장음표시 사용
361쪽
VARIO L. CURATIO, 3ΦTbenda sint epispallica ; & ex sinapi parata catas lasmata .
f. CCLXXIII. In c stallinis quoque, &sliquo is 3. CL TIII.&. CICIT ) , quae proces a faccidae , inanesque'
fiunt , inopina tape morte subsequente , nisi evacuatio aliqua succurrat ; aquosus humor, quem primo continent, in pus nequam convertitur. Is ergo partim exspiratione difflandus est, partim ad Urinae vias derivandus . Quod praestatur blandisdiaphoreticis, cardiacis, ac diureticis medicamen ''
iis . Hinc pulveres heZoartici , e chelis canc -cardiaca. Tum compositus, radix contrayervae, spiritus Minia Diμrς
dereri, confectio athermes , & in primis cortex peruviana primae , & secundae indicationi satisfaciunt; tertiae vero potistnmum nitrum a scrupulo ad drachmam semis ter, quaterve in die dat Um, reliquisque remediis , quae dixi interpositum Quibusdam sa) placet nitrum in vino dilutiori solvere, quod sub finem ad vires reficiendas aliquanto meracius adhibent. Nitri quoque spiritus, qui dicitur dulcis , liquor terrae foliatae tartari , syriapus althaeae , aliaque ejusmodi incidunt egregiae , attenuant , atque ad urinae vias ducunt . Praeterea die a prima eruptione quinto, vel seae to imponenda jubent tum imae colli vertebra: , tum brachiis , & tibiis vesicantia , ut morbi fomes , quo febris intendi potest, aut interior se' Hsean des occupari, eXtrorsum ducatur, excernaturqUe. i- Quod si tamen variolosus humor oberret , nec
362쪽
3 8 CAP. IX. DE VARIOLas. CatharrA ulla naturali aut artificiosa via extra seratur , γ' ad cathartica hic quoque confugere necessarium μr- φρ fere Nec dispar curationis ratio a variolis
sarum . verruco sis CLXXXIII. 4 exigitur. Digerenda enim est crassa earum materies, & paullatii ne vacuanda . Hinc alexi pharmacis, cardiacis, sudoriferis, diureticis, atque epispasticis ut plurimum ad id opus est; & , ni haec satis sint , demum alvum ducentibus. Quae vero mediae naturae sunt
rum . purant variolae, non aliam curationem podidant,
quam quae supra generatim exposita est. Sed jam modum excederet , nisi tandem finem faciam , sermonis prolixitas , si quaecunque huc spectant , distinete , & minute singula complecti vellem . Quapropter tertio variolarum stadio relicto ad quartum, sive postremum properabo . a) ME AD. I. c. cap. 3.
Exseιatio. S puratione absoluta, & decedente febre, e- si vanescenti hias ue sumptomatibus, quod in discre- medica tis , & benignis variolis regulariter evenit, 'I- ρος Uς jam fla Uescunt , & in crustas continuo siccantur . Tunc vix quidquam est , quod modici ope egeat . Morbus enim jam finem assequitur,& pristina corpori valetudo redit . Diluentia i men & subacida , cubiculi ventilatio, atque ex, tra lectum mora , regimenque diaeteticiam alias laudatum nequaquam negligenda sunt : sic enim
363쪽
VARIO L. CURATIO. 3 9selirior pustularum siccatio consequitur . Si verore Hl ι pullulae pure plenae, ut quandoque usuvenit, ali
cubi serius arescant, eas aperiri , atque exprimi, T ''
quod supra jam propos i ; convenit ; crustas con. HI '' ira, si diutius haereant , & duriores sint, lotio- rentes nibus, fomentationibusque tepidis molliri, ut se 'I ncedant , delabantur. In his vero benigniori fomenti bus. variolis , cum ad exsiccationis finem perve- ga, is nerint , vulgatior medicorum sententia est , a vum leniendam eccoprotico aliquo medicamento esse, aut clysteribus laxandam, idque tertio, aut quaito quoque die ad tertiam , aut quartam uiaque vide in iterandum , multoque magis , quod supputationis tempore, quoniam febris secundaria vel omnino abfuit, vel mitissima exstitit, alvum
nequaquam ductam fuisse , pro certo assumi notest . Si quid enim variolosae materiae intus rena a iis erit , aut non omne pus e pustulis emanaverit, id purgatione detrahi , expellique creditur.
Immo TissoTI Us non exspectandam perfectam exsiccationem putat , sed mature , nempe simul ac rari nava ciolae in facie flavescunt, purgandum esse. Tem - ημ' pestiva enim purgatione optime praecaveri ea ma ἡ ' la , quae saepe a variolis relinquuntur; illoque tempore plus unicam alvi ductionem , dum mate- ita mobilis adhuc est, & fluitat, proficere, quam tres , aut quatuor serius sa) institutas . Non tamen hinc quisquam credat , in manu, arbitrio- qtae medica , ejusque medicamentorum potestate ora positianὶ esse , residuas morbi reliquias sive in cute adhuc haerentes, sive per eorpus in circuitu Mactas a sanis hutnoribus, prout libuerit , secer e, & qUo conserat, evocare . illud tantum-0. Q rtum quidem videtur , quod sordes in certe pri-Πtriculo , ii testinisque toto mo rhi curriculo
364쪽
3 o C Ap. IX. DE UARIOLIS . Ahdes coacervatae, ac collectae, aut eo paullatam delatae iuba dis utiliter, & Commode detrahi possunt, dum reten iici, pos- tae ibi diutius, aut in sanguinem iterum refluen- ὰ h dum tes no Va mala inferrent . Neque inficiamur ta e peniti' men , quandoque e penitioribus corporis latibulis pravos, noxiosque humores excuti, atque ad in Hμmstre*' testina prolici ut inde magno aegri emolumento emittatur: sed quis possit sibi certo polliceri, hcc 1ὸὰ ἰὰ ipsum semper ex animi sententia cessurum, ita ut mi' ς omne naalum, quod impendeat, purgatione avertatur, aut omisse purgationi , si qua peiora luc' Immo in- cedant, jure attribui queant Θ Quid si cathartici ς ήμ' acidone a peripheria variolosum tabum intro re-
ἔμ '' thalemque metastasim faciat ρ Peritissimi igitur, &cauti rei me Omnia perpendentis medici erit ita Inpurgatione exsequenda se gerere , ut nulla inde noxa Oriatur .
u) Epist. cit. p. 66.9. CCLXXV. ς' - ί.' At in confluentibus malignisque variolis, quo
eundaria niam febris secundaria cum tetris symptomatibus' i hu plerumqUe sub earum adhuG exsiccatione protia Anda 3n hitur, continuanda omnino est ea curationis ratio, quam supra s 9. CCLXII. ad CCLXVIII. θpluribus verbis explicui ; scilicet si febris adhuc
urgeat , & spiritus difficulter trahatur , aut metastasis aliqua immineat, aut fauces pituita oppletae sust cationem comminentur , simulque alvus adstricta, aut pigra sit ; tunc non solum altero , . aut tertio quovis die ea clystere , aut sero Iactis , aut tamar indorum decocto , aut cremore
365쪽
VARIO L. CURATIO. 33Itartari caute molliri , & laxari dehet, apertaque 'tu servari , sed etiam , ni jam ante id satis pera ' etiam fuerit , aliqUanto validius duci strupo au anda ad 1 eo ex senna , manna & tartaro, alit electuario ' leniti'o, aut sale polychresto, aut foliorum lan nar diluto , similive alio medicamento, non Omis sis interea diluentibus, uti decocto hordei, radicis graminis, & althaeae cum Oxymelle , nitro ,roob baccarum sambuci copiose hauriendo , cui
pro re nata acidi vitriolici aliquid adjectum
sit . Nec alienum quoque est , si sanguis antea QM-ηήρ missus non fuerit, aut non satis detractus & ca ' lor vehemens extorreat, pulsusque duri deprehen- mi lip dantur, nec vires fra et E sint , sanguinis missio. ε nena tentale, aut repetere ib) . Nec desunt ma F-'guini
gni viri , qui die demum vigesima prima, absoluta videlicet exsiccationis variolarum confluen p si
lium periodo, ubi scilicet gravior, & acutior fu e T. rit ic) morbus, sanguinem mittendum, alvumque i-me sic ciendam judicent. Verum tam in vente sectione, et 1' bis quam catharsi decernenda semper ea prae oculis habeantur , . quae alias , & maxime superioribusGrahis paragraphis in Utrariaque partem disputata fuere ne quid temere, & cum aegri pernicie delibere
366쪽
Nicer v Quod si suppurationis stadio ob aliquod gra diu vius symptoma, uti coma , delirium, convulsio--pς - 1 es, difficilem anhelosamque respirationem , ref ''- ,elitidi epispastica, & speciatim vesicantia adhibita fuerint , horum ulcera in hoc etiam postremo radio aperta , & quidem diu servari debent , ut omne pus variolosam via hac excernatur . Id quoque necessarium est , si in ipsa exsiccatione similes ob caussas uiseranda cantharidibus rvis, Lis brachi , aut crure fuerunt. Alibi g. CClX. )pervessi' tussim variolis accedere, plerumque uti epigenO- Σὰ inenon, dictum est . Quando id a ' incipio m- -ο -- cidit , fere catarrhalis est , aut peripneumoma symptomatica . Tum iis, quae catarrhis oppost Una sa) sunt, aut quae peripneumoniae tollendar
da omnino est . Si in grogressu moistri a pullulis fauces, laryngemque obsidentibus oriatur; diluentibus , & demulcentibus , itemque mucosis ,
sub finem per metastasim materiae Variolosae ac cesserit. disquirendum est, an pulmones m3le habeant ex in farctu pituitae multae , & lentae, an Vero a tenui , acrique humore tantum irritentur λPrimo casu sputa crassa , & viscida educuntur , quae dissicilem respirationem , & pectoris oppresionem, anxietatemque mirifiee levant. Haec tunc promovend3 sunt potu aperiente , atqUs attenU- an dit' ' nitro, & mquo ex manna, 'le, atque oleo seminum lini, aut amygdalino. Ubi valentius incidere , atque
367쪽
UARlo L. CURA Tlo. 333 Enacatharsim adjuvare opus est , id praestabit oxy'mel scilliticum , stibi tam diaphoreticum non ablutum , hernae. minerale, minimae sulphuris auratianti monii doses , inspiratus aceti vapor , aliaque ejusmodi f . Altero demum casu hordei decoctum , lac aqua dilutum, strupus papaveris albi ,
mucilaginosa , aquae tepidae vapor opem ferunt . Interdum cum incidendi , tum revellendi caussa orthin utroque casu vesicantibus uti oportet , ut nihil de sanguinis missione dicam , si peripneumo- μi e niae signa adessent . Atque haec fere eadem Orthopnoeae, ex memoratis caussis natae adhiberi con
Exsiccationi etiam variolarum interdum salivae P γ- fluxus succedere visus est, salutem afferens; qui alias secundo tantum stadio supervenire , & ple- F ς' rumque tertio, Ut notatum supra est , desinere 'solet. Euna igitur sustinere , & adjuvare par est tu calido, diluente , mellito saepe dato, simulque cavere, ne critica ista evacuatio sa) cathar-t3OS, aut narcoticis, aut frigore subito turbetur, lupprimaturve. Nec rarum est suppuratione ad fi- τμ ρης nem Vergznte , aut exsiccatione jam inchoata , ππ1mmo interdum finita tumores quosdam furun P 'o' culis similes , sub cute variis corporis sedibus ex rions Drui, quos efficit pus variolosum non satis per μ' 'Pariulas expUlgatum . Hos anteverti dicunt, sicuti etiam variolas secundarias , quae primas ex sic Tom. LIL Z ca-
368쪽
caras lape excipiunt, catharsi maturius instituta a Quandocumque vero ejusmodi tumores prodeunt sconsiderandum mox est l, num molles sint , &materia in ipsis liquida , & fluitans appareat . Tunc enim citissime, uti abscessus, sectione aperiendi sunt , diuque digerendi , ut omnis purulentus humor via hac efferatur . Sin vero duri reperiantur, & rubeant, & doleant; cataplasmate emollienti , & anodyno ex panis mica , & lacte, aut unguento althaeae, & butyro, aut Dia-chylo simplici ad maturitatem perduci debant, &demum ferro incidi, quemadmodum de perioribus dictum est. a MEA D. l. c. cap. 3.
Metasta' Non nunquam morbidi humoris pars aliqua ac transfertur ad articulos, aut ad ossa ipsa, ibique
i μἐρε- defigitur atroces dolores excitans, quin tamen Ullus tumor exterior cernatur , aut rubor . Hinc
DNμή - , aut anchylo sis , aut caries subsequitur prope tentanda, insanabilis. Quando illud accidit, ut tam dita , DF; pertinaciat mala praecaveantur, si vires vigent, em q-e pulsus sit durus, tentanda est resolutio iterata ' - sanguinis missione, interpositisque alternatim idoneis cat barticis sa9. Si tamen dolores oste ocopipertinaciter persistaot , & ossium , aut articulorum corruptionem intentent, praeter externas M'mentationes, & cataplasmata a nodyna , & discu-Sς-rςk duae apprime indicata videmur, 3 STOR iρ. cKio sb) intrinsecus danda proponuntur exlsa tacicutae , aconiti, & flammulae Iovis , methodo jam ab eodem in peculiari Tractatu de horum
369쪽
VARI OL. CURAT 1 o. 33s remediorum viribus, usuque tradita. Fereque haec ulcera a ipsa adhibenda suadet in ulceribus maliRnis &
diuturnis crurum, aliarumque corporis partium , reeisdem
quae variolas quandoqae subsequuntur, corpusque ' μ' - 'consumunt . Aliis vero magis arrident decocta 'lii farsaeparillae, ligni sanctis radicis chinae, & ruhiae iachi tinctorum , aethiops mineralis, antimonium crudum , atque extrinsecus fricationes ex lini mento mercuriali . Sed magni hic fieri debet camphora c-Vypb'
tam extrinsecus, quam intrinsecus adhibita, qUe- lex pe-madmodum a Corti Nio celebri Vindobonensi Me ''μ dico in singulari de Camphorae usu libello propo- maticanitur. Cui si corticis quoque perlaviani adjsceris ε' 'ρ Opem, egregie traumaticam , major affulgebit spes, ulcera felicius coalitura esse . a STORCK. l. c. P. I. p. 233. bὶ Ibid. p. 286.
Dum autem haec g. CCLXXVII. CCLXXVIII.
accidunt, praesertim tuae oribus, quos memoravi , suppurantibus ; febris nunquam ex toto desinit , p.όλι plerumque pomeridianis, aut vespertinis horis in. Ampist Valescens, matutino vero tempore plus minus I e I uti pon- mittens. Symplomatica enim est , & a suppura iμm tione procedens, ideoque suppuratione absoluta , '' '' pleiumque & ipsa evanescit . Nihilo tamen mi- Quibus nus dum tenet, & urget, mitigari & quodammodo coerceri ea potest temperantibus, nitrosis,& leviter anti septicis , nec non subinde alviam lenientibus . Quod si periodum intermittentium assumat, cortice peruviano eam plerique adoriun
370쪽
rit tamen roborando , & p Ut redinem arcendo . tum maxime, cum copia puris manantis universos fere sanos humores in pus converti , & pu F h ire fieri ostenderit . Certior Vero , & tutior ejus =mi - effectus esse solet in febribus vere intermittenti ' bus primariis, quas interdum complicari cum Vari .l0' riolis vel ab ipso initio, supra s 9. CC IX.) me - τὸ - moratum est . Has igitur , quocumque stadio secem po- prodiderint antidoto americana protinus sisti o- η' ' portet , ne variolarum naturalis curias pervertare
Hribu Scire quoque licet, simul ac febris secundaria decedit, & variolae exsiccantur , tapen umero ce- finem qμ' 'gros viribus languere , destituique videri . Hui egisth, languori succurrit vinum aqua dilutum, aut se- - - ium lactis vinosum , aut simile aliud analepticum. Si vero ista virium defecto , finito etiam in Or-bo , convalescentes diutius premat , ut dissicillime ad pristinam integritatem redeant ; nihil eos citius, emcaciusque restituit, quam lac, cortex pe-V reui ruvianus, & corporis exercitatio sa). Expiatis au -
2 em, ut supra prarceptum est, primis V iis, p3UIlo
Iergiori cibo sensim dato corpus alendum est, donec aes priorem victus rationem perveniatur. Tandem exsiccatis , delapsisque penitus pustularum crustis universa cutis balneo tepido abluenda est , aut spongia ex decocto hordei lacti admixto, vel ex aqua sapone leviter imbuta , vel ex melicrato calentibus expressa leniter detergenda est , ut exspitatio insensibilis revocetur, omnisque morbidus