장음표시 사용
101쪽
. DE PURPURA SCAR LATINA . 87 cocto albo , absorbentibus , & China china ad scrupulum unum cum Laudant liquidi SYDENA Miguttis quatuor ter in die , habita aetatis ratione
tur ', cum vero deliri tam , & coma Urgeret, jugialacium quoque sectio perutilis deprehensa est . Nec aliter in Scarlatina Vindobonensi anni IIII. f. LXXlII. ) se gessit HA Ni Us . Reticeri tamen baud debet Κii CiavoGELiUM in Cadem ipsis, .hi. sima epide mica constitutione nunquam sanguinis ge ii missione usum esse, quamquam angina accede v ret, dc nihilo tamen minus suos aegros feliciter, ut ipse narrat, ad pristinam valetudinem restitui Dse solo regimine temperato, & diapnoico, victo tenui, & hydromete. Non tamen ideo omnem Ve' Nisa fatanae sectionem ipse rejiciendam putavit : nam no- men Velim , inquit, me hisce omnes venaefectiones repro- 'r' bare quisque credat, cum easdem praecipue apud in modultos q aNdoque υalde necessaria fuisse, ct ali 'quos cum , ct sine venae se lione ad Nu es emigrasse sciam. Interim tamen cum scarlatinam ham febrim multum priori cilicet intermittenti, quae epidem ice antea grassata est ut sua cauo debe- , ct potissimum hic suum et i rus ad fauces de-
102쪽
C Λ p. IV. ponere observarem , cortice perti Piano tam i se Iendo quam etiam interne illum dando a que vel unica in meis celebrata venaefectione, quos habui , feliciter euravi ab . Mirum profecto , sed non inauditum , nec insolens videbitur , in eodem morbo , loco , & tempore HA FNiUM , &ΚIRCHVOGELiUM viros sane ab omni medicinae scientia paratissimos in oppositam omnino de san- Monita guinis missione sententiam ivisse . Illud , ni sal-' lor , tenendum est , nihil hisce de rebus , quabsolute perpetuum habendum sit, decerni generatim posse , sed modo sanguinem recte mitti , modo ab ejus missione abstineri oportere , Molat Indicantium , aut contraindicantium potior ratio est . In universum in morbis , quos virus aliquod , aut acerrima , & caustica morbifici humoris indoles gignit , etsi inflammatorii videantur , parcius , & rarius sanguinis missione uti expedit . a) Diar. mρα Pract. I. cst Multa jam in superioribus ad hujusmodi contro
versas dirimendas disceptata sunt; quae in memoriam redig ntur oportet: multa etiam in sequentibus libris , dc potissimum ubi de Angina, & Pleuritide sermo habebitur, ad rem illustrandam invenies.
Post sanguinis missionem serum lactis Tamatii, , tandis , & refrigerantibus plantis alteratum po- vesic ' tui ordinatio dabat NΑvi Rios . Prae Crete-
Paregori- IIS cly eres iterandos soadebat . A vesicantibus
' intra scapul/s impositis , vel ad suras admotis praeclara effecta Oblinuit , admiratusque est .
103쪽
DE PunΡURA SCARLAT1NA 89 Paregoricis, si eis locus esset, ante alvi ductionem refracta tantum dos utebantur ; post purgationem vero , paullo liberaliori . Gangraenam faU- sahγγληρcium valide arcebat gargari silaate ex oxymele di focium spiritu vini dephlegmato , ut vocant, per salem:/ ' tarrari , in quo soluta esset congrua camphorae quantitas . Ad eumdem finem , fauces acerbe dolebant , & colore cinnabarino rubescebant, illico decoctum corticis peruviani aut cicutae injiciendum ; potui vero lac decocto aliquo refrigerante dilutum , vel subinde emulsum paregoricum nitratum dandum alii sa) jubebant. HAE NI Us oris ulcera , si alba , & vesicularia erant , detergebat applicito succo sedi , sive semper vivi maioris cum melle ex rosis , quod tuti ismum est . Cetersm inagna cautio adhibenda est Dusd ιμ in ejusmodi remediorum delectu , atque usu . si εIn summa enim faucium , orisque phlogosi, aut cautela. phlegmone , cui dolor intensior adjunctus siti, acalidis, irritantibusque cavere oportet , ne malum exasperent, gangramamque impendentem accelerent . Hinc plerumque praestat leniter gargarizare ex decocto caricarum pinguium cum lacte , aut ex diluto florum sambuci cum paU-xillo oxymelis , aut syrupi mororum , aut ex his aliquid in fauces , sed e latere , & leniter per fistulam infundi . Vaporem quoque ex spongia aqua calida , & aceto imbuta , & pectori imposita manantem inspirari proficuum est . Naribus vero siccis , & obstructis prodest linteolum immitti, lacte tepido prius madefactum, idque se binde repeti . Quae de aphthis tradita sunt alibi sb ) , quaeque tradentem in capite do Angina maligna , & gangraenosa , si huc tran- ferantur , quisque facile intelliget , quodnam
104쪽
9o C A ii. IV. cuique casui opportunius auxilium decerni de
b) Votanni. I. g. CCXX LXXX VI.
Nemo nescit , quantum adversus morbos vere putridos, aut gangraenosos vale3t cortex peruvianus . Verum hodie non modo in illis , in quibus languor summus totum corpus occUpat , Verum etiam in acutissimis atque ardentissimis febribus , ubi certe virium vitalium actiones modum excedunt , fervorque quasi igneus excandescit vehementer , sine ulla cunctatione , & cone. , E , Nio adhiberi eum saepius vidimus. Quantum ve- peruυiani lo in effreni adeo motuum omnium insolentia ,2 ii., & serocitate praestet ab iis, quae vim cordis, arteriarumque valentius incitant , atque adeo a cortice per uviano ipso abstinere , judicent aequi, expertique rerum aestimatores . LoRRYUs certe
in pessima , & plerumque lethi fera scarlatinae specie , quam ipse curavit I. LXXl V. ) , non aliam methodum calidissimo, ardenti stimoque mor-ho adhibendam existimavit, quam refrigerZntem, atque antiphlogisticam . Neque satis intelligi potest , quomodo vir alioquin cautus & prudens ANTON. HAENi Us ingentem corticis vim qUotidie ad plures hebdomadas suis aegris ingesserit .Rσγρε- In constitutione illa epide ica, quam paullo an- β' - te memoravimus , ubi minor , ut ipse scribit , malignitas erat, non minus de ejus extracto da
105쪽
diebus. Fortasse figidis in regionibus, atque in
corporibus Germanor Um 3 Udenti Us eo uti licet ;aut qui ad eos pervenit, ita effoetus , aut adulteratus , aut iners est, quod non sine caussa suspicor, ut largiori etiam manu datus vix, ac ne vix quidem hominem moveat.' Et facilius lucri caussa adulterati potest corticis
extractum; nam HAENIUS cum plerisque aliis Germaniae medicis extractum adhibere consueverat. Genuinum, &sincerum, quod paucum e multo cortice educitur ,' magno pretio venit. Additione igitur alienarum rerum , vel aliarum plantarum nostratium extractis , ejus quantitatem augent pharmacopole , sicque majus sibi comparant lucrum . Neque ab ejusmodi fraudibus alieni sunt pharmacopolae in Germania , quorum lucrandi cupiditas nuper certissimis documentis innotuit, & meritas poenas dedit.
Praeter ista vero, quae faucium gangraenam aut antevertunt, aut coercent, tam interne sumpta ,
quam in fauces injecta, aut gargarismatis sol mausurpata , extrinsecus qUOque quaedam admo Ventur , quae morbi vim foras avocent. Idem HAE Ni Us vesicantia ex cantharidibus , aut cataphlasmata cum
sinapi circa collum duci imperabat, antiquissimorum exemplum medicorum sequutus, qui acribus& salitis cutem in faucium inflammatione exulcerare consueverant . Nos quando dolor & servor nimiam irritationem ad e se , & ex hac caussa gangraenae metum augeri ostendunt, fomenta an Odyna, & simul anti septica ex genere temperantium, di antiphlogisticorum ceteris anteponimus. DecO-
106쪽
cta florum sambuci, & malvae aceto mixtλ leni ter calentia ad id apti si ima censentur. Immo cAtaplasmata ex malva , & semine lini , & mica panis lacti incoctis aptissima sunt, dummodo saepe ., a j. detentur , ne stigcscant . Nec sertasse undique -6' , probanda est illa nimia in purpura scarlatina alvum ducendi & n ittendi sanguinem HAgrui liberalitas , quae in historiis ab eo enarratis ubique elucet . Neque in his laudanda nimia ejus proclivitas , qua terebatur in regimen refrigeran , Ut nimis crebro aegris permitteret e lecto sui gere , & cutis exspirationem intercipere . His fot-tasse de caussis factum est , Ut ejus aegroti gravibus , insolitisque vicissitudinibus subjicerentur , & diutius, quam par fuisset, morbo conflictarentur . Temeritatis ejusmodi poenas saepe luisse miseros aegrotantes ex multorum fide , & testimonio compertum habemus . Subitae enim , & mor- RQ Hra itiferae metastases inde sequuntur . Cum autem si
f. - T. Ve regimine frigido , sive alvi ductione , sivedo fue)-- missione sanguinis temere I inconsultoque insti renήμm- tuta , vel alio ' quocunque Cassi Purpura Scarlatina retroces erit, Sc periculosa symptomata inde enascantur, quantocius enitendum est, ut revocetur extrorsum . Quem in finem saepe feliciter vesicantibus extrinsecus, intrinsecus vero campli pa, dc potu calido usus est KIn CHVOGELI Us . Sed hic maxime administranda celerrime sunt, quae alias sa) a nobis proposita & commendata fuere . Ceterum salubres naturae motus , quando neque excedunt , neque desiciunt, observandi omnivosunt, iisque favere oportet potu acidulo, tepenti, & leniter diaphoretico, & vitia tenui, antia putrido de sustinendis viribus opportuno , donec morbus ad declinationem , Sc finem perveniat ,
107쪽
Dg PURΡURA SCARIATlNA, 93 rubore evanescente Paullati in , dc secedente in le- mellas epidermide. Tunc demum, Ut in benigna ,
alvus semel, iterumque leni medicamento dicen.
purae Scarlatinae epide micae, malignae , & mixti generis a Cl. TULATIO conscriptam retuli , aequum sane est, ut ejus etiam curandae ratio simplici sima, qua tuto , jucunde, dc feliciter usus est , hic non praetermittatur. Mox ab ingruente ejusmodi morbo
cognovit, eum ex multigena ventriculi , intestinorumque cacochylia Originem ducere , ut ex amaro
oris sapore, halituque foetido, ex lingua sordida ,
Ec mucosa, ex appetitu dejecto, nausea, vomitibus spontaneis , vermium Complurium excrectione , dejectionibus olidissimis , dc conferentibus patebat. Hinc eo animum direxit , ut primae viae ab hac sordium
colluvie confestim expiarentur, promota videlicet, ubi aderat, di arrhora, aut ubi abesset, leniter excitata . Quamobrem medicamentum catharticum , atque antel minthicum, quod constabat ex Rha barbari binis drachmis, Jalapar drachma una cum dimidia, de seminum antonici drachma una, tenuem iupulverem redactis, dc unciis tribus aquae foeniculi, Thericalis vero duabus in liquidam mixturam dilutis. Hujus autem mixturae pro aetRtiS , roboris, tem peramenti aegrotantium ratione, dc pro vario morbi gradu dabantur quotidie tria, quatuor, quinque, modo plura, modo pauciora cochlearia, iustis intervallis discreta , donec venter solveretur. Postea medicamenti dosis excretionibus accommodabatur, sicut modum non e cederent, sed pergerent saburram educere. Nec alio usque ad morbi finem opus erat auxilio. Post primas dejectiones continuo mitigabantur symptomata, praesertim capitis dolor, con Vul sones, inflammatio faucium, dc ventriculi morsus . Hinc quoque rubor ex intensissimo in roseum dilutum
108쪽
tum desinebat. Nec pruritus, qui optime praesagiebat, diu cunctabatur accedere, & pulsus molliri , ct dilatari. Quinque vel sex intra horas viginti quatuor deiectiones fatis erant ad haec bona praestanda in aliquibus : in aliis pluribus opus erat pro caco chyliae putridae quantitate, ac vi. In parvis pueris plerumque una remedii praescriptio & non iterata omnem morbum debellabat; in grandioribus interdum iterabatur , sed nunquam tota absumebatur . Haec erat communissima, dc certissima, qua uteba-rur , curationi S ratio. Fatetur tamen interdum etiami anguinis missionem adhibuisse, ut aliquod sympto-ma periculosum averteret . Id autem auxilli genus utile fuit, quando pulsus durus, dc plenus, dc dolor capitis atrox exigebant aliquod moderamen . Sanguis eductus nunquam crustam phlogisticam exhibuit. Interdum quoque vescantibus locus dabatur, nempe ubi sopor gravis opprimeret. Sed nihil catharsi QSt praestantius, dc emcacius . Diae teticum autem regimen in eo consistebat, ut solis panatellis ex aqua decoctis , aut pane aqua pura intincto vesce- Tentur, CarneS enim , aut earum jura febrim , &ruborem augebant . Potui dabatur aqua pura , aut nitro imbuta, liberali manu. Stragulis moderate tegebantur in lecto aer pluries recens, & purus per fenestras intra diem admittebatur . Et quidquid alexi pharmaci , aut sudoriferi speciem haberet, exulare justum est . Sic tota febrium scarlatinarum cohors , quas curandas habuit, feliciter devicta fuit.
At experientia demonstravit saepissime, resoluta purpura scarlatina , desquamataque jam epide r.
109쪽
inide, aegros e morbo convalescentes, si regimen Noxa ae-
diaphoreticum negligant, aut se aeri libero, aut frigi diasculo incaute objiciant, aut non persectam crisiim habuerint , inodo repente , modo paucis post diebus , modo circa diem vigesimam primam, quandoque etiam serius ), incidere in alia gna vi stima mala , eorumque complures e medio tolli . Neque id tantummodo acidit malignis , aut epidemicis purpuris scarlatinis , utpote huic infortunio frequentius obnoxiae sunt , verum etiam benignis, & regularibus, licet multo r3rius, quemadmodum constat ex ' fidissimis clinicorum stin niis . Haec vocatur fecunda scarlatinae periodus , silve secundum stadium sb), quemadmodum febris , quae variolas conflUentes , aut malignas subsequitur , secundaria nomen apud plerosque obtinuit. Exemplum cedematis universalis, in quod die
trigesima a morbi initio, cum jamdiu a febre, M scarlatina vacuus esset, homo quidam incidit ex eo, quod e cubiculo ad auram puriorem inspirandam prodierat , affertur a Medico Florentino solertissimo, ALOYSIO NERIo in quodam suo opusculo. Vid. λ- ιis Iopra D salute umana motam. 3. P. 262.
g. 1XXX l X. Mala autem ista s g. LXXXVIII. , quamvis Multi
ab una eademque caussa manantia , multiplicis tamen generis sunt, prout nimirum acris humor, qui difflari per cutis spiracula debuisset , has Vel illas partes ag reditur . In quihusdam ad articGlos artuum extremorum delatus dolorem, & ru'
110쪽
p6 C A p. I V. borem , ut in arthriticis sa) , excitat. In aliis glandulas lymphaticas occupat, Undae hae intumescunt , indurantur, & b) dolent . Sarpissime in pulmones fertur , 8c respirationem reddit difficilem , & quasi suffocantem; si vero in caput , &cerebrum impetum faciat , mox deliria , convul-Preg en- siones , & mors se) subsequuntur. Sed omnium m , ἡ frequentissimus est tu inor cede atodes , aut leu-mH Uμε- cophlegmaticus , quo totus corporis habitus, vel aliquae ejus partes eum urina plerumque pauca , turbida, & fusca, ac quandoque omnino supprensa ' tentantur. Id a SENNERTO jam animadversum video , nam post cutis desquamationem , mox
pedes, inquit , ad talos, ct suras usque intumescunt, pochondria iaduntur , respiratio difffcilior redditur , tandemque abdomen intumescit ,
aegrique non sine magno labore , ct post longum tempus pristina sanitati restituuntur; saepe etiam H moriuntRr ν a) SENNERT. De febr. l. 4. cap. XII. de variol.
' In hac altera periodo ROSENIUS vidit urinas non modo paucas, sed colore aquam, in qua recens ea-ro lota est, referentes. Uid. Trail. cit. Deoion. galisnc. p. 28 I.
τumor isse Tumor vero iste , quo corpus inflari & tur- μp escere dixi duplex esse consuevit , alter , Ut calidus , La loquar , calidUs ; alter frigidus: quae dillerentia notati maxime debet , ut curatio diversis