장음표시 사용
61쪽
s SECUNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
raritatem suam agnesium, O Grassentur, lucem accipiant, e salutem: ct qui recustii, excalcetur: hcc est, qui videre sibi videntur, carisiant sic enim explica unc August. locum D. Au in Ps lib.a i .contra Faustum cap. t. quo etiam sensu dici-PL' - . . tur et Corin. . Deum huius seculi, id est, diabolum, infidelium mentes excae o solui cares non Euangelij, sent autem haec intelligenda de te- Deu Euius probis,non autem de omnibus hominibus. Omnes enim pr*destinati, licet seculi cisans terdum caecutire videamur, magnisque impliciti criminibus vivant, tamen . intaciei, ad salutem tandem illuminabunt ut constat,docetque Aug.ca. aib.de prae a destinatione Sanctorum. .
chri usmot I V. V Xcitat nos hic locus ad gratias Christo agendas, ob praecipua a uentis victor. . in tus eius beneficia, estruxit enim mortem, quia eum, qui mortis habebat imperium,id est,diasolum uicit, & stimulum mortis, quod est puccatum,in cruce confregit, omnibus obtemperantibus sibi, immortalitatem. v. vitam promeritus. Nec solum mortem aboleuit hoc est, peccatum , quod Est cata lacni ortis,sed etiam legem Mosaicam,quatenui octasio erat pecca i,omn- . Ad iane 'tali ain allusit Paulas, i. Cor. i s. dicens: Cum .iralem morosem ii tale hoc, ni cet corpus,induerit immortalitatem. tu cft strano, qu scriptus cst, Osex. i Labsorpta est mora,ctri Deo autem gratias, qui dit resbia messimam per Christum, scilicet aduersus mortem & diabolum. Magni faciet hoc beneficium, qui re- cordatus fuerit ante aduentum Christi a nemine quantumcunque sanctissimo non timeri mortem,cum ad inseros omnes descenderent, &.coelum claucii Tis', sum esset. Vnde Chrysost hom. s. in Marcum ait: Antequam Chrastus nobis co h q - - ' aperiret,omnes Sanctorum apima ad inseros descenAbant. Abraham talis ac tanes in s ues apud inpros quis non ad inferos ' In lege igitur Abraham ad inferos descendit i in
viri Euangelio autem latro inparadisi in ascendit,oc. -
in P, V. Aduerte boc loco;Mortem, peccatum: legeta Mosaicam,quasi arma Vs 'se hq olim suisse diabolo,quibus confidebat,& genus humanum oppugnabat: Misit mollem autem aranis spoliatus dicitur 1 Christo Domino, Luc. i i. ubi meminit victo
ictoria. riae ab e eportatur: Cum Frtis armatus custodit virium suis , &c. Mar' autem ut ii, vocabulum non solum refertur ad mortem corporis sed etiam animae, quae poc. peccatum est,& ad supplicium aeternum pertrahit,quod Apoc.1.vocatus, mira Arumsraii . secun abie qua August iv de ciuaeἀpMumo,Eorum qui non pertinent ad N rum eii, talem Dei,erae miserta sempiter A quae etiam secunda meo dici, quia neque am-. bi vinere decenda e i,quae a vita Dei alienata erin,nec corpus, quod aeternis laboribus si biacebit. At per hoc ideo durior isti secunda mors erat, quia 'viri morte non poterit. Ibi aute ' insor premanet,ut a stat natura perdurat, visentiatriqui utrunque ideo non deficit,ne poena desciat. Haec ille. Ab utraquo morte nos Christus lia bctanita a morte corpo(is,spe resurrectionis,a morte animae, per liberationem v L ir heccato De resurrectione agat Tertuli uili de reiat inone caluitii iducia. ' - . '(inquit
62쪽
ra v. s. v E R b. X. i miquit Chri ianorum re urrectio mortuorum. Nam credentes sumus, foc cresere deritas cogit sed vulgus irrigh,existimans Fibi veressepost mortem Ar ero ridebo et di Rc Peindecolligit, philosophis primariis non suisse ignoratam' omnino is resurrectionem, licet huic veritati es rem miscuerint, vi cum Platonici qui- dam dixerunt,Euphorburn in Pythagoram, Homerum in patium fuisse m- Η 'eriri
v l. At vero Gregor. Narianet orat in Pascha ita Christi beneficium,quo G ab utraque morte liberari semus ommendat: s r, inquit, factus est . ut Chri xuia,
nos illius paupertate ditescamus: rui formam accepit . ut nos liberialeii re ' icipiamus, Descendit,utieuehamur;tentatus est,uc vincamus et contemptus est ''
ut nos gloria assiciat:morruus estis vrseruet: ascesidit, ut ad seipsum trahat humi prouolutos in peccati lapsu.Id paulo ante,Heri cum Christo in crucem agebah; hodie simul glorificos . Heri commoriebar; hodie simul ut ficor. HE. Resure ora,consepeliebar;hodie simul resurgo,aec. Hinc patet,quanta st Christi virtus Christi no- pote 3tia, qui mortem nostram moriendo destruxit ,& vitam resurdendo ' - st x reparauit, canit Ecclesia. Hinc etiam constat auelitum illi debeamus. vidi '' disti inquit hoc loco Chrysost. potentiae magni inem; vidisti rursus muneris Cht si 'largitatem,cum ait Paulus, Illuminauit auterii vita,&c. Piimasius veto se alti Prima Gratia potentiae suae destruxit pecuata, quae mortem generabant, & donauit atque ostendit,quo modo vita sue incorruptio quaerereturaugust. tract. . in Ioan. ita loquitur de vi horia Christi aduersus moriem& diabolum mortis autorem:Magnum est hoc spe re portentum,orbem terrarum,uinctum leonem sanguine agni, de deducta dedentibus leonis membra Christi ,& adiun- mmul cvrpori,&et Vli . aulammam,&c. huc est,itice sua nobis vitam ostendit, .
ut intelligatum,qxia in re ea postra si i& quomodo obtineri possit. Adit ,
dij - loqui de vita aeterna quam per Euangelium in Ouid sit Eua rq qm in idii Tatem enim vitam nobis attulit Christus, gellum.
qq se V instrum* num& lix nunt angelium dicatur,&apud Hierony PLaemia lint quae ob iucundum nuntium dantur. Vnde ad x Atate. O fui tum Em meta quae rium nescio. usus tamen Christianae Reipn- V blicae obtinuit,ut pro sola annuntiatione fiatu is Christi aduentu obis allatae, 'capiatur per antono assiam. Liberationis enim a carcere, aut a morbo opthius nuntius licer Euangelium dicatur a profanis scriptoribus : 1 Tlleolo is ta- 'o ut quam inimbivsserim solet.sic accipitur cap. 1.ad Rom.Non Rom. i. '
post Chi ost veri, illa, Theodit nWn significare etsi uni operum, sed spem. Christus Ciu V' crepyri ' rvdque Praestiterit rei sia: nobis tamen in spe tau-
rum, & inortem destruxit& am dedit immortalem: 'im inquit Theo
63쪽
hises aquam O diligentiam agricultura , sed tamen poma nonformat, O c. Hinc Matth. 13.prohibemur ne vocemur inuicem magistri, quia magister noster onus est Christus,sitne cuius interno magisterio Si gratia, nihil homo potest operari, etiam ii Apostolus sit. Nihilominus expositio Graecorum Patrum magis idonea est,& literae consentanea.
X. Obiter notandum est,non solum hic,sed etiam i .ad Tim. 1.3 ad Rom. ii.& i s gloriari Paulum, quod a Deo elecisus sit magister gentium, quas ea nota & titulo a caeteris differat Apostolis : Quibus in locis etiam praedicatorem se vocat.Vnde D. Hieronym.in epistola ad Pammachium, eleganter inter alios titulos quos illi attribuit,tonitruum gentium eum vocat. Ignoratam enima multis vocationem gentium ad Christi fidem in principio Ecclesiae , ipse praedicatione sua aperuit,& mai)ifestavit.
V ER s. ret. Ob quam causam, S haec patior,sed non confundor. Graece re taetra, et G, ἀ- Sc ramis vos et .
mat pomum. Matth.2 3. r.Tim. r. Rom. II. ac Hieron. Paulus toniis truum geomtium
I. T T AEc patior,in quidquia dosiorem me gentium,S: praedicatorem profi-1 Iteor, & ministerio mihi tradito non desum. Illam enim sequitur doctii nam,quam inculcatiPet r. r.cap .s .mmo De um patimur, ut homicida, pia Ut i Petri.
Christianus, Sc. vapulabant Apostoli,& non crubescebant, quia non ob aliud christianusquam quod Christum praedicarent, contumeliam patiebantur, Aetis. ita sere a '' sy'b' interpretantur haec verba Chrysost. neophyl.S: re Graeci;&ex Latinis,Pri- ptatae 'U'masus. Aducitit Theoph.ostodi operibus a Paulo discipulo,id,quod saepe eum Aet r. docuerat verbis, non decere eum , qui pro Euangelio,aut Christi fide aliquid Chrysipatitur, pudore suffundi apud iudaeos aut Ethna cos: huiusnodi enim amictiones,& gloriam afferunt antristo,& Dei auxilium,ut Oecum.ait. Oeeum. II. Ponderat Theod.enarrans haec verba:Ob quam causam, Paulum 1 gentia Theodor bus, quarum causa in vincula coniectus est,nullum recepisse beneficium, nec grati animi fgnificationem ullaimverbera & opprobria pro beneficiis passim dum suo magisterio fungeretur,pertulisse.Illud nimirum adiimplebat,quod dictum est Ananiae Act p.a Christo ,et ade quoniam vas e Ignis, dic. Ego offendam AS . . iai quanta oporteat eum pati pro nomine meo,ctc. Omnes tamen illae tribulationes, quas causa praedicationis passius est,non inualuerunt ad perniciem, sed potius ad coronam victori iuxta August.in lib.expositionis inchoatae mist.ad Galat. Augusti in fine.Quod hic Paulus insinuat, cum ait ,sed non confindor.Recte nos admonet hoc loco D. Ambros ut consideremus quemadmodum Paulus praedicans Ambiosi donum Dei ap id nationes, statim expertus est diaboli insidias incitantis in illum Romanos ,&potissimum Neronem , Dolebat enim populum praedicatione sibi eripi. Nequis miretur, si similia, cum recte a re coeperit, patia- Odium vera tur. Sic enim natura comparatum est, ut odios caeteris lint,qui testimonium ras Parita perhibent veritati. Particula illa non confundor,si verbum Graecum spectes, significat,vom erubesco, siue non a Ficior pudore. Dixerat supra, Noli erubescere Euangelium, cre. Nunc confirmat suo exemplo non esse Timotheo erubescendum Non enim pudebat Paulum vinculorum ; quibus ob Christum constrictus erat. Vnde D. Ambros Non confunditur(inquit D. aulus.&αquia in hoc secu- Ambrosi ius est , quod pro tribulationibus istis magna promisia, & mercedem sperat.
64쪽
coniuncta cum bonaeon scientia. Erasmus. D.Thiam.
Primasius nolitam locordiam vedicans ait:Non erubescit Taulus in rateris, tam nos in silis opprobri s confundamur,OC
VERs. 11. Scio enim cui credidi & certus sum, quia potens cst depositum meum seruare in illum diem.
cruciatus patientur, consoletur. Non confundor, inquit, quia scio Dominum habere veracem, & fidelem; qui sui causa affictis , quae promisit haud dubie praestabit. Ita exponit D. Ambro. sic enim ait, Spe,& fiducia magnificentiae Saluatoris securus est, quia quod commendat illi, in tuto est. Quid autem illi commendat, nisi salutem suam 3 ut hic, pro illo patiens salutem inueniat penes illum, cum coeperit iudicare, ut puniens infideles, istum dignum aete na vita pronunciet. Haec Ambros. Cui consentit Primasius. Fidem , inquit, quam Uud me ipse deposuit,conseruabit ; quia meis viribus, sine illius adiutorio, seruari non potest,&c. Theodor.etiam sic exponit:Bono enim sum animo, & confido respiciens ad illius potentiam; quod quantam mihi praebuit Spiritus gratiam, integram seruabit, usque ad suum aduentum, &c. Non est ergo sensus Graeci sermonis: Non ignoro, cui confisus sim. Verum haec est sententia:Scio quod is,cui credidi, potens est seruare depostum meum. IV. Quanquam Potest & hic esse sensus:Noui eum, cui credidi: & ce tus sum,quod potens sit,&c.Denique siue ex Graeco ita vertas: Noui eum, cui credidi, O certus pum,quod is potens est,sc. Sive coniunctim, Scio, certusque lum, quod is, cui credidi, potens est, . ut vertit Erasinus; eadem ferme redditur sententia.Aduertit D.Thom. hoc loces, verbum sciendi reserendum esse ad virtutem Theologicae, cui salsum subesse non potest, quatenus nititur potentiae
Dei promittentis; sicuti neque fidei; quia scilicet unitur primae veritati; Hoc enim sensu dicitur ad Rom.s. Spes non confindit, id est, non fallit. Miratur hic Theophyl.Pauli spem: Deus bone , inquit, quanAn hae fiducia ' quam indubitata oesycte. Tam insignis fides, & spes,iam inde die suae conuertionis iniecta est Paulo, Act.' cum Christo credens, se totum in illius tradidit obsequium .dicens, Domine quid me vis 'cere, Hinc illi fiducia de sua salute.Idem vero significant haec verba, scio, o rerum hum. Quomodo hanc Pauli spem imitabimur' Respondet August.praefat. in Psal. 3 o. Qui diuit habere bonam spem,habeat bonam
conscientiam; vet autem habear bonam conscientiam, credai ct operetur,ctc.Verbum
metrvae Rae, hoc est, credidi.dubium est an significet fidem habere dictis,an potius credere, actu fidei, vel se totum alicui committere. Mihi probabile est, omnes has significationes locum hic habere: quasi dicat, Paulus, certus sum, quia is,cui me de caelo vocanti fidem habui, cui me totum commisi, &c. potens est.D. August. in lib. quaestionum mistarum ex nouo & veteri Tenamento '. i i s .ex his verbis, Scis,cui credidi, Oc. infert, Paulum nouisse non solum obscure per fidem , sed etiam euidenter per rationem naturalem, fidei suae r ii cm ; non quidem secundum omnia, sed secundum aliqua, quae ad fidem
65쪽
potissimum pertinent, quale est, quod Deus sit omnipotens & remunerator operum, & alia quaedam,quae non solum per fidem agnoscimus,sed etiam per
rationem naturalem cognosci pollunt. Fidelem enim hominem, inquit August. August. etiam in hac vita degentem adiuuat hirum sanctus, Ut intellam rarionem Dei sua: tunc enim plenum habe gaudium credulitaris suadi quod credidit, intelligat. Itaque albitratur August. Paulum fidei suae rationem sciuisse,siue per discursuiu, siue
V. Multis modis D.Chrysost.interpretatur hoc loco transsantium depo, Chrysost. siti vocabulum, Suid est, inquit, deposivum' Fides atque praedicatio. Hoc enim qui deposcit,ait Paulus, integrum inmolatumque peruabit dimnia patior,ut ne huiusmodi ' rum 'ihebrus expiletur. Nullo super his rubore splfundor, dum sides fruetur inuiolabilis. Addit Chrysost iue eles ipsis deposivum duit,quod apudse Zeus ipse depositit,aut certe, quod ipse apud Deum.Haec Chrysost.quem sequitur Theophyl.qui addit: TheophrLvel depositum dicii mercedem seu campe Iionem laborum, qui enim boni qua quam agit id veluti apud Deum isthuc reponit, vi per ipsum coronetur. Quo sensu dicitur infra cap. . Bonum certamen certaui , Te. & a Christo Domino , Matth. I p. dictum est adolescenti ; Si vis perfectus esse,vade,ct vende omnia, qua habes, ct habebis thesaurum e depositum in caelis hoc es praemium vitae aeternae bonis operibus a Deo destinatum. Possumus etiam intelligere nomine depositi, gratiam, quae est instar thesauri,de quo E.Cor. Habemus autem thetaurum ictum in vasis x. Cor. Atilibus, hoc est, in corpore corruptioni obnoxio. Placet haec interpretatio Theodoreto, quem citauimus. Perseuerantia enim ingratia accepta, donum Dei est, nec Ab meritum cadere potes uxta D. Thom. i . 1. i o .art. i. cim ex sia libe- 'Thom. raptave D i dependeate aliter non permitteret Deus aliquando quosdam iustos cadere Pqilavera in peccatum e quosdam vero peccatoras imi an. Cum ergo Paului inter electo Aerat ita dori uri
elicii mus, ct in gratia iuxta communem sententiam censima us ; ct frae per reue- Dei est. lationem , de ea re certus consistere ause a Deo ct gratiam, S donum in ea per sinerandi accepi escio cui credidi. .
VI. Quod autem hoc loco nisigne Dei beneficium in se collatum te
rens,potentiae potius meminerit, quam bonitatis,aut alterius attributi: prompterea fecit,quia voluit virtutem & essicacitatem diuinae praedestinationis em Dei, primere, facta potentiae mentione: quod attributum caetera omnia includit: Mcum vel unum Dei attributum infinitam contineat perfi ctionem iuxta Theo- eludent. logos. Consolatur autem se, & omnes praedestinatos, consideratione potcntiae Dei, volentis omnes hcshines fluos facere, ut dictum est, i .ad Timoth.E. Cer- i Tim.a. tum enim est, quos vult saluare, eos salutem consecuturos esse. Recordationisque potentiae diuinae ad spem promissi praemij humanam erigit infirmita- .
tem, ne succumbat in aduertis. Vnde cum Paulus, Ach. Eo. vltinium valedice- AE .eto.ret Ephesi, omnibus Asiae Episcopis ,& Christianis , quasi amplius eos non essct visurus: Et nunc (inquit commenda vos Deo, ct verbo gratia ipsius,qui potens est adificare ct dare hareditatem in sanIficatis omnibus. Et ad Rom. . commen- Rom. . dat fidem Abrahae,quod Deo promittenti, rem, quae vid batur impossibilis, fidem habuerit, oculis ad diuinam potentiam adiectis, potius qu&m ad rei promissae dilficultatem; sic enim ait: In repromissione Dei non hora i di den- Promissane ira, sed constriatus trade dans gloriam Deo,plenis esciem . quia quacunque promi- '
66쪽
considerans Dei potentiam non dubitat se a vinculis liberatum iri, ad potiundam promi ssam in caelis faelicitatem. Hinc Fulgent .lib. t .ad Montinum, Ideo in Dei promissis,uioli Sit,nuda est 'ISM:quia in faciendis nuda omnipotentis est di curatas. Agit August.lib. de correptione cap. ix. de essicacitate diuinae operationis in saluandis praedestinatis. V II. Admonet nos hic locus Pauli ut spes nostras in Deo fixas habe mus, id quod Patres fere omnes docent, quos citat Antonius Magnus Monachus, non ille quidem Agyptius, sed alius quam habes tom. i. Bibliothecae spe, iri Deo Patrum.Sic enim ait serm. s. O In tempore tentarionis non ad humanas spes re. figenda. curramus in lacrymis potius, ac in desulla oratione Deum deprecemur, se enim auxilium ex afflictione percipit, qui humanum auxilium ut vanum con- Chrysost. temnit. Impossibile est (inquit Chrysost. ut ab scopo aberret,qui tota mente Arumhy in Deum sperat, de omnia pro virili agit. Deinde fidei anchoram arripiamus Aesialogo, & instrumentum spei iaciamus, non quidem in mare , sed in caelum Ac turba- bonorum. sonii procellis agitata nauis ab omni periculo liberabitur. Idem , Affictio flos est bonorum,quae expectantur propter fructum:ergo flos quoque nobis car- Philo Iud. pendus est. Merito Philo Iud .lem vocat gaudium ante Laudaum,ut quae bono- Spei rumst g v rum sit expectatio. Non esse in rebus aduersis sperandum auxilium a nobis, 'N ' ' vel ab alio, quam a Deo, docet Basl.quem citat autor allegatus serm.6.ctui in se ipfi m sperat,au Basileericulis obnoxius est et execrationi, eo dicit maledictus homo , qui spem reponit in homine, or carnem brachb sui fulciet,ct a domino cor suum
amouebit Deinde ait,Vtrunque eorum desectionem a Domino nominat. merit tanquam rurius S luci tris in deserto .ct non videbit bona. Haec Basil. At vero
beatus Nilus, impurum, & quadrupedi similem vocat, qui in se confidit.Sui super quatuor, inquit, ingreditur Nurus est. Ingreditur autem super quatitor, qui Qui in se M manibus innititur omnem in iis tonit fiduciam. Vide Antonium loco cit.interim redi simili, tamen considera quantum Paulo fuerit leuamen ,spes,&c.
VER s. 13. Formam habe sanorum verborum, quae a me audisti in
fide,& dilectione in Christo Iesu.
I. ψ mvnp id, Hoc est, ut vertit interpres Latinus, i .im tabe , siue, at exemplar mine; ad quod respiciens, modum propone pie de recte viven- Ambios. di. Ambrosi Armam siue exemplar, hic appellari credit praecepta Pauli,quae factis ipse commendauit ; formam, inquam, salutaris doctrinae, quam diicipulo Theophyl. imitandam esse & sequendam mandat. Quasi dicat,ut Theophyl.interpreta-ubitu, si tura ictoris instar depinxi tibi,arque expressi iconem,& archetypum, ad quem eos i ii tu oculos adiiciens,dc ipse lineas dicere pingereque possis. Hoc exemplar, eam Theophyl. formam, hoc.est, archetypum meorum sermonum habe: ac si quid pingen-Multa Apo- dum fuerit,ab hac imagine sume, ac pinge: omnia enim illa,reposita sunt in stolus xxa j- ea.Quod autem ait, Oua a me audisti. significat non solum a Paulo per literas i, o Ause sanaria doctrinani traditam esse,sed etia coram verbo. de Theoph.Ne igitum
scripta usin inquit,mancas utemus las, vel aliquid eo deesse, Ut quae non de omnibus tradi- sunt. Arint macta tareque Apostolai coram etiam cammondauit,ac sine litteris docuit. Pa ticu
67쪽
Graiam, In pide O dilectisne in Christo Iesu,sic explico:Verba mea,fidem & charitatem continent, hoc est, de doctiina & vita disserunt: ac si quid docere, vel dicere opus sit, vel etiam facere, quod virtutem redoleat, & pietatem spirer, hinc tibi petere fas est. Suffragatur nostrae interpretationi Theodor. sic enim Theodor exponit, Formam habe, Sc. Imitare,inquit, pictores: de quemadmodum illi attendentes exemplaria, perfecte illorum imagines describunt: ita etiam tu habe veluti quoddam exemplar archetypum, eam, quae a me tibi tradita est,doctrinam,de fide & charitate, Haec Theodor. II. Breuius eadem verba exponit Prima suis; sic enim ait, Secundum eam Primas.formam dc uiue & doce, quam a rue accepisti, &c. eandem sententiam explicatius proponit Chrysost. lio m. s. super eael verbi quasi dicat paulus , picto- Chrysostirum more, imaginem tibi virtutis impressimus & omnium , quae Deo grata sunt, veluti normam, primitiuamque formam tuae indidimus animae. Haec igitur habeto firmiter : & siue de fide, siue de charitate, siue de castitate opus in aliquid loqui, ac definire, inde tibi Oxemplaria accipe. Non tibi necesse erit ab aliis mutuari virtutis imaginem ; cum intra te omnia posita serves. Haec
Chrysi qui ex hoc loco colligit ab Apolicito ton modo per literas, sed etiam verbis discipulo quae essent agenda ,rii ille dictata: quibus non minor fides habenda sit, quam iis quae in scriptis inueniuntur. Vbi aduerte locum istum val- Traditionude contrarium esse haereticis recentioribus, qui quasdam Apostolicas tradi- : qi Vontratio nes respuunt. Non enim possum negare legitimam interpretationem par- si
liculae , qtia a me audisti,tradi a D. Chry i ost.& Theophyl. Nec inficiari fas est Theo=b l.
Paulum multa fidei dogmata, tum Timotheo, tum aliis viva voce tradidisse. Ait enim x. ad ThelIA. Catholicam Ecclesiam alloquens:Tenete traditisnes,quas L. Thess vididicistusue persermonem lue per epistolam meam. Vbi D. Chri sest .hom. .hinc Chesost. patet, inquit,quod non omnia per epistolam tradiderit Paulus,sed etiam multa sine literis, &c. Deinde subdit: Eadem fide digna, quae Paulus tradidit sine Eadem fide literis, ac ea,quae per epistolam; & ita traditionem Ecclesiae fide dignam pu- digna sunt tamus. Quibus verbis acerbe cruciantur haeretici; qui omnia,quae modo non UT P/uius extant in sacris literis expressa sine discrimine reiiciunt. Quibus etiam opponi et ' i' potest ille locus Ach. 16. ubi de Paulo & sociis eius dicituri.Tradebant eu custodi- ea , quae petre, qua erant decreta ab Apostolis, di senioribus qui erant Hieroso mis, O c. Ac Ioan . epistolam. epist . s. Uulta habui tibi scribere, sed nolui per atramentum odi calamum. Dionysi
Areop.de caelesti hierarch. p. i. de fide & autoritate traditionum Ecclesiasti- VT o
carum agens, duplicem distinguit traditionum rationem, seu duplex verbum duplex seli. Dei: scriptum scilicet,& non scriptum. Vtrunque tamen diuinam habere au- ptum de non toritatem astirmat. Verbum Dei scriptum vocat, eos libros, qui canonici sunt: icrip um. non scriptum autem sacras traditiones, quae in sacris litteris non sunt exprese P ''Ii se, qualis est illa: Filius Dei est Patri suo consubst antialis. Beata Maria perpetuam coluit virginitatem. Pueri infantes baptigandi sunt. Hae nanque propositiones licet in sacris literis contineantur, non tamen aperte exprimuntur. Vnde quod ad infantes attinet, Dionys. Areop. de caelest. hierar. cap. vltimo, Orig. iarte ultima; ab Apostolis traditum assiimat, vi infames baptigentur. Et Orig. RQ ib.s , cap. 6. ad Romanos, Ecclesia. inquit, ab Apostolis traditionem accepit, etiam h - paruulii dare Baptismi m. Idem affirmat Aug. lib. . de Baptismo, cap. et .& lib. ab Apostoli, i. de peccatorum metitis & remissi cap. 16. ait, Pelagianos ausos nonscisse negare coepit.
68쪽
Omnes sormae Sacra mentorum vocali ora-Vone adhibentur.
Bellum. D.Thom. August. Decebat, ut Chlistus nihil manu sua
Plutarch. Lycurgus nostili sit legcs
ci SECvNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
Baptismum paruulorum, quod viderant nimis aperte pugnandum fluisse cum tota E clesta, id negarent. Vide Bellar.lom. 3.cap. 8.de Sacramento Baptismi pag. 2 1. ubi late disputat contra Anabaptistas.Celebris citam est illa Ecclesiae traditio, qua docemur non solum in Baptismo sed etiam in caeteris Sacramentis requiri verba in ipsa celebratione mysterij. Constat enim, Christum in Eucharistiae mystcrio, verbi gratia dum panem benedixit certa verba pronuntiasse,niamii iam . Hoc est corpus meum,&c. ac deinde iussisse,ut idem saceremus: Toc inquit 'cite in meam commemorationem,Lucae EE. Sed quia dicent haeretici, Christum quidem imperasse, ut faceremus,quod ipse secit, non autem, ut dicerc-mus vcrba, quae ipse dixit,cui argutiae,respondendum est illud, Hoc 'cite, referri ad totam actionem Christi,ita ut comprehendat etiam verba. id quod discimus ex traditione & vla Catholicae Ecclesiae:quae traditio si non recipi tur,in dubium vocabitur etiam forma Baptismi. Nam unde quaeso colligitur, dum aqua aspergitur,dicenda esle illa verba, Baptito te in nomine Patris et Fili , ct D ritus lancti 'Non aliunde sane quam ex illis verbis,Matth.vitiino: Docete omnes gentes ibaptitantes eos in nominu Parris insilis, re Spiritus paneti. At ex hoc loco id non potest essicacitet colligi, nisi recipiatur traditio Ecclesiastica. Non enim Dominus ait: Dicite,Baptigo te in nomine Patris, &c. Satis igitur erit, si aspergentes aquam dicant ministri,si nomine Patris, OC' Praeterea non etiam,dixit Dominus,Dicite in nomine Patris, &c. sed solum ait, baptitantesus in nomine Patris,dcc. quae verba non praecipium, ut dicamus,lia nomine Patris,&c. sed solum, ut baptietemus autoritate Dei, ut illius ministri, quod potest fier etiamsi nihil pronuntiemus. Id, quod ex aliis similibus locis ostendi potest.Nam Marc.vltimo, Dominus ait. In nomine meo daemonia ei cient, super aegros manus imponent, ct bene habebunt; & tamen non erat onus, ut Apostoli, cum aliquem sanarent,dicerent,In nomine Iesu Christi.&e fatis erat, si cogitatione id vellent. Nam Act.'. Petrus excitauit Tabitham,& Act. i . Paulus sanauit claudum,sine ulla mentione nominis Christi. Quod igitur in Baptic mo dicere debeamus,Bapti Eo te in nomine Patris, &c. non ex sola Scriptura
colligi potest, sed ex Scriptura adiuncta Ecclesiae explicatione & usu. Quod
etiam in caeteris Sacramentis pari ratione dicendum est. Uide Bellar. tom. 3. cap. i p. lib. Iaec Sacramentis in genere,& DIhom. 3.p.q. 2.art. . ubi quaerir,
utrum Christus Dominus doctrinam suam debuerit scriptis nobis tradere, &ex autoritate D. August. qui docet congruum fuisIe exemplo Pythagorae de Socratis ne Christus manu sua quicquam scriberet , sed totam suam doctrianam viva voce traderet:quam exciperent ad utilitatem posterorur Euangelistae & Apostoli. De quibus Aug.de consensu Evangelistarum,cap. 3I. Qui quid enim de suis factis ac dictis nos legere voluit Christus hoc scribendum illis tanquam manibus suis imperauit: scilicet Apostolis & Euangelistis. Huc pertinet,quod Plutarchus in Lycurgo ait,eum leges scriptas nullas tulisse,sed disciplinam instar legis esse voluiste ciuibus suis. IV. Cum ergo Paulus per sana rurba, seu sanum sermonem intelligat verbum Dei non scriptum sed auditum,satis innuit quanti faciat traditiones Ecclesiae in quibus est sanitas doctrinae, di fidei; licet in sacris libris non sint ex- prcssae : atque ad hunc sensum interpretantur omnes Catholici, praesertim Graeci,hunc locum;vnde reiiciendus est Henricus Bullingerus haereticus,qui Per
69쪽
ret tit ba sana , intelligit solum doctrinam ex Euangelio , dc ex Scripturis . Moysis, & Prophetarum a Paulo traditam , & verbo praedicatam. Est enim enerva & stiuola expositior sic nanque nullum esset discrimen inter sermonem dc epistolam; cum epistolae praesertim ad Rom. & ad Hebraeos, testimoniis prophetarum & veteris Testamenti abundent: Porro sinam doctrinamaei. Virtus estue sena verba vocat, quae pertinent ad fidem, charitatem,& salutem aeternam consequendam. Virtus enim,sanitas quaedam est animae, ut ait Plato,bb .de pi o. Republ. Damnat ergo Paulus insinuatiue, dum Dei verba sana appellat, doctrinam corruptam, de qua I. Corinth. i s . Corrumpunt bonos mores, &c. Vide l. Cor. t s. D. August. in lib. de mendacio, cap. i p. ubi agit de conseruanda sacra doctri- AVgust.na pura,& inuiolata & vitanda ea, quae impura est, & haeretica, de Theod. in Theod. Iib. de curandis Graecorum affectionibus,in principio. Vide etiam, quae annotauimus cap.6. epistolae praecedentis, ubi Apostolus seruata analogia corporum, in quibus anitas est aut langor,doctrinam prauam,languorem vocat;& Praua do-
languere ait illos,qm tali doctrinae adhaerent. Quod enim morbus vel sanitas e 'et' est corporibus : id animis est pia, vel impia doctrina. Quare vult Apostolus, hut quae a se non solum scriptis, sed etiam viva voce Timotheus in fide & dii
ctione, hoc est,de fide dc dilectione, ut Oecumenius interpretatur, audiuit, Oecum.& didicit, semper recordetur & obseruet in Christo Iesu, hoc est, secundum modum a Christo praescriptum, qui fidei & chariditis primarius magister est.
VER s. r . Bonum depositum custodi, per Spiritum sanctum qui
v ipsam cum charitate coniuncta. Hanc vocaverat formam siue exem- Sh lixa eplar sanorum verborum, vuultque diligenter seruari absque ulla impuritate, non minus quam depositum sacrae suppellectilis, aut thesaurum valde pretio- depositum. m. In praecedenti epistola simili commendatione, cap. 6. usus est, dicens: Depositum custodi &c. Additque vitandas esse nouitates profanas, quae falsam r.Tim. c. doctrinam consequuntur, ut nimirum sana doctrina& illibata, quae instar depositi est,conseruetur. Est autem quilibet Episcopus custos praecipuus huius Episcopi sunt secti depositi,siue sacrae doctrinae,ut ait Dionysi de Eccles Hierar. cap. s. cum e ra Par ad eum pertineat lucem praeferre fidelibus, nec pati debet, ut vel syllaba una vi in Inae
pereat sacrarum institutionum,quemadmodum affirmauit D. Basil. quem re- doctrinae. fert Theod.lib. Ecclesiasticae historiae cap. i & hist. trioar. cap. 36.lib. I. pro- Dio'Is ditum est,sic aliquando respondisse fertur Magnum Baul. praesecto, qui iussu Valentis Imperatoris ad corrumpendam illius fidem venerat: Qui dinimi enues Tes p. st. triti sunt eloquii .corrumper de diuinis dogmatibus iec unam ollabam patiuntur:sed pro bs, si ita oporteat, omnes mortis species amplectuntur, Sc. Custodire igitur bonum depositum hoc loco, iuxta D. Chrysost. &D. Anabrosi est sanam doctri- Chrys.nam a Paulo auditam conseruare. Potest etiam nomine depositi intelligi gra- Ambivctia Spiritus sancti in Baptismo, vel in consecratione a Paulo accepta, iuxta Theod.
70쪽
Theophyl. Greg. NaT. Ordo in disputationi.
id tempus,quo Paulus scripsit, non apud vulgares homines, sed apud Episcopos religiosa mysteria deposita fuisIe compertum sit,ut docet NaE.otatione de modestia siue moderatione in disputationibus seruanda , & quod non est cuiusuis hominis , nec cuiusuis temporis de Deo disputare. Ibi enim inter alia hanc praedicat discipulorum Christi laudem, quod munera haberent, & praerogatiuas sine inuidia,quasi partitas: uti (inquit Petrud interrogat, aliud Phia lippuCauud tu taliud Thomas,neque aut idem omneu, aut omnia uenus; sed incisim quisiue usigillatim , ct de ea re qua opus habet ,sciscitatur, &c. Vnde colliges diuersa diuersis hominibus concedi in Ecclesia ossicia, fidei tamen & sanae doctrinae thesaurum siue depositum ab Episcopis custodiri,& ab illis exigi, cum constet ad Episcopos proprie & sacerdotes pertinere interrogationes de fide,& totam religiosam doctrinam: aliis alia posse tribui in Ecclesia munera, siquidem & inter Apostolos ordo erat interrogandi,& munera obeundi. Hinc Dionysin toto fere libro de Ecclesiast. liter. affirmat non esse diuina mysteria quibuscunque hominibus cominendanda sed insignioribus, quales sunt Episcopi & sacerdotes,qui eorum sunt custodes. UI. Sive autem intelligas nomine deposui sanam doctrinam siue gratiam,
Recte inquit Chrysbst. explicans illa verba: Per Spiritum sancium,&c. non esse difficilem tanti boni custodiam, si non nostris viribus, sed diuinis innitimur. Fateor quidem neque humanae animae,neque humanae virtutis esse,iam multa deponia seruare. Feruent cuncta latronibus:densissimae imminent tenebrae. Instat praeterea diabolus atque insidiatur, nescimus qua hora, qua impcium facturus sit occasione, susscimus tamen custodire depositum per Spiritu sanctum. Hoc est, si spiritum habeamus apud nos manentem,qui datus est nobis, ut dicitur ad Rom. s. Vide D. August.epistola s . ad Pardantim, ubi late explicat quemadmodum Spiritus sanctus cum sit Dcus, ac proinde immensus dicatur, nihilominus habitare in nobis,tanquam in suo proprio domicilio , vel templo. Aderit autem nobis diuinus spiritui sinquit Chryso hi nisi gratiam repellamus.Ille enim gratia sua, veluti domum sibi in nobis aedificat, i enim Dominus ad cauerit domum,m vanum laborauerunt ius ediscant eam,ct mi D minus custodieni ciuitatem. &c. Hic diuinus Spiritus nobis murus est alieneus, raesidium, atque refugium. Illum ergo teneamus, & seruemus inica cordisospitium e peccatis offensus aliquando effugiat.
VERI. 1 f. Scis hoc,quod auersi sunt a me omnes, qui in Asia sunt, ex quibus est Phygellus, SI Hermogenes.
Graece; OVm rura, em sim MAI. D Arriculam cmen;*-r, idem est, atque, si beno Latine loqueris, aurasi . 1 sum me, siue a Frenisi viis D.Ambr. legit aversati, non aversi. Putat autem Erasmus, libratiorum incuria, in quibusdam exemplaribus inueniri aversati sunt a me, pro mersati sunt me, ut ipse vertit. V uagata editio recte habet, auertisant a me. Quare optime expones,si diratis: Nosti hoc, quod auersari fuerint