장음표시 사용
291쪽
VAnio L. C ti R A T I O. 27 eo etiam tutissimo, atque a vitalibus, interioribusque sedibus valde dissito , quasi pedetentim
contagiosum naiasma interitur . Corpus , quoad fieri potest, sarii stimum , aetas magis propitia, anni tempus temperati ssimum , vertium videlicet , aut autumnale ad inoculationem seliguntur. Guas ob res non solum febris , quae a contagio , sive
apparatu nomen habet, mitissima esse consuevit ;verum vires etiam, appetit Us, 3c reliqua: functiones modice laeduntur; variolae ut plurimum numero paucae, discretae, & benignae erumpunt, ac
demum placidi ssime cetera mori, i stadiae transiguntur . Non ideo mirandum nobis est , si in aere libero versari, & deambulare sine molestia , atque a lecto interdiu abstinere , dc vigilare sine
detrimento in oculari tum possint. Contra in variolis nauralibus major plerumque variolosi contagii vis corpus ingreditur , humores inficit, ac depravat . Ore, naribusque potissimum recipitur ,
atque adeo caput, cerebrum, pUlmones, Ventriculis , viscera certe nobilissima praecipue assi ciuntur . Ainc gravior functionum omnium labe factatio . Praeibi ea omnes cuiuscunque valetudinis, habitus , aetatis sine delectu morbo subjiciun tur . Quolibet item tempore , etiam milius salubri , uti aestivo , & fervido, aut hiemali, & perfrigido , aut ob alios perniciosos morbos grassati.
tes, malignioremque aliquam epidemicam constitationem inopportuno hujusmodi pestilitate corripiantur. Qua ropter & febris , quae inde sequitur, vehementior, S graviora symptomata ,& major virium defectio, ut argri nec stare extra lectum & multo minus incedere , & gradisne animi deliquio possit, praesertim si malignae & confluentes r variolae futurae sint . Sc pessima
292쪽
Hinc eti- cum peticulis, aut exanthematis miliaribus coni plicatio, ali que ejusmodi non raro saciunt, ut non modo naturales ab insilitiis longe disterant , sed etiam aliam cum regiminis , tum curationis rationem exposc3nt .
ge' r ni te in pus morhoram vagantium constitiati Q- debeant, nem , & contagii qU3ntitatem , magnitudinem- uiae. & vitalem virtutem scdulo consuerari, e X-
instituam pendique Oportet , & pro tangulor Um ratione qUOd' magis conveniat , consilium capi. Tiato, e Xempli caussi , quaedam possunt aestate fieri, quae hie me non sine periculo te mantur; commodeque id ferri a hene valente , aut juvene , aut viro robusto , quod imbecillum, aut infantem, a Ut tenerum feminae corpus, ut scite admonet ME ADIUS, everteret Sed paullo distinctius rem, pro Ut ego Mὸme '' , quidem sentio, proponam. In universum biemale Ita f., frigus accommodatis , cautisque praesidiis temperan Ie . dum est , ne cor iug ta, contractique cutis Variolosae materiae appulsurae enixe obnitatur, aut jam appulsam improvide repellat i, itemque ne febrilis motus, quo natura UtitUr ad eam secernendam , excernendamque , ita sitfflaminetur, supprimatur-Ve , ut irritus, atqUe inanis fiat . Opportunum igitur quandoque et it aures pr:rbere M ORTONO ,& MEA Dio jubentibus, aegros primis ante er Upti O-n m diebus lecto concredendos esse , ut leni tempore cutis Universa layetur . Quod etiam fieri expediet , ubi aut aetate , aut habitu, aut vitae
293쪽
V A R i O L. CURATIO. 27 genere, aut morbo densata cutis nimium obriguerit. Nimius vero calor aesti vias levibus indumen iis , atque aura frigidiore , aut mora aliqua ex atra lectum temperet Ur i eademque providentia curabitur, ut ardentior febris , si modum excesserit, intra justos limites redigatur. sique temerarium est tempore hiberno , aut tempestate algenti per- fige facere aegrotantes, aut eorum languidam vitalitatem restinguere , ' quam aestate eos praepo- flere torrere, & flammae qua si ole sim adjicere.' Quae scripsi C. LoRRYUS in Commentario morborum, qui Parisis anno 1777. regnarunt, adeo ad rem mihi facere videntur, ut me continere non posism , quin ea e Gallico in Latinum idioma versa huc transferam : ,, omnino , mihi persuadeo , in re adeo
, , gravi, uti est vita hominum, unumquemque e G- , , rum , qui nostram artem necessariis cognitionibus,
se ac debita probitate profatentur , serio veri studium, , sequi. Sed quia ab entustasino temperare possit λ,, Timeo equidem, ne aliquid ejus irrepserit in vase riolarum curationem . Antiqui praeter modum car- , , diacis, & aleri pharmacis institerunt. Non labola rabo, ut refellam systema jure jam proscriptum. ,, BALLONIUS, FERNELLUS, &SANCTUSMARTIUsse ipse, quin esset medicus, in suo poemate de PIE- DOTROPHIA , declamarunt contra hujusmodi abu- , , sum, & disseruerunt de vena vel in media vario- larum eru'tione incidenda. Proxime elapso saecu- ,, lo SYDEN HAM. regulas sancivit certissimas, quibus D medeamur variolis . FRE INDIUS, & ME ADIUS, se qui antiquissimam medendi rationem a RHASI com- ,, mendatam restituerunt, itemque FIEL VETiUS , SIM DOBRIUS , & H EQUE ros Ostenderunt, quanti ia- A cienda sit aeris frigidi introductio, lecti, dc Ve- ,, stimentorum mundities, ususque potionum refrige- , , rantium in morbo hoc, qui in omnibus su is sta- , , diis vere inflammatorius est. Uerum ab aliquo jam S 4 is tem
294쪽
quando pro M . Vuando aeris li- heri acin
, , tempore nonne medici abusi sunt hisce dogmatis bus , aegros exponendo frigori immoderato glacia - , lis atmosphaerae , & non ne possibili ad interiorari Variolarum repulsioni anteposuerunt falsam cutis is praeservandae sedulitatem, & persuasionem λ Tu- mor faciei, & manuum non ne postulat certum, , teporem , & harum partium dispositionem quam-M dam ad evaporationem , blandumque sudorem e Expiratio ista, quae certe in atmosphaera glacialiis vix obtineri potest , impedita , per lentas, ' pra-
, , Vas successioneS nonne modo ad pectus, modo ad se articulos, modo ad oculos transfertur λ In eon. is valescentibus, tempore nimirum, quo tota humo - rum massia purificari consuevit , nonne regimense diutissime tam quod ad diaetam , quam ad atmo- sphaeram summam in autumno variationem observandum esset Sed &c. Histor. de Ia Societ. Rο-,al. de Mede in. r. 3. p. II.
Media igitur via tutissimus ibis , videlicet si
neque calore, neque vestimentis aegros suffocaveris , neque frigore, aut nuditate sic afflixeris, ut cuiane a Vasa prope occludantur, aut necessarii na-t Urae minus penitus intercidant. Vidi multoties algida tempestate tardam , cunctantemque Vario-I3r Um eruptioncm , pustulasque fesssiles , aut umbilicatas, aegro se attollentes , qtias kIiciter explicavit , erexitque lecti, cubiculi calor moderate , pr Udenterque auctus. Nec caruit semper periculo, vel in ipsa aestate , aeris accessias , temere, aut improvide admissus, praesertim cum variolor suppurarent, aut accrescerent . Metastases ex hac sola
caussa , in discimio etiam , & benigno genere , celeriter lethi seras interdum demirati sumus. Funesta ejusmodi exempla nulli bi frequentius vide-
295쪽
VARio Li CURAT 1 o. is re est , quam in plebejorum filiis, quibus res domi angustior est. Hi ut plurimum in conclavibus minus spatiosis quidem, sed male ab externis injuriis defensis, & fere undique aeri, vento, frigori perviis degunt, vixque habent, quo se in
lectulis contegant, aut in atriis apertis , aut ante domunculas sub dio versantur , aut huc illuc per publicas vias circumferuntur . Proh quantam stragem in his edunt variolari Itaque, qUando ,& quantum praecepta supra exposita usum habeant quando deserendus lectus sit . quando cubiculum ventilandum , quando in aerem apertum prodire
liceat, Nudentis Iimi, & sagacissimi Medici omni
no est decernere . Generatim lecti , eu cubiculi Coii 'calor modum non excedat, potiusque ad frigidiu- ρ rapi sculum inclinet, praesertim quando aestas est, aut Febris vehementius exardet, & pustuta multae, &qua sit furentes prorumpunt. Tumque si nimia siccitas calori aeris juncta sit , magno quoque usui erit cubiculi pavimentum aqua frigida aspergere ,& vegetabilia virentia in eodem collocare , qu
putrida , & phlogistica effluvia absorbere, sicque
aerem purificare dicuntur. In aere vero liberiore ela puro admittendo, quoniam cubiculum ab impuris, phlogisticis, putribusque halitibus repurgari
iubinde convenit, temperamentum aliquod adhibendum est, ne subitum frigus, aut Ventus, limmiditas exspirationi adversa irrumpat, & variolas
emicare vetet, aut jam praelantes reprimat. H E- ,- - . Ni Us ipse, si quis alius aeris renoVandi , & re- monita
frigerandi laudator amplist Dus, summa cautione opus esse fatetur. Vult enim, ut dum Ventillan dum cubiculum est, aeger in proximum aliud bene clausum se recipiat, quo tutius fenestrae, &valvae aperiri possint , quin ipse aer frigoris in-
296쪽
Σου a CAP. IX. DE VARlOLis. clementia , aut novi aeris afflatu offendatur. Adindit etiam, grabatum quo cubare solet, ita locandum esse, ut fenestra, aut janua aperta ad aeris renovationem , eum nequaquam directe feriat.
- Diaetetices vero 3. CCXXIV. in cum pars non infima sit ipsa victus ratio , de hac quoque aliquid dicero oportet , Ut quaenam Variolis opportunior existimetur, facile cognoscatur. Infantibus adhuc lactentibus non alio alimenti genere opus est , quam consueta lactis functione . Ad summum si vehementer sitiant , & caleant , ne nimia se Iactis copia repleant , concedi iis potest aquae potus frustulo panis triticei tosti infuso temperatae , aut ex hordeo, a Ut oryZa, aut gramine decoctae, aut etiam pharissimae , qua non solum sitis extinguatur, vel Um humore 3 etiam omnes diluantur,& refrigerentur. Nutricibus vero imperandum est, ut a vino, a nimio carnium usu, a pinguibus ,
acribus , salitis, aromaticis, aliisque calefacientibus abstineant , & cibis vescantur blandis magnam partem vegetabilibus, non valde jurulentis, Ovis recentibus, piscibus fluviatilibus tenerioris texturae; & potui plurimo, temperatissimo , & diluenti indulgeant. Pne primis autem animi tranquillitati, hilaritatique, quoad possunt, impense dare
297쪽
Pueris vero , adolescentibus, atque adultiori-hus, si tamen cibum appetant , nam interdum ab eo summopere abhorrent , ut nihil per ali quot dies sumant ) alimenta dentur tenuis Iima , humectantia , & , Ut V Ulgo vosantur , refrigerantia ; cujusmodi sunt cremores hordei, aut oryzaeliquidiores, decoctum panis albi, fructus dulces, vel subacidi, uti prUna , cerasa , fraga, pyria, poma praesertim cocta , & saccharo condita , &hmilia, quibus etiam alvus blande leniter, quod primis potissimum diebus maxime conducit. Quod si ab his quoque abhorreant , aliquid identidem
juris tenuioris ex ranis , aut ex pulli, vitulique tarnibus largiri sine ulla noxa licebit . Novi quosdam omne alimenti genus sine ullo detrimento ad perfectam usque variolarum inclinationem respuisse praeter qu edam panis stustula vino dilatiori intincta , & subinde vorata : quod in primis usui es e potest in summa nausea , & vomituritione perpetua, Viriumque languore magno . Ceterum potui opportuna iant aqua cum succo mali medici , citrei , aut aurantii, pauco edulcatasaccharo ; decocta pomorum ; emulia tenuiora ex amygdalis dulcibus, aut seminibus melonum ; serum lactis defaecatis imum , atque alia hujusmodi, aestate naturaliter frigida , hieme vero tepentia , aut certe egelida.
298쪽
Curatio Ichirurgica , cirpharma-ceutica in primo variolarum Ita dio .
dum . Natura quomodo ι Uecun-αandum.
Quod ad diaeteticum regimen, hactenus satis Reliquum curationis , quod ex fonte chirurgico & pharmaceutico promi solet , ordinatim modo persequar , singilla , qUae cuique variolarum stadio , generi , & symptomatibus administrari de beant , diligentissime , ut par est , enumerans , atque ad aequam lancem expendens. Itaque in primo variolarum stadio si mitissimus morbus sit, ut
in benignissimo, & disereto genere s*. CLXIX.& seq.) est, ubi nimirum vel nulla, vel exigua
labris cum eo conjungitur vel ejusinodi ea est, ut pulsus moderatus, atque aequalis, calor mitis, respiratio facilis, Sc lenis, caput liberum , mens integra, Sc reliqua sympromata pacatiora non modo plenam variolosae materiae separationem , Verum etiam pustularum debito tempore suppurationem , exsiccationemque sperandam esse significent totum negotium Naturae relinqui oportet, & solo diaetetico regimine, blandisque diluentibus eidem recte operanti succurrere satis est. Ad sum- iesum si alvus adstrictior fuerit , en emate aliquo emollienti laxari poterit, ut a sordibus, quae rem tentae molestiam parerent, intestina mature libe
Verum si aeger pIethoricus vere sit, festis vehementior, pulsus magnus, plenus , & diarias , aut ob vasorum plenitudinem nimiam Obscurus , & suppressus, calor ingens, cutis arida, respiratio auxia, facies rubra, capitis dolor acerbus , aut
299쪽
VARio L. CURAT i Oi 28sejus stupor insolitus , aut sopor comatoses , aut delirium, & cetera respondeant, Ut in morbo in- dammatorio g. CCX. ), & praeterea constitutio aeris, morboriamque antecedens, & comitans dia- thesim inflammatoriam Ostenderit, tunc sanguinis missio necessaria est . Iuvenibus , adultis, atque aetate flore intibus non raro evenit , ut Ob febris vehementioris, symptomatumque continuationem his, vel ter ' detrahi sataguis debeat. Id autem in quovis alio etiam morbi stadio fieri licet , si quod grave symptoma sanguinis missionem indicet , dc vires eam ferre possint. Neque limendum est , dummodo debita virium ratio habeaturne per sanguinis detractionem futura variolarum eruptio impediatur; nam vasorum nimia plenitudine ablata, aut laxata sanguinis compage , a quihus interdum eruptio retardatur, plerumque facilior redditur variolota materiae sepa ratio , atqUe ad cutim expulsio ; immo multa mala , qua prOcedente morbo supervenirent, uti phrenitis , convulsiones , pei ipneumoniae, sic provide avertuntur. Infantibus tenerimis raro accidit, ut sanguinis missio ne egeant. Si quando tamen plet hora , convulsiones, aut alia symptomata , ptaesertim inflammatolia in his quoque eam postulent, nec e X venis jugularibus, aut brachii, aut manuum sanguis educi potuit , hirudines temporibus, vel pe- DC aures applicitae venae sectionem quodammodo supplent. Non vero sine consideratione , atque examine pro Uno, vel altero signo indicante phle holom Iam , protinus ad eam properandum est, nisi constans , & Vehemens persistat, aut ejus generis '. , quo nullum dubitandi locum de sanguine mittendo IelinqUat . Interdum enim omitti haece', aut differti sine ullo noxae metu , immo
300쪽
CAp. IX. DE U RA1 L .febris, calor, anxietas , delirium saepe uisa sunt
solo me bicamentorum diluenti Um, Atten Uanliumque antiphlogisticorum , atque aeris puri , & liberi usu, & indumentorum imminutione j ) mitigari.
')Non possum hic praetermittere animadversionem in Cl. ARCHI BALDUM PIT CARNIUM, qui inter opuscula medica cap. de Variolis Vid. Hus elem. δε-- dicis. Prisc. Mathem. Ed. Heu, aren. I 773. p. 174.)non timet in primo stadio variolarum febricitantibus
jubere funguinem mitti, quamdiu fabricitant ,s varioti eruperint, adhuc mitti, donec febris cessaverit. Nemo enim non Videt, quantum ejusmocii praeceptum universim , &absolute traditum a vera, rectaque medendi ratione tirones abducere possit. Caveant igitur a sanguinis missione instituenda, aut iteranda, nisi Vera indicantia praesto sint, & quidem urgeant; neque ea abutantur quousque febris cesset, nam prius aeger Vitam amittet, quam febris desinat. Neque adeo formidanda febris est, si intra mediocritatis limites consistat, quia ejus ope, ut supra ostensam est , natura variolosam materiam ad cutim propellit, secue ab eadem provide liberat. Quam ob rem non facile etiam S ID OB Rio parendum est qui in primo itidem stadio sanguinis missionem sire limitatione ulla commedat, eamque iterandam bis, ter, quater, quinquies; immo sexies, & Oct i es pro symptomatum ingruentium ratione , viriumque aetatis modo praecipit. De Tarios. XXVIII. Namque rarissime tanta sanguinis profusio ferri potest iaut vix unquam necessaria est. Sapienter & recte des anguinis missione in variolis sic scripsit Τ IssoΤ1Us :in miti morbo iuuitias in mitissimo , aut malignonqxia; in graυi repetenda initio , donec ex pulsu , Iaxitate cutis, ' remissione symptomatum phlog O