장음표시 사용
301쪽
Post sanguinis missionem, ubi ea OPUs fuerit, L Dis., si febris , & symptomata inflammatoria nihilomi i antinus perseverent , antiphlogisticis remediis uten dum est, speciatim potu dii Uente , attenU3nte , & compescente , uti deCocta hordei, cui nitrum , oxymel , aut subacidi vegetabilium succi additi sint ; donec febris & symptomata remittant a); nec alienum est interdum in summo humorum fervore, & praeter modum furente cordis, atque Σ arteriarum irritabilitate , potui aliquid spiritus vitrioli , aut nitri adjicere ad gratam aciditatem .
Animadversum quandoque est , vires quae a principio validiores, concitatioresque apparuerant, sub horum remediorum adhibitione, vel etiam sponte , illico , repente corruere , vix suffecturas reliquo morbi cursui; tunc omissis refrigeranti bus, & compescentibus, mox ad excitantia ; & In.- leniter cardiaca confugere oportet ; hisque tam Ion .dia insistere , donec vires satis e reste admoneant, deserenda ea esse . Dum haec aguntur , negligi haud debent praecepta, quae supra de mora extra
Iectum , & de aeris liberioris usura tradita b) uerunt. Neque aliter in quovis alio stadio , si hujusmodi virium lapsus incidat, se gerere debet
302쪽
u , , . Misse , aut omissis, prout res poposcerit , san. re u - guine ; praescriptisque opportunis secundum india μ' - cationes internis medicamentis, decernendum remanet, utrum purgari aegrum expediat. Si ex antecedenti victus ratione, aut ex signis bilis, aut pituitae in primis viis e X aberantis , quae pluries alibi, sed speciatim capite de Febre gastrica acuta Vol. IL. 9. CCCLXXIV) retulimus, conjici possit , ventriculum , aut tu testina sordibus crudis, corruptis, biliosiis, aut mucosis scatere , nemo dG-bitat, quin eae vel vomitu, vel alvi ductione , prout facilius, promptius, Opportuniusque videbitur mol. o. 9. CCCXCL CCCXCII. ) expellendae
a) sint. Interdum cunstitutio ipsa epide mica, ad Z ' quam semper attente respiciendum est , aut mi aqua 'do smatis variolosi in ventric Ulum ingi essi copia, & et ..., molesta ibidem retenti O , qu e sola nauseas , &t eniβt. vomituritiones pene inanes ciere apta est , expostulant , ut vomitu aliquanto validiori primae viae excutiantur , quemadmodum Utilissime non nunquam factum e de perhibent Clinicorum quam plurimi; & speciatim in illa constitutione epidemica, quam supra ex HALLERO g. CXCVIII. ) memoravimus . Vomitum enim adjuvit Vir clarissimus emeticus sic, ut octies ad minimum larga emesiis sequeretκr ; observaverat e Rim qηoues vomitus, qui
fere perpetuum symptoma erat, supprimeretur, su-nestiorem eventum subsequutum sui sse bὶ . Quod si emetica aliunde vetita aut suspecta videantur, tutissimum tunc plane est, saburram gastricam miti
303쪽
VARIO L. CURATIO. 289 aliquo eccoprotico , Uti manna , syrupo ejus dem , vel cichorei cum Rha barbaro , aut florum perfici, aut sale quodam medio leniter dejicere , aut clysteribus , qui innocui fere sint, evocare. Leniter, inquam ; nam omnis immodica ventris turbatio vitari hic debet. Sed sive eme sis , sive cathariis in usuin veniat , alterutra semper ante variolarum apparitionem sc) tentanda plane est '. Ah utraque tamen temperandum est, si vomituritio, nausea , & dolor cardialgicus, aut colicus non a saburra gastrica , nec a verminosa affectio
ne , cujus signa supra A. CCVIII. 9 tetigimus,
nec a contagiosis intasmatis copia ventriculum ingressi & vellicantis , sed a sola febrili commotio-tae , aut a nervosa a taxia g. CCVIII. ) ut in tenellis, sensibilioribusque corporibus ut plurimum
evenit, nasci cognoscantur. Tunc enim haec symptomata , simul ac omne miasma extrorsum eruperit, conquiescere , ac sedari sponte solent. Ca- vere etiam ab emeticis , catharticisque oportet , si, levioris licet, ventriculi, aut intestinorum inflammationis indicia aliqua se praebeant . Patent enim omnia, quae irritationem inferunt, vitanda esse , leni si imisque tantum medicamentis , quae temperent, demulceant, diluant , de molliant ,
tam intrinsecus, quam extrinsecus esse utendum. Quoniam vero cum primarum viarum sordibus , praesertim in pueris, vermes etiam non raro complicantur , solo alvum laxantibus aliquod anthelm inticum, uti semen sanionici , corallinam ma ritimam, aut aliud ejusmodi adjicere, quo illi deturbentur facilius.
304쪽
' Si in variolis benignis, inquit TaSSOTIUS , tetrasymptomata ex cacochylia accedant, jam initio morbi purgandum est cremore Tartari, & tamarindis , tisic deinceps , donec omnia illa ex hac caussa genita evanescant. Epist. Tar. argum. p. So. in morosis, &dificulter purgantia sumentibus potest exigua tartara emetici dosis potui addi, non ut Vomitum excitet, sed ut alvum moveat. Id bene Cedit. Id. l. c. p. II. Tentanda purgatio est etiam morbo provecto , si ca- cochyliae sena adsint. Id. ib. Signa autem cacochyliae ab eodem pag. so.) recensentur 1. cephalalgia, aut sopor supra vim febris ; z. oris foetor, fastidium cibi , & nausea post etiam eruptionem superstites 3. febris post eruptionem in benignis adhuc permanens cum anxietate ; 4. lacum foetor, & saepe diar rhoea foetida sine depressione pustularum s. delirium ι 6. lotium crudum, turbidum & Vonter tumidus.
Oua eu- At quando vires in hoc ipso anparatus stadior rist ira valde languent , & nervosum systema in ptimis assicitur, uti in febre lenta nervosa , sive mali- P ri' gna cum symptomatihus alibi s3. UXI. 9 Uelcriptis accidit ; aut sanguis ad liquescendum , putrescendumque praecipiti prope passu contendit
4. CCXII. in uti in quibusdam Variolis discretis
malignis , speciatim earum , quae cum peticulis, exanthematibus miliaribus , maculisque nigiis ,
aut lividis complicantur 3. CLXXVIII.) vel uti in illis conssentibus malignis F. CXCH. ad CXCIX. , quae cito in universalem fere gangraecautela nam terminantur; fieri consuevit ; profecto alia ir 'ς opus curandi ratione . Primo casu regimen
305쪽
VAmo L. CURATIO. 29t quidem temperatum esse debet, sed tale, ut nequaquam febrilem motum nimis infringat , neque vim vitae , & nervorum magis magisque dejiciat, nec demum exanthemata tam peticularia , quam miliaria introrsum repellat . Quare paullo plus lecto aeger indulgeat atque indumentis se contegat aliquanto gravioribus , neque se aeri liberiori, & frigido temere committat, cautiusque in lecto permutando, aut ventilando cubiculo se ge Oil rat . Intrinsecus vero ei dentur quae quidem di- tanti luunt , sed una moderate excitant , & motum cordis, atque arteriarum leniter sollicitant . Potui igitur aptissima erunt diluta horum Sambuci. Titiae, summitatum Cardui Benedicti, aut foliorum Scordii , vel decocta radicum Scor onerae , & graminis , vel hordei, adjecto vini tantillo , vel serum lactis vini ope paraturis . Praeterea si
validius adhuc torpens natura movenda est, prU-
denter & caute aliquid cardiaci, & alexi pharmaci subinde intermiscere haud erit alienum M. Eo re Cardiaca spicit alimenti genus paullo generosius , uti jura μ' - ' carnium, & vitelli ovorum, acido cco mali citrei coirem , atqUe animata . In altero autem casu , si tamen, primo jam stadio ineunte , signa dissolutionis putridae se prodant, aut in eam pro nior constitutio epide mica se ostenderit , relature contra pugnandum est anti septicis proprie dictis , Antis liti acidis validioribus , camphora, cortice peruviano, aliisque , de quibus jam toties memoratum est, non neglecta interim cubiculi, & lecti ventilatione & mora , si fieri potest , aliq ua ex tra lectum in aere puro, aperto', 8c subfrigido in neutro vero horum casuum s gainis mi gio Aeris r iocum habet ; quia vires illico exsolvit, putredinem accelerat, & mortem. extra Ie
306쪽
192 CAP. IX. DE VAmores s ' Hic ad rem maxime facit MORTONI locus qui ejus exercitatione tertia des Febrib. inflammatoV. cap. VII. p. 63. reperitur. Ibi sic inquit ipses si Si se cuti enim a multis stragulis impositis, & medicamentis calidioribus perperam, atque sine necessitate ministratis spiritus in fluorem nimium, & mo-'' tus efferatos adacti fit υρnia aetiologiae ) non' ' possunt non ditis pari; ita a frigore nimio, &am -'' bientis aeris injuriis coacti , dc obruti nequeunt' ' prorsus se se satis expandere, atque robore nati-'' vo hostem adoriri. Quo nomine nunquam hactenti S'' in sententiam clarissimi, doctissimique nostri . SYDEN RAMI I deduci potui, qui frigidum regimen in ' variolarum curatione cujuscumque fuerint gene-' iis ) ubique, idque indiscriminatim adhibendam a-V criter contendet, & spiritu vitrioli , decocto albo ,'' syrupo de me conio, ceterisque id genus in frigidantibus, & aere ipso cubiculi frigido utramque
curationis paginam adimplet adeo autem ab usu '' alexi pharmacorum abhorret, ut aegre admodum Vel
'' tantillum aquae epide micae, theriacae , pulveris e, chelis cancrorum compositi, vel quidem liquoris' ' possetici floribus calendulae , dc rasura corni cervi '' alterati ut ut pestilentialis, vel deterius fuerit' ' morbi genus) concedendum opinatur. Et paucis, , et Irbis interiectis , quae , ut brdvior sermo fat , , , omitto , sic prosequitur: Cum hic morbus funestissimus animadvertitur , spiritus prorsus a Veneno se delentur, ac superantur, unde calori Vegeti deIe- ctus magis, quam excessus e X Vibratione arteria -
, , rum debili, & irregulari, atque pallido urinae color se se palam prodit. Ecquis autem frigidum regimen in curatione jam adhibendum duxerit λ' ' Praeterea ipse auctor cl. saepe saepius agnoscit variolas confluentes non nunquam pestis ipsius virulentiam aequare, Vel quidem superare. Quis autem huc usque pestis curationem frigido regimine
'' absolvit, vel tentando aggressus est λ Quod ad hi -' storias curationum hoc pacto feliciter absolutarum' ' a clarissimo Auctore relatas attinet, nullus dubi- γ , t0
307쪽
V A o L. CURATIO.to, quin ubi spiritus nimio calore praesertim ex terius prius adhibito, diu, & perperam attriti , dc dissipati fuerint, ad aegrotantem a lecto derepente exsuscitatum , Vel saltem ab onere stragulorum liberatum , aliquid refrigerii, dc emolumenti accesserit, unde spiritus temperie mitti postliminio quadan tenus reducere potiti, magis strenue , dc feliciter hostem adoriri potuerint; vel in benigno morbo ubi spiritus venenum longe superarint, injurias hujusce regiminis ablque damno quovis in- άrii tolerarint. Inde autem regimen frigidum a primordiis ipsis morbi consulto , ac perpetuo, vel ubi ex apyrexi a praesenti, & pulsu debili constet, a veneno sis tus plane prostratus esse , institui debere pernego. Si quidem Variolas saepissime vidi confluentes , & maxime funestas, ubi ne minima
,, gutula , Vel granum medicamenti cujuscumque ale- ,, xi pharmaci , Vel regimen quovis modo calidum durante apparatu , vel eruptione adhibitum fuisset, dc non alia de causa funestas, dc mali moris evasisse vehementer suspicatus sum , quam quod durante apparatu, scilicet priusquam spiritus nec rosi assicerentur , eorum vires hujusmodi re me diis non satis tempestive exsuscitatae fuerunt, quod multo magis accidit, ubi regimine frigido coactae deprimantur. In qua sententia eo magi' per sisto ,
qui a squod ceteros Professores latere haud autumo ) centies forsan nemini aegrotantes regimines nimis frigido prius utentes, atque inde in proxiis mis morbi stadiis, vigiliis , deliri is , fluxu alvi enor- frequentibus deliquiis, madore colliquativo se aliasque funestissimis symptomatibus male mulcta -
tos , Cc pete chiis, atque exanthematibus ubique deprestis, & aridis , carbone quas nigro notatos, ope ale Xlpharma Corum cum optatis conjunctorum , α vesica tortuiti vidua , ab ipsis orci faucibus ali- ,, quando derepente , aliquando sensim ereptos . Cui omer vati Om fidem faciunt historiae aliquot huc spe- , , tantes, e multis aliis selectar, quas in calce hu-
308쪽
is depingere , funt autem 19 , 23 , 22 , 2 , a, 29, 3 x , 47 , 48 , 49 , So. non tamen in istis is historiis intelligi volo variolas intensissime mali-
,, gnas, quarum venenum ad summum pradum exalis latum est. Est enim ubi venenum a primo insul- , , tu, sive postea a quodam infausto accidente adeo , prosternit, & quasi sphacelo afficit, ut compage se humorum soluta mors haemorrhagia effraeni , & maculis nigris in cuticula sparsis de nunciata prae se foribus adest , quam neque alexi pharmaca , nec , , alia quaecunque artis subsidia confitente ipso cla- ,, rius. Auctore ) unquam averruncare valeant Sileo
Q jam infaustum , ne dicam funestum hujusce sei-- gidi regiminis eventum , quem non tantum ejus
assectae, & faut res , sed etiam vir ipse doctissi-- mus NON SINE OPPROBRIO SUO non nun-
, , quam expertus est, quam ob caussam in postremis, , vitae annis ut mihi narratum est disciplinae hu- se jus rigorem ipse quadant enus relaxavit. Liceat igi- , , tur mihi veritatis ergo, renitenti licet animo, a, , magni Sydentiam ii sententia de regimine in hoc ,, morbo discedere. Regimen igitur moderate cali- , , dum ita ordinetur, ut calor quam proxime ad i- , , piam spirituum temperiem accedat , & aequalem tenorem servet. Quam primum igitur morbo isto,, corripitur aeger , lectum petat, ibidemque decum- , , bat stragulis solitis ab aeris injuriis munitus, haud
,, tamen nimiis opprimatur . A curi S, timore, cete-
risque animi pathematibus, quantum feri possit,
se immunem se servet, neque colloquiis quorumcun- ,, que interpelletur, verum somnum , aut saltem, , quietem quocunque modo captet . Aer cubiculi ,, tempestate hiemali luculento soco accenso tempe- , , retur, servente autem aestate in lecto, ut in er- , gastulo aeger minime in carceretur. In reliquis regiminis partibus omnia manu adeo aequabili ordi- , , nentur, ut spiritus in efferatos motus minime adigantur , vel dissipentur, aut nimium coacti in h ,, ste ad oriendo deficiant Hactenus MoR TONUS,& auidem ratione experientiaque confisus . MOR-
309쪽
VARIO L. CURATI I. 293TONI sententiam non modo ME ADIUS , atque HUx- ΗΑMiUS, ambo angli , ab omnique partium studio alieni amplexi deinde, tuitique sunt, Verum etiam SYDENHAMII aequalis, idemque celebratissimus Londini Regius Meaicus GEDEON HARUEJUS , acer ille
errorum medicorum censor, castigatorque ante jam approbaverat, a quo peculiarem historiam, ut regiminis Sydentiam iani nocumenta patefiant, mutuabimur, infraque opportunius subnectemus.
Cum vero quaedam exsistant hujusce stadii ve- Dotori luti propria symplomata , horum praecipuis quae zoahd,
peculiaris medicatio praestanda sit, nunc singilla- boineati in explicabo. Dolori capitis assiduo, a que acu '' to , sit urgeat , nec quidquam aliis ad ininistratis auxiliis cesserit, levando plurimum valent balnea tepida , aut moderate calida pedum , mane, &vesperi ad semihoram saltem iteranda; interVallis cataplas vero reliquis postea fermenti pani calens, & mol AE aἀ
tis, aut pulpa caricarum pinguium plantis pedum pedom . admota . Haec non nuἐIi continuanda esse volunt a J ad eruptionis usque initium tantummodo . Sed H A E N I u s revellendi caussa , dolore ca- Eata. pitis etiam non urgente , artus superiores , inserioresque in calidam demitti quotidie saltem se- rtim O mi horae spatio non modo in primo stadio, verum etiam toto reliquo morbo ad finem usque jube hat , magna sibi inde emolumenta promittens
praeter illud, quod a mora extra lectium tali oc- Emolu .casione aegri percipiunt. Absorpto enim per cu- ''tis venam, tineatusque lymphaticos aqneo humore diluitur egreite, & temperatur universus sanguineus latex, a capite, & facie revellitur mor
310쪽
296 CAp. IX. DE VAMOLIs . avocatur , Ut copiosiores Ut plurimum ad partea balneo laxatas & fotas variolia exortae ' declarare vident Ur. a) SΤoRCΚ. l. c. p. 27o. b) Rat. continuat. T. I. cap. V: g. VII. n. s. ' De balneorum hujusmodi tam particularium , quam universalium utilitate, usuque in variolis nondum plane convenit inter medicorum primi ores. Uideo in primis cl. LUD GIUM De Topic. medicam, u in Variol. et id. advers. Med. Tradi. Vol. I. T. 3. pag. 473. in multis rationibus pugnare , ut demonstret, balnea, pediluvia, & fomentationes tam in variolarum apparatu , quam in ipsa eruptione imminente esse vel supervacua, vel etiam ad eruptionem adjuvandam inepta atque experientia comperisse, minori variolarum numero eas partes corripi , quas balneum fovit, quam reliqua S , & contra earum eruptionem aere sicco , & frigido felicius, saepiusque
promoveri. Multo vero apertius balneorum , fomentationumque usum a clarissimo Neapolitano Medico
reprobatum De sedib. variolarum ) jam pridem
scimus, fidenter tradente , variolarum eruptionem humiditate impediri , siccitate adjuvari. Hisce aurem balneorum , fomentationumque vituperatoribus longe major se se opponit numerus laudatorum . In primis in expositione morborum , qui frequentiores
fuerunt Edimbueti anno 17 73. DF de mederi Vol. 3.) lego compluribus ex balneo calido pedum 1emel aut bis in die adhibito usque ad absolutam variolarum eruptionem non modo caput mirifice levatum e fle, verum etiam copiosiorem variolarum numerum ad crura , pedesque prolectum . Quod eo pluris faciendum , quo non opinione , sed experientia magis inuititur. HAENIUS non modo memorat NICOLAUM FLORENTINUU, AsTATIUM Papiensem , ΡΕΤ RUM FORESTUM, SYDEN HAMIUM, BOERHAAVIUM , aliosque locupletissimos testes , qui balneis hujusmodi eruptionem variolarum promoverunt, Verum etiam