enim pollunt excludete lacram ordinationcm a. numero septem Sacramentorum, nec negare cousdiar in ea gratiam Ex op re operato, si hunc locum Pauli attente insipiciant,& alium isimilem huic in i . ad Timoth. . ubi ita ait: Noli negligeragratiam, quae irate est,qua data est tuu perimpositionem manuum. In his enim locis, & aliis similibus, manuum impositio iuxta interpretes tam Graecos quam Latinos, quantuncunque haeretici o strepant , pro sacra ordinatione accipitur. Vide quae amiotauimus in capit. epistolae primae cit
I. TDcirco accepimus spiritum,non ut pauidi simus, aut contrahamur metu, sed ut animo erecto, de excelso potentes simus aduersus tentationes : Occum opus es libere,& palam loquamur.Iniicit enim Deus aliquando spirituim formidinis, seu timi trutis quibusdam, ut in Regum voluminibus legimus, lib. r.cap. . ubi enim vulgataedisio habet: Metuit Dominis 'agore magno in die ilia supeγ Philisthim, O exierauit eos. Alia latera habet: Et cecidit Aper eos s rura Theophyl. Frmidinis. Hoc est(vt Cluilost. & Theophyl. interp tantur) metum illis in cussit. Nomen auterili dirimis hic accipitus , profrtitudine , ut opponitur ilia missitati, ut patet ex s. Et ite. 6. videtur autem D. Paulos , dum ait : Non dedisnobis Deus spiritum timoris, sed dirimis c. Meminille illius loci, Exod .ro. ubi dicitur: Cuns ab autem, populus videbat .lampades, O voces, et purim buccina, mememque smaritam in Pericrrui, ac pavore concul clerunt procul iccnetes m qua Theophyl.
Tertuli. virtus denotatione sui
August. Lectio Seripturae exci. tat deuotio
48쪽
loquatur nobis Deminus, vestrae moriamur,SCO aii Aso si ad populum, lite ti- paulo, hos
mera, . vult ergo I acii a CO LAcuit ira Iloriari eis pulum ad laborum, post latui disti-
mortem suam illi imminentium tolerantiam. Non enim linquit) dedit nobis pulum ad la-Dem,ctc. Quae verba sic interpretatur Theodor. sanctissimam spiritus grautiam dedit nobis Deus, non ut pericula pro pietate timeamus, sed ut diuina et hiisti
virtute praediti, ipsum quidem ardenter amemus: nostri autem animi perturbationum motus insolentes castigemus.Haec Theodor. Quare insinuatur his Theodor. verbis sipiritum gratiae, quae nobis donatur in nouo Testamento, idoneum est se ad serendas de superandas t etationum molestias; nec timore oportere addi
ci,instar illorum,qui sub vetcri Testamento vjuc balit, eos, qui Cluisti fidem
II. In hoc Apostoli testimonio, ut admonet hic Beda ex serm. D. August. Beda re D. de gratia,& libero arbitrio, cauere debemus, ne nos arbitremur non accepis August.so spiritum timoris Dei, quod siuae dubio magnum ust Dei dolium; de quo Isa. Isa. t r. . I i. Requiesces super eum Piriti sapientiae, or ini: Vim , P ratus Senite Spiremis.s inti ct sit titudinis iratus timoris Dei. Non , quo timore Petrus Chri- stum negauit,led illius timoris quo spiritum accepimus, de quo dixit ipse D tminus Iesus, Matth. io. Eum timete , qui habet pote titem, S corpus, O RUimam Matth. ro. perdere in gehennam. Ita dico vobis, hunc timeteri Haec Beda,ex Augustino de spi- Timor lau- ritu fortitudinis, qui coniunctus est cum timore diuinitus nobis dato, dam. dandus est, nans cum duntaxat,qui pusillanimitate inducit. Ita Apostolus ad Rom.s. Glo intrum
mamur in tribulationibus, sciemra quoniam tribulatio partemam operatur, patientia munieat.
probationem, probario stem, lyra autem non confindit: quia charum Dei diffusa est in Rom. s.cordibus nostris per Spiritum paneium, qui datus est nobis. Itaque iuxta Paulum,non per nos, sed Spiritum sanctum, qui cum dono charitatis donatus cst nobis,e ficitur, ut tribulatio non auferat, sed potius operetur patientiam,Vnde Aug. August. in lib. de correptione de gratia, ait necessariam nobis esse libertatem spiritus, Libellas sp
dono perseueranti e munitam, aduersus tot ac tantas tentationes, quae in pa- mus eu domradito non fuerunt ; ut cum omnibus amoribus, terroribus, re erroribus suis ''p'rigrum vincatur hic mundus. Hoc (inquit Sanctorum martyria docuerunt,donantem illo a quo misericordiam consecuti sunt, ut fideles essent, a quo acceperunt vineamus spiritum non timoris, quo persequentibus cederent, sed virtutis & charith tentationes iis, de continentiae,quo cuncta minantia, cuncta nutantia, cuncta cruciantia 'superarent,&c.
III. Merito dubitabit quispiam, quo reserendum sit pronomen nobis ad Christianosne omnes , an ad Episcopos, de sacerdotes duntaxat, quales erant Paulus,& Timotheus;& quidem spectatis circunstantiis cum inter Episcopos & sacerdotes sermo sit, praecesseritque mentio sacrae ordinationis, ad Episcopos praecipue inter quos sermo habetur, referendum est pronomen nobis,ac proinde ad omnes , qui per manuum impositionem sacerdotes,vet,Episcopi ereati sunt.Omnibus enim rite ordinditis ab Episcopis,tanquam Apostolorum successoribus, & populi Dei rectoribus, peculiaris quaedam gratia in- Niee r. funditur ut docet fides orthodoxa contr3 rentationes.Vnde Niceph. 11.E l. bb ii, historiae cap. i . Episcopatum cum Baptismate recte comparat, dc utrunque i qm delictorum remedium et se ait, ut patet (inquit) cx sacris legibus. Hoc insum Uetho,
49쪽
Chrys hcim. propriὶ pertinent ad statum Episcopi. Vide etiam D.Chrasiost ono. O in Acta x hom.1 .ubi expendit illa verba contextus f. finiitrantibus autem tilis. omino Acbii, O ieiunatibus,dixit Spiritus sis elus,Segregate mihi Barnabam,st Saulum, Se. Ad-. huc(inquit, Barnabat prius meminit, nondum Saulus clarus erat, nondum signum aliquod fecerat. Segregate linquit Barnabam, O Saulum , in opus ad quod vocatu eos; tunc ieiunantes,et orantes,ct impositis manibus letos dimiserunt. Haec ver-chi solae ba ta interpretatur D.Chrysos .Quid est ministrantibus praedicantibus .Quid est, Segregate mihi in opus' In Apostolatum. Vide iterum a quibus ordinantur A Lucio Cyrenensi , ct e Manahen, imo a spiratu. stuanto enim per ae humiliorrierant, trinio purior Dei apparet gratia: Cum ait purior, non intelligas maiorem, sed synceritatem gratiae diuinae, quae in Sacramentis ministrandis dignitatem, , a vel indignitatem ministrantium non respicit: ordinatur iam in Apostolatum, Malot boni. ut cum potestate praedicet. Haec Chelost. ubi vides potestatem & gratiamtas ordinan- collocatam suisse Paulo in ordinatione iuxta Chrysost. non tam , Lucio Cy-xium nihil rem si & Manae, qui ei manus imposuerunt, ut probabile est, quam ab Spi- meri .es A ritu sancto, sed quomodo ad Gain . ait ipsemet Pauli quasi gloriabundus, mis linati. ab homipibus, neque per hom i. Respondet Chrysost. licit, non ab homivibus, si Galat. i mani festet, qtuia non homo il lum vocavit neque adduxit. Dicit,nec per homi- Paulus post nem, quod non ab aliquo missus est,sed a spiritu.Idcirco subdit Lucas: itur ira oldinatione si quidem misi a Spiritu descenderunt in Seleuciam, O c. Colligamus ex hoc loco,pxx is uix inquod supta annotauimus Paulum de Barnabam Antiochiae fuisse ordinatos, nidi . & ibidem praedicasse, dcc. Itaque ut Hieronym aduertit in cap. s8. Isa.sacra orialia. s g. dinatio clericorum, non sollam ad imprecationem vocis, sed etiam ad manus impositionem gratiae particeps fit.Quaeres,cum sit magni momenti,iure optimo epistola praecedenti dictum est Timotheo,imo cuilibet Episcopo, Matius cito nemini impolueris,hoc est, neminem temere ordines. IV. Potest etiam particula nobis, referri non solum ad Apostolos,& Episcopos,sed etiam ad omnes Christianos. Non enim solum recipitur,itasinu, quod vertit Latinus interpres'araam: Erasmus vero donum post diuum Am- Ambio si brosium in sacra ordinatione,sed etiam in Baptismate.
I. Uod nouum Testamentum differat a veteri, notum est. Inter alia vero Idiscrimina, illud a Paulo significatur, quod timor cetat in veteti lege: in noua autem, conceditur vitius,ut vulgata editio habet; sive,ut Graecus codex legit petiuit,hoc est, robur & potentia ad perferendos labores & insignis in Deum & in Ompe genus hominum dilectio. Vnde August. tom. I.de moribus Ecclcsiae cap. 18. Praeual et in verere testamento timor,amor in nouo: quia ibi seruitus, hic libertas ab Apostolis praedicatur. Et in lib. aduersus Adimantum cap. 16.Deus veteri homini fugienti, tanquam Dominus opposuit, quod timeret e & nouo redeunti tanquam pater aperuit, quod amaret, &c apposuit Dominus illi antiquo populo supplicia quae timeret:in ipsa vero legis promulgatione tonitrua procellam, ignem. Quibus rebus turbatus populus dixit
Moysi Exbd. xo. LMquere tu nobis er audiemus: non loquatur nobis Deus ne forte moriamur. . Et Dcut. J.Si audierimus et lir, vocem Dei, mentemur. Imo ipse etiam
50쪽
Moyses horruit, ut ait Paulus ad Haebr.i1. Et ira, inquit, terribile rem quod m-debatur. Emo es dixit,Exterritus sum O tremebundus. Unde Exod. 1 o. Moyses sic populum trementem alloquitur, ut probaret de , rivis Dcus,ct is tereor idius
esset in et ebis, ' non peccaretis. i
ii ii, holio iuuieta Testamento aperuit nobis Deus Patex, tanqssam si b/
quod amaremus,nempe viscera paterna, Sacramenta, ingressum ad aeternam felicitatem, proposuit Christum astixum cruci qui Cant.s .dicitur,Totus de ii, rabilis. Promulgatur a diuo Petro nouum Testametum ipso die Peotecostes,in quo Spiritus sanctus, qui amor est, apparuit in sono deicaeli, i& in linguis igneis,omnia hic spirat amorem;Vnde ad Hebr. i 1. Non accessitis adtrae labilem montem O accessibilem ignem O turbinem,or vocem verborum. quam qui audiem runt excusuerunt se, ne eis fieret verbum: sed accessi ius ad Sion montem O ciuitatem Dei tituentis, Hierusalem caelestem , est multorum millium Angelorum frequentiam, etc. In veteri Testamento Deus Saboth, vexillum extulit timoris; in nouo autem Testamento, vexillum extulit amoris, Cant. t. ait Ecclesia, ordinavit mme charamtem: in Synagoga vero orianauit timorem. Ex Hebraeo verti etiam potest: Uexilium eius superme amor. Quali vexillum Synagogae insciiptum habeat timorem,vexillum autem Ecclesiae,pro tessera habeat amorem. III. Porro quam conueniens fuerit rationi, ut amorem praecederet tim amor, explicat August.tract.y.in epist.Ioan ait enim,Timor quasi locum praeparat charitati: cum autem coeperit charita, habitare, pectitur timor, qui ei praeparauit locum,ti nullus est timor non est qua intret charitas dicut Didemus perstrum introduci linum quando aliquid suitur seta prius intrat sed uisi exeat, navi uccedit linum es ii
morpramo occupat mentem: non autem ibi remanet: quia adeo intrauit, Ut introducturcharitatem.Haec ille. l 2 .
IV. Hi ergo Paulus pulchra quadam antithesi usus, non dedille nobis Deum in noua lege spiritum timoris, qui frangit animum: sed virtutis siue potentiae, qui addit animos ad laborum de discriminum tolerantiam. Per spia ritum autem amoris siue dilectionis. pollumus dilectionem erga Christum intelligere,de qua ad Rom. 8. Quis nosseparabit a chantate Christi tribui. o. Vnde Augusta b.8 3.quibus q. et smeque mors sinquit neque ullum genus mortis metuendum est homini Christiano. Possumus etiam intelligere dilectionem, qua nos Christus dilexit,&tam multa nobis contulit beneficia; de qua ad Gesar. E. Dilexu me Ur tradidit seipsum,Sc. & in Apoc.c. I .dalexit nos S lauit nos in sanguinesu. Quid si intelligamus charitatem, quae nobis non per modum actus sed per modum habitus conceditur=de hac ad Rom. .dictum est, aritas Dei Susa est in cordibus nosseis.Vide D.Thom.I.1.q. I io.art. I.& 2.ubi quaerit, ponat ne gratia aliquam qualitatem in anima E Ad hanc sententiam facit quod in cap. Maiores, de Baptilmo & eius effectu;& in Clem. unica de summa Trinitate,hi mentio habituum iniustarum,& sententia quae asserit hos habitus a Deo insundi, eligitur a grauioribus Theologis,atque adeo vera est,& omnino certa; imo videtur definita a Concit rident. ll. 6.in decreto , de iustificatione cap. . Dicitur enim ibi, ChantasiDei dissunditur in cordibus eorum, qui tumst cantur,m ipsisanharen, & Can. O.Si quis duxerit hometras iure ara,riuola ' catorum remi ane, exclusa gratia, oe chamate , quae in cordibus eorum per Spiritum sanetum dissunda/ur, atque illia inharean, aut etiam gratiam, qua iussi ca-
nagogae praefert timorem Ecclesic